(روزنامه آفتاب يزد – 1396/04/21 – شماره 4939 – صفحه 15)
** بر اساس شرایط فعلی قطر می‌توان چنین تحلیل کرد که این کشور ذخایر پولی قابل تاملی دارد که به‌واسطه حضور دیگر کشورها به قطر وارد شده است و امروز این شرکا هستند که باید نگران باشند، پس امنیت آن کشور و سرمایه‌های خود را با هم تامین می‌کنند، بنابراین لازم نیست قطری‌ها نگران باشند و نیستند.
* به این معنی که براساس نوع سرمایه‌گذاری‌های قطر، این کشور نباید نگران امنیت خود باشد، بلکه این دیگران هستند که باید نگران باشند؟
** بله، کاملا درست است، دیگران باید مراقب او باشند.
* ادامه بحران قطر با کشورهای عربی تا چه اندازه می‌تواند باعث آسیب‌های بلندمدت به اقتصاد قطر شود؟ خارج‌شدن قطر از گردونه اقتصاد منطقه، چه تبعات منفی برای کشورهای همسایه خواهد داشت؟
** به عقیده من، قطر کشور کوچکی است که بنا به هر دلیلی موفق شده است، مگاپروژه‌هایی در محدوده سرزمینی خود تعریف کند. این مگاپروژه‌ها توانسته بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا را در قطر مشغول به فعالیت کند. جام جهانی 2022 که قطری‌ها برای آن حدود 220 میلیارد دلار پروژه اعم از پروژه‌های توریستی، اقتصادی و ورزشی تعریف کرده‌اند نمونه خوبی است. این رقم برای اقتصاد محدوده سرزمینی قطر بسیار بالاست. در دنیای امروز نوع تحولات اقتصاد بین‌الملل به‌صورتی است که اگر بتوان مگاپروژه تعریف کرد، پروژه‌ها به شما امنیت و مزیت نسبی ژئوپلتیک خواهد داد و دیگر لازم نیست حکومت‌ها برای تامین امنیت به زحمت بیفتند. فقط کافی است مگاپروژه‌ها را تعریف و دیگران را در آن مشغول کنند.
در حال حاضر منافع شرکت‌های بزرگ در قطر است، به همین دلیل هر نوع ناآرامی و بی‌ثباتی در سیستم حاکمیت قطر متوجه این شرکت‌ها نیز خواهد شد، بنابراین این شرکت‌ها به‌نوعی در این میان عامل بازدارنده هستند. اگر در چارچوب کلان به این موضوع نگاه کنیم متوجه می‌شویم امروز حکومت فعلی قطر از این مزیت نسبی که چند سال پیش برای خود ایجاد کرده است، در حال بهره‌برداری است و می‌تواند روی سیاست خارجی خود پافشاری کند، بنابراین ابعاد این داستان هرقدر هم در فرضیه نخست، ابعاد اقتصادی را دربرگیرد، اما تبعات آن به بخش فرهنگ، سیاست، سیاست خارجی، رسانه، روابط منطقه‌ای و حتی مسائل اعتقادی و دینی سرایت خواهد کرد و به این ترتیب نوعی گارانتی می‌کند.
* بنابراین این قضیه به یک توفیق اجباری برای قطر تبدیل شده است، زیرا قطر پیش از این فکر نمی‌کرد چنین مسئله‌ای با عربستان پیش بیاید. در حال حاضر سرمایه‌گذاری‌ها تاحدی بالا رفته است که هزینه تحریم قطر را کشورهای دیگر باید پرداخت کنند نه قطر. حال اما، یکی از مسائلی که در اقتصاد قطر، خارج از دایره سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند در معرض خطر قرار گیرد، ایرلاین‌های قطری است که مسیر آسمان را به روی آن بسته‌اند و بسیاری از کسانی که از هواپیمایی قطر برای مقاصد اروپایی و شرق دور استفاده می‌کردند، دچار مشکل شده‌اند. به عقیده شما، طولانی‌شدن مناقشات، ایرلاین‌ها را به چالش نخواهد کشید؟
** زمانی یک ایرلاین ملی یا محلی است اما، زمانی در یک کشور یک ایرلاین اینترنشنال طراحی می‌شود. این ایرلاین ناخواسته به آن کشور مزیت نسبی می دهد و لازم نیست برای آن ایرلاین ایجاد مزیت شود. بنابراین قطر در شرایطی که دیگر کشورها برای او به اجبار ایجاد امنیت می‌کنند و خیلی نگران امنیت کشورش نیست کافی است مقداری از درآمد دیگر جاها را این طرف به ایرلاین‌ها سوبسید دهد و از این طریق جایگاه خود را در فضای بین‌المللی حفظ کند. زمانی که مانند یک ایرلاین بین‌المللی می‌شوید و فعالیت‌هایی در سطح کلاس جهانی انجام می‌دهید، جهانگرایان و کسانی که از نوع رویکرد قطر به اقتصاد منتفع شده‌اند، منافع خود را در این می‌بینند که این شرایط را حفظ کنند و اجازه ندهند قطر ثبات خود را از دست بدهد.
* زمانی از قطر ایراد گرفته می‌شد که ورزش را چند ملیتی کرده است. در واقع قطر یک کشور چندملیتی است و این چندملیتی بودن عملا این تحریم را تضعیف می‌کند.
** بله هر چه بخواهند این تحریم را تقویت و آثار آن را تشدید کنند این قضیه آن را تضعیف خواهد کرد و این یعنی قطری‌ها ناخواسته به یک کشور فرامنطقه‌ای و چندملیتی تبدیل شده‌اند.
* پس ادعای رئیس بانک مرکزی قطر درست است؟ چه بسا بر اساس تحلیل جنابعالی حکام قطر بگویند از این پس در صورت تحریم هزینه آن را خودتان باید پرداخت کنید.
** بله، کاملا درست است. ضمن اینکه زمانی که در کلاس جهانی به موج اقتصاد نگاه شود، گفته می‌شود سرمایه‌گذاری و تحریم این سرزمین اولویت نخست نیست، بلکه سرمایه‌گذاری جهانی مدنظر قرار می‌گیرد. باید به این موضوع با عینک جهانی نگاه کرد. قطر کشور کوچکی است، اما رویکرد جهانی دارد.
* در این کشور چندین برابر جمعیت بومی آن مهاجر زندگی می‌کند. بالطبع، فشار غیرمستقیم بر این کشور فشار بر چندین کشور است.
** تمام این اتفاقات در چارچوب تحلیل کلان معنا می‌پذیرد.
* مشخصا در علم اقتصاد به این رویکرد اقتصادی چه گفته می‌شود؟
در تحولات جدید اقتصاد بین‌الملل، علی‌رغم کوچکی سرزمین می‌توان دستاورد یا ارزش افزوده مافوق سرزمین داشته باشید و زمانی که مافوق سرزمینی کلاس جهانی پیدا می‌کند، موضوع سرزمین و محدود‌شدن و محاصره آن، رفته رفته معنای خود را از دست می‌دهد.
* یعنی قطر در منطقه حضور ندارد؟
** بله. قطر، فراتر از منطقه است.
* مصداق دیگری همچون قطر در دنیا وجود دارد؟
** برای مثال، جزیره برمودا. این جزیره در اذهان عمومی حتی جرات نزدیک شدن به آن هم وجود ندارد، اما امروز اتباع برمودایی سرمایه‌گذاری‌های کلانی در دنیا دارند. امروز شاهد رشد کشورهای ذره‌ای هستیم که فراتر از سرزمین خود و به شکل مافوق سرزمینی در کلاس جهانی مانور می‌دهند.
* امارات را نیز می‌توان تابع چنین اقتصادی بدانیم؟
** بله، اما تنها اگر امارات را دوبی بدانیم. بر اساس مقیاس‌ها دوبی را می‌توان تابع چنین اقتصادی دانست.
http://aftabeyazd.ir/?newsid=77761
ش.د9601010