(روزنامه شرق – 1395/06/08 – شماره 2668 – صفحه 5)
* ایران در سه سال گذشته در حوزه اقتصاد بین‌المللی چه دستاورد‌هایی داشته است؟
** مهم‌ترین اتفاقی که در سه سال گذشته رخ داده و شاید در تاریخ دهه‌های اخیر ایران هم باید ثبت شود، دفع تهدیداتی بوده که علیه ایران وجود داشته است. این تهدیدات در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی خود را به نمایش گذاشت و شاید اگر پیش می‌رفت به مرحله نظامی هم می‌رسید. این موفقیتی است که در مذاکره ایران با کشورهای مقتدر جهان انجام و نتیجه آن نیز به برجام ختم شد که آثار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن بارها باید تکرار شده و توضیح داده شود. برخی در گفت‌وگوهای خود مسائل را از هم تفکیک می‌کنند و می‌گویند این یک موفقیت سیاسی بوده، در حوزه اقتصاد چه شده است؟ اصلا کل برجام اقتصادی است. اگر برجام با حمایت‌های مقام معظم رهبری و کوشش‌های دستگاه دیپلماسی کشور به نتیجه نمی‌رسید، مشخص نبود کشور به کجا می‌رفت. تعجب می‌کنم از افرادی که برجام را از اقتصاد جدا می‌کنند. برجام عین اقتصاد است. اگر برجام نبود آیا می‌توانستیم همان یک میلیون بشکه نفت را صادر کنیم؟ آن روند کاهشی که قدرت‌های مستکبر جهانی علیه صادرات نفت ایران اعمال کرده بودند، اگر همان مسیر را ادامه می‌داد، می‌توانستیم نفت صادر کنیم؟ می‌توانستیم کسب درآمدهای ارزی کنیم و صادرات غیرنفتی داشته باشیم و پول‌های ناشی از صادرات نفت را در کنترل خود بگیریم و خرج کنیم؟ آیا صنایع ما می‌توانستند مواد اولیه و تجهیزات بخرند؟ جداکردن برجام از اقتصاد، ارزیابی دقیقی نیست و نمی‌توان این دو را از هم تفکیک کرد.
برجام موفقیتی در همه ابعاد برای بهبود و حفظ معیشت مردم است. این موفقیت باید به‌خوبی برای مردم توضیح داده شود تا از ذهن‌ها دور نشود. گاهی برخی اشخاص، فراموش می‌کنند ایران به چه سمتی پیش می‌رفت یا حتی برخی خود را به فراموشی می‌زنند. باید این مسیر را ادامه داد تا نتایج برجام را روزبه‌روز مشاهده کنیم. البته این به این معنا نیست که اکنون پس از برجام فشارها از روی ایران برداشته شده است. هنوز بخشی از این فشارهای بین‌المللی از سوی دشمنان ما اعمال می‌شود. در این مدت فهمیدیم غیر از اسرائیل و آمریکا که دشمنان قسم‌خورده ما هستند، کشورهایی در همسایگی ما که ادعای مسلمانی می‌کنند، تحریک‌کننده تشدید تحریم‌ها علیه ایران بودند. تصور نمی‌کردیم یک کشور اسلامی در همسایگی ما علیه ایران این چنین توطئه کند.
* منظور شما کدام کشور در همسایگی ماست؟
عربستان سعودی و اقمار این کشور. عربستان به اندازه اسرائیل و ایالات متحده آمریکا علیه ما توطئه کرده و می‌کند. برخی کشورهای همسایه هم نادانسته در شمار کشورهای اقماری عربستان قرار گرفته و علیه ایران توطئه کردند. این کشورها از ابزارهای بین‌المللی استفاده کردند تا به ایران ظلم بیشتری روا شود.
* فکر می‌کنید پس از برجام باز هم به تلاش‌های خود با این هدف ادامه خواهند داد؟
** درحال‌حاضر دیگر هیچ باور مثبتی به آنها ندارم. با توجه به جنایاتی که علیه ما مرتکب شدند و عملا مثل اسرائیلی‌ها علیه ما عمل کردند، نگاه من به آنها مانند نگاهی است که به همه توطئه‌کنندگان علیه ایران داشتم.
* اگر نگاهی به حوزه اقتصاد داخلی داشته باشیم، عملکرد دولت را در این زمینه چگونه ارزیابی می‌کنید؟
** در اثر برجام توانستیم موانع را برای صادرات نفت برطرف کنیم و اکنون صادرات نفت و میعانات گازی‌مان، به مرز ٢,٥ بشکه رسیده است. در اثر برجام توانستیم پول نفت را در کنترل خود بگیریم و صرف نیازهای خود در صنعت و بخش‌های دیگر کنیم. در گذشته همان پولی که از فروش نفت به میزان اندک هم به دست میآوردیم، به دست ما نمی‌رسید و اغلب قفل می‌شد. حالا این پول در اقتصاد کشور وارد شده و صرف راه‌اندازی صنایع می‌شود. اکنون وزارت صنعت، معدن و تجارت با کوشش‌های خوبی که آقای نعمت‌زاده انجام داده‌اند، برنامه راه‌اندازی صنایع متوقف و صنایعی را که زیر ظرفیت کار می‌کردند، در پیش گرفته شده و توانستند این صنایع را تا حد خوبی حرکت دهند. البته هنوز کار تمام نشده و باید با ادامه این روند به مهار بی‌کاری در جامعه برسیم. اگر روند قبلی پیش می‌رفت مشخص نبود، بی‌کاری در کشور به کجا می‌رسید. مشخص نبود قیمت ارز در بازار چقدر است. اگر درآمد ارزی کشور وجود نداشت، درحالی‌که تقاضا برای ارز وجود داشت، اما عرضه آن وجود نداشت، قیمت ارز سر به فلک می‌کشید. تک‌تک وزارتخانه‌ها در حوزه وظایف خود در حد قابل قبولی حرکت کرده‌اند. البته از برخی وزارتخانه‌ها مردم انتظار بیشتری دارند و همیشه حق با مردم است.
* درحالی‌که برجام اتفاق خوبی برای اقتصاد ایران بود، اما درعین‌حال سطح توقع مردم از دولت بسیار بالاتر از آن چیزی است که رخ داده. با توجه به این مسئله از نظر شما عملکرد وزرای اقتصادی دولت در سه بخش قدرت خرید، رکود و بی‌کاری چگونه بوده است؟
** ریشه مسئله موضوع بسیار مهمی به نام نظام بانکی است. نظام بانکی کشور وقتی به سپرده‌ای سود بالای ٢٤درصدی بدون پرداخت مالیات می‌دهد، هیچ صاحب سرمایه‌ای سرمایه خود را به بخش تولید نمی‌برد. سرمایه‌گذاری گرفتاری‌های زیادی دارد. صنعت به میزان سود بانکی، سود ندارد. سود بانکی بالا علیه تولید است. سود بانکی بالا از تورم بالا سرچشمه می‌گیرد. مهار تورم، می‌تواند منجر به کاهش سود بانکی شود، به‌طوری که نزدیک به تورم شود. این مسیری است که دولت در حال طی‌کردن آن است. اکنون تورم کشور زیر ١٠ درصد است، نرخ سود سپرده و تسهیلات را نیز کاهش داده تا نقدینگی از بانک‌ها خارج شود و به سمت تولید حرکت کند. آن چیزی که رونق را ایجاد می‌کند، آن است که کسانی که در بانک‌ها پول خوابانده‌اند، متوجه شوند دیگر چنین سودی پرداخت نمی‌شود و سود در سطح تورم است و به موجب همین اتفاق، نقدینگی خود را از نظام بانکی به بازار سرمایه ببرند. درحال‌حاضر این نقدینگی بین بازار پول و سرمایه در گردش است. اگر بازار سرمایه رونق داشته و بازار پول کم‌سود باشد، نقدینگی به بازار سرمایه می‌رود و اگر سود در نظام بانکی بیشتر باشد، پول از بازار سرمایه و اشتغال خارج شده و به سمت بازار پولی حرکت می‌کند.
* شما به‌عنوان دبیر مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، عملکرد خود را در این حوزه چگونه ارزیابی می‌کنید؟
** آنچه در لایحه جدید تقدیم مجلس شده است، موجب خوشحالی استان‌های مختلف شده است. به‌عنوان مثال در مهران که منطقه آزاد پیشنهاد شده است، فقط اهالی مهران را خرسند نمی‌کند بلکه همه اهالی ایلام خوشحال می‌شوند و همین‌طور در هر هفت منطقه آزادی که پیشنهاد شده، تمامی استان‌ها از آن استقبال می‌کنند. انتظار دارم نمایندگان مجلس همان‌گونه که تاکنون یاری کرده‌اند، باز هم یاری خود را از این مناطق دریغ نکنند و موجب شوند شادی و نشاطی در آستانه سال آخر دولت به این هفت منطقه بیاید که موجب رضایتمندی بیشتر دولت شود.
* به‌هرحال انتقاداتی از سوی نمایندگان و منتقدان دیگر به مناطق آزاد مطرح می‌شود. به عقیده شما چیزی جز این انتقادات پشت این ماجراست؟
** انتقاد به ما وارد است. هنوز ایرادهای فراوانی به ما وارد است. ایرادات ما آن چیزی است که در بند ١١ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری، مطرح کرده‌اند. انتقال فناوری‌های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، توسعه صادرات، تأمین نیازهای مالی و ضروری کشور از خارج. ما با این ایده‌آل‌ها هنوز فاصله داریم. اما خوشحالیم در مسیری هستیم که اقتصاد مقاومتی بیان کرده است. در این مسیر موفقیت‌هایی به‌دست آورده‌ایم، اما اینکه بگوییم انتقاد به ما وارد نیست، هرگز چنین نیست. انتقاد به ما وارد است و از منتقدان سپاسگزارم که عیوب ما را به ما گوشزد می‌کنند.
* درباره افزایش سرمایه بانک‌های خارجی در مناطق آزاد، شما از شورای پول و اعتبار گله داشتید. درحالی‌که دولت به دنبال افزایش سرمایه بانک‌ها به‌صورت کلی است، شما چرا با افزایش سرمایه بانک‌های خارجی در مناطق آزاد مخالفید؟
** از زمان حضرت آدم تا حالا، هیچ بانک خارجی در مناطق آزاد ایران نیامده است. حالا قصد داریم تعدادی بانک خارجی به این مناطق بیاوریم، سرمایه موردنیاز هم ٢٥ میلیون دلار بوده است. رئیس کل بانک مرکزی اعلام کردند باید این میزان افزایش یابد. به ایشان گفتیم سقف سرمایه‌گذاری بانک را هرچقدر می‌توانید افزایش دهید، خوب است زیرا بانک معتبرتری به وجود می‌آید، اما در آن میزان نباشد که این بانک‌ها کلا به مناطق آزاد نیایند. حالا در شورای پول و اعتبار، افزایش سرمایه تا ١٥٠ میلیون دلار مطرح شده است. در چنین شرایطی ما بانک‌های خارجی را از کشور دور می‌کنیم. نباید طوری افزایش سرمایه اعلام کنیم که آنها کلا از آمدن به مناطق آزاد منصرف شوند. این اقدام برای فرار سرمایه است.
http://www.sharghdaily.ir/News/101562
ش.د9502310