(روزنامه جام جم: جام سياست ـ 1395/09/23 ـ شماره 27 ـ صفحه 13)
** برای اظهار ارزیابی دقیق برای برجام زود است و حدود یکسال طول می‌کشد تا همه ابعاد آن مشخص شود. باید توجه داشت که این توافقی که صورت گرفته در یک شرایط خاص بوده و کشور ما تحت فشار به‌دلیل وجود تحریم‌های بین‌المللی بود. از سوی دیگر اوباما در آمریکا می‌خواست برجام را به عنوان برگ برنده در انتخابات نگه دارد و هیلاری کلینتون را به عنوان جانشین ریاست جمهوری معرفی کند که در این زمینه ناکام ماندند. بر این اساس کمی تلاش و عجله برای به نتیجه رسیدن این توافق شد و بعد از برجام تحریم‌های علیه ایران و فعالیت‌های هسته‌ای به حالت تعلیق درآمد. با توجه به سرعت و روند مذاکراتی که به صورت فشرده انجام می‌شد خیلی موضوعات در برجام دیده نشد.
* آیا قانون داماتو که اکنون کنگره و سنای آمریکا تصویب کرده نقض برجام نیست؟
** این‌که برخلاف روح برجام است شکی نیست اما درباره این قانون ابتدا بگذارید توضیحاتی بدهم. قانون داماتو مربوط به قبل از برجام است و اوباما بعد از تصویب برجام آن را به حالت تعلیق درآورد اما کنگره دوباره تصویب کرد و جالب اینجاست که در سنا و کنگره همه جمهوریخواهان و دموکرات‌ها به این قانون رای دادند. در برجام آمده است که تحریم‌های مربوط به مسائل هسته‌ای باید به حالت تعلیق در بیاید اما از آنجایی که این قانون برای فعالیت‌های هسته‌ای ایران در نظر گرفته شده بود با روح برجام مغایرت دارد.
* دلیل این اتحاد علیه ایران چه موضوعی است؟
** دموکرات‌ها در انتخابات شکست خوردند و دیگر نیاز به امتیاز برجام نداشتند و دفاعی از آن نکردند. آنها قصد داشتند از برجام به نفع سیاست‌های انتخاباتی خود استفاده کنند اما در این زمینه نتوانستند کاری از پیش ببرند. در نتیجه باعث شد این قانون با اکثریت آراء رای بیاورد و اکنون روی میز اوباما برای امضا قرار دارد. در برنامه مشترک پیش بینی شده که باید با حسن نیت برخورد شود آمریکا حسن نیت نداشت و عدم فعالیت رئیس‌جمهور آمریکا نشان داد درباره اجرای برجام و رفع همه تحریم‌های بین‌المللی از جمله شبکه بانکی صداقت لازم را نداشتند. وی می‌توانست همان روز اول که این قانون روی میز وی قرار گرفت وتو کند و همه ابعاد آن را در نظر می‌گرفت. بر اساس قانون داماتو هر زمانی که ایران با آژانس انرژی اتمی روابط عادی برقرار کرد و آژانس تائید کرد که ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را در زمینه صلح‌آمیز انجام می‌دهد تحریم‌ها باید لغو شود و این موضوع در برجام نیز ذکر شده است اما تمدید آن در برخی موارد برجام را نقض می‌کند. بحث حقوقی این قضیه بر قوت خود باقیست و مسئولان حتما پیگیر آن هستند.
* برخی کارشناسان عنوان می‌کنند که ایران در مساله برجام امتیازات زیادی داده است. نظر شما در این باره چیست؟
** درست است که برخی برنامه‌های هسته‌ای ما تعلیق شده اما ظرفیت اصلی باقی است امکان بازسازی و از سر گرفتن وجود دارد. غربی‌ها در آن زمان بلوف جنگ را زدند اما قصد چنین کاری را نداشتند. آنها با مطرح کردن موضوع جنگ قصد داشتند تا بگویند ایران برای منطقه خطرناک است و جهان را ناامن می‌کند. همین موضوع باعث تردید سرمایه‌گذاران حتی بعد از اجرای برجام در ایران شد.
* اگر این توافق انجام نمی‌شد چه اتفاقی برای اقتصاد ایران می‌افتاد؟
** قطعا مشکلات اقتصادی کشور بیشتر می‌شد. اکنون سهمیه صادرات نفت به رقم قبلی بازگشته است و در بسیاری از موارد شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری وارد ایران شدند. چیزی که تا قبل از برجام ایران نمی‌توانست بهره ببرد. رشد اقتصادی در زمان تحریم منفی بود اما اکنون مثبت شده است. البته غربی‌ها دشمن ما هستند و نمی‌گذارند که ایران از همه ابعاد برجام بهره کامل را ببرد و تا جایی که بتوانند سنگ لای چرخ می‌گذارند. آنها می‌خواهند بیشتر امتیاز بگیرند و کمتر امتیاز بدهند. ما هم نباید بیکار بنشینیم بلکه باید از راه‌های قانونی این موضوع را پیگیری کنیم.
* ایران برای مقابله با بدعهدی آمریکا چه راهکاری را باید در نظر بگیرد؟
** اولین اقدام این است که این مساله را جناحی و سیاسی نکنیم. این‌که بخواهیم یک گروه سوء استفاده سیاسی کند به ضرر منافع ملی است. در چنین شرایطی نیاز است یک صدای واحد از ایران بیرون بیاید. اکنون اصطلاحات مختلف شنیده می‌شود و موضع ما را ضعیف می‌کند و لازم است که توسط دولت و مجلس و حاکمیت در برخورد با برجام صورت گیرد. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که باید خود را برای هر شرایطی آماده کنیم به این دلیل که آمریکا دشمن است. ممکن است هر زمانی این توافق به هم بخورد در نتیجه باید برای هر نوع اتفاقی آماده باشیم. بر این اساس لازم است این جریان به‌عنوان یک مساله ملی مطرح شود. با همان ساز و کاری که در برجام پیش بینی شده باید قانونی عمل کرد، نباید از طریق سیاسی و احساسی پیش برویم. از سوی دیگر باید اقتصاد را بازسازی کنیم و قدرت دفاعی را افزایش دهیم. همچنین باید تاثیر مثبت و تاثیر گذارتری درمنطقه داشته باشیم تا با استفاده از قدرت و منطق به منافع کشور دست پیدا کنیم.
* شما می‌گویید برجام برای ایران خوب بود و ما ضرر نکردیم. برجام چه امتیازاتی تاکنون برای ایران داشته است؟
** اولویت و مهم‌ترین موضوع این است که اتحاد جهانی علیه کشور ایران شکسته شد و آمریکا چهره دیگری در دنیا پیدا کرد. تا الان بخشی از توانمندی در حوزه هسته‌ای را از دست دادیم اما عمده آن باقی است و می‌توانیم از ظرفیت ایجاد شده بهره ببریم. همچنین انتخاب دونالد ترامپ تضادهایی را در جامعه بین‌الملل به وجود آورده است. ما نیز باید از این تضادها بیشترین استفاده را ببریم. در تضادی که بین چین و روسیه از یک طرف و کشورهای 5+1 وجود دارد نهایت استفاده را کنیم. همچنین از تضادی که بین آمریکا و اروپا با آمدن ترامپ به وجود می‌آید بهره ببریم و از حاشیه‌ها بپرهیزیم تا تهدیدها تبدیل به فرصت شوند. اکنون برخی اظهار نظرها بدون در نظر گرفتن تبعات آن عنوان می‌شود. ما به کل جهان ثابت کردیم که کشوری تعامل کننده هستیم اما زیر بار زور نمی‌رویم. البته در این توافق قرار نبود که فقط ما نفع ببریم و امتیازاتی داده‌ایم و امتیازاتی گرفتیم. البته کفه این ترازو نا متوازن است.
http://press.jamejamonline.ir/Newspreview/2652928250003192615
ش.د9502862