(روزنامه ايران – 1395/09/22 – شماره 6380 – صفحه 3)
به هم ریختگی امنیتی در قلب زمین
رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه غرب آسیا در به هم ریختگی امنیتی است، گفت که با غرب به دنبال درگیری‌های صلیبی نیستیم. به گزارش «خانه ملت»، لاریجانی در مراسم افتتاح کنفرانس امنیتی تهران که در سالن اجلاس سران برگزار شد، با یادآوری اهمیت غرب آسیا به عنوان تأمین کننده بخش قابل توجهی از انرژی جهان و نیز نقطه تلاقی 3 قاره مهم آسیا، اروپا و آفریقا، این ویژگی‌ها را سبب بروز کشمکش قدرت‌های بین‌المللی در ادوار مختلف در منطقه دانست و گفت: «غرب آسیا که قلب زمین نامیده می‌شود، امروز در یک به هم ریختگی امنیتی نسبتاً شدیدی به سر می‌برد.»
لاریجانی با بیان اینکه طی یک قرن گذشته جنگ‌های پی در پی چه از جنس مبارزه با رژیم صهیونیستی و چه جنگ‌های نیابتی که امروز شاهد آن هستیم، احساس ناامنی در منطقه و بی‌اعتمادی به قدرت‌ها را در برداشته است، اظهار داشت: «اشتباه استراتژیک قدرت‌های بزرگ و برخی قدرت‌های منطقه در استفاده تاکتیکی از تروریسم در جهت منافع یا حوزه نفوذ یا درگیر کردن حریف عملاً به گسترش تروریسم دامن زده است.»
استراتژی ایران اتحاد کشورهای اسلامی است
رئیس قوه مقننه با بیان اینکه «کشورهای مهم منطقه ظرفیت بالقوه برای حل بحران و ایجاد نظم را دارند اما به دلیل رقابت‌های نارس و توهمات در هژمون‌سازی پوشالی و خاطرات امپراتوری‌های گذشته خود در بحران عقلانیت سیاسی گرفتار هستند»، گفت: «حال اگر سؤال این باشد که آیا امروز امیدی به یک راه حل منطقه‌ای در کوتاه مدت وجود دارد، متأسفانه جواب آن منفی است لذا دورنمای به هم ریختگی امنیتی منطقه این نیست که در کوتاه مدت سر بر بالین آرامش بر مبنای نظم جدید بگذارد و شاید احتیاج به زمان بیشتر است تا پختگی سیاسی حاصل شود. البته این زمانبر بودن هزینه‌های بسیاری بر منطقه تحمیل می‌کند اما ماهیت تحولات آنقدر پیچیدگی دارد که جز با تحمل درد زیاد زایمان سیاسی و امنیتی درست به وقوع نمی‌پیوندد.»
رئیس مجلس با بیان اینکه اگر کسی بگوید بازگشت امپراتوری ایران نگران کننده‌تر از خطر تروریست‌های داعش است، هم کج‌فهمی و هم به بیراهه بردن مسیر عقلانیت سیاسی منطقه برای منافع اسرائیل است، افزود: «ایران به دنبال امپراتوری‌سازی و هژمون‌سازی نیست و بلکه به دنبال گفتمان‌سازی بر اساس تفکر اسلامی و تقویت بنیه مسلمانان منطقه غرب آسیا است.»
اختلاف شیعه و سنی؛ دستاویزی دروغین است
لاریجانی با تصریح بر این نکته که ما اختلاف شیعه و سنی را که برخی دستاویزی برای خود قرار داده‌اند نوعی دستاویز دروغین می‌دانیم، افزود: «سنگرگیری برخی سیاستمداران و کشورها پشت هر یک از این مذاهب را نوعی فریبکاری و خدعه‌ای نابکارانه می‌دانیم چرا که امام خمینی (ره) فرمود کسانی که بین شیعه و سنی اختلاف‌افکنی می‌کنند با اساس اسلام مخالف هستند .
وی سپس خاطرنشان کرد: «اینکه امروز در منطقه رژه سیاسی برگزار و مستمراً نطاقی می‌کنند که ما برای جلوگیری از خطر دخالت ایران در منطقه نیرو و امکانات نظامی داریم که البته از جیب کشورهای منطقه است و باید دید چه زمانی این فریبکاری‌ها نظیر بحث هسته‌ای رسوا می‌شود.» وی افزود: «اینکه تصور کنند با تمسک به بهانه‌های دیگر همچون بنیه دفاعی ایران و موشک یا حقوق بشر و بحث تروریسم می‌توانند مواد جدیدی برای چالش خلق کنند، مجدداً دچار اشتباه محاسباتی شده‌اند چرا که ما با تروریسم بشدت مخالفیم و با آن مبارزه می‌کنیم و همگان می‌دانند که امروز در صحنه عراق و سوریه ما به دولت‌ها برای مبارزه با داعش و جبهه النصره و برخی گروهک‌های تروریستی دیگر کمک کرده و می‌کنیم و این در حالی است که مجلس نمایندگان امریکا اعطای سلاح ضد هوایی به تروریست‌ها را تصویب کرد ولی ما هیچ گاه تحت تأثیر تبلیغات و اقدامات حیله‌گرانه آنها در مبارزه با نیروهای مقاومت اسلامی همچون حماس، حزب‌الله و جهاد اسلامی قرار نگرفته و آنها را تروریسم نمی‌دانیم بلکه آنها را در صف مقدم مبارزه با پدربزرگ‌های تروریست‌ها می‌دانیم.»
ایران با نقش‌آفرینی مثبت سعودی در منطقه مخالفتی ندارد
وی سپس با بیان اینکه پیشنهاد ایران ایجاد نظام‌های همگرایی بین این کشورها در ابعاد امنیتی منطقه است و حل بحران‌های مهم منطقه همچون سوریه، یمن و بحرین را در راه‌حل‌های سیاسی و بر محور دولت وحدت ملی بر پایه روش‌های دموکراتیک می‌داند، تأکید کرد: «کشورهای منطقه نظیر ایران، سعودی، ترکیه، مصر، عراق، پاکستان و سایر کشورها به جای رقابت‌های فرسایشی می‌توانند بر محور اسلام به معنای موسع آن، دفاع از مردم فلسطین، مبارزه با تروریسم و منافع اقتصادی مشترک حرکتی را به سوی آرامش منطقه ایجاد کنند و در این چارچوب منازعاتی مثل حدود جغرافیایی و منافع تاکتیکی در قبال منافع درازمدت رنگ می‌بازد و هزینه‌های فراوان نظامی که کشورهای منطقه متحمل می‌شوند بدل به توسعه واحدهای اقتصادی جدید منطقه خواهد شد.» رئیس مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: «همه این کشورها بخصوص کشور سعودی باید بداند ایران نه دشمن آنهاست و نه با نقش‌آفرینی مثبت آنها در منطقه مخالفتی دارد بلکه ما با جنگ‌افروزی در یمن و سوریه مخالفیم و آن را غلط می‌دانیم لذا با صراحت اعلام می‌کنیم به نقش‌آفرینی همه کشورهای مسلمان هم احترام می‌گذاریم و هم آن را مفید می‌دانیم.»
انتقاد ظریف از طرفداران خرید امنیت منطقه با پول
وزیر امور خارجه نیز در سخنرانی بعدازظهر دیروز در کنفرانس امنیتی تهران (همایش بین‌المللی نظام امنیتی منطقه‌ای در غرب آسیا) با تأکید بر اینکه منطقه غرب آسیا یکی از صحنه‌های اصلی شکل‌گیری نظام آتی بین‌الملل است و دوران پایان غرب محوری در روابط بین‌الملل فرا رسیده است، گفت: «در شکل‌گیری نظام آتی بین‌المللی این گونه نیست که دیگران درصدد برآیند که در مورد منابع این منطقه به عنوان یک منطقه استراتژیک بین خود تصمیم‌گیری کنند بلکه غرب آسیا در صحنه تحولات آتی نظام بین‌المللی نقش کنشگری دارد و موضوع کنش نیست.»
وی بخش دیگری از صحبت‌های خود را به تشریح وضعیت کنونی منطقه غرب آسیا اختصاص داد و افزود: «متأسفانه در این منطقه شاهد فقدان نظم و همچنین فقدان فکر بومی در حوزه روابط بین‌المللی هستیم.» وی مشکل دیگر موجود در منطقه غرب آسیا را تصور امکان خرید امنیت دانست و گفت: «به خاطر همین تصور است که این بازی که مشاهده کردید را درآوردند و در نهایت بی‌شخصیتی، یک خانم را آوردند که قول بدهد که امنیت را در منطقه ما تأمین می‌کند. به دعوت کنندگان خود قول بدهد که امنیت آنها را تأمین می‌کند. چه موقع آنها توانسته‌اند امنیت را تأمین کنند که اکنون از این سخنان می‌گویند. کسانی که تصور می‌کنند با پول می‌توانند امنیت را بخرند، وقتی توافق هسته‌ای رخ داد، به امریکایی‌ها گفتند که ما را رها کردید.»
وی مشکل دیگر موجود در منطقه غرب آسیا را ناکارآمدی نهاد دولت در این منطقه عنوان کرد و گفت: «شما به ایران خودمان نگاه نکنید که با اتکا به مردم توانسته‌ایم مردمسالاری دینی ایجاد کنیم. در اکثر نقاط منطقه دولت‌ها نتوانسته‌اند اصلی‌ترین خواسته‌های مردم را تأمین کنند و از طرف دیگر مردم نیز این امکانات را نداشته‌اند که برای تأثیرگذاری در امور خود و کشورشان مشارکت کنند. دولت‌های غیرپاسخگو و ناکارآمد بوده‌اند و این ناکارآمدی دولت‌ها به یک احساس تنفر و انزجار تبدیل شده که افراطی‌گرایی یکی از نتایج آن است.» وی ادامه داد: برای اینکه با این ناکارآمدی مقابله شود عده‌ای از کشورها در این منطقه بخصوص در جهان عرب تلاش کرده‌اند که عصبانیت مردم از ناکارآمدی نهاد دولت را دچار انحراف کنند و آن را در سطح دعواهایی چون دعوای عرب و عجم و یا شیعه و سنی مطرح کنند. وی با بیان اینکه «نظم در این منطقه باید درون‌زا باشد.
نظمی که امنیت خود را از درون این منطقه بگیرد نه اینکه خانمی بیاید به این منطقه و قول دهد که ما امنیت شما را تأمین می‌کنیم و نه اینکه از کاخ سفید درخواست و تقاضا شود که آنها را رها نکند»، افزود: «ما نیاز به ائتلاف در منطقه نداریم بلکه نیاز به امنیت شبکه‌ای بخصوص در منطقه خلیج فارس داریم نباید در این ارتباط یعنی ایجاد امنیت در منطقه به دیگران متکی بود؛ چراکه این موضوع منجر به هزینه‌های زیادی خواهد شد.» وزیر خارجه کشورمان در همین چارچوب خاطرنشان کرد: «امنیت منطقه نیازمند همکاری‌های کشورهای منطقه و نیازمند شبکه‌سازی منطقه‌ای است و در درونش به مؤلفه‌هایی چون اعتمادسازی، همکاری و... نیاز دارد تا براساس آن بتوان یک رابطه مستحکم منطقه‌ای ایجاد کرد. اینها همه می‌توانند پایه‌های نظم آتی در این منطقه باشد و انتخاب‌ها و گزینه‌های جایگزین هزینه‌های بسیار سنگینی را برای تمام بازیگران ایجاد خواهد کرد. با توجه به این مسائل بهترین گزینه مراجعه به عقل مردم، اعتماد به مردم و اعتمادسازی منطقه‌ای است.»
اختلاف‌های تاریخی مانع تحقق همکاری‌های مؤثر
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی دیگر سخنران این کنفرانس امنیتی نیز در پنلی با عنوان قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و نظم امنیت منطقه‌ای در غرب آسیا به بررسی دلایل ناامنی در منطقه پرداخت. کمال خرازی با بیان اینکه «با وجود بی‌نظمی‌ها و نبود همکاری در بین کشورهای غرب آسیا نمی‌توان انتظار برقراری نظم و امنیت و دستیابی به توسعه و پیشرفت در منطقه را داشت»، ایمان و شهادت‌طلبی را یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش امنیت دانست. وی با بیان اینکه صحبت‌هایی برای همکاری ایران، سوریه، ترکیه و عراق برای رفع مسائل منطقه‌ای انجام شد که نتیجه‌ای به دنبال نداشت، گفت: «نمی‌شود بسادگی انتظار داشت یک نظم متوازن که مشارکت همه را به دنبال داشته باشد، ایجاد شود.
بی نظمی‌های موجود باعث ایجاد رقابت در منطقه و مسائلی مانند جنگ سوریه عراق و یمن است. نمی‌توان انتظار ایجاد مجموعه همکاری‌های منسجم در غرب آسیا را داشت چراکه امروزه فضای عدم همکاری و توسعه تروریسم و تجاوزگری در منطقه دیده می‌شود.» کمال خرازی همچنین در حاشیه کنفرانس امنیتی تهران در جمع خبرنگاران در ارتباط با نتایج برگزاری چنین نشست‌هایی و حضور استادان دانشگاه در آن گفت: این اجلاس این زمینه را فراهم می‌کند تا صاحبنظران و متخصصان این حوزه جمع شوند و با یکدیگر همفکری کنند تا بتوانند به راهکارهایی در برابر این بحران‌ها دست پیدا کنند.
وی درباره اعتقادش به ناکامی برخی سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله سازمان‌هایی چون دی‌هشت یا حتی سازمان همکاری اسلامی توضیح داد: «کشورهای عضو یک سازمان باید از نظر مسائلی چون فرهنگی و مذهبی، سیستم‌های حکومتی باید تجانس بیشتری داشته باشند تا یک سازمان عمیق و واقعی شکل بگیرد.» وی افزود: «به نظر می‌رسد برخی سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی که در حال حاضر فعالیت می‌کنند، اعضای آن به صورت صوری دور هم جمع شده‌اند و همین موضوع باعث شده که آنها موفقیت چندانی نداشته و به کارکرد اصلی خود دست پیدا نکنند.» خرازی در بخش دیگر صحبت‌های خود با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران همواره خواهان برقراری ثبات و امنیت در منطقه با همکاری کشورهای حاضر در این منطقه بوده است، افزود: دفاع جمهوری اسلامی ایران در برابر متجاوزان برای برقراری ثبات مانند حمله عراق علیه ایران موجب ارتقای سطح جمهوری اسلامی ایران در منطقه شده و نظم و توازن جدیدی را در این منطقه ایجاد کرده است.
فرصت کوتاه غرب آسیا برای تبدیل به منطقه‌ای قوی
حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس جمهوری طی سخنانی در کنفرانس امنیتی تهران با بیان اینکه غرب آسیا فرصت کوتاهی برای تبدیل شدن به یک قدرت منطقه‌ای قوی در اختیار دارد، گفت: «در این چارچوب کشورهای قوی منطقه مسئولیت بیشتری در راستای تحقق این موضوع برعهده دارند و در همین راستا معیارهایی چون انعطاف‌پذیری، خویشتنداری و سازگاری امری بسیار مهم و تأثیرپذیر است.»
به گزارش ایسنا، وی با اشاره به تغییر و تحولاتی که در عرصه جهانی در دهه‌های اخیر ایجاد شده و تأثیر آنها بر بازیگران دولتی و غیردولتی در عرصه جهانی گفت: «هیچ کشوری نمی‌تواند امنیت خود را از راه سلطه بر دیگران تأمین کند. هیچ کشوری نمی‌تواند با سرکوب بازیگران غیر دولتی و مطالبات رو به افزایش طبقات آگاه جامعه امنیت مورد نظر خود را تأمین کند و از دیگر سو هیچ جمعیتی نیز نمی‌تواند با کنار ایستادن و شاهد هرج و مرج و نابودی سایر جمعیت‌ها، امنیت خود را حفظ کند و انتظار داشته باشد که از اثرات این موضوع مصون بماند.» مشاور رئیس جمهوری با بیان اینکه «امروز اگر همسایه شما در هم شکسته و درمانده باشد هر چه قدر هم که شما قوی باشید باز هم از اثرات آنچه که بر همسایه‌تان رفته است مصون نخواهید ماند و آسیب‌پذیر خواهید بود»، گفت: «امنیت در جهان معاصر محقق نمی‌شود مگر در منطقه‌ای قوی و کشورهای قدرتمند نیز در منطقه‌ای قوی معنا پیدا می‌کنند.» وی افزود: «اگر کشورها صرفاً به دنبال جنگ و منازعات باشند و کمتر فرصتی برای افزایش رفاه و توجه به مطالبات ملت‌های خود داشته باشند نه تنها بزودی از گردنه قدرت خارج می‌شوند بلکه از درون نیز موجودیت‌شان در معرض تهدید و خطر قرار می‌گیرد.»
ایجاد اعتماد متقابل مهم‌ترین اقدام در امنیت پایدار منطقه
وزیر کشور دیگر سخنران کنفرانس امنیتی تهران نیز با تأکید بر لزوم هم‌افزایی و همکاری کشورهای منطقه با یکدیگر در زمینه ایجاد امنیت پایدار، تأکید کرد: «ایجاد اعتماد متقابل مهم‌ترین اقدام در زمینه ایجاد امنیت پایدار در منطقه است.» عبدالرضا رحمانی فضلی فقر، عدم اطلاع مردم و جهل آنها به واقعیات اسلام و همچنین عوامل بیگانه را از جمله دلایل وجود ناامنی در منطقه دانست و با تأکید بر اینکه معادله‌ای در منطقه ایجاد شده است که خسارت‌ها و هزینه‌هایی کلان در منطقه تحمیل کرده، خاطرنشان کرد: «باید کشورهای منطقه با همکاری با یکدیگر امنیت منطقه‌ای را معنا دهند.» وی رضایتمندی عمومی در کشور و همچنین تقویت توانمندی نظامی و دفاعی را از جمله عناصر مؤثر در تقویت توان ملی عنوان کرد و افزود: «از آنجایی که امنیت منطقه به امنیت ما گره خورده است، باید تأثیرگذاری خود را در منطقه افزایش دهیم و این تأثیرگذاری حق طبیعی ماست زیرا همسایگانی که دارای امنیت و صلح و ثبات باشند، موجب پیشرفت ما خواهند شد.» رحمانی فضلی همچنین ایجاد اعتماد متقابل میان کشورهای منطقه را مهم‌ترین اقدام در زمینه ایجاد امنیت پایدار در منطقه عنوان کرد و گفت: «می‌توانیم با اعتماد متقابلی که میان کشورهای منطقه ایجاد می‌کنیم، با جذب نظرات نخبگان و سیاستمداران منطقه و طی کردن روند اعتمادسازی گام‌های اساسی در جهت ایجاد امنیت پایدار ایفا کنیم.»
شمخانی: اسرائیل تنها بحران ذاتی در غرب آسیاست
نماینده رهبر معظم انقلاب و دبیر شورای عالی امنیت ملی بعد از ظهر دیروز در نخستین کنفرانس امنیتی تهران «استبداد داخلی و سلطه‌گری و تجاوز خارجی» را عوامل بنیادین بحران‌های منطقه‌ای دانست و با اشاره به «ضرورت گسترش مردمسالاری، مشارکت لایه‌های مختلف اجتماعی در تعیین سرنوشت و فراهم شدن امکان چرخش و انتقال قدرت در کشورهای منطقه» افزود: «فقدان استقلال و نفوذ خارجی در برخی کشورهای منطقه موجب شکل‌گیری بحران‌های ساختگی برای تحقق اهداف قدرت‌های فرامنطقه‌ای شده است.»
علی شمخانی که به عنوان سخنران اختتامیه این کنفرانس امنیتی تهران سخن می‌گفت، با تأکید بر ساختگی بودن مجموعه بحران‌های منطقه‌ای از رژیم صهیونیستی به عنوان تنها بحران ذاتی منطقه نام برد و با ابراز تأسف از فقدان ساز و کار مؤثر منطقه‌ای که بدون تأثیرپذیری از منافع قدرت‌های خارجی امکان حل بحران‌های جاری بر اساس معادله برد- برد را داشته باشد، اظهار داشت: «هیچ گونه راهکار نظامی پایداری برای حل بحران‌های منطقه‌ای وجود نداشته و توهم ایجاد برنده یا بازنده قطعی در کشمکش‌های موجود نباید موجب تفوق رویکرد نظامی بر راهکارهای مبتنی بر گفت‌وگو و مفاهمه شود.»
دبیر شورای عالی امنیت ملی با یادآوری اینکه «دکترین امنیتی جمهوری اسلامی ایران بر پایه توان نرم صورت‌بندی شده و در بخش دفاعی با تمرکز بر استراتژی ضربه دوم به دنبال بازدارندگی متعارف است»، تأکید کرد: «بر این اساس هیچ یک از کشورهای همسایه و منطقه غرب آسیا به غیر از رژیم صهیونیستی در حوزه تهدیدات ایران دسته‌بندی نمی‌شوند.»
وی سپس خطر فرقه‌گرایی و توسعه منازعات قومی و مذهبی را در تلفیق با افراط‌گرایی بسترساز خشونت و ناامنی دانست و اظهار داشت: «الگوی جمهوری اسلامی ایران که در آن مذاهب، اقوام و ادیان مختلف از حقوق و جایگاه شهروندی برابر برخوردار بوده و در تولید و حفاظت از امنیت و تمامیت ارضی کشور خود را متعهد و مسئول می‌دانند، می‌تواند به عنوان رویه‌ای موفق در سایر کشورهای منطقه مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین تروریسم را درد مشترک جهانی که پنجه‌های خونین خود را در پیکره غرب آسیا فرو برده است عنوان کرد و افزود: «استفاده ابزاری از تروریسم برای پیشبرد اهداف سیاسی و منتسب کردن آن به دین حنیف اسلام به منظور توسعه اسلام‌هراسی و ایجاد تفرقه میان مسلمانان شرایط پیچیده‌ای را رقم زده که تنها برنده آن رژیم صهیونیستی است.»
http://www.iran-newspaper.com/newspaper/page/6380/1/162344/0
ش.د9502597