(روزنامه اطلاعات – 1395/05/14 – شماره 26503 - صفحه 12)
آمريکا بازنده بزرگ کودتا در ترکيه
پس از اینکه پارلمان ترکیه در سال 2003 میلادی مجوز استفاده نیروهای آمریکایی را از خاک ترکیه برای حمله به عراق صادر نکرد می‌شود گفت: جایگاه آمریکا در افکار عمومی ترکیه رو به افول نهاد و امروز هم در پی کودتای اخیر ترکیه می‌بینیم این جایگاه بیشتر از هر زمانی در حال سقوط است.به گزارش ایسنا، رفتارهای چندگانه آمریکایی‌ها در منطقه مزید بر علت شده است تا این کشور در منطقه طرفدار آنچنانی نداشته باشد. البته باید حساب برخی حکام را با مردم منطقه جدا کرد. به هر روی امروز ما شاهد هجمه شدید مردم ترکیه و حتی مقامات رسمی این کشور علیه آمریکا برای مداخله در کودتای ترکیه هستیم.
سلیمان سویلو، وزیر کار دولت ترکیه اخیرا در یک برنامه تلویزیونی در شبکه تلویزیونی خبرترک اعلام کرد برخی از رسانه‌های آمریکا فراهم کننده بسترهای کودتا در ترکیه بوده‌اند.به اعتقاد کارشناسان اشاره وی به گزارش مایکل روبن، یکی از محققان مرکز مطالعات اینترپرایز آمریکا است که قبلا مشاور پنتاگون بوده و اخیرا وی ضمن انتقاد از سیاستهای دولت ترکیه اعلام کرد، احتمالا کودتای ارتش تنها راه برای متوقف کردن اردوغان باشد و آمریکا و اروپا هم با آن مخالفت نخواهند کرد.فارغ از این شخص اردوغان، آمریکا را متهم به حمایت مستقیم از فتح‌الله گولنی کرده است که به اعتقاد وی کودتاچیان از وی دستور می‌گرفته‌اند. آنکارا برای اینکه بر حجم فشارهای خود بیافزاید درصدد است در بالاترین سطح برای بازگرداندن گولن از آمریکا اقدام کند.
در همین راستا مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در سخنانی تاکید کرد آنکارا مدارک و شواهد لازم برای استرداد فتح‌الله گولن از آمریکا را تکمیل و آماده خواهد کرد. وی در مصاحبه با شبکه خصوصی ان تی وی افزود، ارتباط بین سربازانی که در کودتای 15 ژوئیه شرکت داشته و شبکه گسترده گولن کاملا آشکار و روشن است و ترکیه هر اقدام سیاسی و قانونی را برای بازگرداندن گولن انجام خواهد داد. گولن 75 ساله هرگونه دست داشتن در کودتای نافرجام اخیر ترکیه را رد کرده است. آمریکا اعلام کرده است که ترکیه باید شواهد روشنی را در خصوص دخالت گولن در کودتا ارائه کند. وکلای حقوقی بر این باورند که روند بازگرداندن گولن سال‌ها به طول خواهد انجامید.
در سطوح پایین‌تر نیز ابراهیم کاراگول، سردبیر روزنامه ینی شفق نزدیک به حزب عدالت و توسعه در دو مطلب پی در پی اخیرا آمریکا را به دخالت در کودتا متهم کرد. همزمان نسخه انگلیسی روزنامه صباح نزدیک به اردوغان نظرسنجی را منتشر کرده است براین اساس که کدام یک از ارگانهای دولتی آمریکا بیشتر از همه از فتح‌الله گولن حمایت می‌کنند؟ این مطالب بخش اندکی از موج حملات رسانه‌ای و رسمی علیه دولت آمریکا برای دخالت این کشور در کودتای اخیر است.
در سال 2011 میلادی بود که باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، اردوغان را یکی از پنج روسای کشورهای جهان دانست که به وی نزدیک هستند اما به نظر می‌رسد در روزهای پایانی ریاست جمهوری اوباما اصولا روابط آمریکا و ترکیه بسیار از آنچه تصور می‌شد فاصله گرفته است.آمریکا می‌رود در افکار عمومی ترکیه به یک کشور دشمن تبدیل شود که با کودتاگران همراه بوده است. حال سوال این است در چنین شرایطی آیا آمریکا گولن را تحویل ترکیه خواهد داد؟ اگر آمریکا گولن را تحویل ترکیه ندهد برای همیشه چون لکه سیاهی بر روابط ترکیه و آمریکا این موضوع سنگینی خواهد کرد و اگر هم چنین اقدامی صورت گیرد باز بازنده نهایی آمریکا خواهد بود که با قبول تحویل گولن به ترکیه پذیرفته است گولن و در نهایت آمریکا در کودتای ترکیه نقش داشته‌اند.
هرچند پیش بینی‌های اولیه حکایت از این دارد که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بعید است آمریکا دست به چنین اقدامی بزند.در صحنه سیاست ترکیه اردوغان نشان داده است فردی است که منافع خود را بر ایدئولوژی خود ترجیح می‌دهد؛ امری که درخصوص رژیم صهیونیستی و روسیه اتفاق افتاد و از این رو قطعا روابط خود را با آمریکا بیشتر از این تیره نخواهد کرد ولی بدون شک از تخریب چهره آمریکا در منطقه نیز نهایت بهره را خواهد برد. اردوغان ضمن تخریب بیشتر جایگاه آمریکا نزد افکار عمومی مردم کشورش خواهد کوشید یک گام بیشتر برای تحویل گولن بردارد. با احتساب همه احتمالات می‌توان گفت:آمریکا یکی از بازندگان بزرگ کودتای ترکیه خواهد بود.
اردوغان قدرتمندتر می‌شود
اگرچه شکست کودتای نظامی اخیر در ترکیه فاجعه‌ای را رقم زد اما موفقیت آن فاجعه بزرگ‌تری را در پی داشت؛ چنانچه کودتاچیان، رجب طیب اردوغان را می‌کشتند یا بازداشت می‌کردند نیروهای امنیتی و حامیان اردوغان درگیر می‌شدند و جنگ داخلی اجتناب‌ناپذیر بود. روزنامه ایندیپندنت در گزارشی درباره تبعات کودتای 15 ژوئیه در ترکیه می‌نویسد،در حال حاضر فاجعه در ترکیه این است که دیگر برای ترکها مقاومت در برابر اراده اردوغان برای انحصار قدرت بسیار دشوار شده است، زیرا وی با ایستادگی در مقابل کودتا به عنوان یک رهبر منتخب، مشروعیت خود را تقویت کرد و دیگر مخالفان حکومت وی به عنوان حامی تروریسم بازداشت و مجازات می شوند.
یک منتقد اردوغان دراین باره می‌گوید، حقوق بشر و دموکراسی ضعیف‌تر می‌شود. دیگر انتقاد از اردوغان به عنوان کسی که توسط توطئه گران ارتش مورد تهدید قرار گرفته بسیار دشوار خواهد بود.هیچگونه تردیدی وجود ندارد که این کودتا توسط طرفداران فتح الله گولن که از سال 1999 در ایالت پنسیلوانیای آمریکا زندگی می‌کند، انجام شده است. حتی اگر اعترافات توطئه گران را کنار بگذاریم، باز هم مشخص است که تنها طرفداران گولن این توانایی را دارند که بتوانند واحدهای بسیاری از نیروهای امنیتی را علیه اردوغان به خدمت بگیرند .منتقد اردوغان با اشاره به کودتای نافرجام در ادامه اضافه می‌کند، فتح الله گولن نه تنها کمکی به مخالفان نکرد بلکه ما را کشت، وی کاملا ما را در دستان اردوغان قرار داد.
وی ادامه می‌دهد طرفداران گولن در دو مسیر متفاوت حرکت می‌کنند؛ از یک سو یک چهره عمومی میانه رو در مدارس، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها و انجمن‌های تجاری از خود نشان می دهند اما از سوی دیگر به عنوان یک سازمان مخفی در ارتش، پلیس و سرویس‌های امنیتی عمل می کنند.
تحلیلگران براین باورند که این کودتا بسیار بد سازماندهی شده بود و به همین دلیل هرگز موفق نمی‌شد. اما اولین واکنش دولت اردوغان به کودتا بسیار احمقانه بود. اردوغان اعلام کرد اولین خبر از کودتا را از شوهر خواهرش شنیده است. او مدعی شد، وی به من زنگ زد و گفت: سربازان خودروها را در کنار کاخ «بیلربیی» متوقف کرده‌اند.ظاهرا در ساعات اولیه اردوغان در درک این که چه اتفاقی رخ داده، دچار مشکل شده و یک فضای سردرگمی حاکم بوده است. اما نکته جالب این است که علاوه بر شکست سازمانی توطئه گران، آنها یک اشتباه محاسباتی داشته‌اند.
به باور آنها ترکها به دو گروه تقسیم شده بودند: یک طرف موافقان اردوغان و یک طرف نیز مخالفان وی. اما در حین انجام کودتا، توطئه گران هیچ حمایتی دریافت نکردند، زیرا به قول یک فعال کرد بدترین سیاستمدار بهتر از بهترین ژنرال است.اکنون اردوغان شکست کودتای اخیر را بهانه‌ای فرستاده شده از آسمان برای کنار گذاشتن تمامی کسانی که حامی وی نبودند، تلقی می‌کند.
به نظر می‌رسد سرکوب‌های صورت گرفته در دوره سه ماهه وضعیت فوق العاده فراتر از افراد دخیل در کودتا و یا افراد مرتبط با گولن انجام شود. در این میان ممکن است واکنش بیش از حد دولت به عنوان یک اقدام عمدی برای بهره بردن از بحران تلقی شود اما یک نگرانی همراه با بدبینی نسبت به این که کودتا کاملا تمام نشده وجود دارد. در همین راستا حامیان دولت در پیامهایی توئیت کردند که ممکن است کودتای دومی رخ دهد و برخی از واحدهای نظامی به پایگاه‌هایشان اعزام شدند .هفته‌های آتی نشان خواهد داد که آیا اردوغان خواهد توانست تمام مخالفت‌ها را کنار بگذارد یا این که باعث تقسیم بندی‌های عمیق تر در کشور خواهد شد. ممکن است وی در مبارزه علیه شبه نظامیان کرد در جنوب شرق ترکیه دچار مشکل شود زیرا در حال تصفیه ارتش است.
داعش نیز از سیاست جدید در ترکیه سود خواهد برد زیرا مقامات کشور به دنبال دستگیری طرفداران گولن خواهند بود تا یافتن مخفیگاه‌های افراد داعش. همچنین داعش از فضای ضد آمریکایی به وجود آمده در ترکیه بعد از کودتا بهره خواهد برد زیرا دولت و بسیاری از افراد جامعه قانع شده‌اند که این کودتا کار آمریکا بوده است. در همین راستا داعش تلاش خواهد کرد که این فضای ضد آمریکایی را گسترش دهد. روابط واشنگتن و آنکارا نه تنها همانند گذشته خوب نیست بلکه بدتر شده است.در نهایت ، اردوغان می‌تواند از این کودتا برای اتحاد تمام ترکها استفاده کند یا به گونه‌ای عمل کند که باعث تعمیق شکاف‌ها شود. نمی‌توان در این باره چندان خوش بین بود.
پایان اروپایی شدن ترکیه
رئیس جمهوری ترکیه ناامید از پیوستن به اتحادیه اروپا بر ادامه سرکوب مخالفان مصمم است. اقدامی که بدون شک موجب خواهد شد ترکیه از آرزوی عضویت در اتحادیه اروپا بیش از پیش دور شود.الف نوشت: بعد از کودتای نافرجام ۲۶تیرماه ارتش علیه اردوغان، آمریکا و اکثر کشورهای اروپایی اقدامات تندروانه ترکیه در سرکوب کودتاگران، دستگیری های گسترده، تصفیه و پاکسازی ارتش، قوه قضائیه، دانشگاه ها و ادارات از طرفداران فتح الله گولن را محکوم کردند. آنها از این اقدامات به عنوان ضد کودتا و فرصت طلبی اردوغان برای از بین بردن مخالفان و تحکیم موقعیتش نام بردند. اخیرا نیز اعلام شد که هزاران نفر مجموع بازداشتی‌ها، دستگیر شدگان و از کار برکنار شدگان است.
در این بین اقداماتی نظیر تصویب سه ماهه وضعیت فوق العاده، احتمال اعدام کودتاگران و چشم انداز نه چندان آرام ترکیه، روند پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا را که تا پیش از این ناهموار بود احتمالاً در آینده به فرایندی بغرنج و چالشی تبدیل خواهد کرد. این در حالی است که آمریکا و کشورهای اروپایی بدلایل مهمی نظیر حضور داعش در سوریه و عراق، بحران آوارگان، ترس از سرریز شدن درگیری ها و ناآرامی ها در خاورمیانه... با ادامه ناآرامی ها در ترکیه مخالف هستند و اردوغان را ترغیب کردند به حاکمیت قانون، حقوق و آزادی ها احترام بگذارد. اما همان طور که گفته شد رئیس جمهوری ترکیه چند ساعت پس از کودتا قلع و قمع مخالفان خود را شروع کرد و وعده اعدام کودتاگران را به طرفداران خود داد.
در این راستا فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه به صراحت اعلام کرد که کشوری که حکم اعدام در قانون آن وجود داشته باشد، جایی در اتحادیه اروپایی نخواهد داشت.ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اروپا نیز در گفت‌وگو با تلویزیون فرانسه عنوان کرد: ترکیه در حال حاضر در شرایطی نیست که بتواند در کوتاه مدت یا حتی در بلند مدت به اتحادیه اروپا بپیوندد.
یونکر تهدید کرد همه مذاکرات مربوط به پیوستن این کشور در این اتحادیه بلافاصله پس از اجرای مجازات اعدام از سوی دولت آنکارا متوقف خواهد شد .مارک پیرینی، فرستاده سابق اتحادیه اروپا در ترکیه، نیز اظهار داشت اجرایی شدن مجدد اعدام در ترکیه، مذاکرات این کشور برای پیوستن به اتحادیه اروپا را در بن بست قرار خواهد داد.ژان مارک اِرو، وزیر خارجۀ فرانسه، اعلام کرد کودتای نافرجام به منزلۀ «یک چک سفید امضا» نیست که ترکیه بخواهد با آن به سرکوب مخالفانش ادامه دهد.
اشتفن زایبرت، سخنگوی آنگلا مرکل، هم تدابیر دولت ترکیه پس از کودتای نافرجام این کشور را خلاف دموکراسی دانست.پائولو جنتیلونی، وزیر امور خارجه ایتالیا، نیز در گفت‌وگو با کوریر دلاسرا گفت: هرگونه انتقام‌گیری، پاکسازی و تخطی از اصول و موازین حکومتی غیرقابل قبول است.اما اردوغان تا کنون توجهی به این هشدارها نشان نداده و به نظر می رسد رئیس جمهوری ترکیه ناامید از پیوستن به اتحادیه اروپا بر ادامه سرکوب مخالفان مصمم است.
اقدامی که بدون شک موجب خواهد شد ترکیه از آرزوی عضویت در اتحادیه اروپا بیش از پیش دور شود. این را می شود از مصاحبه او با فرانس ۲۴متوجه شد. اردوغان در این گفتگو عنوان می کند، به روند مذاکرات پیوستن به اتحادیه اروپا نگاهی بیندازید هیچ کشوری چون ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا اذیت نشده است. طی ۳۵سال گذشته برخی کشورهای اروپایی به عضویت اتحادیه اروپا درآمدند که ترکیه از لحاظ سیاست های آزادی و اقتصادی به مراتب در مقایسه با آنها، در موقعیت بهتری قرار دارد.
حال سوالی که پیش می آید این است روند پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا چرا طولانی شده و چرا این پروسه به گفته اردوغان بعد از ۳۵سال هنوز به سرانجامی نرسیده و بعید هم به نظر می‌رسد در آینده ای قابل پیش بینی اتفاق مثبتی در این زمینه رخ دهد.
ترکیه و اتحادیه اروپا؛ نزدیک اما دور
از سال ۱۹۲۳که جمهوری ترکیه به رهبری آتاتورک تاسیس شد، این کشور سیاست خود را مبنی بر نزدیک شدن به جامعه اروپایی قرار داد و از سال ۱۹۶۳ترکیه در نظر داشته خود را با کشورهای اروپایی همسو کند. در این راستا درخواست رسمی ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا در ۱۴آوریل ۱۹۸۷ارائه شد اما آنکارا از ۱۲دسامبر ۱۹۹۹به طور رسمی به عنوان نامزد عضویت در اتحادیه پذیرفته شد و مذاکرات برای الحاق این کشور از روز سوم اکتبر سال ۲۰۰۵آغاز شد.
این در حالی است که وقایع پس از کودتا نشان می‌دهد آنکارا به این زودی ها در اتحادیه پذیرفته نخواهد شد.تا قبل از کودتا، درباره موفق نبودن این پروسه معمولاً به مسائل و دلائلی مانند دخالت فراوان ارتش در سیاست، تبعیض و درگیری با کردها، سرکوب جامعه مدنی و احزاب، عدم رعایت حقوق بشر و آزادی ها، رشد نامتوازن اقتصادی در نواحی مختلف و ... اشاره می شد. اما نکته جالب این است که در طول این سال ها کشورهای زیادی در اتحادیه پذیرفته شدند که در بسیاری از شاخص ها وضعیت بدتری از ترکیه دارند. مثلاً ۱۰کشور اروپای مرکزی و شرقی از اول سال ۲۰۰۴و رومانی و بلغارستان از ابتدای ماه مه ۲۰۰۷و کرواسی از اول ژوئیه ۲۰۱۳به عضویت اتحادیه اروپایی نائل شده‌اند.به همین دلیل به نظر می رسد دلیل اصلی عدم پذیرش ترکیه در اتحادیه اروپا را باید جای دیگری جست و جو کرد.
چند ماه پیش نیکولا سارکوزی در اظهار نظری به این سوال پاسخ داده بود. رئیس جمهوری سابق فرانسه به صورت تلویحی حتی احتمال عضویت روسیه در اتحادیه اروپا را بیشتر از ترکیه دانسته بود. سارکوزی گفته بود پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا با منطق و تفکر سلیم تعارض دارد؛ زیرا این کشور در مقایسه با روسیه در بسیاری از معیارها کمتر اروپایی است. ترکیه با بسیاری از مقیاس‌های دموکراسی با اروپا همخوانی ندارد و از نظر تاریخی، فرهنگی و اقتصادی بسیار با اروپا فاصله دارد. هر کسی که خلاف این مسئله را باور دارد خواستار مرگ اتحادیه اروپاست.به عبارتی بهتر باید گفت اتحادیه اروپا در جذب و ادغام کامل کشورهای مثل اروپای شرقی در اتحادیه اروپا چه به لحاظ اقتصادی و چه به لحاظ هویتی مطمئن است اما رفتار دوگانه اتحادیه اروپا در قبال ترکیه را باید هویت اسلام گرایانه ترکیه دانست.
این نکته ای بوده که اردوغان بعد از برگزاری همه پرسی خروج از اتحادیه در بریتانیا به آن اشاره کرده بود. رئیس جمهوری ترکیه اوائل تیرماه تاخیر در ورود کشورش به اتحادیه اروپا را نتیجه سیاست اسلام هراسانه غرب عنوان و گفته بود اتحادیه اروپا ما را نمی خواهد زیرا اکثریت جمعیت ما مسلمان هستند. مقامات اروپا نمی توانند این امر را کتمان کنند.
تنش با غرب اردوغان را دوست پوتین خواهد کرد
تبعات کودتای نافرجام اخیر در ترکیه می‌تواند برای ناتو، اروپا و آمریکا علاوه بر دشمنان داخلی رجب طیب اردوغان، دردسرساز شود.به گزارش ایسنا، «سونر کاگاپتای»، یک کارشناس موسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن در تحلیلی در روزنامه گاردین در خصوص احتمال نزدیکی اردوغان به پوتین و دور شدنش از غرب در پی کودتای نافرجام اخیر ترکیه می‌نویسد:کودتای نافرجام اخیر در ترکیه نه تنها موجب شد که این کشور دچار آشوب داخلی شود همچنین می‌تواند باعث منحرف شدن اساسی روابط سیاسی خارجی ترکیه با آمریکا و اروپا شود.
در پی این کودتا تبعاتی جدی، همکاری‌های آمریکا و اروپا با آنکارا در زمینه مبارزه با داعش در سوریه را تهدید می‌کنند. به طور کلی روابط ترکیه با اتحادیه اروپا از جمله در زمینه همکاری برای مقابله با موج ورود پناهجویان به اروپا تهدید شده است. در حال حاضر حال و هوای کشور ترکیه مملو از خشم، عصبیت و تاریکی است. اگرچه توطئه کودتا در عرض یک روز خنثی شد اما حس وحشت مبهمی همچنان در آنکارا، پایتخت ترکیه که شاهد بیشترین خشونت‌های مربوط به کودتا بود وجود دارد. بمباران‌هایی که علیه این شهر به ویژه ساختمان پارلمان انجام شدند شوکی ناگهانی به ساکنان این شهر که بیش از 600 سال است شاهد حمله نظامی نبوده، داد .
همچنین باید تاثیر کودتا بر شهر استانبول و هدف قرار گرفتن آن را نیز در نظر داشت. جنگنده‌های اف- 16 تحت کنترل کودتاچیان، به قصد ترساندن ساکنان استانبول در ارتفاع پایین و با سرعت بالا برفراز این شهر پرواز کردند و دیوار صوتی را شکستند تا این خیال را که شهر تحت بمباران است ایجاد کنند. این توطئه از جوانب دیگر نیز وحشت آور بوده است. این کودتا به عنوان یک شورش گروهی برخلاف همه آن چیزی که درباره سلسله مراتب ارتش ترکیه و تاریخچه کودتاهای بدون خونریزی می‌دانیم بوده است.
براساس یک اصل بنیادین ارتش به سمت مردم خود شلیک نمی‌کند اما این بار گروه کودتاچیان این کار را کردند. بیش از 100 شهروند علاوه بر کودتاچیان در این خشونت‌ها کشته شدند.بسیاری از اعضای اردوی حامی دولت اردوغان معتقدند که وضعیت فتح الله گولن روحانی ترک تبار ساکن آمریکا به عنوان یک شهروند آمریکایی حاکی از دست داشتن واشنگتن در این کودتا است.
بخش عمده مقامات ارتش ترکیه از جمله فرماندهان و رئیس ستاد کل که زیر لوله تفنگ کودتاچیان به گروگان گرفته شدند، از شرکت در این کودتا سر باز زدند. اما بعد از این کودتای نافرجام، ارتش ترکیه به حدی شکننده و آسیب پذیر شده است که بدون کمک همپیمانانش در ناتو این کشور از درون منفجر خواهد شد. در حقیقت وحشت در ترکیه آنچنان زیاد است که با وجود ویژگی تفرقه برانگیز رجب طیب اردوغان، او سرانجام توانست برای مخاطبانی متحد سخنرانی کند.
اردوغان دو تدبیر تنبیهی مهم را در نظر دارد: یکی آنکه از آمریکا تقاضای استرداد فتح الله گولن را داشته و دیگری نیز بازگرداندن مجازات اعدام است.او در سخنرانی چند روز پیش خود متعهد شد در صورتی که پارلمان ترکیه رای به بازگرداندن مجازات اعدام دهد این مساله را تایید خواهد کرد. بااین حال این سیاست‌ها باعث آسیب دیدن روابط ترکیه با واشنگتن و بروکسل خواهد شد.یک ضربه دیگر کودتا به روابط ترکیه و آمریکا این بوده که شمار زیادی از حامیان دولت آنکارا معتقدند وضعیت گولن به عنوان شهروند آمریکا حاکی از دست داشتن واشنگتن در کودتا است.
ستون نویسان برجسته روزنامه‌های حامی حزب عدالت و توسعه طی روزهای اخیر درباره این مساله سخن گفتند و دست کم یکی از اعضای کابینه اردوغان یعنی سلیمان سویلو، وزیر کار به طور علنی آمریکا را عامل پشت پرده کودتا دانستند. چنین اتهام زنی‌هایی مساله زا هستند زیرا واشنگتن دیدگاه دیگری دارد.جیمز کلاپر، مدیر اطلاعات ملی آمریکا در مصاحبه‌ای به واشنگتن پست گفت: اتهام زنی‌های ترکیه مبنی بر اینکه کودتا توسط گولن برنامه ریزی شده به نظر اعتباری ندارند.
یک مشکل دیگر نیز مربوط به درک پایین اردوغان از عملکرد دولتهای دموکراتیک است. او به دیگر کشورها از دریچه دید خودکامه خود می‌نگرد. به عنوان مثال در آوریل 2009 دولت اردوغان در ترکیه به انتصاب آندرس فوگ راسمون، نخست وزیر دانمارک به سمت دبیرکلی ناتو اعتراض کرد. استدلال آنکارا برای این اعتراض این بود که در پی رسوایی به وجود آمده ناشی از چاپ کاریکاتورهای موهن به ساحت پیامبر اسلام (ص) در نشریات دانمارکی، راسموسن اجازه داده این کاریکاتورها در نشریات دانمارک چاپ شوند.
در صورتی که دادگاه‌های آمریکا درخواست اردوغان برای استرداد گولن را رد کنند وی مطمئنا اتهامی را متوجه کاخ سفید خواهد کرد. رهبر ترکیه پس از آن دو گزینه خواهد داشت: یکی اینکه او ممکن است مساله استرداد را به همکاری در عملیات مبارزه با داعش مرتبط کند. اگر ترکیه به آمریکا در این زمینه اولتیماتوم دهد پاسخ متقابل دریافت کرده و آمریکا هم عملیات مبارزه با داعش خود را از خاک ترکیه خارج کرده و به ناوهای هواپیمابر در دریای مدیترانه و پایگاه‌های کشورهای حوزه خلیج فارس منتقل خواهد کرد .اردوغان نیز در تلافی آن ممکن است به طور کامل همکاری با واشنگتن در مبارزه با گروه تروریستی داعش را قطع کند. در هر دو مورد روابط ترکیه و آمریکا آسیب خواهد دید.
در خصوص اتحادیه اروپا نیز اردوغان ممکن است حتی جسورتر عمل کند. اگر ترکیه مجازات اعدام را دوباره بازگرداند مطمئنا بروکسل هم مذاکرات پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا و هم توافق آزادی روادید برای شهروندان ترکیه را معلق خواهد کرد.اگر بروکسل دست به این اقدام‌ها بزند اردوغان نیز تهدید به قطع همکاری با اتحادیه اروپا خواهد کرد .در مجموع کودتای اخیر ترکیه باعث هرچه پیچیده‌تر شدن روابط ترکیه با اروپا و آمریکا خواهد شد
ش.د9502567