هنوز جهان در شوک اقدام يکي از عناصر تروريستي داعش در شهر توريستي نيس فرانسه بود که ناگهان کودتا در ترکيه به سرخط خبري دنيا تبديل شد. خبري کوتاه که ساعات پاياني شنبه شب، سراسر جهان را در حيرت فرو برد. در آن اقدام تروريستي 84 نفر از شهروندان فرانسوي قرباني خشونتي شدند که بذر آن را سال‌ها پيش حاکمان غربي کاشته بودند و در کودتاي ترکيه نيز تا لحظه تنظيم اين گزارش 265 نفر از شهروندان ترکيه جان خود را از دست دادند.
موضع رسمي مقامات جمهوري اسلامي اما در هر دو اين ماجرا، محکوميت قاطع و نفي هرگونه اقدام خشن و توسل به شيوه‌هاي خشونت‌آميز بود. چه آنکه سياست جمهوري اسلامي ايران احترام به حاکميت ملت‌ها و پرهيز از روش‌هاي ضدانساني بوده است. گرچه طي 37 سال گذشته همواره خود قرباني شيوه‌هاي خشن در قالب ترور و کودتا بوده که البته با حضور گسترده ملت خنثي شده است. بنابراين سياست جاري و قطعي جمهوري اسلامي ايران محکوميت هرگونه اقدام ضدانساني است، خواه اين اتفاق در امريکا و قتل عام سياهان بي‌گناه باشد، خواه در اروپا و کشتار شهروندان در اقدامات تروريستي داعش و خواه در سوريه، يمن و مردم بي‌دفاع بحرين باشد.
از اين‌رو در همان ساعات آغازين وقوع کودتا در ترکيه، جمهوري اسلامي ايران ضمن محکوميت اين اقدام، بر حمايت از دولت قانوني و احترام به رأي ملت تأکيد کرده است. جلسه شوراي عالي امنيت ملي نيز روز گذشته به رياست دکتر روحاني براي بررسي تحولات ترکيه برگزار شد.
علي شمخاني، دبير شوراي‌عالي امنيت ملي در پايان اين نشست به جمع خبرنگاران آمد و در ارزيابي خود از تحولات ترکيه اظهار داشت: ما در منطقه و زمانه پرآشوبي زندگي مي‌کنيم؛ هم منطقه ما در نقاط دور و نزديک دچار حوادث مختلف مي‌شود و هم زمانه ما متأسفانه پر از حادثه است. وي افزود: آنچه اين وضعيت را براي ملت ايران برجسته‌تر مي‌کند اين است که در کشورمان امنيت، ثبات و آرامش حاکميت دارد که اين به همت خون شهدا، شهداي مدافع حرم، رهبري داهيانه مقام معظم رهبري و مشارکت جدي مردم در حفظ امنيت است.
نفي کودتا و توسل به ابزارهاي زورمدارانه
دبير شوراي عالي امنيت ملي تأکيد کرد: موضع جمهوري اسلامي ايران در قبال اين اتفاقات همواره احترام به انتخاب مردم در قياس با غلبه زورمدارانه است يعني همواره موضع اصولي و ثابت ما در قبال ساختارهاي حکومتي، نفي کودتا و تأييد دولت‌هاي مبتني بر آراي واقعي مردم است. شمخاني تصريح کرد: در حادثه ترکيه هم بالطبع اين اصول و معادله حاکم است و جمهوري اسلامي ايران از لحظه ورود حادثه در اين کشور اين نکته را در ذهن داشت که انتخاب مردم‌سالارانه حکومت بر ترکيه بر کودتاي نافرجام ناقص و غيرمردمي ارجحيت دارد. وي افزود: البته اين مختص ترکيه هم نيست، علت حضور ما در سوريه نيز همين است که همواره در نوع مقايسه منطقه‌اي که نسبت به کشورهاي ديگر داريم رأي مردم را بر نوع حکومت‌هاي قبيله‌اي، عشيره‌اي و موروثي ترجيح داد‌ه‌ايم و اين مردم‌سالاري است. شمخاني گفت: بر اين اساس از لحظات نخست حوادث ترکيه ضمن اينکه شب پرفراز و نشيبي داشتيم اما اين اصل را مبناي تصميم‌گيري خود قرار داديم با حفظ اين ملاحظه که هموطنان ما اعم از ديپلمات و جهانگرد و مانند آن در ترکيه حضور دارند که حتماً بايد رعايت حالشان را مي‌کرديم.
وي تصريح کرد: با رعايت همه اين جوانب بر اين اصل تأکيد کرديم که از دولت قانوني حمايت مي‌کنيم و کودتا را با هر ريشه‌اي اعم از تحريک شده داخلي يا خارجي و پشتيباني شده داخلي يا خارجي نفي کرده‌ايم؛ اين موضع رسمي جمهوري اسلامي ايران در قبال حوادث ترکيه است. دبير شوراي عالي امنيت ملي با تأکيد بر اينکه با ادامه تماس‌هاي نزديک با مقامات سياسي و امنيتي ترکيه تلاش خواهيم کرد به درک دقيق‌تري از اين رخداد دست يابيم، خاطرنشان کرد: مرزهاي شمال غرب کشور در همسايگي با ترکيه از امنيت کافي برخوردار است و آمادگي لازم در نيروهاي زميني و هوايي نيز براي صيانت وجود دارد و در اين خصوص، جاي هيچ‌گونه نگراني وجود ندارد.
ايران در کنار حکومت برآمده از رأي مردم ترکيه
مشاور رهبر معظم انقلاب در امور بين‌الملل نيز در گفت‌وگو با تسنيم تأکيد کرد که جمهوري اسلامي ايران با کودتا در ترکيه و اساساً هرگونه کودتا و تحميل نظر با زور مخالف است.
علي‌اکبر ولايتي با اشاره به تلاش براي کودتا در ترکيه خاطرنشان کرد: جمهوري اسلامي ايران حکومتي مبتني بر مردم‌سالاري ديني، يعني حکومتي بر اساس رأي مردم در چارچوب ارزش‌هاي اسلامي است و طبيعي است که با هر حرکت غيرقانوني و زورمندانه براي تغيير حکومت‌هاي مردمي مخالف است. وي با بيان اينکه در کشور همسايه و برادر ما يعني ترکيه انتخابات برگزار شده و سال‌هاست بر مدار دموکراسي و رأي مردم حکومت تشکيل مي‌شود، افزود: اگر قرار باشد يک عده معدود از نظامي‌ها تحت تأثير هر عامل يا عواملي بخواهند رأي مردم را پايمال و حکومت مردمي آقاي اردوغان را ساقط کنند، طبيعي است که جمهوري اسلامي ايران بر اساس اصولي که به آن معتقد است با اين کودتا و هر کودتاي ديگري مخالفت مي‌کند.
اردوغان به رأي ملت سوريه هم احترام بگذارد
مشاور رهبر معظم انقلاب در امور بين‌الملل با تأکيد بر اينکه مردم ترکيه همچنان حامي حکومت خود هستند و عامل اصلي که کودتا را به شکست کشاند حضور مردم در صحنه بود، تصريح کرد: ترکيه کشور همسايه و برادر ماست و اين نوع اقدامات مانند کودتا که موجب مي‌شود کشوري از مدار پيشرفت، عدالت و مردم‌سالاري به دور بيفتد، هيچ وقت مورد تأييد ما نخواهد بود، مضافاً اينکه حکومت فعلي ترکيه بر اساس مدعاي اصلي آقاي اردوغان، به دنبال احياي ارزش‌هاي اسلامي است و اين مسئله او را به ما نزديک‌تر مي‌کند. هرچند ما و ترکيه درباره مسائلي مثل سوريه با هم اختلاف عقيده داريم و اميدواريم روزي برسد که دولت ترکيه هم به نظرات مردم سوريه و آراي مردم سوريه احترام بگذارد و تعيين حکومت در سوريه را به مردم اين کشور واگذار کند. ولايتي ادامه داد: آقاي بشار اسد هم در سوريه با رأي مردم انتخاب شده و اگر مردم از او حمايت نمي‌کردند نمي‌توانست به مدت بيش از پنج سال در برابر يک جنگ بين‌الملل محدود مقاومت کند.
وي با اشاره به اينکه خوشبختانه طي هفته‌هاي اخير نخست‌وزير ترکيه به نوعي خواستار مذاکره با دولت سوريه شده است، اين اقدام دولت ترکيه را «يک گام به سمت جلو» توصيف کرد و گفت: صرف‌نظر از برخي اختلافات سياسي، مشترکات زيادي ايران و ترکيه را به هم پيوند مي‌دهد. اين دو کشور با تاريخ و دين و مرز مشترک و منافع مشترک قرن‌هاست کنار هم زندگي مي‌کنند. مشاور مقام معظم رهبري در امور بين‌الملل با تأکيد بر اينکه بدون ترديد حاکميت يک عده نظامي که با زور مي‌خواهند نظرشان را تحميل کنند به ضرر مردم ترکيه است، افزود: ما سعادت مردم ترکيه را مي‌خواهيم، لذا طبيعي است که جمهوري اسلامي ايران مخالف هرگونه کودتا باشد، لذا اميدواريم اين مشکلاتي که پيش آمده به زودي با پيروزي کامل مردم ترکيه و حکومتي که ناشي از رأي اين مردم است، پايان بپذيرد.
ولايتي در پايان تأکيد کرد: در اين ماجرا شاهد بوديم همه احزاب سياسي، چه آنها که با اردوغان موافقند و چه آنها که مخالفند، کودتا را محکوم کردند؛ اين نشان مي‌دهد اجماعي بين مردم ترکيه عليه کودتا وجود دارد و اين طبيعي هم هست. لذا کماکان مثل گذشته اميدواريم ان‌شاءالله دولت آقاي اردوغان در ترکيه بتواند بر اين مشکلات پيروز شود و مردم ترکيه راه پيشرفت و ترقي خود را ادامه بدهند و همانطور که در آرمان حزب عدالت و توسعه آمده، ارزش‌هاي اسلامي احيا شود.
لاريجاني پيروزي اراده مردم ترکيه را تبريک گفت
رئيس مجلس شوراي اسلامي در پيامي به اسماعيل قهرمان، رئيس مجلس ملي کبير جمهوري ترکيه پيروزي اراده مردم، حاکميت ملي و دموکراسي را بر اقدام مذبوحانه و محکوم به شکست عليه نهادهاي منتخب در اين کشور تبريک گفت.
در پيام علي لاريجاني آمده است: با خرسندي فراوان مايلم پيروزي اراده مردم، حاکميت ملي و دموکراسي را بر اقدام مذبوحانه و محکوم به شکست عليه نهادهاي منتخب در کشورتان به جناب‌عالي، نمايندگان محترم پارلمان و دولت و ملت جمهوري ترکيه تبريک گويم. وقايع ساعات گذشته به خوبي نشان داد رأي، اراده و خواست ملت‌ها تعيين‌کننده مي‌باشد و ديگر کسب حاکميت از طرق غيرقانوني و نامشروع را مي‌بايد در اوراق سياه کتاب‌هاي تاريخ جست‌وجو کرد. صداي ملت‌ها بلندتر و رساتر از غرش تانک‌ها مي‌باشد.
رئيس مجلس شوراي اسلامي در پايان پيام خود تصريح کرده است: جمهوري اسلامي ايران به عنوان نظامي متکي به آرا و خواست مردم با تکيه بر اصول و مباني خود منبعث از دين مبين اسلام همواره از حاکميت ملي و اراده ملت‌ها و نظام‌هاي برآمده از انتخابات پشتيباني کرده است. در همين راستا پارلمان اسلامي ايران ضمن محکوم کردن اقدام نظامي عليه نهادهاي منتخب مردم به ويژه حمله به پارلمان ترکيه به عنوان مظهر دموکراسي، اراده و خواست مردم بر حمايت همه‌جانبه دولت و ملت جمهوري اسلامي ايران از مردم مسلمان کشور دوست و برادر جمهوري ترکيه تأکيد مي‌نمايد.
http://javanonline.ir/fa/news/797829
ش.د9501239