حضور خلوت انس است و دوستان جمع‌اند

 محفل صمیمی شاعران با رهبر معظم انقلاب که سالانه در شب میلاد امام حسن مجتبی(ع) برگزار می‌شود، به آیینه‌ای تمام‌نما برای بازتاب تحول و تطور یک‌ساله شعر امروز ایران، به ویژه شعر آیینی و جوان تبدیل شده است.

به گزارش خبرنگار ادبی خبرگزاری فارس، مراسم شعرخوانی جمعی از شاعران پیش‌کسوت و جوان با رهبر معظم انقلاب در ساعت 19:20 چهارشنبه چهارم مهرماه، پس از اقامه نماز جماعت مغرب و عشاء به امامت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و صرف افطار، با قرائت آیاتی از قرآن کریم در حسینه امام خمینی(ره) آغاز شد.

در این دیدار که تا ساعت 22 ادامه داشت، تعدادی از شاعران حاضر، به قرائت سروده‌های خود در وصف پیامبر اعظم(ص)، اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام)، شهیدان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و همچنین اشعاری با مضامین اجتماعی، پرداختند.

ساعد باقری، شاعر، که مجری این نشست بود، در ابتدای مراسم گفت: خوشحالیم که باز فرصتی پیش آمد و شاعران توانستند در شب میلاد حضرت امام حسن(ع) که امسال با هفته دفاع مقدس مقارن است، با رهبر انقلاب دیداری کنند. گرچه می‌دانم دوستان شاعر ما "همه دست به جیبند"، اما برای رعایت تنگنای وقت، هر شاعر به قرائت یک شعر اکتفا کند تا مثل سال گذشته جلسه طولانی نشود.

سپس باقری از شاعرانی یاد کرد که هر سال در این محفل دیدار صمیمی حضور داشتند و طی سال گذشته از دنیا رفته‌اند. وی از مرحوم بهجتی (شفق) و مرحوم محمدخلیل جمالی نام برد و همچنین به افشین علاء که داغدار مادرش بود، تسلیت گفت و از حاضران خواست که با قرائت فاتحه‌ای برای شادی روح این عزیزان، جلسه را شروع کنند.

محمد محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر مقام معظم رهبری، اولین کسی بود که در این دیدار به شعرخوانی پرداخت. وی درباره شعر خود که یادکردی از مرحوم شفق بود، به سال‌های دوستی با این شاعر اشاره کرد و گفت: حدود ده سال پیش چند بیت از سروده‌های خودم را برای ایشان فرستادم و ایشان در جواب من شعری را فرستادند. من در جواب ایشان، اخوانیه‌ای را سروده‌ام که بر همان وزن و قافیه شعر مرحوم شفق است.

سپس حمید سبزواری، به عنوان اولین شاعر پیشکسوت، شعری را که حسب‌الحال خودش نامید، خواند. این شعر، غزلی بود که "تاوان تقدیر" نام داشت. پس از اتمام شعرخوانی سبزواری، رهبر انقلاب وی را به تخلصش(حمید) صدا زدند و مورد تشویق قرار دادند.

در ادامه از محمدعلی مجاهدی، شاعر آیینی که در قم زندگی می‌کند، نام برده شد تا شعر خود را بخواند. مجاهدی سروده‌ای عاشورایی را با شور و هیجان خاصی قرائت کرد.

سپس مجری، از سیدصابر موسوی، غزلسرا، دعوت کرد تا به عنوان اولین شاعر جوان شعر بخواند. پس از اینکه باقری اسم موسوی را خواند، قولی از مرحوم سیدحسن حسینی را نقل کرد و گفت: مرحوم حسینی اصطلاح "شاخه نظامی شاعران" را به کار می‌بردند. آقای موسوی هم جزو "شاخه انتظامی شاعران" هستند! این گفته باقری به این دلیل بود که سیدصابر موسوی در نیروی انتظامی مشغول فعالیت است.

پس از موسوی که یک غزل خواند، مهدی رحیمی از استان مرکزی، شاعر دیگری بود که غزلی را در رثای شهیدان انقلاب و دفاع مقدس قرائت کرد. شعرخوانی او به حدی رهبر انقلاب را متأثر کرد، که اشک‌های ایشان جاری شد. آیت‌الله خامنه‌ای با تشویق موسوی، از او پرسید: کجا زندگی می‌کنید؟ موسوی گفت: دلیجان.

شاید بتوان گفت که شعر علی معلم دامغانی به لحاظ فرم، متفاوت‌ترین شعری بود که در جمع مأنوس شاعران با رهبر انقلاب بر زبان رانده شد. این شعر متفاوت، اظهارنظر متفاوت مقام معظم رهبری را نیز در پی داشت. معلم دامغانی ترانه‌ای را خواند که تاریخ انقلاب را روایت می‌کرد؛ البته نه تمامی این تاریخ را، بلکه به گفته خود شاعر این ترانه، شعری دنباله‌دار است که بعدها ارائه خواهد شد. رهبر انقلاب پس از این‌که معلم دامغانی شعرش را خواند، با تشویق همیشگی‌شان، به وی گفت: "شعر خوبی است. زبان خوبی دارد. کار هرکسی نیست که مثل شما وارد این حیطه شود. یک ذره سستی باعث می‌شود که این گونه شعر به ابتذال کشیده شود." شاید منظور رهبر انقلاب، قالب ترانه بود که سرودنش نیاز به تبحر خاص دارد.

ساعد باقری اسم یوسفعلی میرشکاک را از روی فهرستی که در دستش داشت، به عنوان شاعر پیشکسوت برای شعرخوانی صدا زد. همین‌ که رهبر انقلاب میرشکاک را دیدند، با لحن مهربانی گفتند: "آقای میرشکاک کجایید؟ خیلی وقت است شما را ندیدیم!" سپس آیت‌الله خامنه‌ای به میرشکاک که برای ادای احترام نزد ایشان آمده و مقابل رهبر انقلاب نشسته بود، گفتند: "باورم نمی‌شود شما پیر شده باشید."

مرتضی حیدری آل‌کثیر، همشهری میرشکاک، شاعر جوانی بود که پس از این شاعر پیشروی انقلاب، شعر خواند. حیدری آل‌کثیر که زاده شوش دانیال است، شعری را که درباره امام جواد(ع) بود، قرائت کرد. رهبر انقلاب پس از اتمام شعر، به وی اظهار داشتند که این شعر بیشتر امام موسی‌ بن جعفر(ع) و زندان‌های بغداد را یادآور می‌شود.

سلام اهالی خراسان را -خطه‌ای که ‌آیت‌الله خامنه‌ای علقه خاصی به آن دارند- کسی به رهبر انقلاب رساند، که خود از آن دیار بود. علیرضا بدیع، شاعر جوان نیشابوری، قبل از شعرخوانی‌اش گفت: سلام خراسانیان را به شما می‌رسانم. رهبر انقلاب سلام را پاسخ دادند و پس از اتمام شعر این شاعر، گفتند: پس چطور می‌گویند نیشابور به خیام و به عطار نیفزود؟ افزوده است که الحمدالله!

نوبت شعرخوانی در این جمع صمیمی که به طور متناوب میان شاعران پیشکسوت و جوان می‌چرخید، به سیدعلی موسوی گرمارودی رسید. او گفت: من قصیده و شعر سپید می‌گویم که هر دوی این قالب‌ها جایشان در این مراسم نیست؛ چون قصیده بلند است و شاعران حاضر هم شعر سپید نمی‌خوانند و به قرائت قوالب دیگر کلاسیک می‌پردازند. من ترجیح می‌دهم به جای شعرخواندن، وقت خود را به شاعران جوان بدهم. در همین هنگام رهبر انقلاب به طنز گفتند: "حالا یک قصیده را شروع کنید، نصف‌اش را حالا بخوانید، نصف دیگرش را سال آینده!" که این جمله ایشان خنده حاضران را در پی داشت.

سپس موسوی گرمارودی گفت: پس من قطعه کوتاهی می‌خوانم با نام "مهربانی" تا جواب این مهربانی را داده باشم.

"چشم‌هام روشن است آقای عزیزی!" این جمله‌ای بود که آیت‌الله خامنه‌ای هنگامی که احمد عزیزی را دیدند اظهار کردند. همچنین رهبر انقلاب پس از شعر احمد عزیزی که درباره حضرت اباالفضل(ع) سروده شده بود، به وی گفتند: "چه شسته رفته، صاف، تمیز و خوب شعرتان را درآوردید." و رو به حاضران کردند و ادامه دادند: "آقای عزیزی جزو شعرای پخته و جاافتاده است."

هرچند که عزیزی، توانست تحسین منحصر به فرد رهبر انقلاب را نصیب خود کند، اما در این دیدار، هیچ شاعری مثل ناصر فیض نتوانست برای دقایقی لبخند را بر چهره ایشان بنشاند. فیض، طنزپردازی است که اهل قم است و تاکنون چندین مجموعه شعر طنز از جمله "املت دسته‌دار" را به چاپ رسانده است. آیت‌الله خامنه‌ای پس از اتمام غزل طنز ناصر فیض، به ایشان گفتند: "حتما شیوه سخن خود را عوض نکنید!" اشاره مقام معظم رهبری به بیت اول این شعر بود که با مصرع "باید که شیوه سخنم را عوض کنم" آغاز می‌شد.

علی هوشمند و راحله معماریان دیگر شاعران جوانی بودند که در ادامه اشعارشان را قرائت کردند.

سپس نغمه مستشار نظامی، از کرج، غزلی را که به حضرت موعود(عج) تقدیم کرده بود، خواند. وی گفت: حضور ایشان (حضرت مهدی) را در این‌جا بیش‌تر احساس می‌کنم. شعر مستشار نظامی، اولین اظهارنظر مقام معظم رهبری را درباره شعر جوان در این جمع در پی‌ داشت. ایشان فرمودند: "واقعا شعر جوان‌ها خوب شده است."

مریم رزاقی از ساری نیز شعری را خواند که به امام زمان(عج) تقدیم شده بود، اما این شعرخوانی سارا حیدری از سمنان بود، که توجه زیاد رهبر انقلاب را به خود جلب کرد. استفاده از عناصر رنگ و ایماژهای شعری در شعر حیدری به گونه‌ای بود که آیت‌الله خامنه‌ای پس از اتمام شعر، به شاعر گفتند: "بسیار خوب با شعرتان تصاویر را ارایه کرده‌اید و در واقع شما نقاشی کرده‌اید."

به غیر از فارسی، ترکی تنها زبانی بود که شعری به این زبان شیرین در این خلوت انس خوانده شد. دو شاعر ترک‌زبان شعرهایی را به زبان ترکی قرائت کردند که اولی‌شان ولی‌الله کلامی از زنجان بود. او شعر خود را درباره مرحوم بهجتی(شفق) سروده بود و وقتی شعرخوانی‌اش تمام شد، رهبر انقلاب خطاب به وی گفتند: "کلامی را کلام از دل برآید."

سپس سیدابوالقاسم حسینی(ژرفا) شعری را قرائت کرد که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای آن را پرمغز و خوش‌لفظ توصیف کردند.

در ادامه بهمن صالحی از رشت شعری را با عنوان "شب کوفه" که درباره حضرت علی(ع) سروه بود، خواند. سپس رهبر انقلاب یادی از سفر رشت خود کردند و گفتند: "یادم است که در آن سفر شعری را برای ما فرستاده بودید که خیلی قشنگ بود."

در میان پیشکسوتان، شاعر دیگری نیز شعر خود را خواند. این شاعر عباس براتی‌پور بود که یک رباعی و یک غزل را به ترتیب برای امام راحل(ره) و شهیدان قرائت کرد.

حمیدرضا برقعی از قم نیز یک مربع ترکیب عاشورایی را ارایه داد که با تشویق خاص رهبر معظم انقلاب مواجه شد. ایشان گفتند: "باز این چه شور است که در جان واژه‌هاست! این جوان‌ها کارهای برجسته‌ای را انجام می‌دهند."

نیمی از زمان مراسم دیدار شاعران با رهبر انقلاب، گذشته بود که ساعد باقری نکته‌‌ای را یادآور شد. مجری جلسه گفت: بعضی‌ها می‌گویند که چرا در این دیدار شعرهای سپید خوانده نمی‌شود. باید بگویم که اغلب کسانی که در این‌جا شعرهای کلاسیک می‌خوانند، شعرهای سپید هم سروده‌اند و در کارنامه شعری‌شان دارند، اما نمی‌دانم که چرا ترجیح می‌دهند اشعار کلاسیک‌شان را بخوانند. در همین لحظه رهبر انقلاب گفتند: "الخیر فی ما وقع!"

پس از خنده کوتاه حاضران، ناصر حامدی از استان گیلان شعرش را خواند و سپس غلامعلی حداد عادل، رییس مجلس شورای اسلامی، که اولین نفر سمت راست مقام معظم رهبری نشسته بود، به شعرخوانی پرداخت. وی ابتدا یک قطعه سه بیتی را قرائت کرد که سال گذشته در گیرودار مناقشات رؤیت هلال ماه شوال سروده شده بود. حداد عادل همچنین غزلی را که به تعبیر خود برای "خورشید پنهان" گفته بود، خواند.

قبل از این‌که محمدرضا سهرابی‌نژاد، شعرخوانی خود را در این دیدار صمیمی شروع کند، ساعد باقری درباره او کمی سخن گفت. مجری این مراسم، سهرابی‌نژاد را در کنار مرحوم سیدحسن حسینی و قیصر امین‌پور، از پیشگامان قالب‌های کلاسیک در عرصه شعر انقلاب توصیف کرد.

جلیل صفربیگی از استان ایلام، خلیل ذکاوت از استان فارس، بهمن ساکی از استان خوزستان، جواد زهتاب از استان اصفهان و سید حبیب نظاری، شاعر خوزستانی مقیم قم، از دیگر شاعرانی بودند که در حضور رهبر انقلاب شعر خود را خواندند.

دومین شعر به زبان ترکی را وحید طلعت از ارومیه قرائت کرد. مقام معظم رهبری نیز پس از شعرخوانی طلعت، به زبان ترکی وی را تشویق کردند.

نقطه پایانی شعرخوانی این دیدار، عبدالرضا موسوی بود. او قبل از این‌که شعر خود را شروع کند، گفت: چند وقت پیش خدمت آقای مظاهر مصفا رسیدم، ایشان حال خوبی نداشتند و از روزگار گلایه می‌کردند. پس از بازگشت از خانه مصفا، قصیده‌ای را سرودم که در این‌جا می‌خوانم. از شما هم تقاضا دارم که جویای احوالش شوید.

رهبر انقلاب نیز با بیان این‌که آقای مصفا از جوانی دارای روحیه‌ای حساس و لطیف بودند، وی را شاعر خوبی توصیف کردند و احوال او را پرسیدند. آیت‌الله خامنه‌ای سپس چند بیتی از شعری را خواندند که مظاهر مصفا در عذرخواهی از مرحوم فروزانفر سروده است.

در پایان مراسم شعرخوانی، باقری گفت: در این مراسم شاعران برجسته‌ای حضور داشتند که فرصت نشد شعرهایشان خوانده شود. یکی از معیارهای انتخاب شاعرانی که در این جمع شعر می‌خوانند این است که شاعرانی که سال‌های گذشته اغلب شعر می‌خواندند، فرصت‌شان به دیگر شاعران سپرده شود. از همین روست که شاعران جوانی مثل فاضل نظری و محمدسعید میرزایی با این‌که برندگان جشنواره‌های مختلفی مثل جشنواره شعر فجر شده‌اند، در این نشست شعر نخواندند و فرصتشان را به دیگر شاعران دادند.

سخنرانی رهبر معظم انقلاب پایان‌بخش این جمع دوستانه بود.

حسین آهی، صابر امامی، رضا رفیع، حمید هنرجو، اسماعیل امینی، محمود اکرامی، مرتضی امیری اسفندقه، سینا علیمحمدی، مهدی فرجی، سیداحمد نادمی، پدرام پاک‌آیین، حسن بنیانیان، راشد یزدی، محسن مؤمنی، علیرضا قزوه، مجتبی رحماندوست، پرویز بیگی حبیب‌آبادی، محمدرضا سنگری، محمد حمزه‌زاده، ضیاءالدین شفیعی، سعید بیابانکی، فاطمه راکعی، ابراهیم حسن‌بیگی و جواد محقق از دیگر حاضران در این دیدار بودند.

شاعران محل دیدار صمیمانه‌شان را با رهبر معظم انقلاب اسلامی در رمضان 1428 در حالی ترک می‌کردند که چهره‌هایشان از اندوخته‌های نظری و حسی تازه‌ای حکایت می‌کرد و به نظر می‌رسید آن چشمان بی‌صبرانه در انتظار خلوت انس دیگرند.