تجربههای تاریخی ایران نشان داده است، هر زمان کشور با فشارهای خارجی مواجه شده، میزان توانایی ما در مدیریت بحران، تا حد زیادی به همبستگی و انسجام داخلی وابسته بوده است. از دوران دفاع مقدس تا محدودیتهای اقتصادی ناشی از تحریمهای بینالمللی، همیشه مشخص بوده که اتحاد ملی میتواند همچون یک سپر مؤثر عمل کند و امکان مقابله با تهدیدها را فراهم آورد.
امروز نیز با فعال شدن مکانیسمهایی، مانند اسنپبک و فشارهای تازه در عرصه بینالملل، ضرورت انسجام ملی بیش از هر زمان دیگری احساس میشود. فشارهای خارجی و محدودیتهای بینالمللی تنها با راهکارهای دیپلماتیک و اقتصادی مدیریت نمیشوند؛ بدون هماهنگی میان نهادهای داخلی، قوای سهگانه و بخشهای مختلف جامعه، این فشارها میتوانند به بحرانهای اجتماعی و اقتصادی تبدیل شوند.
انسجام ملی به معنای همراهی و هماهنگی میان دولت، مجلس، نیروهای نظامی و امنیتی، رسانهها و مردم است. وقتی تصمیمات کلان کشور در چارچوب یک دیدگاه واحد گرفته شود، توان مقابله با تحریمها، شوکهای اقتصادی و فشارهای سیاسی افزایش مییابد. نمونههای موفق ایران در گذشته، از جمله مدیریت بحرانهای اقتصادی و حفظ استقلال سیاسی در وضعیت سخت، نشان میدهد وقتی همه اجزا با هدف مشترک حرکت میکنند، فشارهای خارجی به فرصت تبدیل میشوند.
یکی از مهمترین مؤلفههای انسجام ملی، اطمینان افکار عمومی به تصمیمات حاکمیت و شفافیت در اطلاعرسانی است. وقتی مردم احساس کنند که راهکارهای مدیریت بحران روشن، عملی و هماهنگ است، مقاومت جامعه در برابر فشارهای خارجی افزایش مییابد. بالعکس، پراکندگی اطلاعات و سردرگمی، زمینهساز ناامیدی و کاهش اعتماد عمومی میشود؛ بنابراین رسانهها و نهادهای اطلاعرسانی نقش کلیدی در تقویت انسجام ملی دارند و باید با روایتسازی دقیق و شفاف، اعتماد و مشارکت مردم را جلب کنند.
انسجام ملی همچنین شامل حفظ وحدت سیاسی و کاهش اختلافات جناحی در مقاطع حساس است. اختلافات داخلی اگر به سطح دعواهای عمومی کشیده شود، نه تنها توان کشور در مقابله با فشارهای خارجی را کاهش میدهد، بلکه دشمنان نیز از این وضعیت برای تشدید فشارها بهرهبرداری میکنند. تجربههای تاریخی و همچنین وقایع اخیر نشان میدهد، کشورهای خارجی به دنبال نقاط ضعف داخلی هستند تا از آن بهعنوان ابزار فشار استفاده کنند. بنابراین، حفظ اتحاد و تمرکز بر منافع ملی، کلید موفقیت در مواجهه با فشارهای بینالمللی است.
از سوی دیگر، انسجام ملی نباید صرفاً به سطح سیاست و مدیریت محدود شود. بخش اقتصادی و اجتماعی نیز نقش تعیینکنندهای دارد. وقتی صنایع داخلی، بخش خصوصی و نهادهای اقتصادی با هماهنگی با سیاستهای کلان کشور حرکت کنند، تابآوری اقتصادی افزایش مییابد و اثرات تحریمها و فشارهای خارجی کاهش مییابد. این هماهنگی، همراه با بهرهگیری از ظرفیتهای منطقهای و همکاری با کشورهای همسو، میتواند کشور را در برابر فشارهای بینالمللی مقاوم کند و فرصتهایی برای رشد و توسعه فراهم آورد.
در وضعیت کنونی، فعال شدن مکانیسمهایی، مانند اسنپبک و فشارهای بینالمللی، هم تهدید است و هم فرصت. تهدید از آن نظر که میتواند محدودیتهای تازه و نوسانات اقتصادی ایجاد کند و فرصت از آن نظر که زمینهای برای تقویت انسجام ملی و هماهنگی داخلی فراهم میکند. وقتی همه بخشها با هدف مشترک حرکت میکنند و اختلافات سیاسی و اقتصادی کنار گذاشته میشود، کشور میتواند نه تنها از فشارهای خارجی عبور کند، بلکه تجربهای ارزشمند در زمینه مدیریت بحران و تقویت وحدت داخلی کسب کند.
در شرایط امروز، انسجام ملی دیگر یک گزینه نیست، بلکه پیششرط بقا و پیشرفت کشور است. فشارهای خارجی و تحریمها ممکن است منابع مالی، اقتصادی و حتی روانی جامعه را هدف قرار دهند، اما آنچه دشمنان نمیتوانند از آن محروممان کنند، همبستگی و اراده جمعی مردم است. هر تصمیم، هر اقدام و هر حرکت هماهنگ در داخل کشور، پیام روشنی به جهان میفرستد: ایران متحد و یکپارچه، با توانمندیهای درونی خود، قادر به مدیریت بحرانها و مقابله با محدودیتهاست. انسجام ملی به معنای کنار گذاشتن اختلافات جزئی، تمرکز بر منافع مشترک و مشارکت فعال همه اقشار جامعه است.
این وحدت، قدرتی ایجاد میکند که حتی پیچیدهترین تحریمها را ناکام میگذارد و راه را برای رشد، توسعه و نوآوری داخلی باز میکند. وقتی مردم، دولت، مجلس، نهادهای اقتصادی و رسانهها همسو عمل کنند، فشار خارجی نه تنها تهدید نیست، بلکه به فرصتی برای تقویت تابآوری اقتصادی، ارتقای دیپلماسی منطقهای و تحکیم اعتماد عمومی تبدیل میشود. انسجام ملی یعنی هر ایرانی سهم خود را در حفاظت از منافع ملی و ساختن آینده بهتر ایفا کند، فارغ از گرایشهای سیاسی یا منافع فردی.
در نهایت، این انسجام، میراثی است که نسلهای آینده بر پایه آن رشد خواهند کرد. بدون وحدت داخلی، هر استراتژی بینالمللی، هر برنامه اقتصادی و هر تلاش دیپلماتیکی شکننده و ناکامل خواهد بود. اما با همدلی، همراهی و اعتماد متقابل، ایران نه تنها فشارها را پشت سر میگذارد، بلکه تجربهای قوی و اثربخش از تابآوری و قدرت ملی خلق میکند. این همان فرصتی است که امروز پیش روی ما قرار دارد: فرصتی برای تبدیل تهدید به تجربهای پایدار، و فشار خارجی به انگیزهای برای تحقق آرمانهای ملی.