گزارشی از فضای عمومی کشور پیش از انتخابات ریاست جمهوری هفتم از دریچه کیهان

سیداحسان رئیس‌الساداتی
این حادثه به دلیل شکوه و عظمتی که در اعماق خود داشت، موجب گردید تا رهبر معظم انقلاب، نام «حماسه عظیم» را بر آن نهد. اولین اثر این حماسه ماندگار، نمایش قدرت و برخورداری نظام جمهوری اسلامی از بالاترین پشتوانه مردمی بود.
دو ماه به به انتخابات ریاست جمهوری مانده بود که رهبر انقلاب در اجتماع عظیم مردم مشهد و زائران حرم حضرت امام رضا (ع) نسبت به خطر اشرافی گری در بین مسئولان هشدار دادند.کشور هنوز تا تا قرار گرفتن کامل در جو انتخابات فاصله دارد و بزرگان و نخبگان در حال رایزنی.آیت الله مشکینی پیرو همین موضوع مردم را نسبت به عدم ارزان فروشی نسبت به رایشان دعوت می کند.[1]
معمولا پیش از انتخبات مرسوم است که احزاب و گروه ها برای بالا بردن وزن خود،از دیگر احزاب گروه ها برای ائتلاف دعوت کنند.نکته جالب انتخابا 76 ائتلاف دو گروه به ظاهر متضاد است.این دو گروه پیش از این انتخابات مدعی بودن که اختلافات اصولی با یکدیگر دارند.یکی معتقد به مذاکره مستقیم با امریکا و دیگری مخالف سرسخت آمریکا.یکی طرفدار سیاست تعدیل اقتصادی و دیگری مخالف آن.
تا انتخابات کمتر دوماه مانده است.
انجمن های دانشجویی یکی یکی از اطلاعیه هایی مبنی بر حمایت از نامزد های خود منتشر می کنند.انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده فنی دانشگاه تهران در اولین بیانیه خود به مناسبت هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از کاندیداتوری سید محمد خاتمی حمایت کرد و مجمع انجمن های اسلامی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی نیز از آقای ناطق نوری.
در حالی که فضای کشور به سمت انتخاباتی شدن پیش می رود.دادگاه صهیونیستی میکونوس در آلمان آماده اعلام رای می شود.سیاست خارجی کشور در التهاب است.
علیرضا تابش معاون سیاسی اجتماعی وزارت کشور است و مسئول برگزاری انتخابات.او اعلام می کند طبق نظرخواهی هایی که از استانها انجام داده،بیش از 21 هزار شعبه اخذ رای را در مناطق شهری و روستایی کشور پیش بینی کرده است.
شنبه بیست و سوم خرداد
نخبگان و تشکل های دیگری به عرصه وارد می شوند.از شاخصه های نامزد اصلح از زبان امام جمعه موقت تهران تا اعلام حمایت اعضای شورای روحانیت اهل تسنن ارومیه از آقای محمدی ری شهری.
آیت الله جنتی ویژگی های نامزد اصلح را تعهد قلبی و عملی بیشتر به اصول و مبانی اسلامی،انقلاب و ولایت می دانست و بر ضدیت با تجمل و اشرافیت و نیز دوری از غربگرایی و لیبرالیسم تاکید می کرد.گویی از پیش معلوم است که خطر در کجا کمین کرده.
روز بیست و چهارم فروردین
از روزهاییست که اخبار جالبی را به دکه ها فرستاده.خبر اول اینکه جمعی از کارگزاران سازندگی بیانیه ای در حمایت از سید محمد خاتمی منتشر کردند.در این بیانیه بر تداوم بخش سازندگی و توسعه و نوسازی معنوی و عدالت اجتماعی تاکید شده بود و خبر دوم اینکه مهدی کروبی عضو مجمع روحانیون مبارز در مصاحبه ای مطبوعاتی از احترام به رای دیگران و وفاداری نظام سخن می گوید.
با گرمتر شدن فضای انتخابات هنرمندان نیز وارد عرصه می شوند.بیست و پنج فروردین اطلاعیه از اعلام حمایت هنرمندان از انتخابات منتشر می شود.در این اطلاعیه نام اشخاصی چون فرامرز قریبیان،عبدالله اسکندری،نادر طالب زاده،سید مهدی حسینی و جهانگیر کوثری به چشم می خورد.
حدود یکماه تا انتخابات دوم خرداد مانده.
مجلس طرح جدیدی را تصویب کرده:نمایندگان نامزدهای ریاست جمهوری می توانند بر شعب اخذ رای نظارت کنند.طی این طرح نمایندگان نامزدها به شرط عدم دخالت در روند انتخابات حق دارند در محل صندوق ها حاضر شوند.
نخبگان ، خواص و نمایندگان احزاب در سطح کشور به تبلیغات زودرس برای نامزدهای خود مشغول شده اند.عزت الله سحابی که هنوز معلوم نیست برای طرفداری از کدام نامزد در مشهد حاضر شده با واکنش حزب اللهی های مشهد رو به رو می شود.مهجرانی نیز اعلام می کند کارگزاران به خاطر انصراف موسوی ! و دکتر حبیبی از خاتمی حمایت کرده اند.پلاکارهای آنان در شهر شیراز مشهود است.
در حالی که قاعدتا بایستی تبلیغات انتخاباتی از بیست اردیبهشت آغاز شود،احزاب و گروه ها تبلیغات را زودتر کلید زده اند.بشارتی وزیر کشور وقت در مصاحبه ای این موضوع را بلا اشکال می داند و موجب گرمتر شدن تنور انتخابات.
اردیبهشت آغاز شده و بیم و امیدها نیز.
نخبگان از عبرتها سخن می گویند.از حرفهای خلاف آرمان های انقلاب،از نفوذ لیبرالیسم،از مکاتب دین ستیز و البته تهاجم فرهنگی.
آیت الله مهدوی کنی از خطر استحاله نظام می گوید؛ در گردهمایی ائمه جمعه و جماعات خراسان که در مشهد برگزار می شود، آیت الله مهدوی کنی می گوید دشمنان نظام که از ملی گرا ها و شبه ملی گراها که از کودتای نظامی علیه انقلاب مایوس شده و انقلاب را تثبیت شده دیده اند گفته اند که انقلاب را باید از درون استحاله کرد.وی می افزاید این استحاله ممکن است به دست خودی ها واقع نشود اما خودی ها طوری رفتار می کنند که استحاله گرها زیر پرچم آنها سینه می زنند.[2]
آیت الله جوادی آملی نیز نامزدها را به پرهیز از اسراف در هزینه های تبلیغاتی دعوت می کند.وی می گوید حفظ نظام جمهوری اسلامی یک مساله واجب شرعی است و مقدمه این تکلیف شرعی شرکت در انتخابات است.ایشان همچنین اضافه می کنند که در انتخابات افرادی را انتخاب کنید که مطیع رهبر باشند.
چهارم اردیبهشت روز آغاز ثبت نام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری هفتم است.
تا پایان مهلت قانونی ثبت نام نامزدها،حدود 238 داوطلب توسط وزارت کشور ثبت نام می شوند! در میان ثبت نام شدگاه برخی از اعضای نهضت آزادی نیز به چشم می خورند.
در این میان برخی روزنامه ها با استفاده از امکانات دولتی به تبلیغ کاندیدای خود می پردازند که این مهم واکنش رهبر معظم انقلاب را بر می انگیزد.دفتر ایشان طی اطلاعیه ای مسئولان را از این اقدام نهی می کنند . چند روز بعد هفته نامه روز هفتم زیر نظر موسسه همشهری به مدیر مسولی غلامحسین کرباسچی محکوم می شود.
همچنین در گرماگرم تبلیغات انتخاباتی، بعضی از طرفداران یکی از نامزدها که می توان او را اولین فرد در استفاده از کارناوال تبلیغاتی دانست،در عصر عاشورا اقدامی زشت را مر تکب می شود که واکنش سازمان تبلیغات اسلامی را بر می انگیزد.
هر روزه نظرسنجی های بسیاری توسط مراجع گوناگون و روزنامه ها منتشر می شود.یکی از این ها مرکز ملی مطالعات و سنجش افکار عمومی وزارت ارشاد است.در این نظر سنجی حدود 8/40 درصد ناطق نوری،8/33 درصد خاتمی و 2/8 درصد از آن ری شهری است.
در آستاده انتخابات اما معمولا جریان های جدیدی نیز شکل می گیرد.یکی از این جریان ها «جمعی از ایثارگران انقلاب اسلامی» هستند که با انتشار بیانیه ای در دوم اردیبهشت اعلام موجودیت می کنند.
«مجمع نیرو های خط امام » نیز یکی دیگر از گروه هاست که با گرایشاتی متفاوت با گروه قبلی توسط هادی خامنه ای تشکیل می شود.
فردای روز انتخابات
نتایج اولیه از پیروزی قاطع سید محمد خاتمی حکایت می‌کرد. نتایج نهایی ساعت ۱۴ شنبه سوم خرداد در حالی از سوی ستاد انتخابات وزارت‌‏‎ کشور‏‎ اعلام شد که علی اکبر ناطق نوری رقیب اصلی خاتمی ساعتی پیش از آن در پیامی پیروزی خاتمی را در انتخابات تبریک گفته بود.
هفتمین انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۷۶؛
از ابعاد گوناگونی قابل تأمل و بررسی است. آنچه در این مقطع اتفاق افتاد، کاملاً دور از انتظار و غیرقابل پیش بینی، حتی برای صاحب نظران و تحلیل گران سیاسی بود. این حادثه به دلیل شکوه و عظمتی که در اعماق خود داشت، موجب گردید تا رهبر معظم انقلاب، نام «حماسه عظیم» را بر آن نهد.[3] اولین اثر این حماسه ماندگار، نمایش قدرت و برخورداری نظام جمهوری اسلامی از بالاترین پشتوانه مردمی بود.