موصل، گزینه انتخابی برای رقابتی استراتژیک

(روزنامه آفتاب يزد ـ 1395/07/27 ـ شماره 4735 ـ صفحه 1)

اما رویارویی و جنگ لفظی میان مقامات بغداد و آنکارا بر سر مناطق شمالی عراق و نحوه مقابله با گروه‌های مسلح و تروریستی موضوعات جدیدی نیستند که اکنون به بهانه جنگ موصل مطرح شده باشند. موضوع مناطق شمالی عراق چندان ارتباطی با دولت کنونی عراق و تحولات جاری این کشور ندارد و سابقه آن حداقل به حدود 3 دهه پیش بازمی گردد. با این تفاوت که صدام حسین آن زمان با عقد تفاهم‌نامه‌ای با دولت ترکیه به آنها برای دخالت و حضورنظامی درمناطق شمالی عراق مجوزلازم را داده بود.ترکیه این توافقنامه را کماکان معتبر می‌داند. تاثیر این توافق بر شرایط وقت عراق دقیقا چه بوده؟ فعلا موضوع بحث ما نیست . اما از جنبه سیاسی،علائق تاریخی، فرهنگی و قومیتی مدنظر ترک‌ها، بی شک توافقی مهم برای آینده تلقی شد. توافقی که عملا زمینه‌های مشروعیت و علائق سرزمینی و قومیتی خود تراشیده‌ای برای رهبران ترکیه بوجود آورد که ثمره‌های آن امروز به خوبی مشاهده می شود. اردوغان اوایل این هفته در مراسم آغاز سال تحصیلی 2017 - 2016 در شهر "ریزه" گفت"برخی می گویند سربازان ترک باید از بعشیقه عراق خارج شوند. ما که بدون اجازه به آنجا نیامده ایم. بلکه شما ما را دعوت کردید. حالا می گویید بروید، درحالی که آنجا هم نژادان من، برادران ترکمن، عرب و کرد من آنجا زندگی می کنند".اردوغان همچنین روز گذشته با بی‌اهمیت توصیف کردن خواست دولت عراق یادآور شد:"چگونه ممکن است من وارد موصل نشوم. چه بخواهند یانه در عملیات شرکت می کنیم ".

رویکرد سیاسی و امنیتی جنگ موصل دقیقا به همین دلیل از جنبه نظامی آن مهمترشده.بالاخره ارتش عراق با حمایت نیروهای شبه نظامی مانند حشد الشعبی و پیشمرگه‌های کرد مخالف داعش دیر یا زود بر موصل تسلط خواهد یافت. اما علت اصرار ترک‌ها برای مشارکت نظامی و حضور فیزیکی چیست؟" پاسخی ثابت، روشن و یکدستی که همه ابعاد مبهم نیات ترکها را آشکار کند نمی توان یافت. شرایط سوریه؟،عدم نفوذ بر دولت مرکزی بغداد؟ نگرانی از توسعه نفوذ ایران؟، و یا دلایل دیگر؟ دقیقا نمی‌دانم؛ اما کاملا مشخص است ترکیه حاضر به ترک میدان عراق نیست.موقعیت موصل برای ترک‌ها بیانگر نقطه اوج آرزوهایی است که کنترل و تسلط دولت مرکزی بغداد، آنها را برباد خواهد داد. دلایل ژئواستراتژیکی،امنیتی و یا قومیتی؟ یا نگرانی از باختن بازی به دولت عراق و تحقق شرایطی که محور تهران - بغداد - دمشق فعال شود؟ کدامیک؟مشخص نیست. فعلا که خبری از رفتن اسد در سوریه نیست، عبادی هم در حال قدرت گرفتن است و تهران هم که بازی خاص و زیرکانه خود را دارد. پس ضرورتاً تنها سنگر بسیار مهم که می تواند دست بالاتری در منطقه به ترکیه بدهد ، تسلط بر موصل و حفظ شرایط سنتی و پیشین آن از جنبه مذهبی و قومیتی است. آیا موفق می شود؟ نه خیلی دورو نه چندان نزدیک برای این سوال پاسخی پیدا خواهد شد. اما یک نکته قطعی ا ست؛ نبرد شهر موصل با تسلط هر یک از طرفین بر آن خاتمه نخواهد یافت.

http://aftabeyazd.ir/?newsid=52906

ش.د9504978