(روزنامه جوان – 1396/02/30 – شماره 5094 – صفحه 6)
سفر رئيس‌جمهور امريكا به عربستان و اراضي اشغالي جدا از اينكه قصد دارد به ايجاد ائتلاف منطقهاي عليه ايران و تبديل عربستان به زرادخانه تسليحاتي در خاورميانه ختم شود، به تغييرات ژئوپلتيكي منطقه و نزديكي اعراب و اسرائيل در بلندمدت منجر خواهد شد.
اين روزها مقامات سعودي سرگرم استقبالي پرهزينه از دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور امريكا هستند. استقبالي كه براي سعودي‌ها 68 ميليون دلار آب مي‌خورد. به رغم انتقادها از جنايات سعودي در يمن و حمايت‌هاي اين رژيم از تروريست‌ها در سوريه، اما ترامپ عربستان را به عنوان اولين مقصد خارجي خود انتخاب كرده است و قرار است هفته جاري در رياض با مقامات سعودي ديدار و گفت‌وگو كند. اگر گزارش خبرگزاري رويترز را در نظر بگيريم، اين هفته دو تن از خطرناك‌ترين سياستمداران جهان يعني ترامپ و محمد بن سلمان جانشين وليعهد عربستان در رياض گردهم مي‌آيند و تصميم‌هاي سياسي آنها مي‌تواند معادلات جديدي را در خاورميانه ايجاد كند. ترامپ بلافاصله پس از عربستان به سرزمين‌هاي اشغالي سفر خواهد كرد كه بيانگر تغييرات جديدي در ژئوپلتيك منطقه است. مقامات كاخ سفيد هدف اصلي از اين سفر را مقابله با تروريسم داعش و ايران عنوان كرده‌اند اما با درنظر گرفتن حمايت‌هاي تسليحاتي و مالي اعراب و امريكا از تروريست‌ها در منطقه، تقابل با ايران و جلوگيري از نفوذ اين كشور در منطقه به عنوان محور اصلي گفت‌وگوهاي مقامات سعودي و صهيونيستي با ترامپ است.
تقويت زرادخانه عربستان
بدون ترديد هدف اصلي سفر ترامپ به عربستان، تقويت همكاري‌هاي نظامي واشنگتن- رياض است و به گفته منابع امريكايي قرار است در اين سفر قرارداد 100 ميلياردي فروش سلاح به عربستان امضا شود كه در پروسه 10 ساله اين رقم به 300 ميليارد دلار خواهد رسيد. فروش اين حجم از سلاح كه يك بسته كامل از تجهيزات هوايي، دريايي و زميني را شامل مي‌شود بزرگ‌ترين قرارداد نظامي تاريخ امريكاست كه مي‌تواند عربستان را به انبار باروتي در منطقه تبديل كند. اين درحالـــي است كه حمـلات ظالمانه عربستان سعودي و متحدانش به مردم بي‌گناه يمن، داد نهادهاي حقوق بشري را درآورده اما حكام سعودي بدون توجه به انتقادهاي بين‌المللي با باج‌هاي چند ده ميليارد دلاري در پي تقويت زرادخانه‌هاي تسليحاتي خود هستند و باتوجه به سودهاي سرشاري كه از طريق اين تجارت پرفروش نصيب كارخانه‌هاي تسليحاتي امريكا مي‌شود، واشنگتن را مجاب كرده تا حمايت نظامي از سعودي‌ها را ادامه دهد. به رغم كسري بودجه عربستان سعودي در سال‌هاي اخير، اما اين رژيم در باج دادن و خوش‌خدمتي به ارباب امريكايي‌اش از هيچ اقدامي فروگذار نكرده و براي جلب توجه دولتمردان امريكايي و همسو كردن واشنگتن با سياست‌هاي منطقهاي خود ميلياردها دلار هزينه مي‌كند.
سياست ايران‌هراسي و بزرگ‌‌‌نمايي تهديد ايران كه اخيراً محمد بن سلمان مدعي شده است، فرصتي براي تقويت حس نياز و وابستگي امنيتي عربستان به امريكا و متقاعد كردن آل‌سعود به خريد تسليحاتي بيشتر از امريكاست. اين ميزان فروش سلاح پيشرفته به عربستان در چارچوب سياست امريكا براي تغيير موازنه منطقهاي به نفع رژيم‌هاي صهيونيستي و عربستان انجام مي‌شود. امضاي چنين قرارداد تسليحاتي به نوعي در چارچوب دكترين نظامي ترامپ قابل بررسي است كه بارها در كمپين‌هاي انتخاباتي گفته بود متحدان امريكا بايد هزينه حمايت واشنگتن از امنيت آنها را بپردازند و اخيراً گفته امريكا به خاطر حمايت از عربستان هزينه‌هاي زيادي را متحمل شده است. لذا عربستان براي اينكه حمايت واشنگتن را پشت سر خود داشته باشد، درصدد است با ولخرجي‌هاي گسترده و انداختن فرش قرمز براي ترامپ برنامه‌هاي مخربانه خود در منطقه را بدون مخالفت‌هاي غربي ادامه دهد.
گفته مي‌شود سعودي‌ها براي استقبال از ترامپ 68 ميليون دلار هزينه كرده‌اند و اين در شرايطي است كه 60 درصد مردم عربستان به خاطر سياست‌هاي رياضتي رژيم، در تأمين مواد غذايي و دارويي تحت مضيقه هستند. از سوي ديگر، سفر ترامپ به عربستان به اختلافات موجود در خاندان حكومتي اين كشور نيز مربوط مي‌شود. اين سفر دقيقاً دو ماه پس از سفر محمد بن سلمان به واشنگتن انجام مي‌شود كه گفته مي‌شود در آن سفر بن سلمان در ازاي جلب حمايت واشنگتن از پادشاهي خودش، 56 ميليون دلار رشوه به دولت ترامپ پرداخت كرده است. از اين‌رو، به نظر مي‌رسد در سفر ترامپ به رياض اين مسئله نيز مورد بررسي قرار گيرد. همچنين ترامپ كه يكي از موضوعات سياست خارجي خود را حل قضيه فلسطين اعلام كرده، در پي اين است با ايجاد نزديكي بين اعراب و رژيم صهيونيستي اين مسئله را حل كند. باتوجه به نفوذي كه عربستان در بين كشورهاي عربي دارد ترامپ بر اين باور است از طريق سعودي اين مسئله را فيصله دهد.
تشكيل ناتوي عربي
موضوع ديگري كه در سفر ترامپ به منطقه در كانون توجهات قرار گرفته، تشكيل يك ائتلاف نظامي منطقهاي است تا بتوانند در مقابل تهديدات ادعايي از سوي ايران مقابله كند. منابع صهيونيستي مدعي شدند كه ترامپ در جريان سفر به عربستان، تشكيل «ناتوي عربي- سني- اسلامي» را اعلام خواهد كرد. استراتژيست‌هاي دولت ترامپ تشكيل يك ناتوي عربي با همراهي اسرائيل را براي مقابله با آنچه بحران‌هاي خاورميانه ناميده‌اند، طراحي كرده‌اند. پيش از اين جيمز ماتيس، وزير دفاع امريكا با سفر به عربستان مقدمات تشكيل چنين ائتلافي را فراهم كرده بود. بر اساس اين طرح، عملاً وظيفه اصلي مقابله با دشمن مشترك به متحدان منطقهاي امريكا واگذار مي‌شود. امريكا و متحدان عربي و صهيونيستي آن در مقابله با نفوذ ايران وجه اشتراك دارند و همين مسئله سبب نزديكي هرچه بيشتر آنها شده است و لفاظي مقامات سعودي و صهيونيستي عليه ايران و تهديد خواندن آن براي صلح منطقه، حاكي از اين است كه اتحاد استراتژيكي بين اعراب و اسرائيل در مقابل ايران درحال شكل گرفتن است. از طرفي، باتوجه به عادي‌سازي روابط اعراب با اسرائيل، ترامپ تلاش خواهد كرد شيخ‌نشين‌هاي حاشيه خليج فارس را به برقراري روابط آشكار با اسرائيل تشويق كند.
در صورتي كه اعراب به سمت توسعه روابط با رژيم صهيونيستي پيش بروند، آرمان آزادي فلسطين و حل مناقشه 70 ساله اعراب و اسرائيل به حاشيه رانده خواهد شد. تمامي تحركات سعودي‌ها در جهان در ارتباط با ايران، معطوف به نقش و نفوذ تهران در منطقه است. عربستان و ديگر كشورهاي حاشيه خليج فارس پس از بحران سوريه و به ويژه پس از توافق هسته‌اي ايران، تمام تلاش خود را براي مقابله با ايران در منطقه متمركز كرده‌اند درصدد هستند با جلب نظر ترامپ برنامه‌هاي خود در سوريه و يمن را به پيش ببرند. عربستان و امريكا تلاش مي‌كنند در مورد سوريه اجماع و توافق ايجاد كنند. آنها نمي‌خواهند اوضاع به اين صورتي كه هست در سوريه باقي بماند و روسيه و ايران ابتكار عمل تحولات ميداني را در دست بگيرند كه در اين صورت همه رؤياهاي جبهه عربي- غربي و تمام هزينه‌هايي را كه در حمايت از تروريست‌ها در سال‌هاي اخير متحمل شده‌اند، بر باد خواهد رفت، لذا تلاش مي‌كنند مانع تحقق چنين برنامه‌اي شوند.
هماهنگي در يمن
سفر ترامپ به عربستان در برهه‌اي انجام مي‌شود كه جنگ يمن به مرحله حساسي رسيده و باتوجه به جنايات سعودي و محاصره اقتصادي يمن، مردم بي‌گناه اين كشور در وضعيت فاجعه‌باري به سر مي‌برند و شيوع بيماري‌هاي واگيردار در كنار كمبود مواد غذايي و دارويي بر عمق فاجعه انساني در اين كشور افزوده است. گفته مي‌شود هدف از سفر ترامپ به رياض و تل‌آويو براي بررسي نهايي پرونده جنگ در سواحل غربي يمن صورت مي‌گيرد و تحركات اخير واشنگتن در بحران يمن نيز به خوبي گوياي اين حقيقت است. در مقابل، ارتش و كميته‌هاي مردمي يمن نيز تحركات نظامي متعددي در سواحل غربي يمن دارند. سفرهاي اخير مقامات ارشد امريكا به خاورميانه به ويژه رياض، همزمان با تشديد تحركات نيروهاي امريكايي در سواحل غربي يمن، مي‌تواند نگران‌كننده باشد. سعودي‌ها كه در دو سال گذشته با حملات گسترده به يمن نتوانستند موفقيتي كسب كنند و از سوداي اشغال تمامي خاك يمن سرخورده شده‌اند دنبال راه‌هاي جايگزين براي پايان دادن به بحران يمن هستند.
يكي از راه‌هاي جايگزين تقسيم يمن به دو بخش شمالي و جنوبي است و در اين ميان به حمايت واشنگتن و موافق ديگر كشورهاي عربي نياز دارد و مي‌توان گفت كه سفر ترامپ براي ترسيم مرزبندي‌هاي جديد و تغيير ژئوپلتيك در منطقه با تأكيد بر بحران‌هاي سوريه و يمن انجام مي‌شود. در پايان خاطر نشان مي‌شود سفر ترامپ به عربستان در ابعاد سياسي، نظامي، امنيتي و اقتصادي از اهميت بالايي برخوردار است، به تغييرات ژئوپلتيكي در منطقه منجر خواهد شد. سناريوي «خاورميانه جديد» كه مورد نظر رهبران رژيم صهيونيستي است در جريان سفر ترامپ به منطقه عملياتي خواهد شد و در پرتو آن تعامل جديدي ميان اعراب و رژيم صهيونيستي برقرار مي‌شود. با عادي‌سازي روابط اعراب و رژيم صهيونيستي علاوه‌بر اينكه ائتلاف نظامي عليه ايران تقويت خواهد شد، آرمان فلسطين نيز به دست فراموشي سپرده خواهد شد و اين مسئله تنها به نفع اسرائيل است و اعراب بيش از همه متضرر خواهند شد.
ش.د9600254