* اصلاح‌طلبان پس از درگذشت آیت‌ا...هاشمی چه راهکاری برای جایگزینی ایشان در نظر گرفته‌اند؟
** بدون شک آیت‌ا...هاشمی برای فضای سیاسی ایران و جریان اصلاحات یک وزنه تاثیرگذار بودند که همواره تعادل را در فضای سیاسی حفظ می‌کردند.به همین دلیل جریان اصلاحات به دنبال این است که فقدان فیزیکی آیت‌ا...هاشمی را با ادامه مشی و رویکرد ایشان ادامه دهد.آیت‌ا...هاشمی یک انسان خردگرا، توسعه‌گرا و معتدل بودند و همواره از افراط و تفریط دوری می‌کردند. ایشان همواره در مسیر اسلام و انقلاب حرکت می‌کردند و در دوران حیات خود هیچ‌گاه اجازه ندادند کشور از مسیر اسلام و انقلاب دور شود.به همین دلیل پیداکردن یک جایگزین برای ایشان کار بسیار سخت و دشواری خواهد بود. در سال‌های اخیر رابطه آیت‌ا...هاشمی با جریان اصلاحات بسیار نزدیک بود و به همین دلیل اصلاح‌طلبان بسیاری از دغدغه‌های خود را از طریق آیت‌ا...هاشمی جلو می‌بردند.
آیت‌ا...هاشمی نیز با درایت و مدیریتی که داشتند همواره تلاش می‌کردند گروه‌های مختلف سیاسی را به حضور در نظام و حفظ چهارچوب‌های قانون اساسی و دستاوردهای نظام و انقلاب دلگرم و هدایت کنند. ایشان در نقطه تلاقی جریان‌های سیاسی قرار داشتند و مورد اعتماد جریان‌های سیاسی بودند. از سوی دیگر آیت‌ا..هاشمی به دلیل دوستی دیرینه ای که با حضرت آیت‌ا...خامنه‌ای داشتند بسیاری از دغدغه‌های جریان‌های سیاسی را با ایشان مطرح می‌کردند و ایشان را به صورت نزدیک در جریان برنامه‌ریزی و اهداف جریان‌های سیاسی و از جمله جریان اصلاحات قرار می‌دادند.به همین دلیل فقدان آیت‌ا...هاشمی برای جریان اصلاحات در فضای سیاسی ایران بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
به نظر من اصلاح‌طلبان باید برای
جایگزینی آیت‌ا...هاشمی به دنبال فردی باشند که رویکردی مشابه آیت‌ا...هاشمی داشته
باشد و نسبت به منافع مردم و نظام حساسیت داشته باشد.
آیت‌ا...هاشمی برای حفظ نظام و منافع مردم در مقابل بسیاری از ناملایمتی‌ها، توهین‌ها،تهمت‌ها
و افترا‌ها صبوری کردند و با تحمل مثال زدنی خود اجازه ندادند بدخواهان و تنگ‌نظران
به اهداف خود در جهت تخریب نظام دست پیدا کنند. ما مشاهده می‌کنیم که هتاکان و تنگ
نظران پس از رحلت آیت‌ا...هاشمی نیز دست از رفتارهای غیراخلاقی خود برنداشتند و
همچنان به هجمه‌های خود علیه آیت‌ا...هاشمی ادامه می‌دهند. به نظر من هتاکان به
آیت‌ا...هاشمی باید توسط نهادهای مسئول مورد پیگرد قانونی قرار بگیرند تا این بدعت
غیراخلاقی از بین برود.
* رئیس دولت اصلاحات در پیامی خواستار پیوند عمیق تر جریان اصلاحات با رهبری شده‌اند. این در حالی است که در روزهای گذشته حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی نیز خواستار ارتباط مستقیم اصلاح‌طلبان با رهبری پس از درگذشت آیت‌ا...هاشمی شده است. دیدگاه شما در این زمینه چیست؟
** بنده خود شاهد هستم که در دیدار‌هایی که فعالان اجتماعی و سیاسی با رئیس دولت اصلاحات دارند ایشان همواره به تحکیم ارتباط اصلاح‌طلبان با رهبر معظم انقلاب تاکید می‌کنند و به اصلاح‌طلبان توصیه می‌کنند که دغدغه‌های خود را همواره به صورت مستقیم با رهبری نظام در جریان بگذارند تا ایشان از نزدیک در جریان مسائل جریان اصلاحات قرار بگیرند. رئیس دولت اصلاحات همواره بر این مساله تاکید دارند که جریان اصلاحات همواره در مسیر آرمان‌های انقلاب و توصیه‌های حضرت‌امام (ره) و مقام معظم رهبری حرکت می‌کند و اجازه نمی‌دهد برخی تنگ نظران و بدخواهان حرکت جریان اصلاحات را بر خلاف مصالح نظام جلوه دهند. شاید یکی از دلایلی که رئیس دولت اصلاحات تاکید دارند که اصلاح‌طلبان به صورت مستقیم با رهبرمعظم انقلاب در ارتباط باشند این است که برخی بدخواهان تلاش می‌کنند ماهیت مصلحانه جریان اصلاحات را به شکلی نشان دهند که این جریان در مسیر قانون اساسی و آرمان‌های انقلاب و نظام حرکت نمی‌کند.
به نظر من در شرایط کنونی که آیت‌ا...هاشمی در بین ما نیست، اصلاح‌طلبان باید فقدان آیت‌ا...هاشمی را با ارتباط دوطرفه با رهبر معظم انقلاب پر کنند. متاسفانه پس از روی کار آمدن احمدی‌نژاد برخی گروه‌ها تلاش کردند بین جریان اصلاحات و رهبری فاصله ایجاد کنند و شرایط را به شکلی تداعی کنند که جریان اصلاحات نباید در تصمیم گیری و تصمیم‌سازی نقش داشته باشد. این در حالی است که کسانی که چنین اهدافی را دنبال می‌کردند با سیاست‌های اشتباه خود آسیب‌های زیادی به کشور و مردم زدند و کشور را به لبه پرتگاه بردند. در نتیجه در شرایط کنونی زمان آن فرارسیده که دست بدخواهان و تنگ نظران از فضای تصمیم گیری کشور کوتاه شود و به جای آن دلسوزان و مدیران خردمند و متعهد برای مردم تصمیم گیری‌کنند.
* درشرایط کنونی دو نوع دیدگاه در جریان اصلاحات برای جایگزینی آیت‌ا...هاشمی مطرح شده است؛ برخی معتقدند در غیاب آیت‌ا...هاشمی برخی شخصیت‌های سیاسی مانند سیدحسن خمینی، آقایان روحانی، ناطق نوری و رئیس دولت اصلاحات باید جای ایشان را پر کنند و از سوی دیگر برخی معتقدند اصلاح‌طلبان باید با خرد جمعی جای آیت‌ا...هاشمی را پر کنند. دیدگاه شما در این زمینه چیست؟
** در مرحله اول ما باید منتظر اقدام عملی رهبر معظم انقلاب در این زمینه باشیم.به نظر من در شرایط کنونی آیت‌ا... خامنه ای نباید اجازه بدهند که جریان‌های سیاسی جای خالی آیت‌ا...هاشمی را احساس کنند.در نتیجه بنده نیز با آقای مرعشی که عنوان کرده بودند هواداران آیت‌ا...هاشمی از رهبر معظم انقلاب انتظار دارند که حلقه اتصال جریان اصلاحات با نظام باشند، هم عقیده هستم.به نظر من تنها کسی که می‌توانند جای خالی آیت‌ا...هاشمی را برای اصلاح‌طلبان پر کنند مقام معظم رهبری هستند که از تجربه بسیار بالایی در زمینه مملکت‌داری و احقاق حقوق مردم برخوردار هستند. از سوی دیگر مسئولیت برخی شخصیت‌های برجسته جریان تحول خواه ایران نیز در فقدان آیت‌ا...هاشمی سنگین تر از گذشته شده است.
در شرایط کنونی و در غیاب آیت‌ا...هاشمی شخصیت‌های برجسته‌ای مانند رئیس دولت اصلاحات،آقایان روحانی، ناطق نوری و سیدحسن خمینی باید تحرکات بیشتری در فضای سیاسی داشته باشند و رهبری را در مدیریت کشور و مدیریت جریان‌های سیاسی کشور همراهی کنند تا جای خالی آیت‌ا...هاشمی کمتر احساس شود. به نظر من در شرایط کنونی این شخصیت‌ها می‌توانند دارای دو کارکرد باشند؛ از یک طرف باید تلاش کنند جای خالی آیت‌ا...هاشمی را در نقطه تلاقی جریان‌های سیاسی با نظام و رهبری پر کنند و از سوی دیگر در مدیریت جریان تحول خواه ایران نقش پررنگ تری ایفا کنند.
آیت‌ا...هاشمی از یک طرف یک وزنه تاثیرگذار برای نظام و انقلاب بودند و از سوی دیگر در رهبری جریان تحول خواه نقش فعالی ایفا می‌کردند و در نتیجه افرادی مانند رئیس دولت اصلاحات،آقای روحانی،ناطق نوری و سیدحسن خمینی باید در هر دو جبهه فعالیت کنند تا جریان‌های سیاسی به پیروی از مشی آیت‌ا...هاشمی همچنان در مسیر اعتدال و عقلانیت حرکت کنند.نکته دیگر این که در شرایط کنونی جریان اصلاحات و جریان اعتدال‌گرای کشور نیز با وظایف جدیدی روبه رو شده اند و باید به صورت جدی تری در عرصه سیاسی فعالیت کنند.
در نتیجه پس از آیت‌ا...هاشمی در سه رویکردِ ارتباط جریان‌های سیاسی با رهبری ، نقش شخصیت‌های برجسته سیاسی و همچنین نقش جریان‌های سیاسی باید تغییراتی به وجود بیاید.جریان اصلاحات باید به پیروی از مشی آیت‌ا...هاشمی از هر گونه افراط و تفریط پرهیز کند و مانند همیشه در مسیر اعتدال و عقلانیت حرکت کند. نکته دیگر اینکه در شرایط کنونی باید اختلاف سلیقه‌ها در جریان اصلاحات کنار گذاشته شود و یک رویکرد منسجم برای رسیدن به اهداف مورد نظر در پیش گرفته شود.
* برخی معتقدند پس از رحلت آیت‌ا...هاشمی، آقای روحانی باید نقشی فراتر از رئیس جمهور ایفا کند و دایره فعالیت خود را گسترده تر از قبل کند.به نظر شما آقای روحانی در غیاب آیت‌ا...هاشمی باید در چه زمینه‌هایی نقش پررنگ‌تری ایفا کند؟
** به نظر من در غیاب آیت‌ا...هاشمی باید نقش پررنگ‌تری برای رئیس دولت اصلاحات قائل شد که از همه نظر شایستگی مدیریت فضای سیاسی کشور را دارا هستند.بدون شک پس از رحلت آیت‌ا...هاشمی یکی از کسانی که به خوبی می‌تواند در مدیریت فضای سیاسی نقش پررنگی ایفا کند رئیس دولت اصلاحات است که تقریبا مورد احترام همه جریان‌های سیاسی و مردم کشور است. آقای روحانی در چهار سال گذشته نشان داده که به دلیل آسیب هایی که در دولت احمدی نژاد به کشور وارد شده نمی تواند نگاهی فراتر از ریاست جمهوری به فضای سیاسی ایران داشته باشد.تقریبا همه وقت و انرژی آقای روحانی صرف برطرف کردن مشکلات کشور و دغدغه‌های دولت شده است.
به همین دلیل نمی توان بیش از این از آقای روحانی انتظار تاثیرگذاری در فضای سیاسی ایران داشت. از سوی دیگر آقای روحانی با منتقدان جدی روبه رو است که عزم خود را جزم کرده اند که ایشان در انتخابات ریاست جمهوری آینده شکست بخورند. این در حالی است که مخالفت‌ها وکارشکنی‌ها از ابتدای تشکیل دولت تاکنون به شکل‌های مختلف وجود داشته است و تندروهای سیاسی تلاش کرده‌اند دولت آقای روحانی را تحت فشار قرار دهند.وضعیت به گونه ای است که اصلاح‌طلبان درباره آینده آقای روحانی احساس خطر می‌کنند.در نتیجه آقای روحانی در شرایطی نیست که علاوه بر وظیفه ریاست جمهوری، نقشی فراتر از رئیس جمهور را ایفا کند و تلاش کند جای آیت‌ا...هاشمی را پر کند.
آیت‌ا...هاشمی به دلیل این که از تجربه کافی در فضای سیاسی ایران برخوردار بودند و از طرف دیگر نسبت به آقای روحانی فراغت بال بیشتری داشتند، وقت بیشتری برای دغدغه‌های مردم و جریان‌های سیاسی صرف می‌کردند.در شرایط کنونی برجام به عنوان مهم‌ترین دستاورد دولت از سوی برخی از گروه‌های سیاسی تخطئه می‌شود و علیه آن هجمه‌های جدی وجود دارد. این در حالی است که با روی کار آمدن ترامپ در آمریکا، دولت آقای روحانی با دغدغه‌های جدیدی در عرصه بین المللی مواجه خواهد شد.از سوی دیگر آقای روحانی باید تلاش کند از دستاوردهای برجام در جهت برطرف کردن مشکلات معیشتی مردم استفاده کند و وضعیت اقتصادی کشور را بهبود ببخشد.
* با رحلت آیت‌ا...هاشمی مهم ترین حامی آقای روحانی در انتخابات حضور ندارد.به نظر شما فقدان آیت‌ا...هاشمی به عنوان یک شخصیت تأثیرگذار چه تاثیری در پایگاه رای آقای روحانی خواهد گذاشت؟
** به نظر من آنچه در انتخابات ریاست جمهوری آینده دارای اهمیت است رویکرد آیت‌ا...هاشمی است و نه حضور فیزیکی ایشان. در این مساله هیچ شکی وجود ندارد که حضور آیت‌ا...هاشمی و حمایتی که ایشان از آقای روحانی انجام می‌دادند در سرنوشت انتخابات تاثیرگذار بود. با این وجود دنیای سیاست یک فضای پویا و سیال است و باید بر اساس داشته‌ها درباره آن اظهارنظر کرد. در شرایط کنونی که آیت‌ا...هاشمی از دنیا رفته‌اند جریان‌های سیاسی مانند اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل باید تلاش کنند در مسیر آیت‌ا...هاشمی یعنی اعتدال و عقلانیت حرکت کنند. بدون شک مهم ترین دلیلی که آیت‌ا...هاشمی در سال۹۲ شخصا در انتخابات حضور پیدا کردند جلوگیری از ادامه رویکرد افراطی گری در کشور و قرار گرفتن مدیریت کشور در مسیر تعادل و عقلانیت بود.
این وضعیت در انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال۹۴ نیز ادامه پیدا کرد و اصلاح‌طلبان و اعتدال گرایان موفق شدند با تدبیر و دوراندیشی از حضور مجدد افراطیون در مجلس شورای اسلامی جلوگیری کنند. در نتیجه این رویکرد در آینده نیز ادامه پیدا خواهد کرد و در انتخابات ریاست جمهوری سال۹۶ تکمیل خواهد شد. بدون شک مهم ترین دغدغه آیت‌ا...هاشمی حرکت کشور در مسیر اعتدال و عقلانیت و پرهیز از افراطی گری بود. در نتیجه هواداران آیت‌ا...هاشمی در انتخابات ریاست جمهوری آینده همچنان از گفتمان اعتدال و خردورزی حمایت خواهند کرد و اجازه نخواهند داد مشی آیت‌ا...هاشمی به فراموشی سپرده شود.
http://www.armandaily.ir/fa/Main/Detail/177095
ش.د9503860