امنیت را نمی‌توان از لوله تفنگ دید

محمدباقر ذوالقدر طی سخنانی در دومین روز همایش معاونین سیاسی امنیتی استانداری‌ها با تاکید بر این که امنیت از محوری‌ترین و مهمترین وجوه وظایف وزارت کشور است گفت: مسئولیت معاونین سیاسی- امنیتی در سه حوزه اجتماعی و سیاسی قابل تعریف است که به دلیل اشراف معاونت سیاسی بر این سه حوزه باید اقدامات گسترده‌ای در جهت درک درست و عمیق تحولات اجتماعی، سیاسی و امنیتی صورت گیرد.
وی افزود: دنیای کنونی دنیای تحول و پویایی است و حل و فصل مسائل جامعه ما هم به عنوان جامعه‌ای در حال تحول و پویا نیازمند یک تلاش دائمی و مستمر است. ذوالقدر به ارتباط تنگاتنگ مسائل سیاسی، اجتماعی و امنیتی اشاره و خاطرنشان کرد: یک مساله اجتماعی در صورتی که درست مدیریت شود می‌تواند تبدیل به مساله‌ای سیاسی شود و اگر مسائل سیاسی خوب درک نشود تبدیل به مسائل امنیتی می‌شوند که می‌توانند بحران‌های امنیتی در پی داشته باشند بنابراین نوعی رابطه علی و رتبی بین سه مقوله اجتماعی سیاسی و امنیتی وجود دارد. وی افزود: مرز بین موضوعات اجتماعی، سیاسی و امنیتی بسیار ظریف است و گاهی اساسا مرزی وجود ندارد و تبدیل یک مرحله به مرحله دیگر به سرعت انجام می‌گیرد.
به گزارش ایسنا، ذوالقدر در ادامه سخنان خود شناخت تئوریک و مبنای نظری مفهوم کشور یا دولت را جز یکی از مقولات ضروری در تفهیم و تبیین موضوع امنیت و چاره‌جویی در حل بحران‌های امنیتی دانست و گفت: کشور به مفهوم امروزی آن سابقه زیادی در تاریخ ندارد و بعضا با تعابیر دیگری چون دولت و حکومت تداخل پیدا می‌کند.
ذوالقدر ضمن ارائه تعریف جامعی از مفهوم کشور و دولت و تشریح ارکان تشکیل‌دهنده دولت خاطرنشان کرد: دولت به معنای مدرن و امروزی واجد مولفه‌های سرزمین جمعیت حکومت ایده مشترک و حاکمیت است.
وی دو مولفه سرزمین و جمعیت کشور را به مثابه پایگاه مادی دولت برشمرد و تصریح کرد: زیرساخت عینی و ملموس دولت و همه ابعاد عینی یک کشور در دو رکن سرزمین و جمعیت قرار دارد. ذوالقدر حکومت را به عنوان رکن دوم دولت از ظاهر نهادینه یک کشور قلمداد کرد و افزود: حکومت دربرگیرنده سازمان‌ها ارزش‌ها و هنجارهای اداری و قضایی است که کار ویژه‌های اجرائیه مقننه و قضاییه در آن ساری و جاری است. وی ایده مشترک را به عنوان رکن سوم دولت یکی از مهمترین ارکان آن و معرف یک ذهنیت واحد بین ملت و دولت بر شمرد و با بیان این که ایده مشترک فلسفه وجودی دولت و قلب دولت است که در ذهنیت ملت ریشه دارد خاطرنشان کرد: منبع ایده مشترک را باید در وجود ایدئولوژی‌های قوام‌بخش و ارزش‌های مشترک دینی ملی و قومی یک ملت دید.
ذوالقدر در توصیف حاکمیت به عنوان رکن چهارم کشور تصریح کرد: حاکمیت به معنای سیادت و سلطه در تعبیر عربی و sovereginty در تعبیر انگلیسی‌اش همان حکومت بر خود و استقلال از سلطه دیگران است بدین مفهوم که هیچ قدرتی فراتر از آن در عرصه داخلی وجود ندارد. ذوالقدر افزود: اگر استقلال وجود نداشته باشد حاکمیت بی‌معناست. وی خاطرنشان کرد: در عرصه داخلی نباید برای حاکمیت دولت رقیبی وجود داشته باشد و دولت باید از قدرت فرمان دادن و اطاعت ستادن برخوردار باشد و در بعد خارجی دولت باید از سلطه و آمریت و فشار قدرت‌های دیگر فارغ باشد و به همین دلیل است که کشورها حاضرند برای حفظ و سلطه و حاکمیت خود هزینه کنند. ذوالقدر با تاکید بر نقش خاص وزارت کشور در حراست از ارکان دولت تصریح کرد: سیستم‌های حکومتی باید تمام تلاش خود را مصروف حفظ امنیت ارکان کشور کنند و هیچ تعرضی را به آن نپذیرند. دولت‌ها وظیفه دارند با قدرت‌ و حساسیت از سرزمین‌ و مرزهای جغرافیایی خود حفاظت کنند و سر سوزنی تعرض به آن را تحمل نکنند چرا که اگر یکی از ارکان کشور دچار تعرض شود تمامیت کشور در معرض تهدید قرار می‌گیرد. وی در تبیین رکن جمعیت تاکید کرد: حفاظت از جمعیت و مردم یک کشور وظیفه تخلف‌ناپذیر دولت‌هاست و هیچ دولتی نمی‌تواند نسبت به آن بی‌تفاوت باشد. وی در همین باره اضافه کرد: حضور غیر قانونی اتباع بیگانه در یک کشور و یا مهاجرت بی‌رویه اتباع یک کشور به خارج باید با حساسیت نگریسته و برای آن چاره‌اندیشی شود. ذوالقدر کارکرد دولت‌ها را در دو بعد کلی تلاش برای تامین امنیت و همچنین فعالیت در مسیر توسعه تعریف و خاطرنشان کرد: در وجه سلبی باید آسیب‌پذیری‌ها را کاهش داد تهدیدها را رفع و از شکل‌گیری بحران‌ها جلوگیری کرد و در وجه ایجابی به اتکاء نقاط قوت باید از فرصت‌ها استفاده کرد و اهداف و چشم‌اندازها و سیاست‌های ملی را محقق کرد.
وی خاطرنشان کرد: امنیت و توسعه لازم و ملزوم یکدیگرند چرا که بدون امنیت توسعه ممکن نیست و بدون توسعه امنیت ممکن نمی‌شود. وی نگرش سنتی به مقوله امنیت را رد و تصریح کرد: امنیت را نمی‌توان از لوله تفنگ دید. تامین امنیت از طریق قوه قهریه هر چند ممکن است چند صباحی افراد را به اطاعت وا دارد اما دوامی ندارد و به امنیت پایدار منجر نمی‌شود. امنیت پایدار در گرو توسعه پایدار و توسعه پایدار توسعه‌ای ارزش محور است. ذوالقدر در پایان سخنان خود با اشاره به طرح موسسه اینترپرایز در آمریکا برای ایجاد اخلال و ناامنی در ایران گفت: این اقدامات نشان‌ می‌دهد دشمن برای براندازی نظام مدام در حال برنامه‌ریزی و سازماندهی است بنابراین نباید از تهدیدات خارجی و مسایل منطقه‌ای و بین‌المللی غافل شد.