(ماهنامه ناظر امين – 1382/11/15 – شماره 12 – صفحه 18)
اهميت فراوان نهاد قانونگذاري باعث شده است كه همه كشورها براي كساني كه قصد عضويت در اين نهاد را دارند شرايط خاصي را در نظر بگيرند كه برخي از اين شرايط سلبي و برخي ايجابي هستند. شرايط سلبي آن دسته از شرايطي هستند كه وجود آن‌ها مانع از تاييد فرد براي عضويت در نهاد قانونگذاري است و شرايط ايجابي شرايطي هستند كه عدم وجود آن‌ها مانع از تاييد فرد براي عضويت در نهاد قانونگذاري است.
جايگاه با اهميت مجلس در نظام جمهوري اسلامي ايران باعث شده است كه در قانون اساسي ايران نيز شرايط سلبي و ايجابي براي داوطلبين نمايندگي در نظر گرفته شود، با اين حال برخي همواره تلاش داشته‌اند كه در افكار عمومي اين تصور را شكل دهند كه چنين شرايطي مختص كشور ايران است و در ساير كشورها هيچ گونه محدوديتي براي عضويت در چنين نهادي در نظر نگرفته‌اند. كنكاشي در قوانين انتخاباتي ساير كشورها نشان مي‌دهد كه در بيشتر كشورها شرايط سلبي و ايجابي وجود دارند و مبحث احراز شرايط ايجابي از مسلمات قوانين اين كشورهاست و چيزي نيست كه تنها در كشور ايران و آن هم پس از پيروزي انقلاب اسلامي و استقرار نظام جمهوري اسلامي ايجاد شده باشد.
نكته قابل توجه اين است كه شرايط انتخاب شوندگان در بسياري از كشورها بسيار سختگيرانه‌تر از اين شرايط در كشور ماست و گاهي چنين به نظر مي‌آيد كه اين شرايط به منظور منحصر كردن عضويت در پالمان براي افراد خاصي است.
در زير نگاهي مي‌اندازيم به شرايط سلبي و ايجابي كه داوطلبان عضويت در قوه مقننه ساير كشورها بايد داراي آن باشند.
1- آلمان
شرايط سلبي: 1- فاقدين صلاحيت به موجب حكم دادگاه 2- ديوانگان 3 – محرومين از حقوق انتخاباتي
شرايط ايجابي: حمايت 200 نفرراي‌دهنده براي كانديداي مستقل و 2000 نفر راي‌دهنده براي ليست احزاب
2- آمريكا
شرايط سلبي: 1- ديوانگان 2- محرومين از حقوق انتخاباتي توسط حكم دادگاه 3- مجرمين انتخاباتي 4- زندانيان
شرايط ايجابي: حمايت عده‌اي از راي‌دهندگان
3- ايتاليا
شرايط سلبي: 1- محكومين كيفري 2- فاقدين صلاحيت از نظر روحي و رواني 3- متهمين به جنايت 4- فاقدين ارزش‌هاي اخلاقي 5- ورشكستگان به تقصير
شرايط ايجابي: 1- حمايت 500 نفر راي‌دهنده براي كانديداتوري در حوزه تك عضوي 2- حمايت 1500 تا 4000 راي‌دهنده براي يك ليست حزبي ملي
4- الجزاير
شرايط سلبي: 1- مجرمين انتخاباتي 2- فاقدين صلاحيت به موجب حكم دادگاه
شرايط ايجابي: تاييديه حزب حاكم
5- انگلستان
شرايط سلبي: 1- بيماران روحي و رواني 2- اعضاي مجلس لردان به استثناي لردان ايرلندي 3- روحانيون كليسا كه توسط اسقف تعيين شده‌اند 4- كشيشان و روحانيون كاتوليك رومن 5- ورشكستگان به تقصير تا 5 سال بعد از تقصير 6- مرتكيبين جرايم انتخاباتي 7- حبس به بيش از يك سال
شرايط ايجابي: 1- وديعه به مبلغ 500 پوند 2- حمايت حداقل 10 نفر راي‌دهند
6 – تركيه
شرايط سلبي: 1- معتادين 2- كساني كه در فعاليت‌هاي مخرب شركت داشته‌اند 3- حبس به بيش از يكسال 4- محرومين از حقوق انتخاباتي 5- عدم محكوميت به جرائمي كه در قانون اساسي ذكر شده است 6- ديوانگان
شرايط ايجابي: پرداخت وديعه مقرر
7- روسيه
شرايط سلبي: 1- محرومين از حقوق انتخاباتي 2- فاقدين صلاحيت به موجب حكم دادگاه 3- زندانيان
شرايط ايجابي: 1- ليست حمايت راي‌دهندگان 2- مدارك پرداخت ماليات 3- اطلاعات مربوط به منابع درآمدي
8- ژاپن
شرايط سلبي: 1- محرومين از حقوق انتخاباتي به موجب حكم دادگاه 2- ديوانگان 3- زندانيان 4- متصديان قدرت عمومي كه محكوم به گرفتن رشوه شده‌اند
شرايط ايجابي:
سپرده به مبلغ 2000 ين براي به دست آوردن حدقل 20 درصد آراء
9- سوئيس
شرايط سلبي: 1- افرادي كه مشكلات روحي و رواني دارند 2- ورشكستگان به تقصير 3- روحانيون 4- محرومين از حقوق انتخاباتي
شرايط ايجابي: به تناسب جمعيت كانتونها، حمايت 100، 200 و 400 نفر راي‌دهند
10- سوئد
شرايط سلبي: 1- ورشكستگان به تقصير 2- مجرومين انتخاباتي
شرايط ايجابي: حمايت 1500 نفر راي‌دهنده براي يك ليست حزبي
11- فرانسه
شرايط سلبي: 1- فاقدين صلاحيت به موجب حكم دادگاه 2- محرومين از حقوق سياسي به موجب حكم دادگاه
شرايط ايجابي: هزار فرانگ براي به دست آوردن حدقل 10درصد آراء
12- كانادا
شرايط سلبي: 1- افراد متهم به اعمال فساد كه به مدت 7 سال زنداني شده‌اند. 2- محرومين از حقوق انتخاباتي 3- محرومين انتخاباتي (تا 5 سال) 4- ديوانگان 5- زندانيان
شرايط ايجابي: 1- حمايت 100 نفر راي‌دهنده 2- وديعه به مبلغ هزار دلار براي به دست آوردن 15 درصد آراء
13- لبنان
شرايط سلبي: 1- ديوانگان 2- محبوسين 3- ورشكستگان به تقصير 4- محكومين به رسوايي و امور زشت اخلاقي 5- محرومين از حقوق مدني و سياسي
شرايط ايجابي: سپرده به مبلغ 10 هزار لير لبناني براي به دست آوردن 10 درصد آراء
14- مصر
شرايط سلبي: 1- مجانين 2- ورشكستگان به تقصير 3- مستخدمين خدمتكاران دولتي كه به دلايل بي‌آبرويي و بي‌شرفانه به انفصال محكوم شده‌اند 4- حبس براي جرايم خاص 5- محكومين به جنايت
شرايط ايجابي: سپرده به مبلغ 200 (FE)
15- يونان
شرايط سلبي: 1- محرومين از حقوق انتخاباتي 2- مجرمين انتخاباتي
شرايط ايجابي:
سپرده به مبلغ 200 دراخما
ش.د820443ف