(روزنامه اطلاعات ـ 1395/12/09 ـ شماره 26669 ـ صفحه 12)
* ملت و دولت جمهوري اسلامي ايران در دوره ديکتاتوري صدام از مبارزات مردم عراق حمايت کردند، بعد از سقوط صدام چه در مرحله حضور نيروهاي اشغالگر خارجي که عراق را ترک کنند به همان شيوه با عراقي‌ها همکاري کردند، همچنين در مرحله دولت‌سازي و در مراحل دشوار ديگر از جمله تهديدات گروه تروريستي داعش همکار و پشتيبان کشور عراق بودند. سؤال اين است که با اين وضعيت چشم‌انداز روابط عراق و جمهوري اسلامي ايران چگونه خواهد بود؟ آيا اين چشم‌انداز ما را به يک روابط استراتژيک خواهد رساند، اگر به اين مرحله خواهد رسيد ابعاد اين روابط چگونه خواهد بود؟
** ما با جمهوري اسلامي ايران داراي روابط تاريخي هستيم و اين روابط هيچ‌گاه در تضاد با منافع ملت عراق نبوده است بلکه در راستاي تحقق اهداف و آمال آنها بوده است. جريان‌هاي سياسي کنوني عراق که در رأس قدرت هستند با جمهوري اسلامي ايران هميشه داراي روابط مستحکمي بوده‌اند. اين همکاري و روابط فراتر از يک روابط سياسي معمول بوده و ما از اين روابط در جهت تحقق اهداف خود بهره برده‌ايم، چه در مرحله مبارزات ما عليه نظام ديکتاتوري صدام و چه در مرحله کنوني، ما هميشه از داشتن روابط با تهران منتفع شده‌ايم. به نکته مهمي اشاره مي‌کنم، داعش موصل را کنترل کرده و تهديدات اين گروه تروريستي ديگر مناطق را تحت تأثير قرار داده بود اما حمايت‌هاي همه‌جانبه جمهوري اسلامي ايران مؤثر واقع شد، چه در زمينه سلاح و مهمات و چه در زمينه مشاوره نظامي و حمايت‌هاي بشردوستانه از آوارگان، بنابراين ما در تلاش هستيم که سطح روابط بغداد ــ تهران هميشه مسير رو به جلوي خود را داشته باشد و هيچ‌گاه روابط ما با جمهوري اسلامي ايران عليه کشور ثالثي نبوده و نخواهد بود بلکه تأمين‌کننده منافع دو ملت ايران و عراق خواهد بود. اين روابط مرحله به مرحله به‌سوي روابطي استراتژيک پيش خواهد رفت زيرا در مراحل قبلي از ما حمايت‌هاي خوبي شده است و ما خواهان روابطي استراتژيک با ايران هستيم و از ناحيه ما هر آنچه لازم باشد در جهت رسيدن به اين هدف والا انجام خواهد شد. وقتي که دو کشور خواهان حفظ امنيت يکديگر هستند آيا اين به‌معناي داشتن روابطي استراتژيک نيست؟
* در خصوص مبادلات تجاري ميان دو کشور آيا معتقديد که در چند سال آينده ما شاهد پيشرفت‌هاي زيادي در روابط کنوني باشيم؟
** بدون شک مبادلات تجاري دو کشور هم روند رو به رشدي داشته و پروژه‌هاي مهمي هم وجود دارند که ما خواستار استفاده از توان و تجربيات جمهوري اسلامي ايران هستيم اما متأسفانه به‌دليل مشکلات بودجه‌اي اجراي آنها به تعويق افتاده است. ايران در مرحله تحريم‌ها به سطح بالايي از توان داخلي و پيشرفت‌هاي مهمي رسيده و اين براي کشور عراق مهم است که از اين دانش و تجربه به‌خوبي استفاده کند و همکاري خوبي در زمينه‌هاي اقتصادي ميان ما وجود داشته باشد و هر پروژه‌اي را که به‌نفع مردم عراق است با توافق با جمهوري اسلامي ايران اجرا کنيم به‌شيوه‌اي که ما هم از اين پروژه‌ها منتفع شويم و به دستاوردي براي ملت ما تبديل شود و عراق و بغداد هم به بازار مهمي براي جمهوري اسلامي ايران تبديل خواهد شد.
* برخي از کشورهاي غربي و به‌ويژه آمريکا مخالف چهره‌هايي همچون سردار قاسم سليماني و نقش مشاوره‌اي و مستشاري ايشان در نبرد عليه گروه‌هاي تروريستي ــ تکفيري هستند اما نخست‌وزير و وزير امور خارجه عراق از نقش ايشان در همکاري با دولت و ملت عراق تجليل و اعلام کرده‌اند که حضور سردار سليماني بنا به درخواست حکومت بغداد بوده است. نظر حضرتعالي به‌عنوان رئيس‌جمهوري عراق در اين خصوص چيست؟
** ما نظر خود را در اين خصوص اعلام کرده‌ايم و بارها گفته‌ايم که جمهوري اسلامي ايران در همان روزهاي ابتدايي حملات گروه تروريستي داعش به حمايت از عراقي‌ها پرداخته است و نيازمند اين حمايت‌ها و توان و تخصص آنها بوده و اين حمايت‌ها براي ما مهم بوده است و مسائل زيادي را براي ما روشن ساخت. حضور سردار قاسم سليماني هم در چارچوب حضور مشاورين نظامي خارجي در عراق است، آمريکا، فرانسه، انگليس و ديگر کشورهاي اروپايي داراي مشاورين نظامي در عراق هستند بنابراين نمي‌توان گفت که مشاورين نظامي ايران حق حضور در عراق را ندارند بلکه به‌نظر ما موضوعي عادي است و ايران هم همچون ديگر کشورها از چنين حقي برخوردار است.همچنان که اشاره کردم ما خواهان داشتن روابطي مستحکم با جمهوري اسلامي ايران هستيم. روابط ما با جمهوري اسلامي ايران موضوع مهمي است که مشابه آن با ديگر کشورها کمتر يافت مي‌شود، اگرچه عراق با آمريکا و ديگر کشورهاي جهان داراي روابط است اما خواهان آن نيستيم که اين روابط در تضاد با روابط بغداد با تهران باشد. نمي‌خواهيم که روابط ما با کشورهاي ديگر به نوع روابط با جمهوري اسلامي ايران آسيب برساند، کشورهايي هستند که دوست ما هستند. برخي از اين کشورها به‌مراتب دوستتر بوده اما کشورهايي هستند که برادر ما محسوب مي‌شوند. بخش زيادي از سياسيون عراق سردار سليماني را به‌خوبي مي‌شناسند.
* سخن پاياني
** ملت ايران ملتي دوست و برادر است و همچنان که گفتم خواهان پيشرفت در روابط دوجانبه هستيم، ما داراي اشتراکات زيادي با برادرانمان در ايران هستيم. فرهنگ مشترک و 1400 کيلومتر مرز مشترک و همسايگي مي‌طلبد که اهميت زيادي براي همسايگي خود قائل باشيم و آنها هم به همان شيوه براي عراق اهميت قائل شوند.
مبارزه مردمي عراق عليه تروريسم و هجمه‌هاي فرامرزي پيش رو فضاسازي برخي دولت‌ها و رسانه‌هاي حامي جريان‌هاي تکفيري عليه مبارزه مردم عراق با تروريست‌ها، موضوع تازه‌اي نيست اما گويي با پيشروي‌هاي ميداني اخير نيروهاي عراقي در موصل، اين هجمه‌ها شدت گرفته است.«عادل الجبير» وزير امور خارجه عربستان در کنفرانس خبري مشترک با «ناصر جوده» همتاي اردني اش، با تکرار ادعاهاي بي پايه خود عليه ايران و نيروهاي مردمي عراق گفت: حشد الشعبي يک سازمان طائفه‌اي است که با حمايت ايران، در عراق دست به کشتار مي‌زند!. وي مدعي شد اگر بخواهيم عراقي يکپارچه داشته باشيم جايگاهي براي حشدالشعبي وجود ندارد.
اين نخستين باري نيست که دولت‌ها و رسانه‌هاي حامي جريان‌هاي تکفيري، اقدام به تخريب و حاشيه سازي براي نيروهاي بسيج مردمي مي کنند. اگر نگاهي از سر انصاف به عملکرد و نقش غير قابل انکار مقاومت مردمي در روند مبارزه با داعش در عراق داشته باشيم، متوجه هدف اصلي هجمه‌هاي اينچنيني به بسيج مردمي عراق خواهيم شد.
با اشغال عراق به دست نيروهاي آمريکايي در سال 2003 ميلادي، ارتش اين کشور منحل شد. پس از بازسازي ارتش، زماني که اين نهاد هنوز نيازمند تقويت بود قلمرو عراق با آفت شومي به نام داعش مواجه شد. در اينجا بود که ضرورت به کارگيري ظرفيت‌هاي مردمي در قالب تشکل‌هاي سازمان يافته براي مبارزه با اشغالگران بيش از پيش حس شد.
ارتش عراق در آن روزها به تنهايي ظرفيت‌هاي لازم براي مقابله با يورش داعش را نداشت؛ از اين رو بود که در آن برهه حساس از انگيزه‌هاي مردمي استفاده شد تا قيامي تمام عيار از دل ملت عراق براي مبارزه با تروريسم در اين کشور شکل گيرد. حشدالشعبي متشکل از حدود 40 يگان مسلح است که قريب به 118 هزار رزمنده دارد و 60 هزار نفر از آنها در حال حاضر در جنگ با داعش مشارکت دارند. از معروف ترين گردان‌هاي آن مي توان به سازمان «بدر» و گردان‌هاي «حزب الله» و «عصائب اهل‌الحق» اشاره کرد. همچنان که اشاره شد، عراق از سال 2014 ميلادي هدف هجوم گروه تروريستي داعش قرار گرفت و بخش‌هاي گسترده اي از خاک اين کشور به اشغال تروريست‌ها درآمد. طي يک سال گذشته نيروهاي عراقي با رشادت‌هاي بسيار توانستند مناطق مهمي از جمله «الرمادي»، «هيت»، «فلوجه» و مناطقي از استان «صلاح الدين» در شمال عراق را از عناصر داعش پاکسازي کنند. در حال حاضر نيز مسير مبارزه با داعش در عراق در حساس ترين ايستگاه خود، به موصل رسيده است. در تمام مسير مبارزه نيروهاي عراقي با تروريست‌هاي اشغالگر، حشدالشعبي نقش به سزايي ايفا کرده اما عملکرد آنها در عمليات آزادسازي فلوجه و هم اکنون در نبرد براي بازپس گيري داعش، بسيار قابل توجه است.فلوجه دومين شهر بزرگ استان الانبار معروف به شهر مسجدها در 69 کيلومتري غرب بغداد، در ژانويه 2014 ميلادي (دي ماه 92)، به طور کامل به اشغال تروريست‌هاي داعش در آمد.
در عمليات بازپس گيري اين شهر که در خردادماه سال جاري انجام شد، نيروهاي بسيج مردمي، دوشادوش ديگر نيروهاي عراقي در ميدان نبرد به مبارزه با پيکارجويان داعش پرداختند که نتيجه آن نيز آزادسازي اين شهر مهم بود. برخي تحليلگران آزادسازي فلوجه را قطع سر مار ناميدند چراکه معتقد بودند، پس از آن مسير آزادسازي موصل هموارتر مي شود. عمليات آزادسازي موصل دومين شهر بزرگ عراق پس از بغداد که در 400 کيلومتري پايتخت قرار گرفته و در خردادماه سال 1393 به اشغال گروه تروريستي داعش درآمده، از مهرماه امسال آغاز شده است. در حالي که نيروهاي عراقي متشکل از ارتش، پليس و بسيج مردمي در هماهنگي کامل با يکديگر، در حال عقب راندن داعش از مواضعشان در موصل هستند، برخي از رسانه‌هاي حامي جريان‌هاي تکفيري از جمله رسانه‌هاي سعودي، حمله‌هاي گسترده اي را عليه نيروهاي بسيج مردمي در عراق به راه انداخته اند که آخرين آنها نيز اظهارات ديروز وزير خارجه عربستان سعودي است. بدون شک ضربه زدن به اين عمليات و ايجاد اختلال در روند مبارزه با تروريست‌هاي مسلح هدف اصلي اين جريان‌ها است. اين رسانه‌ها، نيروهاي بسيج مردمي را به رفتارهاي خشونت آميز و کشتار مردم فلوجه و موصل -که از اهل سنت هستند- متهم کرده اند.طبق روال معمول، جمهوري اسلامي ايران نيز از اين اتهام‌هاي بي اساس برکنار نمانده است. اين رسانه‌ها با به کار بردن عبارت‌هايي همچون «نيروهاي حشد الشعبي طرفدار ايران» سعي در ايجاد جنگ رواني و حاشيه سازي دارند.
در برابرِ اين ادعاهاي پايه ، مقام‌هاي ايراني بارها اعلام کرده اند که حضور مستشاران ايراني در مبارزه با داعش به درخواست دولت عراق صورت گرفته است. اگرچه هسته اوليه و شمار زيادي از نيروهاي بسيج مردمي را داوطلبان شيعه تشکيل مي دهند اما هيچ گاه نام شيعيان را بر اين گروه نگذاشته‌اند تا در مسير پيوستن ديگر داوطلبان به اين گروه مانعي ايجاد نشود. از همين رو است که امروز شمار زيادي از اهل سنت، ايزدي‌ها، آشوري‌ها و مسيحيان عراق در کنار شيعيان و زير پرچم عراق واحد، با پيکارجويان تکفيري به نبرد مي پردازند. در برابر، حاميان تروريست‌ها در تلاشند با مطرح کردن بحث شيعه و سني، به ايجاد مانع در روند پيشروي‌هاي نيروهاي مبارز عراقي بپردازند.
با اين حال، عملکرد مثبت اين نيروها در مبارزه با تروريست‌ها به گونه اي است که حتي «استفان تاونسند» فرمانده ائتلاف بين المللي ضد داعش تحت رهبري آمريکا در گفت و گو با روزنامه انگليسي «ديلي بيست» با حمايت از نيروهاي الحشد الشعبي عراق گفت: اين نيروها با موافقت دولت عراق و به صورت قانوني وارد جنگ عليه داعش در موصل شدند و تاکنون موفقيت‌هاي قابل توجهي کسب کرده اند.مشخص است که تصميم ماه گذشته پارلمان عراق که به قانون حشد الشعبي شهرت يافت؛ موجب خشم و نگراني برخي حاميان منطقه اي و بين المللي تروريست‌ها شده است. پارلمان عراق با تصويب قانوني، حشد الشعبي را به عنوان يک نهاد مستقل در چارچوب نيروهاي مسلح عراق و تحت فرماندهي نخست وزير به عنوان فرمانده کل قوا تعريف کرد که مشمول ضوابط نظامي اين کشور از جمله حقوق و مزايا و ممنوعيت فعاليت‌هاي حزبي و سياسي مي شود. از اين رو همه دستگاه‌هاي دولتي ملزم به همکاري با اين نهاد همانند ساير نهادها خواهند بود.از آنجايي که اين تصميم پارلمان عراق منافع تکفيري‌هاي مسلح و حاميانشان را به خطر انداخته است و با وجود ماهيتِ ملي حشد الشعبي، دشمنان آن در تلاشند آن را تشکلي در راستاي منافع شيعيان و نه ملت عراق جلوه دهند. به رغم تمام فضاسازي‌ها عليه اين نيروي مردمي، حشد الشعبي استوارتر از هميشه در مسير مبارزه با تروريسم در عراق قدم برمي دارد.
ش.د9504222