(روزنامه جوان ـ 1396/04/15 ـ شماره 5130 ـ صفحه 5)
«با ايران همانند برخورد ريگان با شوروي برخورد كنيد» اين جديدترين توصيه وال‌استريت ژورنال در دوران پسابرجام است كه توسط مارك دوبوويتز مدير اجرایي انديشكده ضد ايراني دفاع از دموكراسي FDD(نزديك به حلقه نتانياهو) در اين روزنامه نوشته شده است كه همانند بسياري از سياستمداران امريكا معتقد است بايد با وضع تحريم‌هاي گسترده عليه ايران نه تنها برجام را نقض کنند بلكه وسيله‌اي براي تضعيف ايران قرار دهند.
«با ايران همانند برخورد ريگان با شوروي برخورد كنيد» اين جديدترين توصيه وال‌استريت ژورنال در دوران پسابرجام است كه توسط مارك دوبوويتز مدير اجرایي انديشكده ضد ايراني دفاع از دموكراسي FDD(نزديك به حلقه نتانياهو) در اين روزنامه نوشته شده است كه همانند بسياري از سياستمداران امريكا معتقد است بايد با وضع تحريم‌هاي گسترده عليه ايران نه تنها برجام را نقض کنند بلكه وسيله‌اي براي تضعيف ايران قرار دهند.
در بخشي از تحليل وال استريت ژورنال آمده است:«براي مقابله با تهديد ايران، دولت ترامپ بايد راهكاري از دفتر رونالد ريگان كه عليه شوروي به كار گرفت را عليه ايران تكرار كند. ترامپ بايد نسخه جديدي از دستور [NSDD- 75] را مطالبه كند و عليه رژيم ايران برخوردي مهاجمانه داشته باشد. دولت ترامپ بايد هوشمندانه علاوه بر برنامه هسته‌اي، همه ابعاد تهديدي ايران را مورد مخاطب قرار دهد. تمركز نادرست اوباما بر خلع سلاح، سياست امريكا را فلج كرد.» وضع تحريم‌هاي گسترده دولت اخير امريكا را برخي ديگر از روزنامه‌هاي امريكايي تعبير به «عامل مهمي براي فروپاشي برجام» دانسته و قيد كرده‌اند كه تلاش دولت و كنگره امريكا براي تدوين، تنظيم و وضع و اجراي قوانين ضدايراني مي‌تواند توافق هسته‌اي با كشورمان را به صورت قطعي به بن‌بست برساند.
بلومبرگ نيز در مطلبي در همين باره روز گذشته مي‌نويسد: «مواضع دولت ترامپ در بسياري از موارد چندپهلوست ولي در خصوص لزوم اتخاذ رويكردي شديدتر عليه ايران، موضع واحدي را اتخاذ كرده و سخنانش در اين زمينه با عمل نيز همراه بوده است. ارتش امريكا در سوريه به‌طور مستقيم با همپيمانان ايران در حال جنگ است. ترامپ در عربستان سعودي به رقص شمشير با بدترين دشمنان ايران پرداخت و در سنا تحريم‌هاي جديدي عليه جمهوري اسلامي با اكثريت بسيار بالا به تصويب رسيد.»
اين خبرگزاري امريكايي همچنين از نگراني‌هاي ويليام جي برنز معاون وزير خارجه سابق امريكا به عنوان يكي از افرادي كه در تهيه متن مذاكرات هسته‌اي ايران با امريكا نقش مهمي را برعهده داشته، درباره فروپاشي برجام سخن به ميان آورده و مي‌نويسد: «برنز كه رياست گروه امريكا در مذاكرات محرمانه مقدماتي را بر عهده داشته است، مي‌گويد نگران از بين رفتن اعتماد ميان طرف‌هاي حاضر در اين توافق است. به‌گفته او، فضا به اندازه كافي متشنج است و به‌آساني امكان بروز هرگونه اختلاف و مناقشه وجود دارد.» عبارت «مرگ دردناك و تدريجي» را نيز بلومبرگ از قول برنز درباره برجام نقل مي‌كند كه نمايانگر مرگ قريب‌الوقوع اين توافق بين‌المللي است. موضع‌گيري مشابه رسانه‌ها و شخصيت‌هاي برجسته امريكايي به‌خوبي نشان مي‌دهد رفتار و رويكردهاي دولت ترامپ به صورت مشهود آينده برجام را به مخاطره انداخته و احتمال اينكه اين توافق به‌زودي مورد نقض‌هاي فاحش‌تر از سوي امريكايي‌ها قرار بگيرد وجود دارد كما اينكه تاكنون نيز چند بار دولت‌های اوباما و ترامپ اقدام به چنين كاري كرده‌اند و علاقه دارند در صورت هزينه نداشتن چنين اقداماتي (كه تاكنون نيز براي آنها هزينه‌اي نداشته است)، آنها را تكرار كرده و اهداف جمهوري اسلامي ايران از برجام را (چه آنچه در متن آمده، چه آنچه دولتمردان يازدهم وعده داده‌اند) به صورت كامل منهدم كنند.
فروردين ماه بود كه «جوان» نيز در قالب مطلبي با عنوان «نقض برجام ترامپ را نيز جري‌تر مي‌كند» تأكيد كرده بود: چنانچه دولت مواجهه فعال و پويايي با رويكرد تهاجمي دولت ترامپ كه بر محوريت نقض مكرر برجام استوار شده را اتخاذ نكند، اين احتمال تقويت مي‌شود كه دولت جديد امريكا حجم گسترده‌اي از تحريم‌هاي جامع را عليه ايران وضع كند كه موقعيت جمهوري اسلامي ايران را به قبل از دوران امضاي برجام و حتي به مراتب دشوارتر از آن بكشاند. نگراني‌اي كه نزديك به سه ماه گذشته روزنامه جوان از آن ياد كرده بود را بلومبرگ در پاراگرافي تحت ادبياتي متفاوت و با اين عنوان مي‌آورد: «نزديكي هرچه بيشتر ترامپ به رهبران جديد سعودي و عدم تمايل او به ايجاد رابطه با ايران، اين گمانه را تقويت مي‌كند كه راهبرد دولت او «از اعتبار ساقط كردن برجام در عين تظاهر به حفظ آن» است. جهت تداوم اعتبار اين توافق براي مدتي طولاني، بايد حداقل شاهد نشانه‌هايي مثبت - ولو اندك- در روابط امريكا و ايران باشيم، منتها اكنون هيچ اتفاق مثبتي رخ نمي‌دهد.»
اعتراف به نقض برجام سخت است؟
اگر چه تأكيد و تكرار اين عبارت كه امريكايي‌ها با وضع قوانين جديد برجام را نقض كرده‌اند، براي برخي از سياستمداران داخلي بسيار سخت و دشوار است و گاه و بر حسب ضرورت به جملاتي شبيه اين مي‌پردازند، اما در مقابل هستند سياستمداران يا رسانه‌هاي معتبر در امريكا كه بارها به نقض برجام از سوي كشور متبوع خود تأكيد كرده و از رفتارهاي خلاف قوانين بين‌المللي دولت امريكا در قبال برجام سخن به ميان آورده باشند.
از برندي سندرز گرفته تا جان كري يا روزنامه هافينگتون پست كه طي روزهاي اخير از نقض برجام توسط امريكا گفته و خواهان تغيير رفتار كشورشان در قبال ايران و متن توافقنامه هسته‌اي شده‌اند. به عنوان نمونه سندرز در همان هفته‌اي كه طرح تحريم‌هاي جديد عليه ايران در سنا به رأي گذاشته شد، مخالفت كرد و گفت: «معتقدم اين تحريم‌هاي جديد مي‌توانند توافق هسته‌اي بسيار مهم امضاشده بين امريكا و شريكانش با ايران در سال ۲۰۱۵ را به خطر بيندازند.»
هافينگتون پست نيز روز گذشته در مطلبي با عنوان «چگونه ميزان پايبندي به توافق هسته‌اي ايران را ارزيابي مي‌كنيد؟» از اظهارات و اقدامات امريكا عليه برجام انتقاد و از احتمال جوان‌مرگ شدن برجام سخن به ميان آورده است. در بخشي از مطلب اين روزنامه معتبر امريكايي مي‌خوانيم: «در حالي كه تعهدات ايران در توافق هسته‌اي، فني هستند و مي‌توان ميزان پايبندي ايران را بررسي كرد اما در مورد ميزان پايبندي امريكا به تعهداتش طبق برجام چنين شرايطي وجود ندارد.»
هافينگتون‌پست در ادامه عدم‌پايبندي امريكا به برجام را با صراحت بيشتري بيان مي‌كند و بدون توجه به محدوديت‌هاي حاكم بر عرصه سياست‌هاي اين كشور بيان مي‌كند: «در نتيجه براي امضا‌‌كننده برجام و ديگر اعضاي جامعه بين‌الملل روشن است كه عدم‌پايبندي ايران به برجام به چه معناست و چگونه مشخص مي‌شود اما اين مطلب درباره امريكا به اين روشني نبوده و دقيقاً مشخص نيست فرق پايبندي امريكا به برجام با عدم‌پايبندي آن چگونه روشن مي‌شود.»
اين روزنامه امريكايي مانند بسياري از سياست‌ورزان اين كشور معتقد است فروپاشي برجام مي‌تواند هزينه‌هاي گزافي را براي ايالات متحده به همراه داشته باشد و منافع اين كشور در منطقه غرب آسيا را با چالش‌هاي فراواني روبه‌رو سازد: «دولت ترامپ به جاي انتقاد از ميزان پايبندي ايران به برجام بايد پايبندي خود به اين توافق را مورد بررسي قرار دهد و پيامدهاي ژئوپلتيكي شكست امريكا در حفظ برجام براي ايالات متحده و خاورميانه را ارزيابي كند.»
عامل ايجاد انگيزه در دستگاه ديپلماسي
هشدارهای قابل توجهي از رسانه‌ها و شخصيت‌هاي سياسي امريكايي كه به دولت ترامپ مي‌دهند در شرايطي است كه وابستگان يك طيف سياسي در داخل كشور بدون توجه به چارچوب‌هاي مرسوم در عرصه روابط بين‌المللي و تنها براي حفظ منافع جمعي- حزبي خود از مقابله هوشمندانه و منطبق با مقتضيات عرصه ديپلماتيك خودداري كرده و به جاي تصريح بر نقض برجام خود را به تغافل زده و خواهان حفظ برجام به هر قيمتي هستند.
اين در حالي است كه حداقل، اعلام هشدار و انذار توسط دستگاه سياست خارجه كشورمان به امريكايي‌ها در قبال اجراي تعهدات اين كشور مي‌تواند اين پالس را براي دولت ترامپ به همراه داشته باشد كه دولت ايران همانند20 ماه گذشته در مقابل نقض برجام سكوت نكرده و به قول هافينگتون پست هزينه‌هاي ناشي از فروپاشي برجام را براي امريكايي‌ها افزايش مي‌دهد.
به نظر مي‌رسد رصد دائمي موضع‌گيري مقامات امريكايي و برخي از رسانه‌هاي اين كشور كه از نقض برجام اعلام نارضايتي كرده و از هزينه‌هاي فراوان آن براي دولت ترامپ سخن به ميان آورده‌اند، توسط دستگاه ديپلماسي مي‌تواند احساسات ملي آنها را برانگيزد و به مقابله فعال با دولت امريكا براي جلوگيري از فروپاشي برجام متقاعد كند چراكه گاه براي ايجاد انگيزه در فرد يا طيفي كه اراده‌اي براي انجام كار مهمي ندارند، تراشيدن يك محرك بيروني (كه در اينجا رصد برخي از جهت‌گيري رسانه‌ها و موضع‌گيري مقامات امريكايي است) مي‌تواند عامل ايجاد انگيزه شود.
ش.د9603729