(روزنامه شرق ـ 1395/01/29 ـ شماره 2561 ـ صفحه 19)
قطار به راه افتاده است
با همه آنچه در استانبول گذشت، حسن روحانی در سفری کوتاه به آنکارا رفت تا دو کشور همسایه که با اذعان به وجود اختلاف و تفاوت‌هایشان، افق‌های مشترک همکاری و نگرانی‌های مشترک کم ندارند، اندکی بر عمق رابطه دیپلماتیک خود بیفزایند؛ اگرچه دوست سال‌های تحریم در دو سال دولت یازدهم خیلی نتوانست بر نزدیکی رابطه با ایران بیفزاید. اصلی‌ترین دغدغه یا بهتر بگوییم اختلاف نظر دو کشور در تمام این سال‌ها، سوریه و ادامه حضور بشار اسد بوده که روز گذشته نیز همچنان کانون رایزنی‌های دپلماتیک دو کشور بود. همچنین ایران از برخی حمایت‌های ترکیه از داعش، بحث خرید نفت از داعش به وسیله یک پیمانکار ترک بارها انتقاد کرده است، اما در دو ماه گذشته رابطه دو کشور از حرکت لاک‌پشتی خود بیرون آمد و در گام اول داوود اوغلو برای اولین‌بار در کسوت نخست‌وزیر راهی تهران شد. سپس اواخر اسفند بود که محمدجواد ظریف بعد از سفر طولانی به آسیا و اقیانوسیه، راهی ترکیه شد و هفته گذشته به بهانه اجلاس رامسر نیز مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه راهی ایران شد و با همتای ایرانی‌اش دیدار کرد. حال با سفر روحانی به استانبول و بعد آنکارا به نظر می‌رسد قطار دوستی دو همسایه به راه افتاده است، البته اگر سنگ‌اندازان کنار ریل مانع ادامه حرکت نشوند و سوزن‌بان‌ها به اندازه سوخت در انبار داشته باشند و... . ترکیه در روزهای پس از اجرائی‌شدن برجام، حواسش هست که از اروپایی‌ها و همسایگان که به نوبت راهی ایران می‌شوند، عقب نماند. در دیدارهای روز گذشته نیز طرفین باوجود اختلافات، بر همکاری‌های مشترک تأکید کردند.
دعوت به همکاری و همفکری
سخنان حسن روحانی در اولین دیدار رسمی
در آنکارا، با احمد داوود اوغلو، نخست‌وزیر ترکیه همچنان به فضای اجلاس سازمان
همکاری‌های اسلامی نزدیک بود. او تقویت، توسعه و تحکیم همه‌جانبه روابط و همکاری‌های
ایران و ترکیه را ضروری دانست و گفت: «مشکلات جهان اسلام باید به وسیله کشورهای
اسلامی و بدون دخالت بیگانگان حل‌وفصل شود». به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری،
روحانی با تقدیر از تلاش مسئولان ترکیه در برگزاری سیزدهمین اجلاس سران کشورهای
عضو سازمان همکاری‌های اسلامی اظهار امیدواری کرد در دوران ریاست ترکیه بر این
اجلاس، شاهد گسترش همکاری‌ها و وحدت و انسجام کشورهای اسلامی باشیم. روحانی با
بیان اینکه «سازمان همکاری کشورهای اسلامی می‌تواند مرکز امیدی برای مسلمانان
باشد، اما متأسفانه تاکنون نتوانسته نقش خود را به‌خوبی ایفا کند»، افزود: «باید
همه دست‌به‌دست بدهیم تا از این نهاد بین‌المللی به نفع تقویت یکپارچگی و انسجام
جهان اسلام استفاده کنیم».
رئیس‌جمهوری در بخش دیگری از این دیدار با اشاره به روابط دو کشور، سفر اخیر نخست‌وزیر ترکیه به ایران را موجب ایجاد تحرک میان مسئولان دو کشور در مسیر توسعه روابط و همکاری‌های مشترک دانست و گفت: «امروز اراده دو دولت بیش از هر زمان دیگری بر توسعه روابط و همکاری‌های تهران-آنکارا استوار است». «ایران و ترکیه قادرند با همفکری و همکاری به حل بسیاری از مشکلات و معضلات منطقه‌ای کمک کنند». روحانی توسعه روابط تجاری و اقتصادی ایران و ترکیه را در گرو گسترش روابط و همکاری‌های بانکی میان دو کشور دانست. او تشویق بانک‌ها و بخش خصوصی دو کشور برای همکاری بیشتر با یکدیگر را ضروری خواند و گفت: «جمهوری اسلامی ایران و ترکیه می‌توانند با گسترش همکاری‌های خود در زمینه‌های گوناگون تجاری، اقتصادی، فرهنگی، گردشگری، حمل‌ونقل و سایر بخش‌های مورد علاقه دو طرف، هدف رسیدن حجم روابط دو کشور به ٣٠میلیارد دلار را محقق کنند». رقم ٣٠میلیارد دلار در رابطه تجاری دو کشور تعیین شده، اما براساس آخرین آمارها فعلا رقم رابطه تجاری دو کشور ١٠میلیارد دلار بوده که یک‌سوم رقم مورد نظر است. بااین‌حال، طرفین در جدیدترین مذاکرات تصمیم گرفته‌اند، یک‌سوم مبادلات تجاری ایران و ترکیه با ارز ملی دوکشور انجام شود.
آرزوی توسعه روابط
آخرین برنامه روحانی در آنکارا، حضور در نشست خبری مشترک با اردوغان، همتای ترکش بود. او با اشاره به ریاست ترکیه بر سازمان کنفرانس کشورهای اسلامی، از دو هدف اساسی آن، یعنی «وحدت دنیای اسلام و احقاق حقوق ملت فلسطین» سخن گفت و افزود: «امیدواریم بتوانیم در این مقطع زمانی همکاری بسیار خوبی با جهان اسلام داشته باشیم». روحانی در این نشست مشترک با تأکید بر اینکه برای سرمایه‌گذاری مشترک باید موانع پیشرو را بر طرف کنیم، گفت: «در زمینه سرمایه‌گذاری‌های مشترک بین کشورمان و ترکیه به‌ویژه در زمینه انرژی قول دادیم که امنیت انرژی ترکیه را در زمینه‌هایی مانند نفت، گاز، برق و محصولات پتروشیمی برطرف کنیم و در زمینه‌های مذکور روابط‌مان را توسعه دهیم». همچنین روحانی افزود دو کشور درباره ایجاد زیرساخت شرایطی برای جذب گردشگر ثالث به ایران و ترکیه با هم گفت‌وگو کرده‌اند. حسن روحانی درباره مسائل منطقه‌ای نیز با اشاره به مشکلات مردم در سوریه و یمن همچنین بی‌ثباتی در عراق، تأکید کرد: «ایران و ترکیه در اصول اختلاف نظری ندارند. هر دو کشور معتقدیم که مرز کشورها باید ثبات و امنیت داشته باشد». او با تکرار امکان وجود اختلاف در موارد جزئی بین دو کشور، بر همکاری با ترکیه در مواردی مانند مبارزه با تروریسم و نشان‌دادن چهره واقعی اسلام اعلام آمادگی کرد. همچنین روحانی با بیان اینکه آرزوی هر دو کشور این است که بتوانیم روابط‌مان را در همه زمینه‌ها توسعه دهیم، افزود: «منافع مشترک ما ایجاب می‌کند که روابط‌مان را به نقطه مطلوب برسانیم ازجمله آنکه روابط اقتصادی و تجاری‌مان را به مرز ٣٠میلیون دلار برسانیم که به همت دو کشور شدنی است».
همکاری با اذعان به اختلاف نظر
همچنین رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در این نشست با اشاره به برگزاری سومین نشست همکاری‌های راهبردی دو کشور که روز گذشته در آنکارا برگزار شد، گفت: «در این نشست نسبت به چگونگی اقدامات برای افزایش همکاری‌ها بین تهران و آنکارا صحبت کردیم. از طرف ترکیه وزیر تجارت و از طرف ایران وزیر ارتباطات نیز به عنوان نمایندگان دو کشور برای بررسی زمینه‌های همکاری و افزایش مبادلات تجاری انتخاب شدند که کارها را پیگیری کنند. در مذاکراتی که انجام شد هر دو طرف به‌عنوان مکمل یکدیگر سرمایه‌گذاران خود را تشویق خواهند کرد. حتی برای ورود سرمایه‌گذاران به یک کشور ثالث همکاری خواهیم کرد... ما در زمینه‌های تجارت، حمل‌ونقل، گمرک و... متأسفانه با یک‌سری مشکلات مواجه هستیم که به توافق رسیدیم برای پایان‌دادن به این روند همکاری‌هایمان را توسعه دهیم و کارفرمایان دو کشور از همه بخش‌ها برای توسعه همکاری‌ها تلاش خواهند کرد و ما هم برای حمایت از آنها به توافق رسیدیم... باید همکاری‌هایمان را به عنوان دو کشور برادر بیش از گذشته ارتقا دهیم». اردوغان نیز به اختلاف‌نظرهای موجود بین دو کشور ایران و ترکیه اشاره کرد و گفت: «ایران و ترکیه در بعضی از زمینه‌های موضوعات منطقه‌ای اختلاف‌نظرهایی دارند که این حقیقت هم است ولی همراه با آن نسبت به لزوم و ممانعت از خون‌ریزی‌ها هر دو طرف با یکدیگر هم‌عقیده هستند که این منجر به خوشحالی هر دو طرف است. کشورهای ما برای جلوگیری از خون‌ریزی در منطقه به‌ویژه در سوریه و عراق حتما باید همکاری داشته باشیم و پیشرو باشیم و دراین‌زمینه با آقای روحانی به‌طور دوجانبه مذاکره کردیم». رؤسای جمهور دو کشور روز گذشته هشت یادداشت تفاهم و موافقت‌نامه همکاری در بخش‌های مختلف به امضا رساندند.
http://www.sharghdaily.ir/News/90599
ش.د9503979