(روزنامه اعتماد – 1395/05/21 – شماره 3597 – صفحه 3)
** آقاي برهم صالح، معاون دبيركل و عضو دفتر سياسي حزب اتحاديه ميهني كردستان عراق است. البته ايشان قبلا نخست‌وزير اقليم كردستان عراق هم بوده است و امروز نيز مسووليت معاونت نخست‌وزيري دولت عراق را برعهده دارند. آقاي برهم صالح يك شخصيت برجسته و مطرح در جامعه كردستان عراق محسوب مي‌شود و به عنوان رييس هيات حزب اتحاديه ميهني كردستان عراق به تهران دعوت شد و به ايران آمد.
* آيا در اين سفر، برهم صالح پيام خاصي را براي تهران به همراه داشت؟
** هيات‌هاي سياسي كه از تشكيلات اقليم كردستان عراق به تهران سفر مي‌كنند، عموما پيام‌هاي جديدي را همراه با خود به تهران ندارند بلكه سفر آنها در ادامه سفرها، روابط و همكاري‌هاي پيشين و تلاش در جهت تقويت مناسبات است. اين نكته را هم بايد اشاره كنم هيات‌هايي كه از اقليم كردستان عراق به تهران مي‌آيند، فقط هيات‌هاي حزب اتحاديه ميهني نيستند ولي شايد به نوعي اثرگذاري اتحاديه بيش از هر هيات ديگري باشد. اگر هيات اتحاديه ميهني كردستان عراق، در سفر خودشان به تهران پيامي را هم داشته باشند، آن پيام، دوستي، هم‌پيماني، همكاري و انجام اقدامات مشترك براي برقراري ثبات و امينت منطقه و مبارزه با داعش است.
* در ديدارهاي اين هيات كردي با مسوولان ايران، چه موضوعاتي مورد رايزني قرار گرفت؟
** بررسي تحولات عراق و منطقه و به ويژه وضعيت اقليم كردستان و نيز آينده منطقه بعد از داعش و اهميت روابط كردها با ايران و حفظ توازن سياست منطقه‌اي براي حفظ و استمرار منافع كل طوايف در عراق و همچنين آزادسازي موصل از محورهاي مذاكرات برهم صالح با مقامات ايراني بود و ما آن گفت‌وگوها را مثبت ارزيابي مي‌كنيم.
* به مساله آزادسازي موصل اشاره كرديد. با آزادسازي فلوجه، تمامي توجه‌ها معطوف به آزادسازي موصل شده است. ايران نيز در عراق حضور مستشاري نظامي دارد. آيا در اين سفر درباره حضور پيش‌مرگه‌هاي كرد در آزادسازي موصل در كنار ارتش عراق صحبتي شد؟
** بله؛ در اين سفر در خصوص همكاري و مشاركت نيروهاي پيشمرگه كرد در عمليات آزادسازي شهر موصل رايزني‌هايي انجام شد. تا به امروز، نيروهاي پيشمرگه و گروه‌هاي كردي نقش مثبت و مهمي در مبارزه با داعش داشتند و توانستند در آزادسازي بسياري از مناطق نقش‌آفرين باشند. مساله حضور نيروهاي پيشمرگه كرد در عمليات موصل موضوع مهمي است و حتما حضور آنها مي‌تواند در موفقيت و آزادسازي موصل كمك كند، ولي حضور نيروهاي كرد در اين عمليات نيازمند موافقت و توافق ميان ارتش عراق و هم‌پيمانان كرد است تا حد و اندازه مشاركت نيروهاي پيشمرگه مشخص شود و اينكه پس آزادسازي موصل و شكست دادن داعش، چه اقداماتي با يكديگر انجام دهند.
* با توجه به نقش و جايگاه ويژه ايران در عراق، تا چه اندازه در اين سفر در خصوص رايزني ايران با دولت عراق براي بهبود مناسبات ميان اقليم و دولت مركزي رايزني شد؟
** ايران از سال‌ها پيش با گروه‌هاي مختلف كردي از روابط بسيار نزديكي برخوردار بوده و همكاري‌هاي لازم ميان طرفين انجام مي‌شده است. اين روابط نيز شامل همه گروه‌ها و جريان‌هاي سياسي كرد مي‌شود و بسياري از آن گروه‌ها و شخصيت‌هاي كرد، سال‌ها در ايران زندگي كرده‌اند. از سوي ديگر، وقتي در اين سفر درباره تحولات مربوط به منطقه و عراق رايزني صورت مي‌گيرد، حتما يكي از مسائل مورد گفت‌وگو، وضعيت روابط ميان گروه‌ها و هم‌پيمانان حاضر در عراق است؛ چه روابط ميان گروه‌هاي شيعه با يكديگر، چه گروه‌هاي شيعه با گروه‌هاي كرد و چه گروهاي كرد با گروه‌هاي اهل تسنن و چه گروه‌هاي شيعه با گروه‌هاي سني‌مذهب. اين مسائل مورد گفت‌وگو واقع شده و بر تقويت روابط و ايجاد راهكار براي حل مشكلات و باز كردن گره‌ها از طريق مذاكره با حفظ حقوق گروه‌ها در چارچوب قانون اساسي تاكيده شده است. تهران همواره گروه‌هاي مختلف بر انجام گفت‌وگو و حل اختلافات از طريق سياسي دعوت كرده و حتما نيز براي حل اختلافات ميان اقليم كردستان و دولت مركزي نيز اين راهكار را توصيه كرده است.
* آيا كمك مشخصي از ايران براي اين اختلافات و به‌طور مشخص، نوعي ميانجيگري هم مطرح شد؟
** تا به امروز شرايط كنوني ميان اقليم كردستان عراق و بغداد به آن اندازه‌اي نرسيده است كه براي آن اختلافات نيازمند يك واسطه يا ميانجي باشيم كه بخواهيم از طريق آن واسطه به يكديگر نزديك شويم. اقليم كردستان و بغداد با يكديگر نزديك هستند. رييس‌جمهوري عراق، كرد است؛ معاون رييس پارلمان، كرد است؛ معاون نخست‌وزير، كرد است و چند وزير كرد هم در كابينه جديد عراق داريم و اين، به معناي آن است كه نيازي به ديگران براي ايجاد ارتباط نداريم ولي مشورت كردن و تفاهم بر ايجاد راهكارهاي سياسي، مساله‌اي مهم است.
* گفته مي‌شود ميان اربيل و سليمانيه اختلافاتي درباره وضعيت اقليم كردستان عراق وجود دارد. با توجه به روابط گرم ايران با گروه‌هاي مختلف كردستان عراق، آيا در اين سفر از ايران درخواست شد تا براي حل اختلافات موجود ميان گروه‌هاي كردي به ويژه ميان سليمانيه و اربيل نقشي ايفا كند؟
** من منكر اختلاف نظر ميان گروه‌ها نيستم چراكه اگر اختلافي با يكديگر نداشتيم، همه عضو يك تشكيلات مي‌شديم. در كل اختلاف وجود دارد ولي تا به امروز حكومت اقليم كردستان عراق از مجموعه احزاب و گروه‌هاي كرد تشكيل مي‌شود. معاون نخست‌وزير اقليم كردستان عراق، عضو تشكيلات اتحاديه ميهني و پسر آقاي طالباني است. من اين مسائل را تا حد بسيار زيادي معمول و عادي قلمداد مي‌كنم. همه رايزني‌ها و گفت‌وگوها در اين راستا بوده است كه تلاش شود تا تفاهم و همكاري افزايش يابد و آشتي ميان گروه‌هاي كردي تقويت شود تا حكومت فعال شود و قطعا از طريق مذاكرات سياسي در جهت حل اختلافات گام خواهيم برداشت.
* نظر ايران نسبت به برخي اختلافات در اقليم كردستان عراق چيست؟ ايران چه راهكاري را پيشنهاد داده است؟
** ايران مي‌گويد كردها ميان خود هم‌پيماني و همكاري را تقويت و مناسبات ميان خود را تقويت كنند و از طريق گفت‌وگو مشكلات‌شان را حل و فصل كنند چراكه با تقويت هم‌پيماني و همكاري ميان كردها، شيعه و سني مي‌توان به حفظ آينده عراق اميدوار بود.
* چند وقتي است كه برخي از مسوولان كردستان عراق از تشكيل كشور مستقل سخن مي‌گويند. مسوولان كرد هم گفته‌اند كه براي انجام اين مساله نيازمند گفت‌وگو با برخي از كشورها از جمله ايران هستند. آيا در اين باره گفت‌وگو شد؟
** مساله استقلال كردستان عراق، موضوعي است كه از دو جنبه برخوردار است. جنبه اول، خواسته‌ها و نظرات مردمي است. در عراق كردي وجود ندارد كه مخالف كشور مستقل كردستان باشد و استقلال نخواهد. مگر مي‌شود فردي كرد باشد و در برابر اين خواسته، نه بگويد؟ اما جنبه دومي كه در‌اين‌باره وجود دارد، آن است كه براي تشكيل كشور مستقل كردستان عراق تصميمي هنوز گرفته نشده است. من هميشه گفته‌ام، زماني كه ما بخواهيم استقلال كردي را اعلام كنيم و در جهت تشكيل كشور مستقل گام برداريم، حتما اين مساله نيازمند توافق با بغداد است. زماني كه با بغداد براي استقلال به تفاهم رسيديم، آنگاه نيازمند گرفتن نظرات ايران و ديگر همسايگان هستيم. كشور كردي تشكيل دادن شرايطي دارد كه بايد اين شرايط فراهم شود و گام نخست آن، اين است كه بايد از راه وحدت باشد.
* آيا براي تشكيل كشور مستقل كردي، ميان جريان‌ها و احزاب كرد، وحدت‌نظر وجود دارد؟
** در شرايط كنوني، وحدت لازم براي به وجود آوردن آن شرايط وجود ندارد.
* در ماههاي اخير شاهد افزايش تحركات گروه‌هاي تروريستي در حاشيه مرزهاي ايران و كردستان عراق هستيم. كردستان عراق براي رفع نگراني‌هاي ايران چه برنامه‌اي را در دست دارد؟
** ما بايد با مسووليت‌پذيري كامل به دنبال ايجاد راهكارهايي براي حل و فصل اين مساله باشيم. متاسفانه در ماههاي اخير اتفاقات ناگواري رخ داده ولي ما تلاش‌هايي براي حل آن انجام داده‌ايم و تا اين لحظه، اين تلاش‌ها ادامه دارد و ادامه هم خواهد داشت چون اين مساله، موضوع مهمي است. امنيت ايران و امنيت اقليم كردستان عراق يكي است؛ به گونه‌اي كه مشكل ايران را مشكل اقليم و مشكل اقليم را مشكل ايران محسوب مي‌كنيم. با اين حال، امنيت، مقوله‌اي دوطرفه است و ما اجازه نمي‌دهيم از سرزمين دوطرف، اقدام عليه طرف مقابل انجام شود؛ به عبارتي، اجازه نمي‌دهيم از سوي ايران، اقدامي عليه اقليم كردستان و از سوي اقليم كردستان عراق اقدامي عليه ايران انجام شود تا مردم عزيز ايران آسيب ببينند.
* مراودات و مناسبات تجاري ميان ايران و اقليم كردستان عراق تا به امروز چگونه است؟
** مناسبات تجاري و روابط اقتصادي خوبي ميان ايران و اقليم كردستان عراق وجود داشت. زماني اين مناسبات افزايش خوبي داشت و به بالاترين سطح خود رسيد ولي به دليل حضور داعش در عراق و خطر حمله به اقليم، اين مناسبات كاهش يافت اما هم‌اينك اين روابط در حال احيا شدن و افزايش است. ديروز صبح، اتاق بازرگاني ايران همايشي را براي شناسايي فرصت‌ها و البته حل مشكلات برگزار كرده بود تا از اين طريق بتوان روابط اقتصادي را ارتقا داد و مناسبات تجاري و همكاري‌هاي اقتصادي را گسترش دهيم.
* وضعيت همكاري‌هاي انرژي ايران و اقليم كردستان عراق به كجا رسيده است؟
** هنوز اقدامي خاصي در اين رابطه انجام نشده و منتظر هستيم در آينده با ايران در اين باره به توافق نهايي برسيم تا نفت كردستان عراق از طريق ايران به ديگر مناطق صادر شود.
* در ماههاي اخير شاهد تفاهمنامه همكاري نظامي ميان اقليم كردستان عراق با امريكا بوده‌ايم. دليل امضاي اين تفاهمنامه همكاري‌هاي نظامي چه بوده است؟
** روبه‌رويي و مبارزه نيروهاي پيشمرگه با نيروهاي داعش واقعيتي انكارپذير است. آنها با داعش براي حفظ امنيت كردستان عراق در حال مبارزه هستند و به همين خاطر نيازمند كمك‌هايي هستند. از زماني كه امريكا در عراق به شكل جدي وارد عرصه عمل شده است، آنها آمادگي‌شان را براي كمك اعلام كرده‌اند و در اين راستا، توافقاتي ميان امريكا با وزارت پيشمرگه صورت گرفت تا نيازهاي پيشمرگه‌ها تامين شود. با اين حال، بايد بگويم كه اين تفاهمنامه همكاري در هماهنگي با بغداد و جلب موافقت آنها بوده است.
* نظر امريكا درباره استقلال اقليم كردستان از عراق چه بوده است؟
** ما تا به امروز سخني مبني بر اينكه آنها حرفي بزنند يا اقدامي را انجام بدهند، نشنيده‌ايم.
* ايران در نخستين روزهاي حضور داعش در عراق، به اقليم كردستان كمك‌هاي نظامي كرد. هم‌اينك وضعيت همكاري‌هاي نظامي ميان ايران و اقليم كردستان عراق چگونه است؟
** ايران تا به امروز كمك‌هاي موثري را به اقليم كردستان كرده است. به عبارتي، هر‌گاه اقليم كردستان عراق به كمك نياز داشته است و درخواستي را مطرح كرده، ايران آن كمك را به ما كرده است.
http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=51252
ش.د9504928