راهبرد انقلاب اسلامی در تعمیق انتظار در جوامع اسلامی

خاستگاه انقلاب اسلامی
وقوع انقلاب اسلامی در ایران، سرآغاز فصل جدید و تحولی عظیم در حیات بشر امروز است. این حرکت عظیم که از تعالیم و آموزه‌های انبیای الهی نشأت گرفته، گامی بزرگ در تحقق عملی فرامین الهی با هویت اسلامی شیعی است.
حرکت امتی مسلمان، در جهت تغییر نظام غیر اسلامی به منظور جایگزین نمودن یک نظام جامع و کامل اسلامی به جای آن و تلاشی در جهت اجرای قوانین اسلامی در کلیه شئون زندگی است.
این نهضت که با هدایت و رهبری حکیمانه ابرمردی از تبار معصومین: به بار نشست، احیاگر نوعی تفکر، با اصول و جهان بینی الهی، مغایر با مبانی مادّی و غیر الهی برخاسته از فطرت بشر است .
استاد شهید مرتضی مطهری در شرایطی که هنوز این انقلاب به پیروزی نرسیده بود در بیان ماهیت این نهضت چنین می گوید:
این نهضت، نهضتی است از تیپ نهضت پیامبران، یعنی برخاسته از "خودآگاهی الهی " یا "خداآگاهی " این خودآگاهی ریشه اش در اعماق فطرت بشر است; از ضمیر باطن سرچشمه می گیرد .
شهید مطهری با تکیه بر اینکه این نهضت، در راستای حرکت پیامبران الهی و هم سو با فطرت بشر است، این نهضت را گام و حرکتی الهی برای تقویت و تداوم نهضت‌های انبیاء می‌داند .
از آنجا که گرایش به مبدأ جهان، کششی درونی به سوی حقیقتی است که عالم به آن تکیه دارد و اعتقاد به خدا از درون انسان بر می‌خیزد. خداوند هدف غایی خلقت و آفرینش انسان را عبودیت و پرستش خود می‌داند و در آیه 33 سوره توبه آمده است :
وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الاِْنسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ؛
جن و انس را نیافریدیم، مگر برای اینکه مرا عبادت کنند .
طبیعی است که برای وصول به هدف خلقت، باید شرایطی فراهم گردد که عبودیت و بندگی انسان تحت حاکمیت الهی انجام شود زیرا اسلام حاکمیت مطلق را از آن خدا دانسته و پیامبران و خلفای الهی را مأمور اجرای حاکمیت الهی در زمین می‌داند قرآن در این زمینه می‌فرماید :
یَاداوُودُ إِنَّا جَعَلْنَـکَ خَلِیفَةً فِی الاَْرْضِ فَاحْکُم بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ.
مقصد و هدف همه انبیا، برقراری نظام عادلانه بوده است، تا در پرتو آن بتوانند احکام خداوند را اجراء نمایند. قرآن کریم هدف از ارسال رسولان را برقراری قسط و عدل در جوامع انسانی دانسته می‌فرماید :
Gلَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَـتِ وَ أَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَـبَ وَ الْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِF؛
براستی ما پیامبران خود را با دلایل آشکار روانه کردیم و با آنها کتاب و ترازو را فرو آوردیم تا مردم به انصاف برخیزند .
این آیه هدف عمومی همه پیام آوران و زمامداران حکومت اسلامی در طول تاریخ را برپایی قسط و عدل در جوامع انسانی می‌داند. البته هدف اصیل همه این حکومت ها، خلیفة الله شدن انسان و قیام به قسط و عدل در پرتو آن است .
از آنجا که هر حکومتی بر پایه اصول حاکم بر مکتب خویش استوار است، حکومت اسلامی ایران نیز با ریشه ای که در نهضت‌های انبیاء و انقلاب رسول گرامی اسلام دارد، مهم‌ترین هدف این حکومت را دو چیز می‌داند. اول : هدایت انسان ها به سوی خلیفة الله شدن. دوم : ساختن کشور اسلامی بر اساس قوانین و اصول اسلامی.
از این رو بنیان گذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی با بینش ژرف و نگرشی کاملا اسلامی ـ قرآنی، این خلأ بزرگ را احساس نموده و تشکیل حکومت اسلامی را بزرگترین وظیفه خود دانست و در این راه با حرکت و نهضت فرهنگی ـ به دور از نهضت مسلحانه ـ از 15 خرداد 1342 به روشن گری امت اسلامی پرداخت و نیز در دوران تبعیدشان در نجف اشرف به تألیف کتاب ارزشمند "ولایت فقیه " اقدام کرد و در این مسیر هرگز از پرورش شاگردان عالِم و مدیر و با تقوا غفلت نورزید تا این که شرایط برای تحقق حکومت اسلامی در سال 57 فراهم گردید .
لزوم برپایی حکومت اسلامی در عصر غیبت
متأسفانه از صدر اسلام، زمان رسول الله و هم در زمان ائمه: مخالفان، مانع ایجاد و استمرار حکومت اسلامی شدند.
راه اندازی جنگ‌ها، کارشکنی‌ها و موانع بسیار دیگری مانع از تحقق این امر در زمان رسول اکرم شد .
در این رابطه امام خمینی می‌فرماید:
من بسیاری از اوقات از دو امر متأسفم که یکی اش از دیگری بیشتر تأسف دارد. یکی این که در تمام دوره از صدر اسلام، نبوت، تا آخر نگذاشتند که یک حکومت دلخواه اسلام وجود پیدا بکند. در زمان سایر ائمه:، حتی زمانِ حضرت امیر که مواجه بود با آن جنگ های داخلی و آن منافق هایی که از کفّار بدتر هستند و نگذاشتند حکومت شکل بگیرد به طوری که دلخواه باشد.
این روند نامبارک در زمان غیبت کبرای امام عصر بیش از گذشته ملموس و محسوس گردید به طوری که باعث شد به رغم گذشت قرون متمادی از ظهور اسلام، مسلمانان بیش از پیش از اسلام فاصله بگیرند. این دوری موجب شد که تحقق حکومت عدل جهانی به دست منجی بشریت به فراموشی سپرده شود و یا یأس و ناباوری بر آن پرده افکنده، ظهور را در افقی بسیار دوردست قرار دهد .
امام خمینی با درک عمیق از شرایط اسف بار حاکم بر جوامع اسلامی، دوری مسلمانان از اسلام را یک واقعیت تلخ و مانعی بزرگ در راه رسیدن به ظهور امام عصر و استقرار اسلام در زمین دانسته و با هشدار به اینکه تلاش دشمنان در جهت حذف اسلام صورت می‌گیرد; چنین اظهار می‌دارد :
یکی از مسائل بسیار تلخ و تأسف بار تاریخ اسلام از زمان غیبت کبری امام زمان4 تاکنون، انزوا و عزلت اسلام و تشیع بوده است. دین ستیزی مخصوصاً با دین اسلام و مذهب تشیع در طول تاریخ اسلام از سوی دشمنان به شکل گسترده و چشمگیری در جهت حذف اسلام در جریان بوده است .
ایشان با دلایل شرعی و عقلی، ضرورت تأسیس حکومت اسلامی و اجرای قوانین اسلامی را بعد از رسول اکرم و ائمه اطهار: اثبات نموده و این امر را از وظایف اجتناب ناپذیر مسلمانان می‌داند.
به اعتقاد امام خمینی(قدس سره) صرف وجود قانون برای اصلاح جامعه کافی نیست، لذاوجود قوه مجریه را در کنار قانون، یک امر ضروری دانسته و دلایل عمده خود را در این زمینه چنین بیان می‌دارد :
1. سنت و رویه رسول اکرم و امیرمؤمنان
سنت و رویه پیغمبر اکرم دلیل بر لزوم تشکیل حکومت است .
ایشان با ذکر دو دلیل می‌فرماید: اول اینکه خود حضرت رسول اکرم تشکیل حکومت داده و به اداره جامعه در همه ابعاد، از نصب قاضی، ارسال سفراء، فرماندهی جنگ و امور دیگری که برای اداره یک جامعه لازم است پرداخت و دوم; حضرت پس از خود فرمان داد تا حاکم تعیین شود. و این بدان معناست که حکومت پس از رسول اکرم هم لازم است .
امام خمینی درباره وجود دولت در زمان حضرت امیر می‌فرماید :
زمان حضرت امیر هم حکومت تشکیل شد. سازمان دولتی وجود داشت و اداره و اجرا صورت می‌گرفت .
2. ضرورت استمرار اجرای احکام
بدیهی است ضرورت اجرای احکام که تشکیل حکومت رسول اکرم را لازم آورده منحصر و محدود به زمان آن حضرت نیست پس از رحلت رسول اکرم نیز ادامه دارد. طبق آیه شریفه، احکام اسلام محدود به زمان و مکانی نیست و تا اَبد باقی و لازم الاجراست .
امام خمینی با اشاره به اینکه انواع مالیات‌ها و دفاع از سرزمین اسلامی و اجرای قوانین اسلامی محدود به زمان و مکان خاصی نیست، ضرورت تشکیل حکومت را شرعاً و عقلا بعد از رسول اکرم6 لازم دانسته، فرمودند:
از غیبت صغری تاکنون که هزار و چند صد سال می‌گذرد و ممکن است صد هزار سال دیگر بگذرد و مصلحت اقتضاء نکند که حضرت تشریف بیاورد، در طول این مدت مدید احکام اسلام باید زمین بماند و اجرا نشود؟ و هر که هر کاری خواست بکند؟ هرج و مرج است؟! قوانینی که پیغمبر اسلام در راه بیان و تبلیغ و نشر و اجرای آن بیست و سه سال زحمت طاقت فرسا کشید فقط برای مدت محدودی بود؟ آیا خدا اجرای احکامش را محدود کرد به دویست سال؟ و پس از غیبت صغری، اسلام دیگر همه چیزش را رها کرده است؟
امام خطاب به کسانی که مخالف تشکیل حکومت اسلامی‌اند می‌فرماید تعطیلی جزیه، خراج، خمس، زکات، قانون کیفری و قصاص یعنی تعطیل نمودن اسلام و این طرز تفکر را انکار ضرورت اجرای احکام می‌داند که نتیجه اش انکار جاودانگی دین اسلام و جامعیت احکام آن است .
3. ماهیت و کیفیت قوانین اسلام
دلیل دیگر بر لزوم تشکیل حکومت، ماهیت و کیفیت قوانین اسلام ـ احکام شرع ـ است ماهیت و کیفیت این قوانین می‌رساند که برای تکوین یک دولت و برای اداره سیاسی و اقتصادی و فرهنگی جامعه تشریع گشته است .
و این امر به دو دلیل است : اینکه در احکام اسلام همه نظام حقوقی که برای بشر لازم است آمده و ماهیت و کیفیت احکام شرع طوری است که مستلزم تشکیل حکومت است .
ایشان علاوه بر سه دلیل عمده و اساسی در تشکیل حکومت به عوامل دیگری مثل لزوم وحدت امت اسلامی، حفظ وطن از تصرف بیگانگان و نجات و یاری رسانی مظلومان اشاره می‌نمایند .
انقلاب اسلامی و زمینه‌های همگون
امام خمینی با عزمی راسخ و اهدافی بلند در راستای حرکت و نهضت امام عصر، هدایت و رهبری انقلابی بزرگ را به عهده گرفت و با تحول عظیم معنوی و روحی که در مردم ایران به وجود آمد این انقلاب را با اقتدار اسلامی به بار نشاند .
ایشان با اعتقاد به اینکه فرا رسیدن ظهور امام عصر و حاکمیت اسلام در سطح جهان همانند امور دیگر تابع قوانین و سنت‌های الهی است ایجاد بسترهای مناسب اجتماعی را از ضروریات می‌دانستند. بر این اساس، ایجاد زمینه‌ها و بسترهای همگون و متناسب با حکومت امام مهدی4 از نظر امام خمینی اجتناب ناپذیر بود. همانطور که در تاریخ نمونه هایی روشن از این زمینه سازی را می‌توان دید .
رسول خدا، برای پی ریزی ارکان حکومت اسلامی در مدینه، زمینه پذیرش آن را با بیعت عقبه اول، در میان مردم ایجاد فرمود بیعتی که پذیرش آن موجب گردن نهادن مردم به باورها و ارزش‌های اساسی اسلام چون اجتناب از شرک، دزدی و دروغ و افتراء بود. و با پیمان عقبه دوم، سخن از دفاع جدی از خود و اهدافش را مطرح می‌سازد . زیرا مسئله دفاع لازمه استقرار و تحکیم و دوام حکومت اسلامی بود. همان گونه که فقدان شرایط لازم بعد از رسول اکرم، امام علی را با وجود همه شایستگی هایش خانه نشین نمود که بعد از بیست و پنج سال امام علی طی سخنانی علت پذیرش این مسئولیت را این چنین بیان فرمود :
أما والّذی فَلَقَ الحَبّة وبَرَأ النَّسَمَةَ، لولا حُضُورُ الحاضر، وقیامُ الحُجَّةِ بوُجُود النّاصِرِ ،... لاَلْقَیْتُ حَبْلَها علی غارِبَها، وَلَسَقَیْتُ آخِرَها بِکَأسِ أَوَّلِها ...؛
سوگند به خدایی که دانه را شکافت و جان را آفرید، اگر حضور فراوان بیعت کنندگان نبود، و یاران، حجت را بر من تمام نمی کردند ... مهار شتر خلافت را بر کوهان آن انداخته رهایش می‌ساختم، و آخر خلافت را به کاسه اول آن سیراب می‌کردم ... .
به این جهت بود که معمار انقلاب اسلامی با تحول و آمادگی که در توده‌های مردم ایران مشاهده نمود و اطمینان خاطر از حصول شرایط مناسب، انقلاب را به نتیجه رساند و این انقلاب را به بستری مناسب برای حاکمیت جهانی اسلام در زمان ظهور مبدل کرد. و آن را نقطه شروع انقلاب جهانی امام مهدی دانسته و امیدوارانه از زمینه سازی این انقلاب برای نهضت نهایی سخن می‌گوید :
انقلاب مردم ایران، نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام به پرچم داری حضرت حجت ـ ارواحنا فداه ـ است که خداوند بر همه مسلمانان و جهانیان منت نهد و ظهور و فرجش را در عصر حاضر قرار دهد .
... گویی جهان مهیّا می‌شود برای طلوع آفتاب ولایت از افق مکّه معظمه، وکعبه آمال محرومان و حکومت مستضعفان .
امام خمینی با بازگو کردن این اهداف و اندیشه‌های بلند به مناسبت‌های مختلف تلاش کرد تا یک دیدگاه جهانی و عمومی و هدفمند را برای ملت ایران و ملل جهان به تصویر کشیده و در جهت تحقق اندیشه‌های بلند خود یک دعوت و درخواست جهانی را مطرح نماید .
یکی از اهداف مهم انقلاب اسلامی ایجاد و تقویت یک جنبش جهانی است تا بتواند برای نهضت امام عصر یارانی متقی، مدیر و مدبر و مجاهدانی شایسته تربیت کند تا بدین وسیله یکی از زمینه‌ها و شرایط اساسی ظهور فراهم گردد .
انقلاب اسلامی با تفکر و عملکرد جهانی اعتقاد دارد هیچ مرز حقیقی بین انسان‌ها وجود ندارد و از حقوق و مسئولیت جهانی بشر صحبت می‌کند .
در مقدمه قانون اساسی درباره این هدف بزرگ چنین آمده است :
قانون اساسی با توجه به محتوای اسلامی ـ انقلاب ایران، که حرکتی برای پیروزی تمام مستضعفین بر مستکبرین بود زمینه تداوم این انقلاب را در داخل و خارج کشور فراهم می‌کند بویژه در گسترش روابط بین المللی با دیگر جنبش‌های اسلامی و مردمی می‌کوشد. تا راه تشکیل امت واحد جهانی را هموار کند و استمرار مبارزه در نجات ملل محروم و تحت ستم در تمامی جهان قوام یابد .
در اصل یازدهم قانون اساسی آمده است:
به حکم آیه کریمه إِنَّ هَـذِهِی أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَ حِدَةً وَ أَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ همه مسلمانان، یک امت‌اند و جمهوری اسلامی ایران مؤظف است سیاست کلی خود را بر پایه ائتلاف و اتحاد ملل اسلامی قرار دهد و کوشش پی گیر به عمل آورد تا وحدت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جهان اسلام را تحقق بخشد .
معمار کبیر انقلاب اسلامی با به صحنه آوردن احکام و قوانین اسلام و اعلام اهداف بلند انقلاب اسلامی، فاصله فاحش موجود بین مردم مسلمان و اسلام را به شکلی معجزه آسا و به میزان قابل توجه تقلیل داد، تا راه را برای پذیرش انقلاب امام عصر فراهم نماید .
تحولات و دگرگونی‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی بوجود آمده در ایران و مقاومت و شهامت تحسین برانگیز و مخلصانه سربازان روح الله در طول هشت سال جنگ تحمیلی از نتایج افتخارآمیز کارنامه انقلاب است .
در روایاتی چند ـ به نقل از شیعه و سنی ـ آمده است که پیش از ظهور مهدی مردمی قیام می‌کنند و مقدمات حکومت مهدی را فراهم می‌سازند .
حافظ ابو عبدالله گنجی شافعی، محدث معروف اهل سنت، باب پنجم از کتاب خود را درباره مهدی یعنی "البیان فی اخبار صاحب الزمان " ویژه همین مطلب نموده است و این حدیث را از رسول اکرم نقل می‌کند :
یَخْرُجُ ناسٌ مِن المشرق، فَیُوَطئُونَ لِلْمهدی یعنی سلطانَه; مردمی از شرق قیام می‌کنند، و زمینه حکومت مهدی را فراهم می‌سازند .
حافظ گنجی پس از نقل حدیث می‌گوید :
این حدیث، حدیثی است حسن و صحیح، که آن را راویان موثّق و عالمان حجّت روایت کرده‌اند و حافظ ابن ماجد قزوینی این حدیث را در کتاب سنن (صحیح) خود آورده است.
در کتاب‌ها و مدارک شیعه نیز، این احادیث و این مضامین آمده است.
از امام علی روایت شده است :
شروع کار مهدی از طرف مشرق است .
همانطور که ملاحظه می‌شود پیامبر ظهور مهدی را مترتب بر زمینه‌های مساعد می‌داند. و از آنجا که حکومت امام عصر جهانی است طبیعتاً آمادگی و زمینه عمومی در سطح جهانی را می‌طلبد .
ایرانیان در روایات
روایاتی که در زمینه حوادث پیش از ظهور از جانب معصومین: وارد شده است خبر از برپایی نظامی الهی و مدافع معصومین: می‌دهد و نیز به نقش فعال مردم ایران در آن قیام الهی اشاره گردیده است. که این روایت نشان از شایستگی‌ها و قابلیت‌های مردم ایران دارد .
رُوِی النعمانی عن أحمد بن محمد بن سعید قال حدثنی علی بن الحسن عن أخیه محمد بن الحسن عن أبیه عن أحمد بن عمر الحلبی، عن الحسین بن موسی عن معمر بن یحیی بن سام، عن أبی خالد الکابلی، عن أبی جعفرأنّه قال:
کأنّی بقوم قدْ خَرجُوا بالمشرق یطلبون الحق فلا یُعْطُونَهُ ثُمَّ یَطْلبونَهُ فلا یُعْطونه، فإذا رأوا ذلک وَضَعُوا سُیوفَهم علی عواتفهم، فَیُعْطُونَ ما سألوه فلا یَقْبِلُونه حتّی یقومُوا، ولا یدفعونها إلا إلی صاحِبکُمْ. قُتلاهم شهداء، أما إنی لو ادرکْتُ ذلک لا ستبقیْتُ نفسی لِصاحبِ هذَا الأمر؛ گویا قومی را می‌بینم که در مشرق قیام کرده‌اند و حق را می‌طلبند ; ولی حق را به آنها نمی دهند. بار دیگر طلب می‌کنند ; ولی باز به آنان واگذار نمی کنند. در این حالت، شمشیرها را از نیام کشیده، بر شانه می‌گذارند که در این هنگام، دشمن خواسته آنها را می‌پذیرد. ولی آنان نمی پذیرند و قیام می‌کنند و حق را واگذار نمی کنند، مگر به صاحب امر، کشتگان آنان شهید هستند و اگر من آنان را درک می‌کردم، خودم را برای صاحب این امر آماده می‌کردم .
گفتنی است راویان این حدیث همه ثقه اند.
روی المجلسی عن تاریخ قم تألیف الحسن بن محمد بن الحسن القمی باسناده عن علی بن عیسی عن أیوب بن یحیی الجندل عن أبی الحسن الأول7:
رجلٌ مِن أهل قم یدعو الناس إلی الحق یجتمع معه قوم قلوبهم کزبر الحدید، لا تزلهم الریاح العواصف لا یُملِّونَ مِن الحرب ولا یُجْبِنونَ وعلی اللهِ یتوکّلون والعاقبةُ لِلمتَّقین؛
مردی از قم، مردم را به سوی خدا دعوت می‌کند، افرادی گرد او جمع می‌شوند که قلب هایشان همچون پاره‌های آهن ستبر است که بادهای تند حوادث، آنان را نمی لغزاند از جنگ خسته نشده و نمی ترسند اعتماد آنان به خداست و سرانجام کار از آن پرهیزکاران است .
با تأمل در روایاتی از این دست و بررسی تحولات شگرفی که انقلاب اسلامی در دوران مهجوریت اسلام به ارمغان آورد، به خوبی ما را به جایگاه ویژه ایرانیان در احیای اسلام اصیل فرا می‌خواند .
اندیشه صدور انقلاب و دستاورد آن
با بررسی اقوال، اندیشه‌ها و عملکرد امام خمینی در طول انقلاب اسلامی این حقیقت به خوبی روشن شد که هدف امام، رسالتی فراتر از مبارزه با رژیم شاه و رهانیدن مردم ایران از چنگال او بود، بلکه هدف و آرمان اصلی حضرت امام ترویج و گسترش انقلاب اسلامی تا رفع فتنه در جهان و ایجاد حکومت جهانی اسلام بوده است.
به این جهت پس از پیروزی، دکترین صدور انقلاب اسلامی را مطرح نمود. امام خمینی در بیاناتی متعدد به حاکمیت اسلام و احکام مترقی آن در سراسر جهان اشاره داشت و در این باره فرمود :
ما انقلابمان را به تمام جهان صادر می‌کنیم چرا که انقلاب ما اسلامی است و تا بانگ لا اله إلا الله ومحمد رسول الله بر تمام جهان طنین نیفکند مبارزه هست و تا مبارزه در هر کجای جهان علیه مستکبران هست ما هستیم .
امام خمینی با اعتقاد راسخ به سیطره اسلام در آخر الزمان بر همه ممالک جهان و تشکیل حکومت واحد اسلامی در جهان، از هیچ تلاشی در تحقق این هدف بزرگ دریغ نورزید .
بی تردید گرد آمدن مردم جهان زیر یک پرچم، برچیده شدن سلاح‌های وحشتناک از جهان و از بین رفتن استعمارگران و رها شدن جهانیان از کشمکش‌ها و بازی‌های سیاسی و نظامی نیازمند آمادگی و زمینه‌های مساعد است. از زمینه‌های ضروری برای تحقق این امر، آمادگی فرهنگی در جهان است به طوری که سطح افکار عمومی به درجه ای از شناخت برسد که مرزهای جغرافیایی، تعصبات قومی و نژادی و زبان از عواملی به شمار نیاید که ملت‌ها را از پذیرش حقیقتی واحد دور نموده و هر روز بر فاصله‌های بین ملت‌ها بیفزاید.
طبیعی است که اداره جهان با یک حکومت، قانون، فرهنگ و این همه تنوع فکری و فرهنگی و سلایق مختلف کاری است که نمی توان به طور فوق العاده و با معجزه حل کرد بلکه باید برای تحقق این موضوع مهم برنامه و حرکت‌های اصلاحی لازم را انجام داد .
از این رو امام خمینی با بازخوانی انسان معاصر به اندیشه متعالی اسلامی تحوّلات بزرگی را در سطح جهان به وجود آورد .
دستاوردهای انقلاب اسلامی در سطح جهان در زمینه‌های گوناگون قابل بررسی است اما شناسایی حرکت‌های مؤثر و مثبت که راه رسیدن به یک جنبش جهانی را تسهیل و تسریع کند از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است .
بیداری فطرت‌ها
با تأثیر عمیق معنوی ـ فرهنگی انقلاب اسلامی بر جهان، خیزش یک حرکت اسلامی از گوشه و کنار جهان برای تحقق هدفی واحد، یعنی رسیدن به حاکمیت عدل در جهان، محسوس و ملموس است. شکل گیری و گسترش این حرکت جهانی گویای وجود یک عامل ذاتی و فطری مشترک در همه انسان هاست و این عامل فطری و ذاتی است که همه انسان‌ها را به دنبال سرچشمه حقیقت کشانده تا به آرامش برساند .
از آنجا که گرایش به مبدأ جهان و کشش درونی به سوی حقیقتی که عالم به آن تکیه دارد، فطری هر انسانی است یعنی نهاد هر انسانی به حقیقتی گرایش دارد که "بکلّ شیء محیط " و "علی کل شیء شهید " باشد و خود "الحی الّذی لا یموت " باشد .
پس تا آنجا که قلمرو انسانیت هست، نفوذ رسالت خاتم انبیاء6 هم هست .
از این جهت قرآن بیان می‌دارد که رسول الله6 در عین این که معلم است مذکّر هم است ; یعنی هر چه به بشر می‌گویی، در نهاد او هست. تو فقط تذکر می‌دهی، و یادآوری می‌کنی. از دو اصل جهان شمول بودن رسالت و تذکره بودن رسالت، چنین استفاده می‌شود که اعتقاد به اصول و معارف اولیه دین در نهاد هر بشری است.
قرآن کریم در این باره می‌فرماید :
Gفَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا لاَ تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَ لِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُF .
پس روی خود را با گرایش تمام به حق به سوی این دین کن، با همان سرشتی که خدا مردم را با آن سرشته است، آفرینش خدا تغییرپذیر نیست .
پس دین سرمایه ذاتی هر انسانی است و روح نا آرام انسان تنها با حرکت به سوی معبود
است که آرام می‌گیرد. از منظر قرآن، اصل مشترک بین همه انسان‌ها یعنی "فطرت " دارای
سه ویژگی است: نخست آن که خدا را می‌شناسد و او را می‌خواهد، دین خدا را می‌خواهد
و بس; دوّم آن که در همه آدمیان، به ودیعت نهاده شده است، به طوری که هیچ بشری بدون
فطرت الهی خلق نشده و نمی شود، سوم آن که از گزند هرگونه تغییر و تبدیل مصون است. قرآن کریم می‌فرماید:
(...از فطرت الهی پیروی کن فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا لاَ تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ)؛
که خداوند مردم را بر پایه آن آفریده است و آفرینش خدا تغییر نمی پذیرد.
آری دین اسلام، یک دین فطری با وحدتی فراگیر و جهان شمول است و اصول دین (توحید، عدل، معاد، نبوّت و امامت) نیز از امور فطری است که در نهاد و سرشت همه انسان‌ها قرار داده شده است.
بی تردید مسأله امامت مهدی موعود و انتظار منجی و مصلح جهانی نیز از جمله مسائلی است که همه انسان‌ها در انتظار آن روز به سر می‌برند تا مصلحی بیاید و پاسخگوی ندای درونشان باشد و آنها را به آرامش و سعادت برساند.
به همین دلیل انقلاب اسلامی که با الهام و همسو با اهداف امام عصر4 در جهان منتشر گشت به سرعت در حال پیشرفت است. و از آنجا که حقیقت مهدویت در واقع منتهی شدن سیر جوامع بشری به سوی جامعه واحد، سعادت عمومی، امنیت، رفاه همگانی، حکومت حق و عدل، نابودی مستکبران و بسیاری از حقایق که در جامعه عدل جهانی در سطح وسیع عملی خواهد شد می‌باشد این حاکمیت عادلانه خواسته هر انسان سالم با وجدان بیدار و فطرت پاک است .
از این رو حسّ امنیت جویی، عدالت طلبی، حق خواهی و ظلم ستیزی، حرکت مردمی در سراسر جهان بوجود آمد که ندای انقلاب اسلامی، منجر به این بیداری جهانی گشت. و در نتیجه مردمی که در سراسر جهان توانستند آینده امیدبخش را با تأثیرپذیری از انقلاب اسلامی فرا روی خود ببینند به حرکت درآمده، و نهضتی ظلم ستیز و عدالت خواه با معرفتی عمیق و امیدوار به تحقق عدالت جهانی به دست منجی بشریت را بوجود آوردند و در این راه هر دشواری را به جان می‌خرند.
این نهضت اسلامی عبارت از مجموعه افرادی است که در راه خدا می‌جنگند و هدفشان ریشه کن نمودن ظلم و کفر و استقرار کلمة الله بر روی زمین است. پس می‌توان گفت همه جنبش‌ها و نهضت‌های اسلامی، مجموعه واحدی هستند که یک هدف را تعقیب می‌نمایند .
این جریان انقلابی که با الهام از اصول انقلاب اسلامی در حرکت است نوید بخش فراهم آوردن و به فعلیّت رساندن قابلیت‌های فردی و اجتماعی در سطح جهان جهت تحقق روز موعود می‌باشد .
از تأثیرات کلی و عمومی که بعد از انقلاب اسلامی ایران بوجود آمده است می‌توان به سه دسته کلی اشاره نمود .
1. اقبال عمومی مردم جهان به معنویت
از مهم ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی، تأثیرگذاری آن بر مردم جهان است. رویکرد عمومی جهان و جهانیان به معنویت و دین، جهان را در آستانه یک جنبش دینی و معنوی در سطحی فراگیر قرار داده است .
این انقلاب با بازگرداندن بشر به حقایق فراموش شده فطری، دین را در منظر اندیشه بشری پر رنگ و برجسته نمود و در دو سطح "ملی " و "جهانی " رویکرد نوینی به معنویت و دین پدید آورد .
از آنجا که سلطه گران در سطح جهان هرگز نتوانسته‌اند پاسخگوی نیازهای بشری در برپایی عدالت اجتماعی باشند و از طرفی کرامت انسانی، اسارت و ذلت را نمی پذیرد، به طور فطری بشر به دنبال حاکمیتی است که این نیازهای درونی را پاسخ گوید; از این رو فرهنگ انقلاب اسلامی به سرعت در جوامع جهانی رسوخ کرده و در حال رشد و توسعه است. به گونه ای که امیدهای تازه ای را برای تربیت مجاهدان نستوه و مقاوم در دل‌ها زنده می‌کند، مبارزانی که امید است به جنبش اسلامی جهانی بپیوندند. برای نمونه به مواردی از این گزارش‌ها اشاره می‌کنیم :
"بیل مایرز " روزنامه نگارو محقق آمریکایی طی ده برنامه متوالی که از شبکه تلویزیونی PBS پخش شد با ارائه نتایج تحقیقات خود در این زمینه اظهار داشت :
مردم سراسر جهان از مادی گرایی و ماتریالیسم خسته شده‌اند و به سرعت به سوی معنویت باز می‌گردند و این بازگشت چندی است که آغاز شده است .
صدها هزار نفر از مردم ایالات متحده که در اجتماع میلیونی مقدّس، به دعوت سازمان میثاق گردهم آمدند، به دعا نشسته و خواستار بازگشت معنویت به جامعه خود شدند .
گرایش و علاقه شهروندان غربی به اطلاعات دینی مذهبی از جمله گزارشات قابل توجه است:
و براساس گزارش شبکه خبری رویتر 41 کاربران بزرگ سال اینترنت در آمریکا (که حدود 28 میلیون نفر هستند) به دنبال اطلاعات مذهبی و یا معنوی در این شبکه‌اند که این رقم روزانه بالغ بر سه میلیون نفر می‌شود .
2. موج اسلام خواهی در جهان
رویکرد عمومی مردم جهان به معنویت، نشان دهنده روح ناآرام انسان کنونی در رسیدن به سرچشمه حقیقت است. موج اسلام خواهی در سطح جهان این واقعیت امید بخش را به خوبی اثبات می‌کند زیرا اسلام دینی است که انسان را به آرامش حقیقی می‌رساند .
پژوهشگران بر این عقیده‌اند:
اسلام با سرعت خیره کننده ای اروپا را به تسخیر خود در می‌آورد، هم اکنون تعداد مسلمانان در انگلیس، آلمان و فرانسه به چهار تا شش میلیون نفر رسیده و در کشورهای دیگر اروپایی نیز صدها هزار مسلمان زندگی می‌کنند .
روزنامه ایل جورنالد چاپ ایتالیا با چاپ مقاله ای با عنوان "اسلام اروپا را تسخیر می‌کند " با صراحت می‌نویسد :
اکنون اسلام دین دوم ایتالیا و اروپا می‌باشد و آینده از آن اسلام می‌باشد و هیچ دینی به سرعت اسلام گسترش نمی یابد .
خبر گزاری رسمی ایتالیا با انتشار گرایش زنان انگلیسی به اسلام چنین آورده است :
تنها در دو سال اخیر بیست هزار زن تحصیل کرده انگلیسی به اسلام گرویده‌اند .
دکتر جان ول استاد تاریخ اسلامی دانشگاه جرج واشنگتن می‌گوید :
در سال‌های اخیر شمار زیادی از مردم آمریکا به اسلام گرویده‌اند و افراد زیادی نیز از کشورهای غربی و اسلامی به ایالات متحده مهاجرت کرده‌اند به گونه ای که جمعیت مسلمانان در این کشور به چیزی حدود 18 میلیون نفر می‌رسد و پیش بینی می‌شود که این جمعیت در آینده به حدی برسد که به قول بعضی از مسلمانان خوش بین ممکن است آمریکا در قرن آینده به یک کشور اسلامی تبدیل شود!
مواردی که در زمینه گرایش مردم جهان به اسلام ذکر شد تنها نمونه بسیار کوچکی از واقعیت امید بخش و نشانگر گسترش اسلام در جهان است .
3. ظهور جنبش‌های اسلامی
قدرت‌های استکبار جهانی به رهبری امریکا و شوروی، سالیان متمادی تلاش کردند تا جهت بسط و سیطره و تحکیم قدرت استعماری خویش به ملت‌های جهان این گونه القا کنند که قدرت‌های برتر و فرا دست تنها آنان هستند و بس. و هیچ کشوری بدون اتکاء به آنان، امکان حیات و زندگی نخواهد داشت .
سرکوب جنبش‌های آزادی بخش در یک صد سال اخیر و حجم وسیع جنگ‌های روانی این ذهنیت و این باور غلط را ایجاد کرده بود که مسلمانان هرگز قادر نیستند بدون اتکاء و وابستگی به قدرت‌های شرق و غرب، روی پای خود بایستند، امّا وقوع انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی با شعار محوری "نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی " و پیروزی اعجاب انگیز و معجزه آسای انقلاب، این باور غلط را از اذهان زدود و امید و روح تازه ای در کالبد مسلمانان و آزادیخواهان جهان دمید .
از این رو پیروزی انقلاب اسلامی باعث شکل گیری جنبش‌های مردمی در سراسر جهان اسلام شد. مردم مسلمانی که از عظمت قدرت خود بی اطلاع بودند و همه مظالم را در چهارچوب قسمت و تقدیر و قضای الهی تفسیر می‌کردند با برداشت نوینی از اسلام راستین و با الگو قرار دادن انقلاب اسلامی به یکباره به حرکت درآمدند .
حرکت‌های مردمی یاد شده، در قالب تشکّل‌ها و گروه‌های جهادی و انقلابی به صحنه آمدند و منشاء تحولات زیادی در جای جای جهان اسلام شدند و محاسبات و معادلات سابقِ حاکم را تغییر دادند.
از گروه‌های اسلامی شیعه مانند "حزب الله " جنبش "امل " و جنبش "امل اسلامی " و در میان گروه‌های سنی "توحید اسلامی " تحت تأثیر مستقیم انقلاب اسلامی ایران رشد کرده اند. خارج کردن اسرائیل از جنوب لبنان پس از 22 سال و خارج کردن مهار قدرت بزرگ غربی در آمریکا، انگلیس، فرانسه، ایتالیا بدون دادن کوچک ترین امتیازی به آن‌ها از دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران است .
مطالبی که بیان شد نشان دهنده نفوذ فرهنگی و معنوی انقلاب اسلامی در سراسر جهان است به گونه ای که بی تردید می‌توان ایران اسلامی را به عنوان "ابرقدرت معنوی " در عصر کنونی نامید نظامی که تکیه گاه و پشتوانه ملت‌های مظلوم و آزادیخواه جهان به شمار می‌رود. گرایش و رویکرد جهانی با هدفی واحد، زمینه مثبتی است که در سطح جهان پدیدار گشته و روز به روز در حال توسعه و افزایش است. به گونه ای که نگاه مستضعفان و محرومان و مسلمانان جهان تنها به ایران اسلامی دوخته شده است; از این رو تعاملات حساب شده و دقیق، مدوّن و فراگیر جمهوری اسلامی با ابعاد گسترده و جامع می‌تواند زمینه‌های ظهور را بیش از پیش فراهم کند. روایات رسیده از امامان معصوم: در زمینه گسترش علم از "قم " به اقصی نقاط جهان، در آخر الزمان خود مبشّری است که نشان دهنده توانایی‌های ایرانیان در این زمینه است و از سویی مسؤولیت و رسالت خطیر ایرانیان را در این خصوص گوشزد می‌نماید. پس رسالت بزرگ ما شناسایی، ارزیابی، ساماندهی، همراه با احیاگری آفاق فکری این جنبش جهانی است.
امید است با حرکتی هوشمندانه و گسترده بتوانیم در تحقق این هدف بزرگ گام برداشته و این زمینه مثبت اجتماعی را در حد توان به کمال رسانده و موجبات ظهور را فراهم آوریم.