ملیکا مهدوی
کشورهای استعمارگر برای غلبه و استیلا بر کشورهایی که مورد تهاجم قرار میدهند ابتدا فرهنگ بومی آن کشورها را از بین میبرند تا مشترکات ملی آنها شکسته شود.
حجتالاسلام روحالله حسینیان رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی که در همایش روایت وحدت و در جمع طلاب و دانشجویان خواهر مجمع فرهنگی شهید بهشتی سخن میگفت، در تبیین بحث بحران هویت گفت: علت اینکه دهها شبکه ماهوارهای و رادیویی و .... بر علیه مذهب و فرهنگ ایران فعالیت میکنند این است که میکوشند تا ملتها را از درون بپوسانند.
وی انقلاب اسلامی را بازگشت به خویشتن دانست و تنها راه مقابله با تهاجمات فرهنگی و هویتی را عمل به همان الگوی انقلاب اسلامی برشمرد.
حسینیان پیروزی انقلاب را در ادامه حرکتی دانست که از سوی حضرت امام راحل(ره) در سالها قبل پیریزی شده بود و به نقل از اسناد ساواک بیان کرد، ساواک مرتبا در گزارشات خود از اردیبهشت 57 به بعد مینویسد که زنان به حجاب روی آوردهاند و از این عامل را زنگ خطری میداند و از این عامل خصوصا در نسل جوان به وحشت افتاده بود.
پس میبینیم که طلیعه پیروزی انقلاب اسلامی ایران را ساواک در چادر زنها و دخترها پیشبینی کرده بود که درست هم پیشبینی کرده بودند.
رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی بازگشت به خویشتن در دانشگاهها را نیز بعد از واقعه 19 دی ماه توسط حضرت امام خمینی دانست و گفت: در آن زمان فرهنگ قالب دانشگاهها فرهنگ مارکسیستی بود و نسل دانشجوی ما اگر میخواست روشنفکر باشد باید مارکسیست میشد اما امام با تعریف قوی از اسلام رنگ مارکسیستی دانشگاهها را کمرنگ کرد و هویت جدید فرهنگ شیعی و اسلامی را ارایه کرد و بر بحران هویتی که دامنگیر دانشگاهیان ما شده بود فائق آمد.
وی با ذکر خاطرهای از دوران انقلاب گفت: گویش اسلامی در دانشگاهها به گونهای قوی شده بود که من در مقابل دانشگاه به چشم خود دیدم که گروهک فداییان خلق بر روی پرچم قرمز خود شعار لاالهالاالله را نوشته بودند و فرهنگ دینی ما قالب شده بود.
حسینیان ریشه بحران هویتی و فرهنگی امروز را مورد بررسی قرار داده و گفت: ریشه این بحران به بعد از جنگ برمیگردد، زیرا جنگ خود هویتساز بود و این هویت و فرهنگ عرفانی در تمامی خانوادهها نفوذ پیدا کرده بود اما پس از جنگ هنگامی که بر طبل دنیاطلبی کوبیده شد یک گسست فرهنگی نسبت به هویت دینی ایجاد گردید. وی سپس با تحلیل تاثیر جریان دوم خرداد گفت: پس از دوم خرداد بر این طبل بیشتر کوبیده شد و علاوه بر آن برساز این حرکت هم دمیده شد و متاسفانه حکومتی که باید خود مدافع دینداری باشد اغراق نیست اگر بگوییم مدافع بیدینی شد.
رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی با برشمردن برخی از مصادیق افزود: به طور مثال خانم شجاعی خانم متدین، چادری و مذهبی معاون رییسجمهور سمیناری را در هتل آزادی برگزار کردند و از زنان به اصطلاح محجبه و نمونه دعوت به عمل آورده بودند اما در میان آنها حتی یک خانم چادری حضور نداشت و سخنرانیهای این سمینار نیز تمام شبههافکنی بود.
وی افزود طرح شبهه و پاسخ اسلام به شبهات یکی از عوامل رشد و پویایی اسلام است اما این وظیفه حکومت نیست که شبههافکنی کند بلکه حکومت باید پاسخها را تهیه کند و از موضع دین طرفداری کند نه از موضع بیدینی.
روحالله حسینیان با ذکر مصادیق دیگری گفت: خانم بروجردی معاون اجتماعی وزارت کشور در برنامه مستقیم تلویزیونی در مورد تولید و استفاده از لباسهای مبتذل میگوید: خیلی حساسیت نباید نشان داد، این لباسهای مبتذل در ابتدا ناهنجار است اما بعد کم کم وقتی اجتماعی شد و مردم هم پوشیدند یک امر هنجار میشود و وقتی هنجار شد عقلانی هم میشود و وقتی عقلانی شد تبدیل به این حکم میشود که هر چه عقل به آن حکم کند شرع هم آن را تایید میکند و میشود شرعی. و به این صراحت لباس مبتذل را شرعی هم میکنند و لباس مبتذل با یک تعبیر عجیب و قریب توسط معاون اجتماعی وزیر کشور جمهوری اسلامی شرعی میشود. اگر فقط اجتماعی میشد هم ما هم حرفی نداشتیم بلکه شرعی میشود.
وی با این تعبیر که ساختن معنویت هم ماند ساختن مادیت بسیار مشکل است اما تخریب آن به آسانی امکانپذیر است افزود: حضرت موسی(ع) 40 سال زحمت کشید و مردم را مؤمن کرد اما هنگامی که بین وعده 30 روزه حضرت موسی 10 روز تاخیر افتاد سامری آنها را گوساله پرست کرد. رییس مرکز اسناد گفت: بنیادهایی که امام راحل(ره) در این کشور ریخته بودند واقعا در عرض این 8 سال مورد هجمه جدی قرار گرفت و ملت ما واقعا بسیار ریشهدار بودند که این طوفان نتوانست همه چیز را نابود کند.
وی در بیان هجمههای سنگین بر علیه دین و فرهنگ در جریان دوم خرداد گفت در روزنامه صبح امروز به صراحت نوشته شد که جریان عاشورا نتیجه خشونت پیامبر در جنگ بدر بود و مطالبی که هویت و ریشههای تاریخی و اعتقادات مذهبی ما را مورد هجوم قرار میداد. هویت شیعی ما با امام حسین(ع) عجین است و وقتی امام حسین را از این فرهنگ و هویت بگیرند چه چیزی باقی میماند؟
وی در ادامه با ابراز تاسف از همسویی برخی از روحانیون با این جریان گفت: حتی توسط برخی از روحانیون نیز بر ضدیت با ارزشها دامن زده میشد. بطور مثال یکی از موارد اتهای آقای عبدالله نوری که من نیز جز هیئت رئیسه دادگاه وی بودم این بود که در روزنامه خرداد که عبدالله نوری مدیر مسئول آن بود فردی به نام مجید محمدی مقالهای نوشته بود که چرا سختگیری میکنید شاید عدهای از خانمها نمیخواهند حجاب داشته باشند و آقای نوری از این مقاله در دادگاه دفاع میکرد. من بعد از اتمام دادگاه به ایشان گفتم که بهتر است انسان بگوید اشتباه کردم و مسئولیت این را به عهده نگیرد و از شما به عنوان یک روحانی توقع این نیست که از بیحجابی دفاع کنید زیرا حجاب از دستورات دینی ماست و من نمیگویم اگر کسی بیحجاب شد باید کشته شود اما شما از این جریان دفاع نکنید اما متاسفانه ایشان دفاع میکردند.
حسینیان ادامه داد: در این چند سال لطمهای که واقعا به هویت دینی ما خورد نتیجهاش همین است که میبینیم.
وی در لزوم چاره اندیشی برای این بحران گفت: ما در قبل از انقلاب در تمامی مساجد کلاس ایدئولوژیک برقرار کرده بودیم اما حالا کدام یک از مساجد این کلاسها را دارند و امروز آموزش و پرورش از امکاناتی است که باید برنامهریزی کند برای هویتسازی استفاده نمیکند در همه دنیا برای کودکان خودشان این برنامهریزی را دارند که کودکانشان با هویت خود در مورد فرهنگ و پیشینه تاریخیشان آشنا میشوند و نسبت به مرزهای خود تعصب پیدا میکنند و در کشورهایی مانند آمریکا که ما بحران واقعی هویت نسبت به حتی پدران خود و خانواده و بستگان دارند و گاهی پدر و خانواده خود را نمیشناسند و فاقد شیرازه قومیت هستند اما در سیستم آموزش آن کشور بحث قوی ناسیونالیسم را میبینیم که نسبت به مرز و بوم خود تعصب دارند. اما در آموزش و پرورش ما خبری از این چیزها نیست و ما باید فرهنگ و هویت شیعی خود را پرورش دهیم.
حجتالاسلام حسینیان با اشاره به سخن حضرت امام(ره) در قبل از انقلاب که به شاه گفته بود شما سه ماه آموزش و پرورش را بدست ما بدهید ببینید چه میشود گفت معنای این حرف این است که آموزش و پرورش چقدر میتواند تاثیرگذار باشد.
وی با برشمردن محافل، جلسات، هیئتها، تکایا و امکانات جمعی زیادی که در دست متدینین و روحانیون است گفت: روحانیت ما باید تلاش کند مسایل فرهنگی از قبیل مسایل حجاب و غیره را آنقدر تکرار کند تا ملکه ذهن افراد جامعه شود وقتی ما به دختران جوان خود آموزش و اطلاعات کامل و خوبی نمیدهیم چگونه میتوانیم از مردم توقع داشته باشیم که به آن عمل کنند؟
حسینیان در پایان گفت: باید هنجارها و ارزشها را به جوانان آموزش دهیم تا تبدیل به ضدارزش در جامعه نشود و گرنه جوانی که دارای ارزشها باشد ممکن است در جامعه مورد تحقیر قرار بگیرد.
در ادامه این همایش میز گردی با بحث حوزه و دانشگاه نیز با حضور خانم راستی سطح 4 حوزه و مدیریت منطقه 1 حوزههای علمیه خواهران و دکتر انسیه خزعلی استاد حوزه و دانشگاه برگزار شد.
راستی در این میزگرد گفت: مهمترین پیوستها و گسستها را در بین نخبگان جامعه یعنی حوزویان و دانشگاهیان باید جستجو کرد که بسیار حایز اهمیت است.
وی افزود: بحث وحدت و همگرایی بین حوزه و دانشگاه یک مقوله راهبردی و استراتژیک است برای موفقیت جامعه اسلامی و دینی ماست و برای آن باید کاملا برنامهریزی کرد و وحدت حوزه و دانشگاه و برکات آن برای تمام جامعه خواهد بود.
وی تاثیرگذاری عوامل بسیاری را بر وحدت و حوزه و دانشگاه بیان داشته و گفت: عوامل درونی حوزه و دانشگاه ـ حاکمیت دینی ـ منازعات سیاسی و جناحی ـ تحولاتی که در عرصه جهانی و جهانیسازی وجود دارد همه بر این عامل تاثیرگذار است. وی با بیان حضرت امام راحل نسبت به این موضوع گفت به فرموده حضرت امام(ره) دستاورد وحدت حوزه و دانشگاه سرمنشا پیروزی انقلاب اسلامی ایران بود و ایشان ابراز نگرانی میکردند که مبادا این دو قشر نسبت به این موضوع بیتوجهی کنند و تاثیرات مهم انقلاب به حاشیه کشیده شود و حساسیتهای مقام معظم رهبری نسبت به دانشگاهها و حوزههای علمیه از این اهمیت حکایت دارد.
دکتر انسیه خزعلی استاد حوزه و دانشگاه مدیر گروه عربی دانشگاه الزهراء و عضو بعثه مقام معظم رهبری در سازمان حج نیز گفت: پس از پیروزی انقلاب حرکتهای وسیعی در مسیر وحدت حوزه و دانشگاه انجام شد که بسیاری از آنها بیتاثیر نبوده است حرکت دین و زنده کردن روح ایمان در دانشگاهها صورت گرفته و دیوارهای بیدینی شکسته شده دروس تاریخ اسلام، اخلاق و معارف در قالب واحدها وارد دانشگاه شده است اما میتوان گفت که ایمان را از حوزهها گرفتهاند. اما فقط جسد این ایمان به دانشگاهها آمده و روح ایمان همراه این جسد منتقل نشده است.
وی افزود افرادی که خود ساخته از لحاظ روحی و معنوی بودند در لباس روحانیت مانند شهید مفتح و شهید مطهری توانستند تاثیرات عمیقی را بر روی دانشجویان و دانشگاه بر جای گذارند و حرکتهای تبلیغی خوبی را انجام دهند اما امید این را داریم که ورود ایمان به دانشگاهها به صورت دستوری و فقط به صورت جسم بیجان نباشد و بلکه روح معنویت و ایمان با کار چهره به چهره و ارتباطات خوب معنوی با دانشجویان برقرار شود.
یعنی همان روشی که پیامبر کار میکردند با زبان ساده و قابل فهم و رو در رو، ما گاهی از اوقات فکر میکنیم اگر مسایل را بخواهیم علمی کنیم باید آن را با اقوال و مسایل فلسفی بپیچانیم که این صورت برای دانشجو غیرقابل فهم خواهد شد.
خزعلی روند رو به رشد معنویات در دانشگاهها را مثبت ارزیابی کرد اما آن را ناشی از تلاشهای انجام گرفته در درون دانشگاه و برگرفته از کتب و دروس دانشگاهی ندانست و فضای عمومی را در این امر دخیل دانست و گفت: مسایل معنوی در دانشگاهها به هیچ وجه با 20 سال پیش قابل مقایسه نیست و بسیار رشد داشته است اما امید ما این است که این مسایل عمقیتر و ریشهایتر شود.
وی یکی از راههای تاثیرگذاری مطلوب بر روی دانشجویان را شور و شوق اساتید برشمرد و گفت: میباید افرادی که برای گسترش معنویات انتخاب میشوند متفاوت باشند و این افراد به عنوان رسول نقش اول را دارند که رسول خود باید عامل باشد و شوق و سوز داشته باشد و وقتی این سوز در کسی بود بالاخره دیگران را هم این جرقه آتش خواهد زد و سوز الهی در دلهای جوانان شعلهور خواهد شد. وی ادامه داد ما نه تنها در دانشگاهها بلکه حتی در مدارس نیز نیاز به این سوز و عشق داریم.
دکتر خزعلی مشکل اصلی دانشگاهها را کمبود ایمان دانست و اظهار امیدواری کرد که این معضل فرهنگی و مذهبی با تدابیر دستاندرکاران برطرف گردد.