نقش جهاد اقتصادی در تحولات خاورمیانه

قاسم روان‌بخش
رهبر معظم انقلاب اسلامی، سال جاری را به سال جهاد اقتصادی نامگذاری کردند و همه مسؤولان و ملت بزرگ ایران را به شرکت در این جهاد بزرگ فراخواندند. درباره حکمت این نامگذاری و وظیفه آحاد ملت و مسؤولان امر و نقش این جهاد در تحولات خاورمیانه نکاتی را یادآور می‌شویم:
1. با توجه به بیداری اسلامی و خیزش ملت‌های مسلمان در منطقه برخی پیش‌بینی می‌کردند که سال 90، سال بیداری اسلامی و صدور انقلاب اسلامی نامگذاری شود، عده‌ای نیز براساس اقتضائات فرهنگی کشور پیش بینی می‌کردند که مقام معظم رهبری سال جاری را سال جهاد فرهنگی بنامند؛ ولی رهبر فرزانه و حکیم انقلاب اسلامی برخلاف پیش‌بینی‌های کارشناسان سیاسی و اجتماعی سال 90 را سال جهاد اقتصادی نامیدند.
2. حکمت نامگذاری
پس از آن‌که سال 88 سال اصلاح الگوی مصرف اعلام شد، مسؤولان ا مر مکلف شدند الگوی مصرف را اصلاح و با جلوگیری از اسراف و تبذیر، راه درست مصرف‌کردن را در جامعه نهادینه کنند. دولت با تمام توان، طرح هدفمندکردن یارانه‌ها را نهایی کرد و پس از تصویب مجلس، در سال 89 با همتی مضاعف و کار مضاعف آن را به اجرا درآورد. پرداخت مستقیم یارانه‌های انرژی و نان و آب به مردم، گام مهمی در اصلاح الگوی مصرف و جلوگیری از اسراف و تبذیر در حامل‌های انرژی و آب و نان و از بین بردن خط فقر مطلق در کشور بود؛ به‌طوری که امروز اکثر قریب به اتفاق خانواده‌های محروم و متوسط جامعه از اجرای این طرح مهم اظهار رضایت می‌کنند. به عبارتی می‌توان گفت خواست رهبر عزیزمان مبنی بر رفاه نسبی تحقق یافته است و مردم، درآمد نفت را بر سر سفره خود احساس می‌کنند؛ ولی این هنوز آغاز کار است و باید افق‌های دوردست‌تری را مدنظر قرار داد و با ریشه‌کنی فقر و ناداری، کشور اسلامی را به عالی‌ترین قله‌های پیشرفت رساند. از این‌رو معظم‌له دهه چهارم انقلاب را دهه پیشرفت و عدالت نامیدند و از مسؤولان و نخبگان جامعه خواستند تا با ارائه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، در جهت تحقق این هدف مهم بکوشند. بسیار روشن است که رساندن کشور به چنین جایگاهی، کار ساده و روانی نیست؛ بلکه به عزم و اراده جدی، کار و تلاش پی‌گیر و نیز مبارزه با موانع و دست‌اندازهایی نیاز دارد که دشمنان در مقابل این حرکت ایجاد می‌کنند. به همین دلیل معظم‌له عنوان «جهاد اقتصادی» را برای سال جدید برگزیدند تا در سایه فعالیت گسترده ملت و مسؤولان و جهاد آنان، پرچم عزت و افتخار کشور اسلامی ایران بر بلندای بام جهان به اهتزاز درآید.
3. حکمت انتخاب واژه «جهاد»
انتخاب واژه «جهاد» علاوه بر این‌که تلاش مضاعف و کار مضاعف (نام سال 89) در آن نهفته است، حاوی سه نکته مهم دیگر هم هست: اولاً نشان می‌دهد که این حرکت، یک حرکت معنوی و دینی است و فعالان این عرصه در زمره مجاهدان در راه خدا قرار دارند ثانیاً کسانی که در این جهاد بزرگ شرکت می‌کنند توجه دارند که این خداوند متعال است که راه‌های موفقیت را به ایشان باز می‌کند و آن‌ها را به قله‌های پیشرفت رهنمون می‌سازد. «الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا». ثالثاً انتخاب واژه جهاد نشان می‌دهد که برای تحقق این هدف باید از موانع فراوانی گذشت و با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرد، زیرا دشمن با تمام توان و امکانات خود در برابر پیشرفت و تعالی ملت ایران می‌ایستد. ملت ایران از آغازین روزهای پیروزی انقلاب همواره زیر فشار دشمنان قسم خورده و شرایط تحریم اقتصادی به‌سر می‌برده و امکان شدیدتر شدن آن نیز در سال جاری وجود دارد. بنابراین برای تحقق این هدف‌ مهم، جهاد لازم است تا با همه امکانات و توان به جنگ دشمن برویم و همه موانع ایجادشده را در هم بکوبیم.
4. نقش جهاد اقتصادی در تحولات خاورمیانه
انقلاب اسلامی ایران پس از ارائه بهترین الگوی حکومتی (مردم‌سالاری دینی) بر جهان که‌ نظامی مبتنی بر اسلام و ارزش‌های دینی و در عین حال برخاسته از اراده مردم است، باید با ارائه ‌الگوی موفق و پیشرفته اقتصادی توجه جهانیان را به نظام اسلامی جذب کند و خط بطلان‌ بر پندارهایی بکشد که ادعا می‌کردند ‌اسلام، نظام سیاسی و اقتصادی ندارد. چنان‌چه دولت و ملت ایران با جهاد اقتصادی بتوانند پس از فقر مطلق، فقر نسبی را از کشور ریشه‌کن کنند و به قله‌های رفیع پیشرفت همه‌جانبه دست یابند، الگوی انقلاب اسلامی ایران در عمل به جهان صادر شده است. در این صورت است که تنها نسخه باقی ‌مانده پیشرفت که امروز غرب مدعی آن است یعنی لیبرال دموکراسی به زمین خواهد خورد و حتی جهان غرب ‌به سراغ نسخه اسلامی آن خواهد آمد. ‌البته امروزه آثار شکست نسخه لیبرال دموکراسی در برخی کشورها از جمله آمریکا به چشم می‌خورد؛ به‌طوری که نیویورک تایمز می‌نویسد: «در آمریکا یک خانواده دارای ثبات اقتصادی باید سالانه 57 هزار دلار درآمد داشته باشد اما به گفته رئیس بخش تحقیقات امور تحصیلات و غذا در نیویورک، بیش‌تر خانواده‌های شهر نیویورک سالانه درآمدی کم‌تر از 25 هزار دلار دارند» این در حالی است که جمعیت قابل توجهی از مردم آمریکا با مشکلات فقر و بیکاری و بحران مسکن دست و پنجه نرم می‌کنند و با ورشکستگی برخی شرکت‌های مهم آمریکایی کارگران زیادی از کار بیکار شده‌اند. امیدواریم دولت و ملت ایران در سال جاری، با جهاد اقتصادی در سایه همت مضاعف و کار مضاعف‌، کشوری بسازند که برای همه ملت‌های منطقه و جهان الگویی شایسته و مناسب باشد. لازم به ذکر است که ایران در مسائل اقتصادی تا کنون نیز موفقیت‌های بزرگی داشته است.
5. جهاد اقتصادی به معنای غفلت از دیگر امور نیست
همان‌گونه که مقام معظم رهبری فرمودند، جهاد اقتصادی به معنای غفلت از جهاد فرهنگی و علمی و... نیست، و در همه این موارد باید جهادی عمل کرد. علما و اندیشمندان ما باید به جهاد علمی خود ادامه دهند و بر تلاش خویش بیفزایند؛ زیرا جهاد اقتصادی بدون جهاد علمی میسر نخواهد شد. رشد علمی ایران به حدی است که دشمنان ما را نیز وادار به اعتراف و تحسین کرده است به‌طوری که بی‌بی‌سی با اعتراف به این‌که «ایران در نشر مقالات علمی گوی رقابت را از بقیه کشورها ربوده است» از انجمن سلطنتی علوم انگلیس نقل می‌کند که «ایران در مقام اول رشد علمی جهان قرار گرفته، رشد مقالات علمی در ایران می‌تواند نقشه علمی دنیا را تغییر دهد».
علاوه بر این جهاد فرهنگی و تلاش در جهت حاکمیت ارزش‌های اسلامی در جامعه از وظایف دینی و الهی ماست و لحظه‌ای این تکلیف از ما ساقط نمی‌شود. امیدواریم دولت و ملت در کنار جهاد عظیم اقتصادی، جهاد فرهنگی و علمی را نیز مد نظر قرار داده با تمام توان در این راه مجاهدت کنند.