(روزنامه كيهان – 1395/06/03 – شماره 21424 – صفحه 5)
«دستاورد هست، دستاورد نیست» این روزها چرتکه مخصوص برجام درباره دستاوردهای آن، با سرعت زیادی دست به دست می‌چرخد، از ایالات متحده گرفته تا موافقان و مخالفان آن در داخل، همگی بر روی این مسئله تمرکز کرده‌اند. عده‌ای از ذوق‌زدگی تمام مهره‌ها را به یک طرف نشانده و میان دریای دستاوردهای برجام غرق می‌شوند! عده‌ای دیگر نیز هرچقدر حساب و کتاب می‌کنند به دستاوردی نمی‌رسند.
اگر معیشت و زندگی مردم را ملاک قرار دهیم خیلی سریع‌تر می‌توان به این موضوع رسید که برجام چه دستاوردهایی داشته است و متاسفانه عدم حصول گشایش در این زمینه، چرتکه‌ها را از کار انداخته و همه وعده‌ها را نیز باطل کرده است، اما در این میان موضوعی، بسی جای تامل دارد و آن –ماشاءالله، انشا‌ءالله- گفتن برخی رسانه‌های حامی دولت به برجام است که همچنان آن را می‌ستایند و در هر شماره از روزنامه خود نمی‌دانند که از کدام دستاورد بی‌شمارش سخن بگویند!
البته در این بین کانال‌های تلگرامی و شبکه‌های اجتماعی بسیار مشتاق‌تر له یا علیه برجام موضع می‌گیرند و بیشتر چالش‌های مجازی از اینجا آغاز می‌شود.
ابعاد ناموفق برجام و انکار آن از سوی برخی رسانه‌ها
«سالی که نکوست از بهارش پیداست» این تیتری بود که روزنامه حامی دولت «ابتکار» پس از توافق لوزان در فروردین سال گذشته چاپ کرد، البته راست هم گفتند، چرا که از همان توافق لوزان مشخص بود که آبی از توافق، گرم نمی‌شود.
اکنون که حدود یک سال و دو ماه از آن زمان می‌گذرد اقدام سریع و ذوق‌زده دولت یازدهم در اجرای تعهدات و اجرای کامل آن، آمریکا را ترغیب کرد که با خیالی بسیار آسوده‌تر تا دامنه وسیع بهانه‌گیری، نسبت به اجرای تعهدات خود عمل کند و با منع ایران از همکاری با بانک‌های آمریکایی و حتی معاملات دلاری، تعلل و ترس شرکت‌ها برای همکاری با ایران را موجب شود، چرا که با مشاهده این امر که آمریکا همچنان دل در گرو این تحریم‌ها دارد، شرکت‌ها و بانک‌ها احتمال وجود تحریم‌ها را بسیار قوی‌تر از رفع آنها می‌دانند و از همکاری با ایران سر باز می‌زنند.
بر اساس متن برجام، بیش از 90 درصد تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای در همان روز اجرا ( زمستان 94) متوقف شد. بنابراین تحریم‌های ثانویه علیه بانك مركزی و بانك‌ها‌ی تجاری ایران، تحریم‌های فروش نفت، تحریم‌های ثانویه در مورد سرمایه‌گذاری در بخش نفت، گاز و انرژی ایران و تحریم‌های ثانویه در مورد بخش حمل و نقل و شركت كشتیرانی ایران از مهمترین تحریم‌هایی است كه در روز اجرا متوقف شد.
علاوه بر این، تحریم‌های اروپا در محورهای مهم همچون روابط بانكی، خرید نفت از ایران و بیمه نفتكش‌ها و بخش حمل و نقل ایران در روز اجرا تعلیق شده و همچنین خدمات سوئیفت برای بانك مركزی، بانك ملی، بانك تجارت، بانك توسعه صادرات، بانك سینا، بانك رفاه، بانك صنعت و معدن و بانك ملت از روز اجرا دوباره برقرارشد.به گفته مسئولان بانك مركزی، اكنون 29 بانك كشور به سوئیفت متصل بوده و تنها سه بانك امكان بهره‌گیری از این پیام‌رسان را ندارند.
دکتر لاله افتخاری، نماینده مجلس نهم شورای اسلامی در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «بخش‌هایی از دولت یازدهم به همراه همفکران آنها در این اندیشه بودند که ما مذاکره داشته باشیم چراکه این مذاکره شاه‌کلید حل بسیاری از مشکلات است و با شکل‌گیری مذاکرات برجام به خورشید تابان تعبیر شد و این اندیشه آمد که مخالفان باید حذف شوند، این درحالی است که برخی از آنها امروز معتقدند که بخش‌هایی از برجام عملیاتی نشده است.»
نماینده مجلس نهم می‌افزاید: «مردم می‌بینند که از سوی استکبار جهانی هر روز تهدید و تحریم جدید وضع می‌شود و در عین حال گشایش قابل توجهی هم در زندگی مردم حاصل نشده است، نمونه آن می‌توان به خوابیدن کارخانه‌ها و از کارافتادگی کارگران اشاره کرد.»وی تصریح می‌کند: «متاسفانه در برخی از دولتمردان ما این باور وجود دارد که برجام می‌توانست کارگشا باشد و در حال حاضر نیز باید اجرایی شود، اکنون هم که وقت این است بازسازی انجام دهند همچنان می‌بینیم به دنبال برجامی هستند که به صورت سراب درآمده است و درعین حال، گاهی صحبت از مذاکرات جدید در سطح منطقه به میان می‌آید که همگی نشان می‌دهد هنوز ابعاد ناموفق برجام برای مسئولان ما روشن نشده است.»
افتخاری ادامه می‌دهد: «باید شفاف سازی لازم صورت گیرد تا مردم اعتماد خود را از دست ندهند، مقام معظم رهبری نیز در ابتدا فرمودند به مذاکرات هسته‌ای خوشبین نیستند. اکنون نیز تیزبینی‌های ایشان در این امرخود را نشان داد، ضمن اینکه به جای اهتمام ویژه برای برجام نیاز است تا مسئولان توجه ویژه‌ای به اقتصاد مقاومتی داشته باشند.»
رفع تحریم، دستاوردی که هیچ‌گاه محقق نشد
رفع تحریم‌ها یکی از مطالبات اصلی مردم از مذاکرات هسته‌ای بود، درحالی که تا به امروز این خواسته محقق نشده و دل مردم را سعی دارند به کاغذ بازی‌هایی خوش کنند که در شأن این ملت نیست و این موضوع را که تحریم‌ها لغو نشده و گشایشی در این زمینه حاصل نشده را با تعبیر کند اجرا شدن برجام رفع و رجوع می‌کنند، درحالی که برجام در اصل از سوی طرف مقابل اجرایی نشده و تنها دولت با ذوق‌زدگی به تعهدات خود پایبند بوده است.
سیدعباس عراقچی رئیس ستاد پیگیری برجام نیز درباره عدم توفیق در زمینه تحریم‌ها می‌گوید: «تحریم‌ها بر روی کاغذ لغو شده است اما باید در عمل لغو شود تا تاثیرش در زندگی مردم دیده شود، یک‌سری مشکلات و یک‌سری شیطنت‌های طرف مقابل سبب شده که در روند اجرای برجام با کندی‌هایی روبرو باشیم.»
دولتمردان می‌گویند که برجام سایه تهدید نظامى را از کشور برداشت یا اینکه برجام عزت آورد، اما باید گفت تنها دستاورد برجام روشن شدن ماهیت شیطانى آمریکا بود. این درحالی است که عده‌ای همچنان با ذوق زدگی سعی دارند این مطلب را القا کنند که برجام منجر به تغییر ادبیات آمریکایی‌ها شد.
تغییر ادبیات آمریکایی‌ها حتی اگر اتفاق افتاده باشد که نیفتاده، هرگز به عنوان دستاورد تلقی نخواهد شد، چراکه ملت ایران ارزشی برای شیطان بزرگ قائل نیست که بخواهد برای تغییر لحن آنها مذاکره کند، از سوی دیگر کارشکنی‌های آنان نشان می‌دهد این عزتی که رسانه‌های حامی از آن سخن می‌گویند تنها داخلی است و در خارج با پوزخند به عزت برجامی می‌نگرند.
مهدی فضائلی کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «مبالغه‌هایی که آمیخته با دروغ است در بحث برجام، بدون توجه به هدف اصلی مطرح می‌شود، هنگامی که به صحبت‌های مسئولین مذاکره‌کننده باز می‌گردیم و در کنار آن مطالبات مردم را قرار می‌دهیم، می‌بینیم که یکی از اصلی‌ترین اهداف امضای برجام رفع تحریم‌ها بود که بر اساس قراردادها در همان ابتدا باید اجرا می‌شد، در حالی که هنوز بحث تحریم‌ها به قوت خود باقی است و حتی تحریم‌های جدید هم اضافه شده است.»
وی می‌افزاید: «شرایط رکود کشور و معضل تعامل با بانک‌های اروپایی و غربی و عدم سرمایه‌گذاری به دلیل فشارهای آمریکا همچنان ادامه دارد اگرچه برجام نتایج محدودی داشته است اما آن نتایج هدف اصلی نبوده است، که در انعکاس آن و هدایت افکار عمومی، رسانه‌ها نقش مهمی دارند و دستاوردهای محدود به همراه عدم دستاوردهای اصلی همگی باید مورد توجه قرار گیرد.»فضائلی تصریح می‌کند: «یک خط انحرافی اکنون در حال برجسته شدن است؛ چون در حوزه مسائل اقتصادی برجام نتوانست کارگشا باشد یک سری دلایل غربی و غیر واقعی در حال مطرح شدن است مبنی بر اینکه برجام قرار بود امنیت کشور را تامین کند و برجام توانست کشور را از حالت امنیتی خارج کند که تماما خلاف واقعیت است و متاسفانه آن را به عنوان دستاورد برجام مطرح می‌کنند.»
گروگان‌گیری برجام برای تحمیل برجام‌های دیگر
بدعهدی آمریکایی‌ها در اجرای برجام نشان می‌دهد که آنها نقشه‌های جدیدی را چون گروگان‌گیری برجام برای طرح خواسته‌های جدید، در سر می‌پرورانند.
جالب آنجاست که برخی رسانه‌ها به دنبال اظهارات مسئولان، جای آنکه مدافع منافع ملی باشند و از آمریکا بخواهند که به تعهداتش پایبند باشد این عدم پایبندی را توجیه کرده و عدم رفع یکباره تحریم‌ها، که قبلا وعده‌اش را داده بودند، را با تعبیر برداشته شدن تدریجی توجیه می‌کنند و حتی از افرادی که بدعهدی‌های آمریکا را در برجام متذکر می‌شوند گله می‌کنند که چون طبع آمریکا بدعهدی است و در قرارداد الجزایر و موارد دیگر هم بدعهدی کرده است!
مهدی محمدی، کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «کارنامه برجام از دو جنبه به ما شاخص‌هایی را در زمینه موفق بودن یا عدم موفقیت ارائه می‌دهد؛ جنبه اول این است که ببینیم برجام، برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را تثبیت کرده است یا خیر، چرا که مذاکره‌کنندگان معتقدند ما برنامه هسته‌ای کشورمان را از یک فضای امنیتی خارج کرده و اکنون یک برنامه هسته‌ای مشروع داریم.»
وی اضافه می‌کند: «شاخص دوم تحریم‌ها است و ما باید ببینیم برجام در ادامه اهداف خودش منجر به نقض تحریم‌های ایران شده است یا خیر، در مورد اول یعنی هدف تثبیت برنامه هسته‌ای ایران وضعیت بسیار وخیم است و هم‌اکنون علاوه بر اینکه همه بخش‌های هسته‌ای کشورمان تعطیل و به نحوی به عقب بازگردانده شده، باید گفت احتمال از سرگیری مجدد این فعالیت‌ها تقریبا منتفی است، حتی معاملات مجاز در پیرامون مسائل هسته‌ای نیز مسدود شده و نتوانسته‌ایم از کانال خریدمان استفاده کنیم، آخرین نمونه آن مسدود شدن خرید کامپوزیت‌ها در ژاپن است که آمریکایی‌ها مشخصا وارد شدند و جلوی آن را گرفتند، درحالی که قبل از برجام این خریدها را انجام می‌دادیم.»
این کارشناس مسائل سیاسی ادامه می‌دهد: «در حوزه بانک‌ها، روابط بانکی قفل است و ذخایر ایران به هیچ وجه آزاد نشد، در حوزه نفتی نفت خریده می‌شود در حالی که نمی‌توان پول آن را وارد کشور کرد و خزانه‌داری آمریکا به شدت به بانک‌های دیگر فشار می‌آورد تا با ایران کار نکنند حتی شعبات بانک‌های ایرانی در دبی و امارات قادر به انجام حواله‌های جاری نیستند درحالی که ماتا قبل از برجام‌این کار را انجام می‌دادیم، به طور کلی آمریکایی‌ها مایل به اجرای برجام نیستند و می‌خواهند برجام را گروگان بگیرند تا ایران برجام‌های بعدی و منطقه‌ای را بپذیرد، بنابراین تیتر برخی رسانه‌ها را نباید جدی گرفت چراکه زندگی مردم همه چیز را نشان می‌دهد و نشریاتی که تلاش می‌کنند برای برجام کارنامه‌سازی کنند، بی‌اعتبار خواهند شد.»
هیچ کس در آمریکا به برجام متعهد نیست
بانک‌های اروپایی به طور کلی انتخابات ریاست جمهوری امسال آمریکا را یک ریسک بالقوه سیاسی ارزیابی می‌کنند؛ هرچند از اظهارنظر دقیق درباره اینکه چگونه پیروزی دونالد ترامپ جمهوریخواه می‌تواند بر کسب و کار آنها تأثیر بگذارد، خودداری می‌کنند، به عنوان مثال، یک بانکدار آلمانی می‌گوید؛ در صورت انتخاب ترامپ، وی ریسک وارد شدن به تعامل با ایران را نخواهد پذیرفت.
در موضوع توافق هسته‌ای جمهوری خواهان اقدامات خود را بر اساس قانون اساسی توجیه کرده و استدلال می‌کنند که چرا رئیس‌جمهور بعدی آمریکا باید تعهدات این کشور بر اساس توافق مذکور را ملغی کند. به این ترتیب، جمهوریخواهان تلاش دارند چنین وانمود کنند که لغو توافق، امری اصولی و قانونی است، نه یک بازی سیاسی علیه باراک اوباما و یا تلاشی در جهت رویای همیشگی این حزب برای تغییر نظام در ایران!
http://kayhan.ir/fa/news/83564
ش.د9503930