(روزنامه جوان – 1396/06/25 – شماره 5189 – صفحه 2)
تحريم‌هايي كه همزمان با تمديد 120 روزه لغو تحريم‌ها عليه ايران توسط ترامپ به مرحله اجرا گذاشته شد. اتفاق دوم به موافقت مجلس نمايندگان امريكا با دو متمم پيشنهادي درباره ممنوعيت فروش هواپيماهاي تجاري به ايران باز مي‌گشت. موضوعي كه اگر نهايي شود و به مرحله اجرايي برسد، ايران ديگر نمي‌تواند هواپيماهاي مسافربري از امريكا خريداري كند. اين در حالي است كه پس از ثبت قرارداد ايران با ايرباس، شركت بوئينگ قراردادي به ارزش 16 ميليارد و 600 ميليون دلار براي فروش 80 فروند هواپيما به ايرلاين‌هاي ايراني به امضا رساند، حالا به سرانجام رسيدن اين قرارداد در هاله‌اي از ابهام قرار دارد.
اتفاق سوم، مربوط به تهديد لفظي دونالد ترامپ عليه برجام است. بر اين اساس ترامپ روز پنج‌شنبه به خبرنگاراني كه در جريان سفر به ايالت فلوريدا در هواپيماي رياست جمهوري با او بودند، گفت كه «به زودي در اكتبر (ماه آينده ميلادي) خواهيد ديد كه چكار خواهم كرد. كاملاً روشن خواهد شد. اما اين را بگويم كه توافق [هسته‌اي با] ايران يكي از بدترين توافق هايي است كه تاكنون ديده‌ام.» مجموعه اقداماتي كه بايد آن را شليك چندباره امريكا به برجام محتضر عنوان كرد.
نعل وارونه آمريكا در برجام
اما همزمان با افزايش بي‌سابقه اين فشارها، امريكايي‌ها فكر خروج خود از برجام را نيز در سر مي‌پرورانند. درست از همان ايام رقابت‌هاي انتخاباتي در امريكا بود كه دونالد ترامپ به صراحت از پاره كردن برجام سخن به ميان مي‌آورد و حالا نيز كه رئيس‌جمهور شده، پس از چندين بار تأييد پايبندي ايران به برجام و تمديد لغو 120 روز تحريم‌ها، به دنبال خروج از برجام است. جايي كه بسياري از كارشناسان و رسانه‌هاي امريكايي مي‌گويند كه ترامپ در ماه اكتبر به بهانه نقض برجام از سوي ايران، قصد ندارد كه پايبندي ايران به برجام را تأييد كند. اين اتفاق در حالي است كه مقامات ايراني نيز با درك اين واقعيت در حال زمينه چيني براي افكار عمومي هستند تا در روز خروج امريكا از برجام، فشار رسانه‌اي كمتري را متحمل شوند.
دسترسي به اماكن نظامي، پرونده‌اي ملغي شده
اما مجموعه
اين عملكردهاي امريكا در قبال برجام باعث شده كه مقامات كشورمان به اين اقدامات
واكنش نشان دهند. نخستين واكنش مربوط به دريابان علي شمخاني دبير شوراي عالي امنيت
ملي است كه در واكنش به برخي اظهارات مطرح شده در خصوص دسترسي به مراكز نظامي
كشورمان در چارچوب توافق برجام گفت كه «جمهوري اسلامي ايران فعاليت اعلام نشده
هسته‌اي در هيچ يك از نقاط جغرافيايي كشور نداشته و مطالب مطرح شده، فضاسازي رسانه‌هاي
امريكايي به منظور فرار به جلو و سر باز زدن از انجام تعهدات و وظايف انجام نشده
از سوي اين كشور است.»
دبير شوراي عالي امنيت ملي سپس به موضوع تأييد عدم وجود فعاليت و تحقيقات هسته‌اي در مراكز نظامي كشورمان توسط آژانس در سال‌هاي گذشته اشاره كرد و افزود «البته در مراكز نظامي، تحقيقات در خصوص سلاح‌هاي متعارف به ويژه در حوزه موشكي در جريان است كه در چارچوب توليد قدرت دفاعي و ارتقاي بازدارندگي در برابر تهديدات خارجي با قدرت ادامه خواهد يافت.» شمخاني همچنين وجود ظرفيت‌هاي تحقيقاتي و توليدي متعارف در بخش دفاعي را تأييد كرد و ادامه داد كه «به طور طبيعي مكشوف‌سازي اين ظرفيت براي بيگانگان امكانپذير نيست.»
عضو هيئت نظارت بر اجراي برجام با ذكر اين نكته كه جمهوري اسلامي ايران صرفاً در چارچوب توافقات و دستورالعمل مشخص برجام رفتار كرده و هيچ تعهدي فراتر از آن را نمي‌پذيرد، گفت كه هرگونه اظهار نظر در مورد تعهدات پذيرفته شده در قبال برجام بايد از مجاري رسمي و مبتني بر رويكردهاي فني و حقوقي و فارغ از نگاه‌هاي جانبدارانه، صرفا در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بررسي شود.
دريابان شمخاني ادامه داد: مقامات امريكا و رژيم صهيونيستي با دلالي منافقين به واسطه توهمات خود و با هدف ايران هراسي فرضياتي را بدون سند و دليل عليه برنامه صلح آميز هسته‌اي كشورمان بيان مي‌كنند كه از گذشته نيز وجود داشته وتنها مصرف رسانه‌اي دارد. دبير شوراي عالي امنيت ملي افزود: آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در صورت ارائه مستندات كافي و قابل قبول، شيوه‌هاي فراواني براي رفع ابهام در اختيار دارد و موضوع دسترسي به اماكن نظامي موضوعي غيرضرور و ملغي شده است. شمخاني در پايان اظهار داشت: رفتار غير سازنده و بهانه جويانه دولت ترامپ در قبال اجراي تعهدات خود در برجام كه تلاشي فعال براي ضربه زدن به اين توافق بين‌المللي است، ضمن مخدوش كردن بيش از پيش جايگاه اين كشور در نظام بين‌الملل بدون شك چون گذشته با پاسخ متناسب از سوي جمهوري اسلامي ايران همراه خواهد بود.
منع فروش هواپيما به ايران، نقض برجام است
در سوي ديگر علي اكبر ولايتي مشاور امور بين‌الملل رهبر معظم انقلاب اسلامي، نيز با اشاره به مصوبه مجلس نمايندگان امريكا در خصوص منع فروش هواپيما به كشورمان، اظهار كرد: اقدام امريكايي‌ها درخصوص ممنوعيت فروش هواپيما به ايران قطعاً نقض برجام است و البته ما به هواپيماي امريكايي نيازي نداريم. وي سپس با بيان اينكه اين اقدام نشانه ديگري است كه نبايد به امريكا و متحدانش دل ببنديم ادامه داد: جمهوري اسلامي براي پيشبرد اهداف خود نيازي به امريكايي‌ها ندارد و در طول سال‌هايي كه از انقلاب اسلامي مي‌گذرد نيز هيچ‌گاه غربي‌ها به مردم ايران روي خوش نشان ندادند، بنابراين اين كارشان غيرمنتظره نبود. وزير خارجه اسبق كشورمان با بيان اينكه ايران به هواپيماي امريكايي نياز ندارد، گفت: هم در حوزه بين‌الملل و هم در حوزه داخلي مي‌توانيم نيازهاي ايران را بدون احتياج به امريكا تأمين كنيم، بنابراين هيچ نگراني نداريم كه آنها از اهرم فشار استفاده كنند. اينها براي ما فشار نيست و فقط توهم امريكايي‌هاست كه به هيچ كجا هم نمي‌رسند.
پاسخ قاطع برجامي به آمريكا؛ به زودي
علاوه بر اين، علاء الدين بروجردي، رئيس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس نيز در خصوص مصوبه جديد مجلس نمايندگان امريكا درباره منع فروش هواپيماهاي جديد به كشورمان تأكيد كرد: اين موضوع خلاف بين متن و روح برجام است و مجلس شوراي اسلامي و دولت جمهوري اسلامي ايران به زودي از طريق هيئت نظارت بر برجام، پاسخ محكمي به اين گستاخي و نقض عهد خواهند داد. وي سپس افزود: حداقل در دو جاي برجام يك بار در متن و يك بار در پيوست تأكيد شده است كه هواپيماي مسافربري بايد بدون هيچ‌گونه محدوديتي به فروش برسد. بروجردي همچنين تأكيد كرد: ملتي كه مي‌تواند پهپاد فوق سري امريكايي را به زمين بنشاند و در طول چهار سال با مهندسي معكوس مشابه‌سازي كند و به پرواز درآورد با چنين اقداماتي كه بار ديگر تخلف محرز امريكا را نشان داد حتماً عقب نخواهد نشست.
ش.د9602921