* سال گذشته حجم روابط تجاری دو کشور 12 میلیارد دلار اعلام شد. ارزیابی شما از مناسبات تجاری دو کشور چیست و برای گسترش آن، چه برنامه‌هایی دارید؟
** عراق بیشترین روابط تجاری و اقتصادی را با جمهوری اسلامی ایران دارد. به عبارت دیگر، عراق، گسترده‌ترین و عمیق‌ترین روابط را در همه زمینه‌ها با ایران دارد. اینکه چرا روابط تا این حد گسترده است، به دلیل نیاز ندارد. هرچند شما گفتید که میزان روابط تجاری دو کشور 12 میلیارد دلار است، اما به نظر من بیش از این است. به هر روی، از آغاز مأموریتم در ایران، همواره تلاش کرده‌ام مشکلات احتمالی بر سر راه این روابط را از میان بردارم تا دو کشور بتوانند بیش از پیش روابط تجاری خود را گسترش دهند. دو هفته پیش به منطقه آزاد آبادان سفر کردم. در این بازدید مسئولان کارخانه‌های سیمان عراق نیز همراه من بودند.
در جریان دیدارها، مسائل و مشکلاتی که در تبادل کالا میان دو کشور وجود دارد، بویژه مشکلات مناطق مرزی بررسی و این موانع به وزارت امور مالی و وزارت بازرگانی عراق منتقل شد. انتظار دارم که در آینده نزدیک راهکارهای جدیدی برای گسترش بیش از پیش این روابط پیدا کنیم. البته باید به این نکته اشاره کنم که این حجم از روابط تجاری و اقتصادی با روابط امنیتی و سیاسی میان دو کشور بی ارتباط نیست. می‌دانید که درباره این روابط، فشارهای زیادی به عراق وارد می‌شود، اما ما باز هم تأکید داریم که روابط بسیار خوبی با ایران داشته باشیم. زیرا ما به اهمیت روابط استراتژیک با ایران ایمان داریم و تأثیر مثبت آن را بر منطقه و جهان درک می‌کنیم.
* فشارها بیشتر معطوف به روابط اقتصادی است یا مناسبات امنیتی و سیاسی؟
** می‌دانید که عراق در چه شرایطی به سر می‌برد. شرایط پس از فروپاشی نظام سابق به همراه مسائل پس از اشغال، سبب شد که مؤسسه‌های کشور دچار بی‌نظمی شوند. در چنین شرایطی، توطئه بین‌الملل بزرگی نه فقط علیه عراق، بلکه برای کل منطقه طراحی و اجرا شد. معتقدم یکی از دلایل این توطئه، روابط خوبی است که میان ایران، عراق، سوریه و لبنان وجود دارد. زیرا برخی می‌دانند که این محور مصالح خبیث آنان را تهدید می‌کند. اما ما مصلحت کسی را تأیید نمی‌کنیم و امیدواریم که صلح و آرامش در منطقه حکمفرما شود. می‌دانید که اکنون عراق به نمایندگی از همه جهان درگیر یک جنگ شریف با تروریسم است، آن هم در یک شرایط اقتصادی بسیار پیچیده و سخت. این شرایط بویژه با تغییراتی که در قیمت نفت پدید آمد و فشارهای سیاسی ناشی از آن، تشدید شد. اما چالش‌ها هرچقدر بزرگ و وسیع باشند، هم مردم و هم حکومت عراق اصرار و تأکید دارند که روابط متمایزی با ایران داشته باشند.
* در این شرایط، آیا عراق برای رفع مشکلات منطقه که به رفع فشارها از خود این کشور نیز منتهی می‌شود، نقشی برای خود تعریف کرده است؟
** عراق همواره بر گسترش مناسبات میان کشورهای منطقه تأکید داشته است و همواره همه کشورها را به گفت‌وگو و پایان دشمنی‌ها تشویق کرده است. به همین دلیل بود که بعد از حادثه سفارت عربستان در تهران، عراق نقش مهمی برای میانجیگری میان دو کشور داشت، زیرا ما همیشه بر نقش مهم و مثبت ایران در منطقه تأکید داشتیم و گفته‌ایم که ایران نقش بسیار مثبتی در استقرار منطقه‌ای و جهان دارد. ضمن اینکه مشکلات منطقه و جهان تنها با گفت‌وگو حل می‌شود. موضع عراق در حل مسائل و مشکلات منطقه‌ای مانند موضع ایران است.
* این راهبرد کلی، با تصمیمات و اقدامات عملی نیز همراه بوده است یا خیر؟
** این نقش‌آفرینی‌ها گاهی مستقیم و گاهی غیرمستقیم است. ما در همه دیدارها با مقام‌های دو طرف، بر ضرورت گفت‌وگو میان دو کشور تأکید کرده و می‌کنیم. وزیر خارجه ما نیز در همه جلسات و نشست‌ها تأکید می‌کند که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با ایران گفت‌وگو کنند.
* تاکنون به عربستان یا ایران پیشنهاد عملیاتی هم ارائه کردید؟
** به آن صورت که شما می‌گویید یعنی جزئی و خاص، خیر، اما به صورت کلی، در همه نشست‌ها و دیدارها این هدف را دنبال کردیم. دیدار وزیر خارجه ما با مقام‌های ایرانی، بلافاصله بعد از حادثه عربستان سعودی و اختلاف پیش آمده میان دو کشور، این امر را تأیید و تأکید می‌کند. این سفر در آن شرایط سخت، در ایجاد آرامش در منطقه تأثیرگذار بود.
* به تازگی فرستاده امیر کویت با رئیس جمهوری ایران دیدار و پیامی را به وی منتقل کرد. این اقدام را چطور ارزیابی می‌کنید؟
** من در بغداد بودم که وزیر خارجه کویت به تهران آمد و این مرا بسیار خوشحال و امیدوار کرد. زیرا این اقدام با سیاست کشور ما هماهنگی دارد، سیاستی که گفت‌وگو را بر هر چیز دیگری ترجیح می‌دهد. این اقدام با سیاست جمهوری اسلامی ایران نیز هماهنگی دارد، زیرا ایران نیز همیشه گفت‌وگو را ترجیح داده است. البته این را بگویم که ما، ترجیح می‌دادیم این حرکت دو سال پیش از سوی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس صورت می‌گرفت؛ یعنی پیش از آنکه کشورهای منطقه به خاطر نبود گفت‌وگو بیش از 100 هزار میلیارد دلار ضرر را متحمل شوند.
زیرا سیاست کاهش قیمت نفت که از سوی این کشورها در پیش گرفته شد، بیش از 400 میلیارد دلار به کشورهای منطقه ضرر زد. این خسارت غیر از توطئه‌هایی است که در یمن، سوریه و عراق شکل گرفته است. همچنین باید تصمیماتی که ترامپ گرفته است را در نظر داشت یا چراغ سبز امریکایی‌ها برای پیگیری حادثه 11 سپتامبر و بررسی نقش عربستان سعودی در این زمینه، یا راه ندادن عربستان و قطر به کنفرانس آستانه. مجموعه این تحولات نشان دهنده موضع سیاسی ضعیف این کشورها در برابر کشورهای جهان است.
* نقش عربستان در این میان را چه می‌دانید؟
** دیدار وزیر خارجه کویت با رئیس جمهوری اسلامی ایران با موافقت عربستان سعودی انجام شد. این دیدار بسیار مهمی است و نتایج بسیار مهمی در بر خواهد شد. هرچند این اقدام با تأخیر انجام شد، اما نشان می‌دهد که کشورهای منطقه گفت‌وگو را ترجیح می‌دهند. بسیار مهم است که کشورهای منطقه دیدارها و گفت‌وگوهایی با هم داشته باشند زیرا منطقه، یک هدف و یک دشمن دارد. واقعاً تأسف‌آور است که ما کشورهای مسلمان میلیاردها دلار ضرر کنیم و ببینیم که خون مردم ما را می‌ریزند و اقتصاد ما را به عقب می‌اندازند.
این اقدامات تنها به سود کشورهای غربی است. ایران عامل مهمی در ثبات منطقه و جهان است و همیشه همه کشورها را به گفت‌وگو دعوت کرده است. ما ندیدیم که ایران خشونت را تشویق کند یا به یکی از کشورهای همسایه خود تجاوز کند. این بسیار مهم است که کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس با ایران گفت‌وگو کنند و این قبل از اینکه به نفع ایران باشد، به نفع خود این کشورها است. امیدوارم این گفت‌وگوها به ثمر بنشیند. اطمینان داریم که نیت ایران در این زمینه مثبت است و امیدواریم نیت طرف مقابل نیز این گونه باشد تا به نتیجه مطلوب منتهی شود.
* بنابراین، شما این اقدام را که به منزله تلاشی برای آغاز گفت‌وگوهاست، نشانه تغییر سیاست‌های عربستان تعبیر می‌کنید، نشانه اینکه سیاست‌های گذشته این کشور اشتباه بوده است؟
** وقتی شما ابتدا گفت‌وگو را رد کنید و بعد به مرور زمان گفت‌وگو را قبول کنید، دلیل چنین تغییری مشخص است. واضح است که به شما فشارهایی وارد شده که در نهایت شما را مجبور کرده است مسیر انتخاب شده را تغییر دهید و راه دیگری را انتخاب کنید. باز هم خدا را شکر که چنین قدمی برداشته شد و اکنون جمهوری اسلامی شروط خود را عملی می‌کند. این عملیاتی کردن شروط حتی مسأله حج و زیارت را نیز شامل می‌شود.
http://www.iran-newspaper.com/newspaper/page/6424/2/169707/0
ش.د9503847