«آمریکا مسئولیت کنترل نوار غزه را برعهده خواهد گرفت»، این جمله‌ای بود که رئیس‌جمهور آمریکا دونالد ترامپ در ادامه طرحی که پیش از این درباره کوچ اجباری ساکنان غزه به مصر و اردن مطرح کرده بود، بیان کرد.
او که پیش از این از انتقال ساکنان غزه به اردن و مصر سخن گفته بود، این بار در نشست خبری مشترک با بنیامین نتانیاهو در واشنگتن از طرح جدیدش رونمایی و به اسکان ساکنان غزه در مصر، اردن و دیگر کشور‌ها اشاره کرد و گفت: نزدیک به دو میلیون فلسطینی ساکن غزه باید به طور دائمی از این منطقه به خارج منتقل شوند تا آمریکا بتواند مالکیت غزه را بر عهده بگیرد و آن را به منطقه ساحلی تفریحی (ریویرای خاورمیانه) تبدیل کند.
او با بیان اینکه غزه بعد از ۱۵ ماه جنگ با اسرائیل به مخروبه‌ای تبدیل شده که زندگی در آن خطرناک است، مصر، اردن یا کشور‌های دیگر را «سرزمین‌هایی» خواند که می‌تواند محل اسکان ساکنان غزه باشد.
عجله‌ای برای پیشبرد طرح نیست
طرحی که مارکو روبیو وزیر خارجه ترامپ آن را سخاوتمندانه و بی‌بدیل خواند.
ترامپ همچنین بعد از این اظهارات جنجالی که واکنش‌های منفی زیادی را در پی داشت، عنوان کرد که اسرائیل پس از پایان جنگ، نوار غزه را به ایالات متحده تحویل می‌دهد.
چهل و هفتمین رئیس‌جمهور آمریکا همچنین دیروز در اظهاراتی با بیان اینکه ما در آن نقطه از دنیا در نقش سرمایه‌گذار ظاهر خواهیم شد، یادآور شد که عجله‌ای برای پیشبرد این طرح وجود ندارد و نیازی به حضور نظامیان آمریکایی برای تصرف این منطقه نیست.
رئیس جمهور جمهوری‌خواه آمریکا افزود: «این را اسرائیل برای ما تأمین خواهد کرد و به ما خواهد داد. آنها از لحاظ امنیتی بر این منطقه نظارت خواهند کرد.»
اردن و مصر
در این میان، اردن که پیش از رونمایی از این طرح و از ابتدای جنگ غزه بار‌ها به کرات با کوچ اجباری ساکنان غزه مخالفت کرده بود، این بار نیز به صراحت مخالفت خود را اعلام کرد. آنچنانکه ایمن الصفدی وزیر خارجه اردن پس از این اظهارات جنجالی گفت: اگر هرگونه تلاشی برای کوچاندن فلسطینی‌ها به اردن به صورت اجباری صورت بگیرد، ما با تمام توان با آن مقابله خواهیم کرد و این کوچ اجباری به منزله اعلام جنگ علیه اردن است و ما با آن خواهیم جنگید.
وزارت خارجه مصر هم هرگونه طرح یا ایده‌ای را که هدف آن حل و فصل مساله فلسطین از طریق اخراج فلسطینی‌ها از سرزمینشان باشد را محکوم کرد.
با اینکه مقامات مصری نیز مخالفت خود را به صورت علنی مطرح کردند، ولی اخباری منتشر شد از تلاش ترامپ برای اعمال فشار و تطمیع مصری‌ها. «مصطفی بکری» از اعضای پارلمان مصر هم در این باره گفت که ترامپ به همتای مصری خود پیشنهاد ۲۵۰ میلیارد دلار پول داده که البته امکان افزایش آن نیز هست تا با کوچ اجباری ساکنان غزه به مصر موافقت کند.
شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی هم گزارش داد که ترامپ در پی مخالفت مصر و اردن، در حال بررسی امکان انتقال فلسطینی‌ها به مناطق خودمختار «سومالی‌لند» و «پانتلند» در سومالی و مغرب است.
همه یکصدا مخالفند
این اظهارات از یک سو با واکنش سازمان ملل و کشور‌های عربی و اسلامی رو‌به‌رو شد و از سوی دیگر متحدان آمریکا و حتی برخی مقامات آمریکایی نیز یک صدا با این طرح جنجالی مخالفت کردند.
طرحی که با واکنش تند حماس مواجه شد و جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) در بیانیه‌ای تأکید کرد: به همراه مردم فلسطین و گروه‌های زنده آن به هیچ کشوری در جهان اجازه اشغال خاکمان یا تحمیل قیمومیت بر مردم فلسطین را نخواهیم داد.
سخنگوی حماس هم در اظهاراتی از مردم آزاده جهان خواست برای خنثی کردن فاجعه کوچ اجباری مداخله کنند و تصریح کرد: غزه یک موضوع املاک و مستغلات نیست.
این طرح جنجالی واکنش جهاد اسلامی فلسطین را نیز در پی داشت و جهاد اسلامی آن را نسخه جدیدی از «بیانیه بالفور» نامید.
جبهه مردمی فلسطین هم به صراحت اعلام کرد: غزه فروشی نیست و ساکنان آن غزه را تنها در این صورت ترک می‌کنند که به شهر‌ها و روستا‌های اشغالی در سال ۱۹۴۸ بروند.
محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین هم این طرح را نقض جدی قوانین بین‌المللی خواند و گفت: مردم فلسطین از خاک، حقوق و مقدسات خود کوتاه نخواهند آمد و نوار غزه بخشی اصیل از خاک فلسطین در کنار کرانه باختری و قدس شرقی اشغال شده از سال ۱۹۶۷ است.
نقشه موهوم کاغذی ترامپ
در همین ارتباط سیدرضا صدرالحسینی کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس، گفت: طرح موهوم ترامپ در خصوص منطقه‌ای است که مردم آن در طول ۱۶ ماه با همه فشار‌های نظامی و تحریمی و با آنچه نسل‌کشی نام دارد مقابله کرده و از منطقه زندگی و سرزمین مادری خود دفاع کردند.
به گفته وی، ترامپ در یک نقشه موهوم کاغذی تصور دارد می‌تواند همه معادلات بین‌المللی و حقوق بین‌الملل را زیر پا بگذارد.
این تحلیلگر مسائل منطقه با بیان اینکه در خصوص این طرح پاسخ‌های لازم و قاطع را از سوی مقامات ارشد حماس شنیده‌ایم، بیان کرد: اگر ترامپ نگاهی به مصاحبه‌های مردم غزه در این خصوص داشته باشد، نسبت به این طرح تجدیدنظر خواهد کرد.
صدرالحسینی با اشاره به مخالفت جدی هم‌پیمانان آمریکا با این طرح ترامپ، به اظهارات ترامپ مبنی بر اینکه این طرح در حال حاضر در اولویت‌های برنامه او نیست، اشاره کرد و افزود: ترامپ برای خوشامد دوست و رفیق جنایتکار خود بنیامین نتانیاهو که اتهامات نسل‌کشی آن بر هیچ کس پوشیده نیست، این اظهارات را مطرح کرد.
وی اینکه ترامپ گفته این طرح در حال حاضر در اولویتم نیست را نشانگر آن دانست که ترامپ امکان انجام آن را ندارد و این اقدام عملیاتی نخواهد شد.
پاکسازی قومی
این طرح جنجالی با واکنش سازمان ملل مواجه شد. آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل در اظهاراتی با بیان اینکه فلسطینی‌ها حق دارند در سرزمین خود از جمله نوار غزه زندگی کنند، گفت: بسیار حیاتی است که به زیربنا‌های حقوق بین‌الملل وفادار بمانیم و از هرگونه «پاکسازی قومی» به هر نحو و شکلی دوری کنیم.
دفتر حقوق بشر سازمان ملل هم به این طرح واکنش نشان داد و هرگونه انتقال یا اخراج اجباری افراد از غزه را ناقض قوانین بین‌المللی و ممنوع خواند.
فولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل هم اعلام کرد: «هرگونه انتقال اجباری یا اخراج مردم از سرزمین‌های اشغالی به شدت ممنوع است.
استیضاح ترامپ
این طرح با واکنش‌هایی در آمریکا نیز همراه بود. آنچنانکه الیزابت وارن، سناتور ایالت ماساچوست اتخاذ چنین رویکردی از سوی یک رئیس‌جمهور را «خطرناک» و در «تضاد با ارزش‌های آمریکاست»، خواند.
سناتور روبن گالیو سناتور ایالت آریزونا هم اظهارات ترامپ را «کاملا کوته فکرانه، احمقانه و غیرقانونی» خواند و گفت: «ایالات متحده غزه را اشغال یا تسخیر نخواهد کرد».
الکساندر گرین، عضو دموکرات مجلس نمایندگان از ایالت تگزاس هم بیان کرد: «پاکسازی قومی در غزه جوک نیست، به ویژه هنگامی که از دهان رئیس جمهوری آمریکا که قوی‌ترین فرد جهان است، بیرون بیاید».
گرین همچنین از ارائه طرحی برای استیضاح ترامپ در ارتباط با این طرح جنجالی خبر داد.
برنی سندرز، سناتور آمریکایی هم به این طرح واکنش نشان داد و گفت: اظهارات ترامپ مبنی بر کوچ دادن جمعیت دو میلیونی غزه مسخره و مضحک است. ما غزه را بازسازی خواهیم کرد برای مردم فلسطین. نه برای طبقه میلیاردر مورد نظر ترامپ.
مخالفت هم‌پیمانان
متحدان آمریکا از جمله انگلیس، فرانسه و آلمان نیز به این طرح واکنش نشان دادند.
دیوید لمی وزیر خارجه انگلیس گفت: ما باید شاهد زندگی و شکوفایی فلسطینی‌ها در سرزمین‌های خود در غزه و کرانه‌باختری باشیم.
آنلیس دادز، وزیر توسعه بین‌الملل انگلیس هم اعلام کرد که کشورش با هرگونه تلاش برای کوچ فلسطینی‌ها از غزه به کشور‌های عربی همسایه مخالفت خواهد کرد.
«امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه نیز ضمن انتقاد از این اظهارات، پیشنهاد ترامپ را رد کرد. وزارت خارجه فرانسه هم در بیانیه‌ای اعلام کرد که با هرگونه جابه‌جایی اجباری جمعیت فلسطین در غزه مخالف است و این سرزمین نباید تحت کنترل طرف ثالثی قرار بگیرد.
لوموآن، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه هم بیان کرد: فرانسه مخالفت خود را با هرگونه جابه‌جایی اجباری جمعیت فلسطینی غزه تکرار می‌کند که این اقدام نقض جدی قوانین بین‌المللی، حمله‌ای به آرمان‌های مشروع فلسطینی‌ها و عامل ثبات‌زدا برای هم‌پیمانان نزدیک ما یعنی مصر و اردن و همچنین برای کل منطقه خواهد بود.
این طرح با واکنش آلمان‌ها نیز رو‌به‌رو شد.
اولاف شولتز صدراعظم آلمان هم گفت که با طرح دونالد ترامپ، کاملاً مخالف است.
آنالنا بائربوک وزیر امور خارجه آلمان هم اخراج فلسطینی‌ها از غزه را غیرقابل قبول و برخلاف حقوق بین‌الملل خواند و گفت: این باریکه مانند کرانه باختری، به فلسطینی‌ها تعلق دارد. هیچ راه‌حلی نباید بدون در نظر گرفتن خواست فلسطینی‌ها تحمیل شود.
طرحی غیرقابل قبول و خطرناک
و اما، واکنش خوزه مانوئل آلبارس وزیر خارجه اسپانیا هم این بود: غزه سرزمین فلسطینی‌ها غزه است و آنها باید در غزه بمانند.
سوینی، وزیر اول اسکاتلند هم در این باره اظهار داشت: بعد از ماه‌ها مجازات جمعی و مرگ بیش از ۴۰ هزار نفر در غزه، هر پیشنهادی مبنی بر این که فلسطینی‌ها باید از خانه‌هایشان رانده شوند، غیرقابل‌قبول و خطرناک است. نباید هیچ گونه پاکسازی قومی وجود داشته باشد.
ملانی جولی وزیر خارجه کانادا هم در این باره گفت: موضع ما در قبال غزه محکم است و تغییر نکرده، ما با آوارگی اجباری فلسطینی‌ها مخالفیم و همه می‌توانند در مرز‌های شناخته شده بین‌المللی به سلامت زندگی کنند.
وزارت خارجه چین هم در بیانیه‌ای با طرح ترامپ مخالفت کرد. لین جیان سخنگوی وزارت خارجه چین بیان کرد: موضع چین بسیار روشن است. فلسطینی‌ها باید فلسطین را اداره کنند. ما با جابه‌جایی اجباری مردم در غزه مخالفیم.
نماینده چین در شورای امنیت هم اعلام کرد که این کشور با هرگونه تلاش برای تغییر ترکیب جمعیتی در فلسطین مخالف است و افزود: «اظهارات ترامپ در خصوص غزه، موضوعی است که نمی‌توان آن را درک کرد».
سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه هم به این اظهارات واکنش نشان داد و گفت: این سخنان بیانگر «فرهنگ لغو» است که نشان می‌دهد چه طور تصمیمات شورای امنیت نادیده گرفته می‌شود.
دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین هم با بیان اینکه این کشور از پیشنهاد ترامپ مطلع است و از موضع کشور‌هایی که ترامپ پیشنهاد کوچ فلسطینی‌ها به آنجا را دارد که این پیشنهاد را نپذیرفتند، اطلاع دارد، گفت: ما در حال رصد تحولات خاورمیانه هستیم.
واکنش صهیونیست‌ها
صهیونیست‌ها هم به این طرح واکنش نشان دادند.
بنی گانتز وزیر جنگ پیشین رژیم صهیونیستی هم از این طرح به عنوان «ایده‌ای خلاقانه» یاد کرد.
آویگدور لیبرمن وزیر جنگ اسبق اسرائیل و رهبر کنونی حزب «اسرائیل خانه ما» ضمن قدردانی از ترامپ گفت: ما از ترامپ به خاطر پایبندی‌اش نسبت به امنیت اسرائیل و استرداد اسیران و دستیابی به یک راه‌حل صادقانه برای غزه قدردانی می‌کنیم.
از سوی دیگر ایتمار بن‌گویر، وزیر امنیت داخلی مستعفی رژیم صهیونیستی که در اعتراض به توافق آتش‌بس استعفا داده بود، ضمن استقبال از این طرح گفت که فرصت بازگشتش به کابینه افزایش یافته و افزود: سخنان ترامپ مهم است و تنها راه‌حل برای غزه، تشویق به مهاجرت است. من از نخست وزیر می‌خواهم تا سریعا حمایت از این طرح و اجرای آن را آغاز کند.
اما یادلین، رئیس سابق سازمان اطلاعات نظامی رژیم صهیونیستی این طرح را وسوسه انگیز خواند و در عین حال گفت که فرصت موفقیت آمیز بودنش بسیار کم است.
بزالل اسموتریچ وزیر دارایی اسرائیل، نیز طرح ترامپ را «پاسخ حقیقی» به حمله هفتم اکتبر حماس خواند.
استمرار طرح هدفمند اسرائیل برای محو کامل ملت فلسطین
ایران نیز این طرح را محکوم کرد و اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه نقشه پاکسازی غزه و کوچاندن اجباری مردم فلسطین به کشور‌های مجاور را استمرار طرح هدفمند رژیم صهیونیستی برای محو کامل ملت فلسطین خواند و آن را محکوم کرد و خواستار رد صریح این طرح از سوی سازمان ملل شد.
پیش از اظهارات جدید ترامپ وزرای خارجه عربستان، امارات، قطر، مصر و اردن و رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در نامه مشترکی به دولت آمریکا مخالفت خود با طرح ترامپ برای کوچاندن ساکنان غزه به مصر و اردن را اعلام کرده بودند.
پس از اظهارات جدید شاهد واکنش‌هایی از سوی این کشور‌ها بودیم.
وزارت خارجه عربستان سعودی با بیان اینکه هرگونه تلاش برای آواره کردن مردم فلسطین را رد می‌کند، بر مخالفت قاطع این کشور برای خدشه به حقوق مشروع مردم فلسطین چه از طریق سیاست شهرک سازی‌های اسرائیل یا الحاق اراضی فلسطین یا تلاش برای کوچاندن مردم فلسطین از خاک خود تأکید کرد.
وزارت خارجه لبنان هم ضمن ابراز نگرانی عمیق نسبت به طرح کوچاندن مردم فلسطین و تلاش برای ریشه‌کن کردن اجباری آنها از سرزمینشان، این اقدام را تلاشی برای نابودی آرمان فلسطین خواند.
وزارت امور خارجه یمن هم هدف از کوچ اجباری فلسطینی‌ها از نوار غزه را نابودی مسئله فلسطین و تضعیف امنیت و ثبات در منطقه و جهان خواند.
وزارت دفاع ترکیه هم طرح ترامپ را محکوم کرد.
این طرح با واکنش کویت هم مواجه شد و وزارت خارجه کویت در بیانیه‌ای بار دیگر مخالفت قاطع خود را با سیاست‌های شهرک‌سازی اسرائیل، الحاق اراضی فلسطینی و کوچاندن اجباری فلسطینی‌ها از سرزمین‌هایشان اعلام کرد.
نشست اضطراری اتحادیه عرب
وزارت امور خارجه امارات عربی متحده هم بر مخالفت قاطع این کشور با هرگونه تجاوز به حقوق مسلم مردم فلسطین و تلاش برای آواره کردن آنها تأکید کرد.
وزارت خارجه عراق هم در بیانیه‌ای اعلام کرد: «درخواست‌ها و تلاش‌هایی که با هدف کوچاندن مردم فلسطین به ویژه ساکنان غزه از خاکشان انجام می‌شود را محکوم و نسبت به آن ابراز انزجار می‌کنیم».
وزارت خارجه الجزایر هم در بیانیه‌ای مخالفت قاطع خود با طرح‌های مطرح شده با هدف جا به جایی و تخلیه ساکنان غزه را اعلام کرد.
دبیرخانه اتحادیه عرب، هم سخنان ترامپ درباره کوچ اجباری فلسطینی‌ها به مصر و اردن را رد کرد.
در همین خصوص نیز یک دیپلمات عرب گفت که اعضای اتحادیه عرب در حال بررسی برگزاری نشست اضطراری برای بررسی راه‌های مقابله با طرح کوچ اجباری اهالی غزه هستند.
«عاصم افتخار احمد» نماینده پاکستان در سازمان ملل هم عنوان کرد که اخراج فلسطینی‌ها از نوار غزه با تمام اصول حقوق بین‌الملل در تضاد است.
برگزاری تظاهرات در مخالفت با این طرح
دفتر سیاسی انصارالله هم سخنان ترامپ را تجاوزی صریح به حقوق مردم فلسطین و بی‌اعتنایی بی‌سابقه به امت اسلامی و عربی خواند.
حزب‌الله لبنان هم در این باره بیانیه‌ای صادر و اعلام کرد که این اقدام جدید علیه فلسطین و مردم آن محکوم به شکست کامل خواهد بود و مردم فلسطین ثابت خواهند کرد که در سرزمین خود باقی خواهند ماند و ترامپ و توطئه‌های او اراده فلسطین را درهم نخواهد شکست، بلکه پروژه او ناکام خواهد ماند و فلسطین برای فلسیطنی‌ها باقی خواهد ماند و ملت فلسطین همواره نماد قدرت و سرافرازی و الگوی مبارزه برای احقاق حق برای تمام ملت‌های جهان خواهد بود.
این طرح واکنش‌های مردمی را نیز به همراه داشت تظاهراتی هم در برخی کشور‌ها از جمله عراق و اردن در محکومیت طرح ترامپ برگزار شد.