دکتر محمدجواد ظريف به همراه هيات 120 نفره شامل 60 تن از فعالان اقتصادي بخش خصوصي، 20 تن از مديران اقتصادي دولتي، 11 خبرنگار و ديگر همراهان روز آخر مرداد با پرواز مستقيم به آمريکاي لاتين سفر کرد. اين سفر با هدف آشنايي بخش خصوصي کشورمان با اقتصاد شش کشور منطقه و نيز عقد قرارداد با بانک هاي مرکزي کشورهاي لاتين براي تضمين مراودات اقتصادي صورت گرفت.
آخر مرداد، يک روز 30 ساعته!
پس از 17 ساعت پرواز به اولين مقصد، کوبا مي رسيم. از آنجايي که مسير حرکت ما غرب است، روز کش مي آيد و حدودا 6 ساعت به حساب ما اضافه مي شود. در نهايت هواپيماي حامل هيات در فرودگاه تشريفات دولت کوبا، خوزه مارتي به زمين مي نشيند و اولين تصوير از کوبا جمله اي است از مارتي قهرمان استقلال کوبا: وطن پرستي، انسانيت است.
«مونو»، معاون وزيرخارجه کوبا به همراه ديگر مقامات به استقبال دکتر ظريف مي آيند و خوش و بش هاي دو وزير در پاويون فرودگاه صورت مي گيرد. وي که به سبک رهبران چپ، پيراهني ساده سفيد بر تن دارد و به گرمي به هيات ايراني خوشامد مي گويد. فردا صبح، اول شهريور دکتر ظريف و هيات همراه به محل بناي يادبود خوزه مارتي در هاوانا مي رود و هيات ايراني در اولين اقدام به قهرمان استقلال کوبا، اداي احترام مي کند. پس از آن نشستي براي آشنايي کارآفرينان ايراني و کوبايي برگزار مي شود. سپس دکتر ظريف در وزارتخاجه اين کشور با «بورونو رودريگز پاريلا»، همتاي کوبايي خود نشستي برگزار مي کند.
در اين ديدار وزير خارجه ايران با اشاره به اينکه ايران و کوبا نشان دادند با مقاومت ميتوان بر تحريم پيروز شد، گفت: ما توانستيم به آمريکا ثابت کنيم که با فشار نمي‌توان سياست‌هاي خود را به پيش ببرد. بورونو رودريگرز نيز با اشاره به مذاکرات موفق هسته اي ايران گفت: دفاع ايران از حق استفاده صلح آميز از انرژي هسته اي هميشه مورد حمايت کوبا بود و ما از اينکه ايران در اين عرصه پيروز شد، خوشحاليم.وي افزود: پيشرفت هاي ايران در زمينه هاي مختلف مايه مباهات ماست. رودريگرز ادامه داد: 1+ 5بايد در چارچوب توافق با ايران بر عهد خود پايبند باشد.
وي روابط ايران و کوبا را بسيار عالي دانست و گفت: در مسائل اقتصادي زمينه هاي زيادي براي گسترش روابط وجود دارد و توانايي هاي دو طرف، ايجاب مي کند روابط گسترش يابد.وي با ابراز نگراني نسبت به تحولات خاورميانه ابراز اميدواري کرد هر چه سريعتر تنش ها در اين منطقه پايان يابد. وي در پايان با تشکر از جمهوري اسلامي ايران به دليل مديريت موفق جنبش عدم عهد از همکاري دو کشور براي موفقيت اجلاس کاراکاس خبر داد. در نهايت، دکتر ظريف به محل رياست جمهوري کوبا ميرود و با «رائول کاسترو» ديدار مي کند. ديدار ظريف با کاسترو نيز با استقبال گرم رهبر کوبا همراه است و دو ساعت به طول مي انجامد. رائول، برادر فيدل که جانشين او شده، چند سالي است دست به تغييراتي آهسته و آرام زده تا آرام آرام از سيطره تحريم هاي ظالمانه پنج دهه اي آمريکا بيرون بيايد.
از جمله وجوه تمايز هاوانا با ديگر شهرها، خيابان هاي سرسبز، خلوت و کم بودن تعداد خودروهاست. در اين شهر همچنين کمتر کسي را ميتوان ديد که سر در گوشي تلفن همراه خود دارد. اينها چهره اي زيباتر به اين شهر داده است و نوعي آرامش در رفتار و کردار اهالي هاوانا را باعث شده است.
ماناگوآ شبيه تهران
نيکاراگوئه، دومين مقصد هيات اقتصادي ايران است. کشوري در حال توسعه که در چند سال اخير پيشرفت هاي چشمگيري داشته و نماي کلي شهرهاي آن تغيير پيدا کرده است. نکته قابل توجه پايتخت نيکاراگوئه، ترافيک، رانندگي هاي تهاجمي و حضور فروشندگان دوره گرد در چهارراه ها بود که تصوير ماناگوآ را بر تصوير تهران تطبيق مي داد. هيات ايراني شب هنگام مورد استقبال مقامات نيکاراگوئه قرار مي گيرد و صبح روز بعد، پارلمان اين کشور پذيراي مقامات ايراني است.
خانم «ايريس مونتنگرو»، نايب رئيس اول پارلمان به دليل بيماري و غيبت رئيس، به نيابت از وي از دکتر ظريف استقبال مي کند. مونتنگرو جمهوري اسلامي ايران را بسيار دوست دارد و يکي از افتخارات خود را حضور در مراسم بيست و پنجمين سالگرد پيروزي انقلاب در تهران عنوان مي کند. در همين محل، «ادوين کاسترو»، رهبر حزب حاکم ساندنيست ها در گفتگويي با خبرنگاران سياست هاي جمهوري اسلامي ايران را مي ستايد و مي گويد: نمي‌توان از انسانيت سخن گفت و نامي از ايران نياورد. هيات ايراني، پس از ديدار از پارلمان راهي محل نشست فرصت هاي اقتصادي ايران و نيکاراگوئه مي شود.
در اين نشست، «لااوريانو اورتگا»، فرزند رئيس جمهوري و وزير اقتصاد اين کشور حضور دارند و به تشريح فرصت هاي اقتصادي نيکاراگوئه مي پردازند. دکتر ظريف نيز با اشاره به روابط گسترده سياسي دو کشور از تمايل براي گسترش همکاري هاي اقتصادي براي استحکام بيشتر روابط سخن مي گويد. هيات پس از اين نشست به وزارتخارجه نيکاراگوئه مي رود. «ساموئل سانتوز»، وزيرخارجه نيکاراگوئه مانند بقيه مقامات اين کشور به گرمي از ظريف استقبال مي کند و بر خلاف عرف ديپلماتيک، صندلي دکتر ظريف را کنار خود مي گذارد. هردو وزيرخارجه در اين نشست از علاقه براي گسترش روابط اقتصادي سخن به ميان مي آورند. پس از آن، سانتوز کتاب و سي دي اشعار شاعر ملي کشورشان را به رسم يادگار به دکتر ظريف اهدا مي کند.
دکتر ظريف در آخرين ديدار رسمي خود در نيکاراگوئه با «دانيل اورتگا»، رئيس‌جمهوري اين کشور در فضايي صميمي ديدار و گفتگو کرد. اين ديدار يک ساعته به بررسي روابط دوجانبه و مسائل منطقه اي و بين‌المللي گذشت. اورتگا در اين ديدار با اشاره به سفرش به تهران گفت: زماني که به تهران آمده بودم ملاقاتي خاطره انگيز با حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب داشتم و ديدارهاي خوبي با ديگر مقامات کشور دوست و برادر داشتم. وي افزود: سلام گرم مرا به رهبري، رئيس جمهوري و ملت بزرگ ايران برسانيد و بدانيد ما از سفر هيات شما به منطقه بسيار خوشحاليم.
کيتو، پايتختي در ارتفاع
اکوادور مقصد سوم هيات ايراني است. کشوري بر خلاف دو کشور ديگر، مرتفع و کوهستاني با آسماني صاف و درخشنده. کيوتو، پايتخت با ارتقاع نزديک به 3000 متر از سطح دريا، در دو طرف دره اي عميق بنا شده است و نماي بسيار زيبايي دارد. وجود آتشفشان فعال در اطراف اين شهر، بر زيبايي آن افزوده است. با وجود داشتن دولت چپگرا، اکوادور به سرعت به سمت اقتصاد باز پيش ميرود و رواج با دلار آمريکا در اين کشور، نشان از عزم اين کشور براي حضور پررنگ در اقتصاد جهاني مي دهد. دولت اکوآدور با وجود تمايلش به اقتصاد باز، به آرمان چپ و مبارزه با امپرياليسم تعهد دارد و يکي از اقدامات آن، برچيدن پايگاه نظامي آمريکا از اين کشور بود. ديدار نخست هيات ايراني نشست اقتصادي هيات دو طرف است که با حضور دو وزير خارجه انجام شد.
در اين ديدار، طرفين ضمن ابراز تمايل براي گسترش روابط اقتصادي از توافقات بانکي براي تضمين صادرات و مراودات مالي خبر دادند. پس از آن، دکتر«گيومه لانگ»، وزيرخارجه اکوادور در محل نشست اقتصادي هيات هاي دو طرف، پذيراي دکتر ظريف شد. لانگ در اين نشست مقاومت و شکيبايي تاريخي ملت ايران در برابر مخالفان را ستود و گفت: 50 سال پيش دکتر مصدق در برابر خواست بيگانگان ايستاد و نفت را ملي کرد و پس از آن در انقلاب 57 ايران توانست در چارچوب مقاومت به پيروزي هاي بزرگي نائل شود و استقلال خود را حفظ کند.
وي تاکيد کرد: ايران به رغم همه تحريم ها با سياست هوشمندانه خود در پرونده هسته اي پيروز شد و ما از اين موضوع بسيار خرسنديم. دکتر ظريف سپس به محل وزارت خارجه اکوآدور رفت و در آنجا نيز نشستي با لانگ داشت. دکتر محمد جواد ظريف همچنين در اين سفر با «رافائل کوره‌آ دلگادو» در کاخ رياست جمهوري اکادور ديدار و در مورد روابط دو جانبه به ويژه گسترش همکاري ها در زمينه هاي نفت و انرژي، بانکي، کشتيراني و کشاورزي بحث و تبادل نظر کرد. در ديدار صميمانه دکتر ظريف و کوره‌آ در خصوص ابعاد مختلف روابط دو جانبه بويژه گسترش همکاري ها در زمينه هاي نفت و انرژي، بانکي، کشتيراني و کشاورزي بحث و تبادل نظر شد. ظريف همچنين با خانم «گابريلا ريبادنيرا» رئيس مجلس اکوادور ديدار و در خصوص گسترش همکاري هاي پارلماني گفتگو کرد.
سانتياگو، سفر تاريخي
دکتر ظريف اولين وزيرخارجه جمهوري اسلامي ايران است که در سفري تاريخي از شيلي ديدن کرد. اين سفر يک روزه با ديدار و سخنراني وزراي خارجه دو کشور در نشست بررسي فرصت هاي اقتصادي ايران و شيلي آغاز مي شود.
در اين نشست، هر دو وزير از تمايل بخش‌هاي اقتصادي براي گسترش روابط خبر مي دهند. سپس ظريف در محل وزارتخارجه شيلي مورد استقبال رسمي «هرالدو مونيوس والنسويلا» قرار مي گيرد. دو وزيرخارجه که روزگاري با هم دوره و هم کلاس بودند، پس از مذاکرات در نشست خبري حاضر مي شوند. وزيرخارجه کشورمان با اشاره به امضاي تفاهمنامه هاي اقتصادي، از اينکه به عنوان اولين وزيرخارجه ايران به شيلي سفر کرده است، ابراز خوشنودي مي کند و مي‌گويد: ايران در زمان استبداد رابطه خود را با شيلي قطع کرد و پس از آنکه مردمسالاري در اين کشور حاکم شد، دوباره به برقراري رابطه اقدام کرد.
مونيوس نيز در اين ديدار، ضمن ابراز خوشحالي از حضور وزيرخارجه ايران در کشورش، به سرانجام رسيدن پرونده هسته اي ايران را تبريک گفت و افزود: پس از توافق 1+5 سطح جديدي از روابط ايران با ساير کشورها آغاز شده است. ظريف پس از اين ديدار با حضور در پارلمان شيلي با رئيس پارلمان و چند تن از سناتورهاي شيلي نيز ديدار کرد.ديدار دکتر ظريف با رئيس جمهوري شيلي نيز به درخواست خانم «ميشل باشلت» پشت درهاي بسته و بدون حضور خبرنگاران انجام شد.نکته مهم در مورد سفر هيات ايراني به شيلي تبليغات گسترده صهيونيست ها عليه اين سفر بود که از دو هفته پيش از سفر آغاز شد و باعث شد تا بازتاب اين سفر در مطبوعات و رسانه هاي شيلي گسترده تر باشد.ريشه تبليغاتي که عليه ايران در شيلي صورت گرفت، جداي از شيطنت صهيونيست ها، رقابت احزاب داخلي احزاب اين کشور براي انتخابات آتي نيز بود. حزب مخالف از اين رهگذر سعي داشت فشار بيشتري روي حزب حاکم بياورد که هوشياري وزارتخارجه کشورمان و سخنان به جاي دکتر ظريف، آن را نقش بر آب کرد.
سانتاکروز در انتظار ظريف
هواپيماي حامل هيات ايراني اواخر شب به فرودگاه سانتاکروز مي رسد و مورد استقبال بي سابقه دولت بوليوي قرار مي گيرد؛ استقبالي بسيار گرم تر از ديگر کشورها. دولت بوليوي براي ظريف تا پاي پلکان هواپيما فرش قرمز پهن کرد، گارد احترام ويژه نظامي براي استقبال از او ايستاده بود، وزير خارجه و شماري از مقام هاي اين کشور براي ديدن او به فرودگاه آمده بودند و سرود ملي ايران و بوليوي نيز به افتخار اولين حضور ظريف در بوليوي نواخته شد.
لاپاز پايتخت بوليوي شهري کوهستاني و مرتفع است و به دليل اينکه فرودگاه کوچکي دارد، از اين رو، هواپيماي هيات ايراني در سانتاکروز فرود آمد. صبح روز بعد، «اوو مورالس»، رئيس جمهوري اين کشور به سانتاکروز آمد و اولين ديدار رسمي دکتر ظريف در بوليوي در سانتاکروز و با وي انجام شد. آمدن مورالس به سانتاکروز نيز نشان ديگري از پذيرايي مقامات بوليوي از هيات ايراني است. ظريف در اين ديدار با اشاره به اينکه ايران براي گسترش روابط با بوليوي اهميت زيادي قائل است، گفت: تمايل داريم در کنار روابط بسيار خوب سياسي، روابط اقتصادي دو کشور هم گسترش يابد، براي همين منظور يک هيات بزرگ تجاري به بوليوي آمدند.
وي افزود: استقامت مردم بوليوي در برابر فشارهاي قدرت‌هاي بزرگ براي ايران يادآور استقامت مردم ايران در برابر تحريم‌ها و فشارهاي خارجي است. مورالس نيز در اين ديدار گفت: ما از خيلي پيشتر منتظر دکتر ظريف و هيات ايراني بوديم. وي افزود: تجربه بسيار خوبي از همکاري‌هاي دو جانبه داريم و براي گسترش اين همکاري‌ها تمايل داريم. مورالس ادامه داد: ما توانستيم به رغم خواست بيگانگان در کنار هم بايستيم و روابط خود را گسترش دهيم.
مورالس و ظريف در اين ديدار هدايايي به يکديگر دادند و شوخي هاي ديپلماتيک دو طرف، بازتابي از فضاي دوستانه و صميمي سياسي دو کشور را به نمايش گذاشت. پس از آن «عقاب آندي»، عالي ترين نشان دولتي بوليوي به وزيرخارجه کشورمان اعطا شد. «داويد چوکي وانکا»، وزير خارجه بوليوي در مراسم اهداي اين نشان گفت: به نمايندگي از دولت بوليوي براي قدرداني از تعهد شما براي نزديکي دو ملت ايران و بوليوي و تعهد نسبت به عدالت و برقراري صلح و تلاش‌هاي شما در عرصه دوجانبه و چندجانبه و رهبري شما در عرصه بين‌الملل و تلاش‌هاي شما براي گسترش روابط برادرانه بين دو کشور، دولت بوليوي تصميم گرفت نشان افتخار «عقاب آندي» که عالي‌ترين نشان دولت بوليوي است را به شما اهدا کند.
ونزوئلا، آخرين ايستگاه
دکتر ظريف و هيات همراه در آخرين مرحله وارد فرودگاه کاراکاس مي شود. ونزوئلا در سالهاي اخير و پس از پايين آمدن قيمت نفت، دچار بحران اقتصادي عميقي شده است. قيمت دلار آمريکا طي چهار سال چند ده برابر شده و ارزاق عمومي در فروشگاه ها کمياب است. دولت اين کشور به ويژه بعد از چاوز، نتوانست بر فشار آمريکا عليه اين کشور فائق بيايد، بعلاوه وابستگي 90 درصدي اقتصاد اين کشور به نفت، و کاهش قيمت اين محصول، به شدت اوضاع مالي و اقتصادي ونزوئلا را دچار بحران کرده است. احتمال وقوع اعتراضات خشونت بار باعث شده تا ارتش در جاده و خيابان ها حضور پررنگ داشته باشد و فضاي اين کشور بحراني تر ديده شود. از سويي، باندهاي جنايتکار چندي است در اين کشور دست به سرقت‌هاي مسلحانه مي زنند و امنيت اين کشور زيبا را خدشه دار کرده‌اند.
دکتر ظريف در کاراکاس با وزير خارجه ونزوئلا ديدار جداگانه اي داشت. اين دو پس از ديدار، در همايش فرصت هاي اقتصادي ايران و ونزوئلا شرکت و سخنراني کردند. در اين نشست، خانم «دلسي رودريگرز»، وزير خارجه ونزوئلا سفر هيات بلند پايه 120 نفره اقتصادي ايران به کاراکاس را نشاندهنده نگاه استراتژيک ايران به آمريکاي لاتين و به ويژه ونزوئلا دانست و افزود: ما قدردان روابط خود با ايران هستيم.
وي خطاب به دکتر ظريف گفت: آقاي وزير، بي ترديد سفر شما بسيار مهم است چرا که نه تنها رابطه دو کشور را تقويت مي کند، بلکه موجب استحکام در روابط دو طرف مي شود. وي تاکيد کرد: ايران و ونزوئلا هر دو نگرش مشترک همه جانبه به مسائل ژئوپلتيک دارند و ما به دنبال تقويت و همبستگي ميان دو کشور و دو ملت هستيم. دکتر ظريف نيز در ديدار با رودريگرز ضمن تشکر از ميهمان نوازي گرم و صميمانه مردم و دولت ونزوئلا از هيات ايراني گفت: روابط گرم ايران و ونزوئلا نشات گرفته از سياست هاي استقلال طلبانه دو دولت و مقاومت دو ملت است. وي تاکيد کرد: اين همبستگي با همکاري هاي اقتصادي مي‌تواند عميق‌تر، جدي‌تر و استراتژيک ادامه يابد.
وي سپس به تشريح ظرفيت هاي اقتصادي ايران پرداخت و هيات ايراني را معرفي کرد. لازم به ذکر است در اين ديدار توافقنامه پرداخت بانکي ميان بانک هاي مرکزي دو کشور امضا شد. اين سند توسط «حسين يعقوبي»، مديرکل روابط بين المللي بانک مرکزي ايران و «خوزه فرماندز»، معاون اجرايي بانک مرکزي ونزوئلا به امضا رسيد. هيات ايراني پس از اين نشست در کاخ رياست جمهوري ونزوئلا مورد استقبال «نيکلاس مادورو» قرار گرفت. مادورو در ديدار با ظريف گفت: من عاشق ايران هستم. وي افزود: من عاشق ايران هستم، همانطور که چاوز عاشق ايران بود. وي همچنين با اشاره به تمدن 7 هزار ساله کشورمان افزود: ايران سرزمين فرهنگ، معنويت و تاريخ کهن است و من از مردم ايران چيزهاي زيادي ياد گرفتم. مادورو با اعلام اينکه بيش از 20 بار به ايران سفر کرده است ادامه داد: ايران قدرت صلح در جهان است.
وي همچنين با تجليل از پيشرفتهاي چشمگير ايران در عرصه هاي مختلف علمي و صنعتي افزود: همانطور که هوگو چاوز به درستي پيش بيني کرده بود، ايران يک قدرت در حال ظهور در قرن 21 نه در سطح منطقه بلکه در مقياس جهاني است و ما بايد روابط استراتژيک خود را با ايران گسترش دهيم. رئيس جمهوري ونزوئلا قدرت غرب را قدرتي درجهت کشتار و غارت ملت هاي خواند و قدرت ايران را قدرت صلح و گفتگو دانست.
وي تاکيد کرد: ديپلماسي ما نيز ديپلماسي انساني بر اساس توسعه مشترک و دو جانبه است. مادورو سپس با اشاره به تمدن بزرگ آمريکاي لاتين و تخريب آن توسط غربي ها ادامه داد: ما هم به دنبال گفتگوي تمدن ها هستيم، به دنبال دنياي بدون هژموني و براي همين با ايران احساس نزديکي مي کنيم.
وي همچنين با تشکر از دکتر حسن روحاني و مقام معظم رهبري گفت: ما از ايراني‌ها مي خواهيم که بيايند و در توسعه ونزوئلا کمک کنند چرا که ونزوئلا پس از جنگ اقتصادي زمينه‌هاي متنوعي براي سرمايه گذاري دارد. در اين ديدار، دکتر محمدجواد ظريف نيز در سخناني کوتاه ضمن تشکر از مهمان نوازي دولت و مردم ونزوئلا از وي و هيات اقتصادي همراه گفت: تلاش و وقت گذاشتن دولت و مردم ونزوئلا براي هيات اقتصادي ايران نشاندهنده اهميتي است که اين کشور به برقراري رابطه با ايران مي دهد. وي تاکيد کرد: امضاي تفاهم نامه جديد بانکي ميان دو کشور بستر مناسبي را براي برقراري روابط اقتصادي فراهم کند.سفر هيات ايراني پس از اين ديدار به نقطه پايان رسيد و هيات پس از 9 روز سفر فشرده و ديدار از شش کشور آمريکاي لاتين عازم تهران شد.
ش.د9501889