جدال در صحن شوراي امنيت. تقابل قدرت‌هايي كه از حق وتو برخوردار هستند و به ستوه آمدن جامعه جهاني از پرونده بي‌سرانجام سوريه. حلب در آتش مي‌سوزد، داعش بر حملات پراكنده خود مي‌افزايد اما قدرت‌هاي غربي و روسيه در صحن شوراي امنيت با برگه‌هاي مثبت و منفي خود به جدال‌هاي ديپلماتيك و لفاظي‌هاي شديد ادامه مي‌دهند. هر طرحي براي پايان دادن به بحران در سوريه روي ميز قرار مي‌گيرد با مخالفت يكي از بازيگران حاضر در صحنه روبه رو مي‌شود. روز شنبه، شوراي امنيت سازمان ملل شاهد دو راي‌گيري رقابتي در خصوص پرونده سوريه بود. يكي را فرانسوي‌ها روي ميز گذاشته بودند و ديگري را روس‌ها البته در اقدامي از پيش اعلام نشده.
در طرح فرانسه به شكل كلي اين كشور خواهان پايان حملات هوايي به خصوص به حلب شده بود و در طرح روسيه بر آتش بس تاكيد شده بود اما بدون اشاره به توقف بمباران‌ها. هر دو طرح به ظاهر زيبايي داشتند اما مخالفت‌هاي سياسي اجازه نداد هيچ كدام ره به منزل مقصود برساند. روسيه طرح فرانسه را كه به شكل خاص خواهان پايان فوري حملات هوايي به دومين شهر بزرگ سوريه، حلب شده بود را وتو كرد. در اين طرح بر لزوم برقراري آتش‌بس براي كمك‌رساني به مناطق مختلف به خصوص حلب تاكيد شده بود. در پنج سال گذشته از بحران سوريه اين پنجمين بار است كه روسيه قطعنامه‌هاي سازمان ملل در مورد سوريه را وتو مي‌كند؛ در چهار وتوي قبلي چين نيز همواره در كنار روسيه بوده است در حالي كه در جريان وتوي قطعنامه فرانسه براي نخستين بار چين از شركت در راي‌گيري امتناع كرد. از مجموع ١٥ كشور عضو شوراي امنيت نيز يازده كشور به نفع قطعنامه فرانسه راي دادند كه در نهايت وتوي روسيه كار را تمام كرد.
يك قطعنامه سازمان ملل براي اجرايي شدن به ٩ راي مثبت و غيبت هرگونه راي وتو نياز دارد و اين در حالي است كه حق وتو در اختيار امريكا، فرانسه، انگليس، روسيه و چين است. كشورهايي كه هر كدام در پرونده سوريه صدايي براي خود هستند كه حاضر به عقب‌نشيني نيز نيستند. پس از آنكه روسيه وتوي خود را روي ميز گذاشت، شوراي امنيت راي‌گيري دوم در خصوص طرح مسكو را آغاز كرد كه البته اين طرح با چنان آراي منفي روبه‌رو شد كه به مرحله تصويب يا شايد وتوي انتقامي ساير اعضا نرسيد. برخي منابع خبري مي‌گويند كه روز شنبه براي جامعه جهاني و سازمان ملل روز دردناك و البته دراماتيكي بود. نماينده روسيه در سازمان ملل كه نطق‌هاي آتشيني را در اين مدت ايراد داشته و با همتاي امريكايي خود نيز دقايق پرجدلي را تجربه كرده است در اين خصوص گفت: هيچ كس برنده نشد و همه ما بايد به ديپلماسي براي حل مشكلات مراجعه كنيم.
همين حالا حمله به حلب را متوقف كنيد
برخي از رسانه‌هاي غربي با انتقاد از روسيه ادعا كردند كه طرح فرانسه هيچ جزييات ماورايي نداشته است و اگر روسيه مخالفت سياسي خود با آن را اعلام نكرده بود، راي آورده و اجرايي شده بود. پس از آنكه طرح قطعنامه پيشنهادي روسيه نيز با شكست مواجه شد، نماينده انگليس در سازمان ملل با مخاطب قرار دادن همتاي روس خود گفت: همين حالا دست از بمباران حلب برداريد. وي در بخش‌هاي ديگري از سخنانش نيز تاكيد كرد كه دليل شكست طرح روسيه اين است كه مساله توقف بمباران در حلب را لحاظ نكرده بود. اين مقام انگليسي در ادامه افزود: خجالت‌آور است. تعهد توخالي روسيه به پروسه سياسي در سوريه شرم‌آور است. بمباران انسان‌ها در حلب وحشيانه است لطفا آن را متوقف كنيد. اظهارات نماينده انگليس در حالي مطرح شده است كه قانونگذاران انگليسي خواستار اقدام نظامي كشورشان براي متوقف كردن حملات هوايي روسيه به شرق حلب شدند.
به گزارش وب سايت ميرر، جان وودكاك، دبير گروه پارلماني تمام حزبي «دوستان سوريه» از حزب كارگر خواست نشست پارلماني فوق‌العاده با هدف پايان دادن به ناآرامي‌هاي شرق حلب را برگزار كند. وي همچنين از ترزا مي، نخست‌وزير انگليس خواست هنگامي كه پارلمان بر سر كار خود بازگشت، اين موضوع را مطرح و بررسي كند. جان وودكاك كه هفته گذشته به استانبول سفر كرده و با رهبران ائتلاف مخالفان سوري در تركيه ديدار كرده است در اين خصوص گفت: «آنها احساس مي‌كنند كه جهان رهاي‌شان كرده و از انگليس، امريكا و اتحاديه اروپا تقاضا دارند تا اقدامات بيشتري براي رفع اين بن‌بست انجام دهند. آنها مي‌گويند تهديدهاي اصلي بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه و روسيه هستند كه به طور نظام‌مند غيرنظاميان را مي‌كشند. روسيه كه يكي از اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل است، روزانه مرتكب جنايات جنگي مي‌شود.»
دست از رفتارهاي ريشه داشته در روزهاي استعمار برداريد
اما در جلسه شوراي امنيت روز گذشته، ويتالي چوركين، نماينده روسيه به صراحت سياست‌هاي غرب در قبال ديگر كشورها را به باد انتقاد گرفت و در حالي كه صدايش بلندتر از حد معمول بود، فرياد كشيد: دست از حمايت از آدم بدها در سرتاسر جهان از جمله تروريست‌ها برداريد. دست از دخالت در امور داخلي كشورهاي مستقل برداريد. به رفتارهاي استعمارگونه خود پايان دهيد. جهان را به حال خودش در صلح و آرامش رها كنيد. شايد اگر دست به اين كارها بزنيد جهان رنگ آرامش را به خود ببيند. اعضاي شوراي امنيت هفته گذشته براي بحث و رايزني در خصوص طرح فرانسه جلساتي را برگزار كرده بودند و در اين رايزني‌ها بر تحويل كمك‌هاي انسان‌دوستانه و ممنوعيت حملات نظامي تاكيد كرده بودند.
نماينده روسيه در بخش‌هايي از سخنانش تاكيد كرده بود كه طرح فرانسه درهم برهم و بدون در نظر گرفتن مقدمات و موخره‌هاي اجرايي به دست آمده بود و امكان پيشبرد آن وجود نداشت. با وجود آنكه روز گذشته اروپايي‌ها و روسيه با هم در صحن شوراي امنيت شاخ به شاخ شدند اما به نظر مي‌رسد كه اصلي‌ترين دليل اين رويارويي تنشي است كه ميان امريكا و روسيه به خصوص پس از ماجراي توقف آتش‌بس توافقي صورت گرفته است. فرانك والتر اشتاين‌ماير، وزير امور خارجه المان پيش از جلسه روز گذشته شوراي امنيت در اين خصوص گفت: تشديد تنش ميان روسيه و امريكا شرايط را خطرناك‌تر از روزهاي جنگ سرد كرده است.
واشنگتن دست به بازي‌هاي خطرناك نزند
در حالي كه جان كري، وزير امور خارجه امريكا اخيرا روسيه را به ارتكاب جنايات جنگي در حلب متهم كرده است، سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه نيز پاسخ اين ادعاها را داده است: ايالات متحده گام‌هاي خصمانه‌اي اتخاذ مي‌كند كه به ضرر منافع روسيه بوده و امنيت ملي آن را تهديد مي‌كند. اخبار منتشر شده مبني بر امكان بمباران فرودگاه‌هاي نظامي سوريه توسط واشنگتن بازي خطرناكي است. رفتارهاي ايالات متحده كه به جبهه النصره حمله‌اي نمي‌كند، عجيب است. مسكو صبر استراتژيكي را در قبال واشنگتن براي مدت مديدي نشان داد، اما تغييرات ريشه‌اي بر روابط ميان دو كشور شكل گرفته است. اميدوارم كه باراك اوباما، رييس‌جمهوري امريكا فكر حمله به تاسيسات دولتي سوريه را از سرش بيرون كند. اما امريكا بايد بداند كه هر گونه حمله به نيروي هوايي سوريه نقض علني قوانين بين‌المللي است.
اما در صورت بمباران مواضع ارتش سوريه، روسيه قادر به حمايت از منافع خود در خاك اين كشور است. لاوروف در ادامه با تكرار اين سخنان كه امريكا با جبهه النصره برخورد نمي‌كند، گفت: من از كري پرسيدم آيا امريكا طرحي پنهاني براي نجات النصره دارد تا آن را تبديل به يك نيروي اصلي براي سرنگوني بشار اسد در مقطعي در آينده كند اما او قسم خورد كه اين درست نيست و آنها حقيقتا با النصره مي‌جنگند. اما در عمل بمب‌افكن‌هاي امريكا اغلب در حالي به پايگاه هوايي اينجرليك تركيه بازمي‌گردند يا به ديگر پايگاه‌هاي مورداستفاده مي‌روند كه مهمات‌شان را مصرف نكرده‌اند و با وجود تكرر بالاي پروازها تاثير حملات آنها بسيار پايين بوده و برخي برآوردها تاثير آن را ١٥ تا ٢٠ درصد مي‌دانند.
خرق عادت مصر در راي دادن
در جلسه روز گذشته شوراي امنيت، راي مثبت مصر به قطعنامه روسيه با اعتراض عربستان و قطر همراه بود اما برخي كشورهاي ديگر عربي از اين راي استقبال كرده و آن را صداي كشورهاي عربي در شوراي امنيت خواندند. هرچند كه قطعنامه روسيه در مورد حلب نتوانست نظر مساعد ١٥ عضو دايم و غير دايم شوراي امنيت سازمان ملل را جلب كند اما در جريان راي‌گيري در مورد اين قطعنامه ٩ كشور با اين طرح مخالفت كردند و دو كشور نيز راي ممتنع دادند اما آنچه در اين ميان راي مثبت مصر به قطعنامه روسيه و مخالفت نماينده اين كشور با طرح فرانسه، بحث‌آفرين شد. برخي از تحليلگران مي‌گويند كه اين راي مثبت گوياي شكاف و كشمكش پنهان و عميقي است كه عربستان و مصر در منطقه خاورميانه بر سر رهبري جهان عرب با آن دست به گريبان هستند. برخي منابع مي‌گويند كه تضاد منافع مصر و عربستان در سوريه، قاهره را به مسكو نزديك كرده است.
در همين راستا عبدالله المعلمي، نماينده عربستان در سازمان ملل راي مثبت مصر به پيش‌نويس قطعنامه روسيه درباره سوريه در شوراي امنيت را «دردناك» توصيف كرد. وي افزود: دردناك است كه موضع سنگال و مالزي به موضع توافقي اعراب نزديك‌تر از موضع مصر باشد. وي مسووليت اين راي را متوجه نماينده مصر در سازمان ملل دانست و با ابراز تاسف براي كشورهايي كه به پيش‌نويس قطعنامه روسيه راي مثبت دادند، گفت: عربستان همچنان به «حمايت» از مردم سوريه با تمامي ابزارها و امكانات ممكن ادامه مي‌دهد. المعلمي همچنين وتوي پيش نويس قطعنامه فرانسه از سوي روسيه را «نمايش و طنز» خواند. عليا آل ثاني، نماينده قطر در سازمان ملل نيز موضع مصر را «تاسف‌بار» خواند و گفت: اكنون مساله مهم اتخاذ تمامي اقدامات براي مقابله با شكست شوراي امنيت در حل بحران سوريه است.
همان‌گونه كه سفير عربستان گفت، ما با كشورهاي «حامي» مردم سوريه همكاري خواهيم كرد تا ببينيم چه گزينه‌هاي ديگري خواهيم داشت. به نوشته پايگاه «العربي الجديد» در حالي كه راي مثبت مصر به قطعنامه روسيه موجب خشم مقامات عربستان شده است اين موضع از سوي برخي مقامات در ساير كشورهاي عربي مورد حمايت قرار گرفته است؛ به طوري كه «انور قرقاش»، وزير امور خارجه امارات با ستايش از مواضع مصر در شوراي امنيت سازمان ملل آن را صداي كشورهاي عربي در اين شورا خوانده است. برخي منابع خبري مي‌گويند كه راي مثبت مصر به طرح روسيه، پيامدهاي منفي براي حكومت السيسي در رابطه با عربستان خواهد داشت. پيش از اين نيز «سامح شكري» بر وجود اختلافات با عربستان در مورد مساله سوريه تاكيد كرده بود.
http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=56900
ش.د9502393