در سالهای اخیر، همزمان با تحولات سیاسی و توافقات دیپلماتیک نظیر توافق ابراهیم، روابط اقتصادی میان برخی کشورهای اسلامی و رژیم صهیونیستی گسترش یافته است. این تغییرات در حالی رخ میدهد که بسیاری از کشورهای اسلامی به دلیل مسائل سیاسی و مذهبی از برقراری روابط رسمی با رژیم صهیونیستی خودداری میکنند. با این حال، تبادلات اقتصادی و همکاریهای تجاری میان برخی از این کشورها و رژیم صهیونیستی در حال افزایش است.در این وضعیت، تحریم کالاهای اسرائیلی بهتنهایی کافی نخواهد بود؛ بلکه لازم است تا صادرات کالا از کشورهای اسلامی به اسرائیل نیز بهطور جدی مورد تحریم قرار گیرد تا فشار اقتصادی بیشتری بر این رژیم وارد شود.
محورهای همکاری اقتصادی و توافقاتمصر: توافق کمپ دیوید در سال 1978، آغاز روابط رسمی و همکاری در زمینههای نفت، گاز و کشاورزی.اردن: توافق وادی عربة در سال 1994، شامل تجارت کالا، انرژی و پروژههای زیربنایی.امارات متحده عربی: توافق ابراهیم در سال 2020، گسترش روابط در زمینه فناوری، سرمایهگذاری و گردشگری.بحرین: توافق ابراهیم در سال 2020، همکاری در زمینه انرژی، فناوری و گردشگری.مغرب: توافق ابراهیم در سال 2020، توسعه روابط در محصولات کشاورزی، فناوری و گردشگری.سودان: پیوستن به توافق ابراهیم در سال 2020، روابط تجاری در مراحل ابتدایی.ترکیه: روابط تجاری و دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی از دهههای گذشته، شامل همکاریهای گسترده در زمینه انرژی، کشاورزی، فناوری و دفاع.آذربایجان: همکاریهای اقتصادی نزدیک با رژیم صهیونیستی، بهویژه در زمینههای انرژی، فناوری و دفاع.عمان: عمان روابط رسمی با اسرائیل ندارد، اما در گذشته از سیاست میانجیگری در مسائل منطقهای حمایت کرده و تماسهای غیررسمی با اسرائیل داشته است. همکاریهای اقتصادی عمان با اسرائیل محدود به پروژههای فسفات و خرما است.قطر: قطر نیز روابط رسمی با اسرائیل ندارد، اما در زمینههایی مانند صادرات نفت و تولید خرما همکاریهای اقتصادی محدود و غیررسمی دارد.کویت: کویت روابط دیپلماتیک با اسرائیل ندارد و بهطور قاطع از فلسطین حمایت میکند. روابط اقتصادی با اسرائیل بسیار محدود است و عمدتاً شامل صادرات نفت و محصولات پلاستیکی است.مالزی: مالزی هیچگونه روابط سیاسی رسمی با اسرائیل ندارد و همکاریهای اقتصادی مالزی با اسرائیل به صورت آزاد و بیشتر در زمینههای مبلمان، آبمیوه و محصولات پلاستیکی است
زمینههای همکاری اقتصادیصادرات و واردات کالا: صادرات رژیم صهیونیستی شامل فناوریهای پیشرفته، تجهیزات نظامی، مواد شیمیایی، محصولات کشاورزی و تجهیزات پزشکی است.واردات از کشورهای اسلامی شامل محصولات نفتی، مواد غذایی، کالاهای مصرفی و محصولات کشاورزی است.پروژههای مشترک فناوری و نوآوری: همکاری در زمینه کشاورزی هوشمند، فناوری اطلاعات، مراقبتهای بهداشتی و امنیت سایبری.بخش انرژی: صادرات گاز طبیعی رژیم صهیونیستی و همکاری در پروژههای انرژی خورشیدی و منابع تجدیدپذیر.گردشگری و پروژههای زیرساختی: گسترش گردشگری میان رژیم صهیونیستی و کشورهایی مانند امارات متحده عربی و بحرین.توسعه پروژههای زیرساختی نظیر بنادر و راههای ارتباطی.
کشورها، روابط اقتصادی و برندهای همکاریکننده با رژیم صهیونیستیمصر (1979)روابط اقتصادی: محصولات لبنی، شکر، گوشت مرغ، گاز طبیعی، فسفات و مواد شیمیایی.برندها: تولیدکننده شیرینی و کیک: Editaتولیدکننده گوشت مرغ: Al-Aziz for Poultryتولیدکننده شکر: Misr Sugarتولیدکننده فرش و موکت: Al-Naassajoun El Sharqiyoonصادرکننده پوشاک: Cairo Fashion و Mango Egyptولیدکننده خرما: Egypt Dates: تاردن (1994)روابط اقتصادی: تجارت کالا، انرژی و پروژههای زیربنایی.برندها: تولیدکننده فسفات: JPMCشرکتهای داروسازی: Arab Pharmaceutical و Jordanian Pharmaceuticalامارات متحده عربی (2020)روابط اقتصادی: فناوری، سرمایهگذاری، انرژی و گردشگری.برندها: تولیدکننده محصولات الکترونیکی: Jumeirah Electronicsصادرکننده نفت: Adnocبحرین (2020)روابط اقتصادی: انرژی، فناوری و گردشگری.
عربستان سعودی روابط اقتصادی: صادرات نفت خام و محصولات شیمیایی. برندها: صادرکننده نفت خام: Aramco تولیدکننده ترکیبات شیمیایی : SABIC تولیدکننده خرما و آب معدنی: Al Qassim Dates و Al-Ain ترکیه•روابط اقتصادی: روابط تجاری گسترده در زمینه انرژی (بهویژه نفت و گاز)، کشاورزی (محصولات غذایی و کشاورزی)، فناوری و دفاع.•شرکتهای همکار:شرکت ملی نفت ترکیه: Turkish Petroleum (TPAO)تولیدکننده لوازم الکترونیکی: Vestel: که در بازار اسرائیل حضور دارد.تجهیزات نظامی: BMCصنایع غذایی:Yıldız Holding آذربایجان•روابط اقتصادی: همکاریهای گسترده در زمینه انرژی، فناوری، تجهیزات نظامی و کشاورزی.•شرکتهای همکار: نفت :SOCAR مخابرات:Azercell فولاد: Baku Steel Company استخراج نفت و گاز : (AIOC)
مغرب (2020) روابط اقتصادی: محصولات کشاورزی، فناوری و گردشگری. سودان روابط اقتصادی: در مراحل ابتدایی روابط تجاری.
مالزی برندها: فروشنده مبلمان: IKEAتولیدکننده آبمیوه. Tropicanaتولیدکننده چای:Teh Tarikتولیدکننده محصولات پلاستیکی:First Plasticsقطر برندها: تولیدکننده خرما: Qatar Datesصادرکننده نفت: Qatar Petroleumعمان برندها: تولیدکننده فسفاتOman Mining Company تولیدکننده خرماOman Dates کویت برندها: تولیدکننده محصولات پلاستیکی: Kuwait Plastic صادرکننده نفتKuwait Petroleum Corporation پاکستان و اندونزیروابط اقتصادی: این کشورها روابط رسمی و دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی ندارند و در حال حاضر تجارت آنها با این رژیم عمدتاً محدود و غیررسمی است.
این روابط میتواند به مشروعیت بخشیدن به رژیم صهیونیستی در جهان اسلام منجر شود و حساسیتهای سیاسی و مذهبی را افزایش دهد. گسترش روابط اقتصادی میان کشورهای اسلامی و رژیم صهیونیستی نشاندهنده تغییرات عمدهای در سیاستهای منطقهای و جهانی است. این تغییرات نیازمند تحلیل دقیق و برنامهریزی هوشمندانه برای حفظ منافع ملی و مذهبی کشورهای اسلامی است.