(روزنامه جوان ـ 1394/10/19 ـ شماره 4719 ـ صفحه 15)
رژيم آل سعود كه براي مقابله با ايران در سوريه، عراق و يمن وارد بازي خطرناكي شده، بار ديگر سياست خصمانه عليه ايران را به اجرا گذاشته و در يك هفته گذشته پس از قطع روابط سياسي با ايران بخت خود را برای تشكيل ائتلافي از كشورهاي منطقه ايران برای انزوای ایران بیازماید. عربستان، كشورهاي عربي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس و برخي كشورهاي آفريقايي را تحت فشار گذاشته تا در روابط ديپلماتيك با ايران تجديدنظر كنند و سفير خود را به كشورهايشان فرابخوانند يا قطع رابطه با ايران را در دستور كار قرار دهند.
در اين ميان برخي دولت‌ها با رژيم سعودي همسو شدند و بدون توجه به ملاحظات سياسي روابط خود با ايران را قطع كردند. بحرين كه در همه ائتلاف‌هاي سعودي مشاركت دارد بلافاصله روابطش را با ایران قطع کرد که عملا وجود نداشت. سودان ديگر متحد سعودي‌ها كه ثبات و عدم دخالت كشورهاي غربي براي سرنگوني‌اش را مديون عربستان است و در تجاوز به يمن نيز نيروي زميني براي كمك به عربستان اعزام كرده بود، اين بار نيز عربستان را تنها نگذاشت و در واكنش به درخواست اين رژيم، در تماس تلفني با محمد بن‌سلمان، وزير دفاع و جانشين وليعهد عربستان به وي اطلاع داد كه سفير ايران را از سودان اخراج كرده است. جيبوتي نيز از جمله كشورهاي آفريقايي است كه عربستان پس از ناكامي در ايجاد موج ضدايراني ميان كشورهاي عربي غرب آسيا به سراغ اين كشور رفت و از آن خواست تا روابط خود با ايران را قطع كند.
همچنين وزارت خارجه سومالي روز پنج‌شنبه در بيانيه‌اي اعلام كرد كه بنا به تصميم هيئت دولت آن كشور، به روابط ديپلماتيك با ايران پايان داده و به كاركنان سفارت ايران براي ترك خاك سومالي ۷۲ ساعت فرصت داده شده است. به گزارش دويچه وله، در بيانيه وزارت خارجه سومالي، كاردار ايران را احضار و او را از تصميم مقامات سومالي آگاه كرده است. در همين رابطه، مجمع‌الجزاير كومور هم اعلام كرد كه در پي حمله به سفارت عربستان در تهران، سفيرش را از تهران فراخوانده است. وزارت امور خارجه كومور تجاوز به نمايندگي‌هاي ديپلماتيك عربستان سعودي در ايران را محكوم كرده است.
فراخوان برخي سفرا
با وجود اجابت کامل در خلافت سعودی‌ها از طرف دوستانی که اغلب وزن سیاسی اندکی دارند، برخي كشورها روابط خود را با ايران قطع نكردند و تنها به فراخواندن سفير و كاهش روابط اكتفا كردند. دولت قطر با پيروي از سياست‌هاي رژيم آل سعود، سفير خود را از ايران فراخواند. به گزارش العالم، خالد ابراهيم عبدالرحمن الحمر، مدير كشورهاي آسيايي وزارت خارجه قطر در مصاحبه با خبرگزاري رسمي قطر اين خبر را اعلام كرده است. قطر پس از كويت، دومين كشوري است كه در اعتراض به حمله به سفارت عربستان در تهران، سفيرش را فراخوانده است. امارات نيز در واكنش به حمله به سفارت سعودي در تهران روابط سياسي خود با ايران را به سطح كاردار كاهش داده است. سناريوي عربستان عليه ايران در حالي همچنان ادامه دارد كه برخي محافل رسانه‌اي امريكايي می‌گویند كه انزواي بين‌المللي روزافزون عربستان و گسترش نفوذ ايران موجب شده سعودي‌ها تلاش خود براي حفظ منافعشان را مضاعف كنند.
كمك مالي عربستان به متحدان آفريقايي
بسياري از كارشناسان و تحليلگران داخلي و خارجي معتقدند عربستان براي سرپوش گذاشتن به اقدام خود در اعدام شيخ نمر رهبر شيعيان اين كشور، با وعده و وعيد وام و اعطاي پول به تعدادي از كشورهاي عربي و آفريقايي آنها را مجبور كرد با سياست‌هاي رياض همسو شوند و مواضع ضدايراني اتخاذ كنند.
عمر البشير رئيس جمهور سودان با عربستان سعودي توافق كرده در مقابل قطع روابط استراتژيك با ايران و مشاركت در جنگ يمن، كمك مالي ۴ ميليارد دلاري از عربستان سعودي، ۲ ميليارد دلار از امارات و ۲ ميليارد دلار ديگر از كويت دريافت كند. همچنين كشورهاي جيبوتي، كومور و سومالي نيز در همسويي با عربستان از دلارهاي نفتي سعودي‌ها بي‌نصيب نمانده‌اند.
عدم همسويي تركيه، مصر و پاكستان
به رغم تلاش‌هاي سعودي برخي كشورها حاضر نشدند وارد ائتلاف جديد ضدايراني عربستان شوند. تركيه در تنش اخير ايران با سعودي‌ها بی‌طرفی اختيار كرده است. دولت تركيه ضمن ابراز نگراني نسبت به افزايش اختلافات ميان عربستان و ايران از هر دو كشور خواست براي كاهش تنش‌ها گام بردارند. به گزارش خبرگزاري فرانسه، نوعمان كورتولموش، معاون نخست‌وزير تركيه هفته گذشته گفت: «ما از تهران و رياض مي‌خواهيم تنش ايجاد شده در روابط ديپلماتيك ميان دو كشور را كاهش دهند چراكه خصومت ميان اين دو قدرت مسلمان منطقه به تشديد مشكلات در يك منطقه پرتنش كمك خواهد كرد.» این در حالی است که تركيه در بحران سوريه با عربستان در يك جبهه قرار گرفته و حمايت همه جانبه‌اي از تروريست‌ها در اين كشور انجام مي‌دهد.
از سوي ديگر، عربستان براي اينكه بتواند پاكستان را با خود همسو كند عادل الجبير، وزيرخارجه خود را به اسلام‌آباد فرستاد. نواز شريف، نخست‌وزير پاكستان در ديدار با الجبير بدون اينكه موضع خاصي در مقابل تنش‌هاي ايران و عربستان بگيرد، گفت: «با توجه به شرايطي كه كشورهاي اسلامي در آن قرار دارند، بهتر است عربستان اختلاف خود با ايران را از طريق مذاكره حل كند.» بسياري از احزاب و شخصيت‌هاي سياسي برجسته پاكستان از جمله نمايندگان پارلمان، در روزهاي اخير از دولت پاكستان خواسته‌اند ضمن پرهيز از اتخاذ سياست جانبدارانه در خصوص تحولات اخير در روابط تهران-رياض، درجهت كمك به رفع تنش‌هاي ايجاد شده گام بردارد. مصر هم كه يكي از همپيمانان سعودي به شمار مي‌رود و در يمن به ائتلاف عربي كمك كرده است در تنش بين ايران و عربستان موضع خاصي نگرفته و تنها به محكوم كردن حمله به سفارت سعودي در تهران اكتفا كرده است. همچنین خالد الصباح، وزير خارجه كويت و ديروز در ديدار با وزير خارجه عراق با بيان اينكه موضع دولت كويت همبستگي با عربستان و كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس است، بر اهميت كاهش تنش بين ايران و عربستان سعودي تأكيد كرد.
عدم همراهي غرب
رژيم آل سعود كه در تحولات منطقه از پشتيباني غرب برخوردار و اميدوار بود در تنش با ايران نيز حمايت متحدان غربي را پشت سر خود داشته باشد با بي مهري مقامات اروپايي و امريكايي روبه‌رو شد. مقامات اروپايي و امريكايي در اظهاراتي نگراني خود را با اعدام‌هاي گسترده در عربستان ابراز كردند و در قطع روابط سياسي تهران- رياض، دو طرف را به كاهش تنش‌ها دعوت كردند. جاش ارنست، سخنگوي كاخ سفيد هفته گذشته در سخناني گفت: « امريكا از قبل نگراني‌هاي مستقيم خود را به مقام‌هاي عربستان درباره تبعات مخرب بالقوه عمل به اعدام شيخ نمر گوشزد كرده بود، بنابراين كاخ سفيد در حال فرستادن پيامي جديد به عربستان است و به آنها مي‌گويد با مسئوليت خودتان خطر كنيد.» دستيار ارشد سابق رئيس جمهور امريكا نيز قطع روابط با ايران را پيامي از سوي سعودي‌ها به امريكا دانست و اين اقدام را عامدانه خواند. آلمان نيز از عربستان سعودي و ايران درخواست كرده است براي ترميم روابط ديپلماتيك خود تلاش كنند. حتي رسانه‌هاي غربي با محكوم كردن اعدام‌ها در عربستان، در گزارش‌هاي متعددي از عربستان به عنوان باري بر دوش غرب سخن گفتند و از مقامات غربي خواستند در تنش رياض –تهران جانب ايران را بگيرند.
http://javanonline.ir/fa/news/764272
ش.د9405399