(روزنامه ايران – 1396/07/25 – شماره 6620 – صفحه 20)
به گزارش ایسنا به نقل از سایت شبکه خبری سومریه نیوز، فرماندهی عملیات مشترک عراق دیروز دوشنبه در بیانیه‌ای ضمن تأیید پیشروی‌ها اعلام کرد، نیروهای عراقی در همان ساعات اولیه عملیات کرکوک، بر شهرستان طوز خورماتو از توابع صلاح‌الدین و نیز شهرستان داقوق در جنوب کرکوک تسلط یافتند و کنترل امنیتی گذرگاه پل خالد، مسیر الریاض – دفتر خالد، گذرگاه مریم بیک و مسیر الرشاد – مریم بیک به سمت فلکه تکریت را به دست گرفتند. مسیر کرکوک – بغداد نیز دیروز به‌دلیل حوادث شهرستان طوز خورماتو بسته شد و حرکت خودروها به جاده دیالی به بغداد محدود شد. در بیانیه این فرماندهی آمده است: محله صنعتی، ترکلان و شهرک یایجی نیز تحت کنترل نیروهای عراقی هستند.
فرماندهی پلیس فدرال عراق نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد، در ساعات اولیه عملیات کرکوک نیروهای پلیس توانستند بر ۱۳ هدف شامل شرکت گاز شمال، نیروگاه برق ملا عبدالله، پل مریم بیگ و پل خالد، روستای سرجلان، مرکز پلیس سرجلان، انبارهای الحدیثه، فلکه حویجه، مقر گردان حویجه، روستای چحیش، تقاطع الرشاد، روستای طوبزاوه و روستای قرش تپه مسلط شوند و با همکاری نیروهای واکنش سریع، امنیت فرودگاه کرکوک را به دست بگیرند. خبرگزاری فرات نیوز نیز به نقل از منابع امنیتی عراقی از کنترل ارتش فدرال عراق بر منطقه لیلان و چاه‌های نفت باباگُرگُر خبر داد. چاه‌های نفت «بابا گرگر» یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین چاه‌های نفت کرکوک هستند.
برخی منابع خبری از جمله شبکه خبری سومریه نیوز دیروز به نقل از یک فرمانده ارتش عراق اعلام کردند، کردها موافقت کرده‌اند تمامی تأسیسات نفتی و گازی شمال عراق را به نیروهای عراقی تحویل دهند، البته تا لحظه تنظیم گزارش هیچ منبع رسمی این خبر را تأیید نکرده بود. سومریه نیوز همچنین دیروز به نقل از یک مقام وزارت نفت عراق نوشت، کردها و دولت مرکزی عراق موافقت کرده‌اند از درگیری‌ها در نزدیکی تأسیسات نفتی کرکوک اجتناب کنند. بر اساس قانون اساسی عراق، کرکوک جزو مناطق کردی اقلیم کردستان عراق نیست بلکه جزو مناطقی است که کنترل آن به دولت فدرال داده شده اما این منطقه به خاطر داشتن منابع نفتی غنی مورد توجه حکومت اقلیم است و می‌کوشد به‌طور غیرقانونی بر این استان مسلط شود. برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم نیز که سوم مهرماه برگزار شد ترفندی برای دستیابی غیرقانونی به کرکوک بود.
حیدر عبادی: ساکنان کرکوک نگران نباشند
در پی این پیشروی‌ها، حیدر عبادی دیروز بیانیه‌ای منتشر کرد و طی آن به شهروندان منطقه کردستان و کرکوک اطمینان داد که نیروهای عراقی به حفظ امنیت و سلامت آنها اهتمام می‌ورزند. در این بیانیه آمده است: ما به ساکنان منطقه کردستان و بویژه مردم کرکوک اطمینان می‌دهیم که به فکر امنیت و سلامت و منافع آنها هستیم و صرفاً به وظیفه قانونی خود برای اداره این استان و برقراری امنیت و حمایت از سرمایه ملی در کرکوک عمل می‌کنیم. ما می‌خواهیم که شهر کرکوک همچنان نماد همزیستی همه عراقی‌ها با تمامی قومیت‌ها باشد.
وی در ادامه این بیانیه آورده است: ما تلاش کردیم که برادرانمان در رأس اداره منطقه کردستان را از برگزاری همه‌پرسی منصرف کنیم. اما آنها به ما گوش ندادند. سپس از آنها خواستیم تا نتایج این همه‌پرسی را لغو کنند اما این درخواست ما نیز بی‌فایده بود.به آنها درباره میزان خطری که عراق و ملت ما با آن مواجه هستند، توضیح دادیم اما باز آنها منافع شخصی و حزبی خود را بر مصلحت عراق با تمام قومیت‌های عربی و کردی و... ترجیح دادند و قانون اساسی را زیر پا گذاشتند و از توافق ملی و مشارکت میهنی خارج شدند و تمامی هشدارها و توصیه‌های بین‌المللی درباره همه پرسی و خطر تجزیه عراق را نادیده گرفتند و تلاش کردند کشوری مبتنی برقومیت‌گرایی و نژادپرستی بنا کنند.
وی از نیروهای پیشمرگه خواست به وظایف خود تحت فرماندهی دولت فدرال عمل کنند زیرا آنها نیز بخشی از نیروهای مسلح عراق به شمار می‌روند. العبادی همچنین دستور داد پرچم عراق در مناطقی که ارتش پیشروی می‌کند، برافراشته شود.
در همین حال یک نماینده پارلمان عراق نیز دیروز خبر از انتصاب یک غیر کرد به‌عنوان سرپرست استانداری کرکوک خبر داد. راکان جبوری جانشین نجم‌الدین کریم، استاندار سابق کرکوک شد که در جریان همه‌پرسی استقلال اقلیم و مواضعی که در این خصوص اتخاذ کرده بود برکنار شد. در همین حال ارشد صالحی، رئیس جبهه ترکمن‌های عراق دیروز خطاب به ترکمن های استان کرکوک اعلام کرد، با مسلح شدن به سلاح های مورد نیاز، به دفاع از خود و محل زندگی تان بپردازید.
سلیم الجبوری، رئیس پارلمان عراق نیز که در روسیه به سر می‌برد، سفر خود را نیمه تمام گذاشت و به عراق بازگشت.
علنی شدن شکاف‌های عمیق بین دو حزب اصلی کردی
در حالی که عبادی دیروز می‌کوشید، از نگرانی ساکنان کرکوک و کردهای کشورش بکاهد و به آنها اطمینان دهد اتفاق‌هایی که در کرکوک در حال وقوع است، با هدف اجرای قانون اساسی عراق و جلوگیری از تجزیه کشور انجام می‌شود، اختلافات بین دو حزب اصلی اقلیم کردستان عراق، حزب دموکراتیک کردستان به رهبری مسعود بارزانی و حزب اتحادیه میهنی که داغدار جلال طالبانی است، دیروز در بالاترین حد بروز کرد، به طوری که بارزانی در بیانیه‌ای اتحادیه میهنی را به خیانت به کرکوک و تبانی با دولت مرکزی و حشد‌الشعبی و عقب کشاندن نیروهای پیشمرگ‌اش از پایگاه‌هایشان در کرکوک متهم کرد و مدعی شد، پیشروی نیروهای عراقی در سایه این خیانت بود که موفق به بازپسگیری برخی مناطق کرکوک شدند.
در مقابل حزب اتحادیه میهنی نیز بارزانی را به خیانت به وحدت کردها، دزدیدن منابع نفتی کرکوک، برگزاری همه پرسی بدون توجه به عواقب آن و قدرت طلبی متهم کرد. سعدی احمد پیره، سخنگوی اتحادیه میهنی کردستان عراق دیروز با اشاره تلویحی به اینکه آنچه روی می‌دهد [عملیات ارتش فدرال در کرکوک] پیامد برگزاری همه پرسی است، گفت؛ برخی از مجریان و گویندگان حزب دموکرات کردستان عراق به خاطر برافروختن آتش فتنه باید تحویل دادگاه شوند. بنا بر گزارش برخی منابع خبری و میدانی، حزب اتحادیه میهنی همچنین دیروز به پیشمرگ‌های خود گفته بود، در خانه هایشان بمانند و وارد درگیری نظامی با ارتش فدرال عراق نشوند.
برخی رسانه‌های کرد زبان شمال عراق نیز دیروز با انتشار صحنه‌هایی از وضعیت نیروهای پیشمرگه کرد، وضعیت یأس را در چهره‌های آنها به نمایش گذاشتند. در یکی از این نوارهای ویدئویی یکی از نیروهای پیشمرگه کرد در گفتوگو با شبکه تلویزیونی «کردستان 24» در حالی که گریه می‌کرد، گفت، فرماندهان پیشمرگ آنها را به حال خود رها کرده و فرار کرده‌اند.
واکنش‌های بین‌المللی
روسیه، ترکیه و مصر دیروز در بیانیه‌های جداگانه اربیل و بغداد را به خویشتنداری و حل بحران براساس اصل تمامیت ارضی عراق دعوت کردند.
به گزارش خبرگزاری آناتولی، وزارت خارجه ترکیه در بیانیه‌ای ضمن تأکید بر حمایت آنکارا از حاکمیت دولت عراق اعلام کرد: اقلیم کردستان عراق در ماه‌های اخیر اشتباهات بسیاری انجام داده است. کسانی که در کرکوک تلاش می‌کنند صلح و آرامش را از بین برده و باعث تقویت گروه پ.ک.ک در این منطقه شوند ما آنها را مسئول این اتفاقات می‌دانیم. ما آمادگی هرگونه همکاری نظامی با دولت عراق برای پایان یافتن موجودیت پ.ک.ک را در خاک این کشور داریم. ستاد ارتش ترکیه نیز دیروز همسو با تحولات کرکوک، با انتشار بیانیه‌ای از بمباران مخفیگاه‌ها و مقرهای عناصر مسلح حزب کارگران کرد ترکیه در منطقه «زاب» در شمال عراق خبرداد.
آدریان رنکین- گالووی، سخنگوی پنتاگون در گفتوگو با پایگاه اینترنتی «دیفنس پست» اظهار کرد: واشنگتن از اربیل و بغداد می‌خواهد که از تنش‌ها بکاهند و از اقدامات بی‌ثبات‌کننده در کرکوک پرهیز کنند. ما مخالف اقدامات خشونت‌آمیز جناح‌های مختلف و خواهان توقف اقدامات بی‌ثبات‌کننده‌ای هستیم که توجه را از مبارزه با داعش دور می‌کند و ثبات عراق را با مشکل مواجه می‌سازد. این سخنگوی وزارت دفاع امریکا تأکید کرد که کشورش همچنان از عراقی متحد حمایت می‌کند.
همچنین روسیه دیروز از بغداد و کردها خواست، بحران شکل گرفته در این کشور را بر اساس تمامیت ارضی عراق حل کنند. کرملین اعلام کرد، بحران میان بغداد و کردها باید بر اساس اصل تمامیت ارضی عراق حل شود ،اما باید به حقوق و منافع کردها نیز احترام گذاشته شود. وزارت خارجه مصر نیز بغداد و اربیل را به خویشتنداری و دوری از درگیری فراخواند و اعلام کرد، این درگیری‌ها می‌تواند اوضاع را پیچیده‌تر کرده و به تنش‌ها دامن بزند و وضعیت بی‌ثباتی را در منطقه ایجاد کند. این وزارتخانه تمامی طرف‌ها را به آرامش و گفتوگو برای دستیابی به راه‌حل‌های توافقی فراخواند تا بحرانی که ممکن است ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی پیدا کند، پایان یابد. مصر همچنین بر لزوم تمامیت ارضی عراق تأکید و همبستگی خود را با تمامی اقشار مردم عراق اعلام کرد.
افزایش قیمت جهانی نفت
دیروز ورود نیروهای عراقی به منطقه نفت خیز کرکوک و گرفتن کنترل منطقه از دست نیروهای کرد باعث افزایش قیمت جهانی نفت شد. به گزارش خبرگزاری رویترز، دیروز قیمت آتی نفت خام برنت بین‌الملل، نسبت به قیمت بسته شده در هفته گذشته، ۵۸ سنت افزایش یافت و این نفت در بازار بشکه‌ای ۵۷.۷۵ دلار معامله شد، این در حالی است که معامله آتی نفت وست تگزاس اینترمدیت امریکا با ۵۰ سنت افزایش، بشکه‌ای ۵۱.۹۵ دلار صورت گرفت.
اگرچه دیروز یکی از مقامات وزارت نفت عراق اعلام کرد، تولید نفت و گاز در کرکوک «به‌طور عادی ادامه پیدا می‌کند» و رهبران کرد نیز موافقت کرده‌اند که از جنگیدن در تأسیسات نفت و گاز اجتناب کنند اما این اظهارات نتوانست از نگرانی‌های بین‌المللی بکاهد و این نگرانی‌ها به صورت افزایش قیمت نفت بروز کرد.
http://www.iran-newspaper.com/newspaper/BlockPrint/204125
ش.د9602904