(روزنامه اطلاعات ـ 1395/11/14 ـ شماره 26648 ـ صفحه 12)
** براي بررسي اين فرمان ويژه رييس جمهوري ايالات متحده آمريکا بايد نخست ذهنيت برخي گروه‌هاي سياسي اين کشور را به مهاجران مورد بررسي قرار دهيم. تقسيم بندي درون جناحي در کشور آمريکا نشان از آن دارد که حزب جمهوريخواه که اين روزها توانسته پيروز انتخابات باشد در درون خود به دو گروه افراطي و ميانه رو تقسيم مي‌شود. افراطي‌ها که دونالد ترامپ از دل آن برخاسته بود نگرشي کاملا مخالف نسبت به مهاجران دارند. اين گروه با شعار توليد آمريکايي به دنبال بازيابي هويت اين کشور هستند زيرا باور دارند مهاجران حق ساکنان آمريکا را تباه کرده و بسياري از جرايم سازمان يافته نيز توسط اين گروه انجام مي شود. ناگفته نماند امروزه بسياري از توليدات اين کشور در خارج از آمريکا شکل مي گيرد و اين براي کساني که خود را آمريکايي اصيل مي‌دانند به نوعي سرخوردگي محسوب مي شود. لذا دستورالعمل جديد ترامپ براي مهار مهاجران به کشور آمريکا در راستاي عمل به ايدئولوژي اين گروه است.
* طبق دستور رييس جمهوري آمريکا کشورهايي که در اين ليست هستند بايد اطلاعات امنيتي در مورد افرادي که قصد مهاجرت به آمريکا دارند قرار دهد و اين امر با بخش اقتصاد و فعاليت‌هاي اقتصادي در کشور آمريکا مغايرت دارد
** آمريکا کشوري است که در دو دهه گذشته حمله تروريستي مانند 11 سپتامبر را تجربه کرده است. آمريکايي که در جنگ جهاني دوم هيچ حمله‌اي را به کشورش تجربه نکرده بود در داخل بدترين حمله تروريستي را تجربه کرد. ترامپ با علم به نقش مهاجران در شکل گيري اين حملات و ديگر حملاتي که از سوي مهاجران به ويژه تکفيري‌ها در اين کشور، شعارهايي پوپوليستي سر داد و امروزه نيز بايد نسبت به آنها پاسخگو باشد. ترامپ قبل از انتخابات رياست جمهوري آمريکا طرح ايجاد ديوار در مرز مکزيک و اخراج مسلمانان و جلوگيري از ورود آنها به آمريکا را در دستور کار قرار داد. به نظر من طرح ممانعت از ورود شهروندان چند کشور به ويژه ايران به کشور ايالات متحده که از سوي رييس جمهوري جديد آمريکا صادر شده است در راستاي عمل به شعار نژادپرستانه وي است.
* قوانين منع ورود شهروندان ايراني به خاک آمريکا درحالي عليه شهروندان برخي از کشورها وضع شده، که در دو حادثه تروريستي بزرگ ايالات متحده آمريکا، شهروندان ايراني نقشي نداشته‌اند. در عين حال، نامي از عربستان، افغانستان و پاکستان در اين قوانين به چشم نمي خورد. دليل اينکه شهروندان ايراني در دستورالعمل ترامپ قرار دارد چه چيزي است؟
** دستورالعمل ترامپ براي منع ورود شهروندان ايراني به آمريکا با قوانين علمي، عقلي و حقوقي در تضاد است زيرا اين دستورالعمل براساس ذهنيات منفي که ترامپ نسبت به ايراني‌ها ممکن است داشته باشد شکل گرفته است. در 37 سال گذشته که رابطه ايران با اين کشور تيره بوده است هيچ کس نمي تواند ثابت کند که يک عمل خرابکارانه توسط ايراني‌ها در کشور آمريکا شکل گرفته است. برخلاف آنچه که مهاجران ديگر کشورها در آمريکا انجام مي دهند ايراني‌هاي مقيم اين کشور در بهترين کرسي‌هاي علمي و دانشگاهي هستند. هزاران پزشک متخصص و فوق تخصص در بيمارستان‌هاي آمريکا مشغول به کار هستند. ده‌ها ايراني در مراکز ناسا و دانشگاه‌هاي اين کشور فعاليت دارند. به نظرم اين تصميم ترامپ تنها از ناآگاهي وي نسبت به ايران سرچشمه مي گيرد زيرا هيچ گاه دولت آمريکا نتوانسته يک ايراني را به اسم تروريست بازداشت کند. افراد بازداشت شده در اين کشور بيشتر پاکستاني و عربستاني هستند که نامي از آنان در دستورالعمل جديد ترامپ برده نشده است.
* با توجه به اينکه گفته مي شود دستورالعمل ترامپ براي منع ورود شهروندان برخي کشورها به خاک اين کشور محدود است آيا مي شود انتظار داشت بعد از اين مدت اين دستور العمل لغو شود؟
** در کشور ايالات متحده آمريکا سه شيوه براي قانونگذاري وجود دارد. يکي از اين شيوه‌ها دستور مستقيم رييس جمهوري براي اعمال است. زماني که رييس جمهوري دستورالعملي را به عنوان قانون صادر مي کند ضمانت اجرايي دارد و اين دستورالعمل مي تواند مستقل از کنگره و سنا اجرايي شود. برخي اعتقاد دارند که قدرت اقتصادي، سياسي و ميزان تاثير گذاري آمريکا در روابط بين المللي موجب شده تا رييس جمهوري آمريکا قدرتمندترين رييس جمهوري جهان باشد اما اين تصور نادرست است زيرا رييس قوه مجريه اين کشور به خاطر استقلال صدور قانون مستقل از ديگر قوا به عنوان قدرتمندترين رييس جمهوري شناخته مي شود. در زمينه لغو اين قانون بايد بگويم هر چند که از فرمان اجرايي رييس جمهوري امريکا براي منع شهروندان ايراني به عنوان قانوني براي دوره اي محدود ياد مي شود اما با توجه به قدرت رييس جمهوري و همسو بودن سنا و کنگره با سياست‌هاي ترامپ اين فرمان اجرايي شد و به احتمال زياد آن را نيز تمديد خواهد کرد.
* دستوالعمل ترامپ در زمينه منع شهروندان برخي از کشورها براي ورود به ايالات متحده آمريکا آيا با قوانين بين المللي مغايرت دارد؟
** در حقوق بين الملل انتخاب حق مکان براي زندگي افراد آزادي وجود دارد و با اين شرايط فرمان رييس جمهوري آمريکا با اصول حقوقي و بين المللي در تضاد قرار دارد. اما زماني که به قوانين داخلي کشور ايالات متحده آمريکا مراجعه مي کنيم متوجه خواهيم شد که محدوديت‌هايي براي ورود افراد وجود دارد. هر چند که اين کار ترامپ با بندهاي زيادي از قوانين حقوق بشري دوگانگي دارد اما در حوزه داخلي اين قوانين براي ورود و خروج افراد وجود دارد و رييس جمهوري آمريکا مطابق آن قانون اين دستور صادر کرده است. اما به نظر من اين کار که بدون تحقيق صورت گرفته نهايت بي شرمي است که يک فرد را تنها به خاطر رنگ پوست، دين يا قوميت از ورود به کشوري منع کرد.
* واکنش ايران به اين تصميم دولت آمريکا چگونه مي تواند باشد؟
** براي بررسي ميزان واکنش ايران نسبت به اين قضيه بايد ميزان رابطه ايران را با اين کشور برگرديم. از آنجا که ما هيچ رابطه سياسي واقتصادي با اين کشور نداريم به نظرم اين دستورالعمل هيچگونه ارزشي براي واکنش ندارد و ما نبايد نسبت به آن زياد حساسيت نشان دهيم.
* برجام و پرونده هسته اي ايران که موجب شده تا رابطه ايران نسبت به دوره‌هاي بيشين متفاوت تر باشد. به نظر شما اين تصميم رييس جمهوري آمريکا چه تاثيري در ادامه روند اجراي برجام دارد؟
** اين دستورالعمل هيچ گاه نمي تواند نقض برجام باشد زيرا برجام مقوله اي جدا از تصميم‌هاي رييس جمهوري يک کشور است. برجام پرونده‌اي براي به سرانجام رساندن مسئله پرونده هسته‌اي کشور بود. اين برنامه زير نظر سازمان ملل و شوراي امنيت سازمان ملل انجام شده است. در برجام ما يک سري شفاف سازي‌ها در پرونده هسته اي انجام داده ايم و طرف مقابل که 6 کشور ديگر است نيز تحريم‌هايي که عليه ايران وضع شده بود را برداشت. به نظرم اين تصميم ترامپ هيچگونه تاثيري بر اجراي برجام ندارد.
ترامپ ناگزير از مواضع خود عقب خواهد نشست
مقدمه: «اميرعلي ابوالفتح» تحليلگر مسائل آمريکا در خصوص راهپيمايي اعتراضي چند روز گذشته در ايالات متحده و ساير نقاط جهان عليه «دونالد ترامپ» رييس جمهوري تازه آمريکا اظهار داشت، وي به ناچار به خواسته‌هاي معترضان تن خواهد داد، چنان که در اين مدت اخير بارها از برخي مواضع خود عقب نشسته است.همزمان با مراسم تحليف رياست جمهوري ترامپ تظاهرات مردمي زير سايه تدابير شديد امنيتي برگزار شد؛ اعتراضاتي عليه سياست‌هاي ترامپ که تاکنون نه فقط در واشنگتن و شهرهاي مختلف آمريکا که در ساير کشورهاي جهان جريان دارد.در اين ميان، زنان بزرگترين گروه حاضر در اين راهپيمايي‌هاي اعتراضي را شکل داده اند. بر پايه آخرين خبرها، 230 معترض دستگير شده و دادستان‌هاي فدرال از مجازات بيش از 10 سال براي آنان در صورت تاييد اتهام «شورش جنايي» سخن گفته اند.در پيوند با تحولات اخير آمريکا گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا با ابوالفتح کارشناس مسائل آمريکا به گفت وگو پرداخت. ابوالفتح، اعتراض‌هاي کنوني را به دليل اظهارات و اقداماتي دانست که ترامپ در زمان رقابت‌هاي انتخاباتي و همچنين در دوره انتقالي مطرح کرده است.وي افراد حاضر در راهپيمايي‌هاي اعتراضي را از طيف‌هاي زنان، اقليت‌هاي قومي و نژادي، مهاجران، مسلمانان، ليبرال‌ها، همجنسگرايان و معترضان به سياست‌هاي اقتصادي و روابط خارجي ترامپ دانست و تاکيد کرد که اين اعتراض‌ها در تغيير رفتار ترامپ موثر خواهد بود. در ادامه، مشروح گفتگوي ايرنا با ابوالفتح آمده است:
* چرا به رغم گذشت چند روز از مراسم تحليف ترامپ و ورود وي به کاخ سفيد، شاهد اعتراض‌هاي گسترده اي عليه او هستيم؟
** طيف وسيعي از مردم آمريکا به اظهارات و اقداماتي که ترامپ در زمان رقابت‌هاي انتخاباتي و همچنين در دوره انتقالي انجام داده، معترض‌اند. زنان گروه عمده اين تظاهرات را شکل مي‌دهند که نگران اقدامات زن ستيزانه ترامپ اند. اقليت‌هاي نژادي همچون رنگين پوستان بخش ديگر اين جمعيت را تشکيل مي دهند که نگران تقويت اقدامات و تصميمات نژادپرستانه و تبعيض آميز در دوره رياست جمهوري ترامپ هستند. عده ديگر از تظاهر کنندگان، خانواده‌هاي مهاجران به ويژه اسپانيولي تبارها و مکزيکي تبارها هستند که خود تابعيت آمريکايي دارند اما برخي از بستگان آنان هنوز به عنوان شهروند اين کشور شناخته نمي‌شوند. گروه ديگر حاضر در اعتراضات ليبرال‌ها هستند که دغدغه حقوق زنان، اقليت‌ها، آزادي بيان، فعاليت آزادانه رسانه‌ها و غيره را دارند.از طرف ديگر، مسلمانان نيز درباره وضعيت خود در دوره رياست جمهوري ترامپ نگران هستند. در کنار اين طيف‌ها، افرادي نيز از سياست‌هاي اقتصادي و روابط خارجي ترامپ هراس دارند و بر اين باورند که سياست‌هاي اقتصادي يکجانبه گرايانه ترامپ به اقتصاد آنها و همچنين کشورشان لطمه خواهد زد. از نظر آنان، ترامپ بايد از فرصت جهاني شدن به طور شايسته استفاده کند.
* تصور مي کنيد اين اعتراض‌ها به نتيجه مورد نظر معترضان منتهي شود؟
** اين موضوع بستگي به تعريف ما از نتيجه و خواسته دارد. به طور قطع نه فرد ديگري جز ترامپ عهده دار مسئوليت رياست جمهوري خواهد شد و نه دولت کنوني با اين اعتراض‌ها سرنگون مي شود اما اين اعتراض‌ها بي تاثير نيز نيستند. فشار افکار عمومي در دهه دوم قرن بيست ويکم در فضايي که رسانه‌ها و شبکه‌هاي مجازي گسترش قابل توجهي يافته اند، سطح آگاهي مردم اين کشور افزايش يافته و رويدادها به سرعت به نقاط مختلف جهان مخابره مي شوند، مي تواند در تغيير رويکرد ترامپ تاثيرگذار باشد. به خاطر همين توسعه ارتباطات است که زنان در بيش از 500 شهر جهان عليه سياست‌هاي ترامپ دست به اعتراض زده اند. بنابراين، دولت آمريکا نمي‌تواند در خلاء فعاليت کند و با اين حجم وسيع نارضايتي‌ها کار خود را پيش ببرد.
* آيا تاکنون اتفاق افتاده است که دولت‌هاي قبلي آمريکا به خاطر اعتراض‌هاي مردمي از سياست‌هاي خود عقب بنشينند؟
** بله. تاکنون بارها در دولت‌هاي مختلف آمريکا در مقاطعي در پي اعتراض‌هاي مدني به ناچار مجبور به عقب نشيني شده اند مثلا جنبش حقوق مدني که با هدف برابري در برابر قانون در دهه1960 به راه افتاد، باعث شد که دولت وقت آمريکا و همچنين نهادهاي قضايي مجبور به عقب‌نشيني شوند. در موضوع تسخير وال استريت نيز دولت ناچار به سياست‌هايي تن داد تا نظرات مخالفان را به سمت خود جلب کند. ترامپ نيز چهار سال بايد دولت را اداره کند پس بايد برخي مواقع از خواسته‌هاي خود عقب بنشيند هر چند تاکنون چند بار اين اتفاق افتاده است. او در اين مدت، بسياري از سخنان جنجالي خود در دوره رقابت‌هاي انتخاباتي را مطرح نکرده و در تلاش است تا تصوير بهتري از خود را به نمايش گذارد.
* اعتراض‌هاي ضدترامپ تنها به آمريکا محدود نيست و در ده‌ها کشور جهان و به ويژه از سوي زنان راهپيمايي‌هايي عليه رييس جمهوري تازه آمريکا رخ داده است. گفته‌ها و سياست‌هاي اعلاني ترامپ چه تاثيري و با چه گستره‌اي برجاي مي گذارد؟
** در پاسخ به اين پرسش که چرا زنان و ديگر مردم جهان در برابر سياست‌هاي ترامپ تظاهرات مي کنند به اثرگذاري بالاي آمريکا بر سياست‌هاي جهاني برمي گردد. آمريکا از لحاظ اقتصادي، سياسي و فرهنگي تاثير چشمگيري بر جهان دارد. بنابراين، تصميمات و نگرش‌هاي فردي که به کاخ سفيد راه مي يابد بر زندگي و سرنوشت صدها ميليون نفر خارج از آمريکا تاثيرگذار است. به عنوان نمونه، وقتي که آمريکا در زمان اوباما پيمان آب و هوايي پاريس را پذيرفت بر زندگي مردم جهان تاثير گذاشت. در صورت اعلام خروج آمريکا از اين پيمان در دوره ترامپ، اين تصميم بر سرنوشت ميليون‌ها انسان در جهان اثرگذار است و مي تواند اقتصاد کشورهاي زيادي را تغيير دهد.
* چقدر مي توان اميدوار بود که اعتراض‌هاي جهاني به تغيير رفتار ترامپ منجر شود؟
** اين اعتراض‌ها به طور قطع بر تغيير تصميمات ترامپ و دولتمردان آمريکا تاثيرگذار است. قدرت نرم براي آمريکا اهميت بالايي دارد و ايالات متحده بيش از هر کشوري به پرستيژ و وجهه خارجي خود حساسيت نشان مي دهد. حداقل در ميان کشورهاي غربي، دولتمردان آمريکا و سياست‌هاي آنان از توجه ويژه‌اي برخوردار است. بنابراين، براي دولتمردان اين کشور نگاه جهانيان به آنان اهميت زيادي دارد. اين که در زمان تحليف، مردم کشورهاي ديگر به حمايت از ترامپ يا عليه او به خيابان‌ها بريزند، براي قدرت آمريکا مهم است. به عنوان نمونه گسترش همکاري‌هاي آمريکا با متحدان اروپايي منوط به رضايت عمومي اروپاييان از واشنگتن است. اگر افکار عمومي در اروپا به شدت ضدترامپ باشد، پيشبرد ائتلاف با امريکا براي سران اروپا دشوار مي شود. از اين رو، بارها به ترامپ هشدار داده شده است که تخريب چهره آمريکا بر توان تاثيرگذاري اين کشور در نظام بين‌المللي تاثير مخرب مي گذارد و قدرت مانور آمريکا را کاهش مي‌دهد. ادامه دارد...
ش.د9504291