فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران از آغاز تاکنون

فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران امروز همزمان با آغاز دور جدیدی از این فعالیت‌ها، با حضور محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهوری، وزرا و مقام‌های بلندپایه کشور، مسئولان سازمان انرژی اتمی و دیپلمات‌های خارجی مقیم ایران طی مراسمی در نطنز وارد مرحله جدیدی می‌شود که به تعبیر کارشناسان به منزله نقطه عطف فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران محسوب می‌گردد. در روز 20 فروردین‌ماه سال 85 طی مراسمی در حرم مطهر حضرت علی‌ ابن موسی‌الرضا(ع) در مشهد مقدس خبر آغاز تزریق گاز به سانتریفیوژها و عملیات غنی‌سازی به طور رسمی اعلام شد و پس از آن، این روز به عنوان روز ملی فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای در کشور نامگذاری شد.
در طول سال 85 پرونده فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران فراز و نشیب بسیاری را تجربه کرد و مسئولان سیاست خارجی کشور تلاش بسیار و گسترده‌ای را بمنظور بهره‌مندی ملت ایران از حق مسلم خود برای دستیابی به فن‌آوری صلح‌آمیز هسته‌ای انجام دادند. دولت نهم برای دفاع از حقوق مسلم مردم ایران که در قوانین، عرف و معاهدات موجود بین‌المللی پذیرفته شده است، گام‌های اساسی در احقاق این حق برداشت. از سوی دیگر جبهه استکبار نیز با فشارهای آمریکا از هیچ اقدامی برای ایجاد مانع در راه جهش علمی در زمینه فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای دریغ نکرد و حتی در این زمینه از همه ابزارهای خود از جمله شورای امنیت سازمان ملل متحد که اکنون به ابزاری در دست آمریکا مبدل شده، استفاده کرده است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در نخستین روز از سال 85 در جمع زایران حرم مطهر امام رضا(ع) اعلام داشتند نظام با همت، امید، همبستگی و تکیه بر عنایات الهی از منافع، مصالح و حقوق خود با اقتدار و عزت پاسداری خواهد کرد. رهبر معظم انقلاب اسلامی به تهدید آمریکایی‌ها مبنی بر تحریم ملت ایران اشاره کردند و افزودند: مگر ملت ایران تا به حال تحریم نبوده است که این کشور را از تحریم می‌ترسانید ملت ما همه پیشرفت‌های علمی و پزشکی، نظامی و صنعتی خود را در وضعیتی به دست آورده است که در شرایط تحریم قرار دارد، لذا این ملت بزرگ را از تحریم نترسانید. رهبر انقلاب اسلامی تصریح کردند: چکیده و عمق حرف دشمن این است که ملت ایران نباید فناوری هسته‌ای داشته باشد زیرا که نیرومند می‌شود و دیگر نمی‌توان به او زور گفت.
ایشان با تبیین نیاز واقعی ملت ایران به انرژی هسته‌ای افزودند: اگر ملت امروز از فناوری هسته‌ای برخوردار نشود ده‌ها سال به عقب می‌رود و در سال‌های نه چندان دور در عرصه‌های فراوانی که نیاز به سوخت داشته باشد مجبور است دست نیاز به سوی بیگانگان و دشمنان دراز کند تا آنها با هزاران تحقیر و توهین، پایمال کردن عزت و آبروی ملت شاید مختصری از نیازهایشان را تامین کنند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به پایان تدریجی منافع نفت و روی آوردن کشورهای مختلف جهان از جمله آمریکا و اروپا به انرژی‌های نو به ویژه انرژی هسته‌ای افزودند: همه جهان برای پیشرفت و اطمینان به آینده، از فناوری هسته‌ای استفاده می‌کنند و ما نیز تاکید می‌کنیم فناوری هسته‌ای و چرخه سوخت هسته‌ای حق مسلم ملت ایران است و ملت ما، بنده و هیچ مسئولی به هیچ قیمتی زیر بار حرف زور آمریکا نخواهیم رفت.
فرمایشات مقام معظم رهبری سرآغازی برای دفاع همه‌جانبه مسئولان دولت و مجلس از دستاوردهای دانشمندان جوان کشور در عرصه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای شد. سال 85 در حالی آغاز شد که پنج عضو دایم شورای امنیت به اضافه آلمان که به گروه 1+5 جلسات متعددی را برای نحوه برخورد با فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران که صلح‌آمیز بودن این فعالیت‌ها پیش از این چندین بار مورد تاکید محمد البرادعی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گرفته بود، برگزار کردند اما برای چندین بار جلسات آنان به دلیل به توافق نرسیدن به تعویق افتاد. نشست‌ مقام‌های ارشد وزارتخانه‌ای امور خارجه پنج کشور عضو دائمی شورای امنیت نیز نتوانست اختلاف این کشورها را بر سر صدور بیانیه‌ای علیه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران حل کند.
سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان قرار شد همه اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد در خصوص پرونده هسته‌ای ایران در آزمونی دیگر شرکت کنند. پنج کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان در حالی پنجمین دور از مذاکرات خود در خصوص فعالیت‌های صلح‌آمیز ایران را به پایان بردند که نتوانستند از این پنج دور مذاکره نتیجه‌ای را کسب کنند. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران پیش از این دیدگاه‌های خود را به طور مکتوب در اختیار این کشورها قرار داده بود. محمد البرادعی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی که موضوع پرونده فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران در دستور کار شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار داشت اعلام کرد که این شورا اغلب مواقع موثر عمل نمی‌کند. البرادعی در حالی که جایزه صلح نوبل که در سال 85 به وی اعطا شده بود را دریافت می‌کرد، افزود: اغلب، مداخله شورای امنیت ناکافی، گزینشی یا پس از واقعه است.
در مراسمی که در فرودین‌ماه سال 85 در حرم مطهر حضرت ثامن ‌الحجج(ع) در مشهد مقدس برگزار شد رضا آقازاده رییس سازمان انرژی اتمی خبر دستیابی جمهوری اسلامی ایران به فناوری پیشرفته هسته‌ای در همه زمینه‌ها را اعلام کرد. وی در سخنانی در این مراسم گفت: نظر به تاثیر علوم و فنون فناوری هسته‌ای در گسترش دانش بشری، تسلط بر طبیعت، تامین رفاه و پیشرفت زندگی بشر و از آنجایی که این علوم از عناصر و محورهای اصلی توسعه پایدار و از عوامل مهم اقتدار یک کشور به شمار می‌رود، لذا جمهوری اسلامی ایران مصمم است که با توجه به تاثیر شگرف علوم و فنون هسته‌ای بر مولفه‌های علمی، اقتصادی و اجتماعی و بطور کلی بر توسعه پایدار راه خود را در مسیر پرپیچ و خم استفاده صلح‌آمیز از این فناوری باز نماید. آقازاده تصریح کرد: روشن است که برای تولید سوخت هسته‌ای می‌بایست مراحل فراوری سنگ معدن اورانیوم، تبدیل اورانیوم و غنی‌سازی اورانیوم اجرا گردد.
جمهوری اسلامی ایران در تمامی مراحل تولید سوخت مذکور در حال فعالیت است. وی گفت: آنچه که در نطنز در حال انجام است، تکمیل واحد غنی‌سازی اورانیوم برای تولید سوخت هسته‌ای نیروگاه‌هایی است که از اورانیوم با غنای کم بین 5/3 تا پنج درصد استفاده می‌کنند. مفتخرم عرض کنم که در حال حاضر 110 تن پو اف 6 در این تاسیسات مهم تولید شده است. ایران اکنون به عنوان هشتمین کشور دارنده فناوری پیشرفته تاسیسات فراوری اورانیوم به صورت یک مجتمع کامل در جهان محسوب می‌شود. رییس سازمان انرژی اتمی گفت: پروژه تولید آب سنگین از پیچیده‌ترین تکنولوژی‌های روز جهان است و تعداد محدودی از کشورها قادر به تولید آن هستند و هم‌اکنون راه‌اندازی مقدماتی این پروژه صورت گرفته و ذخیره‌سازی مرحله اول آب سنگین آغاز شده و ظرفیت نهایی این پروژه مهم 16 تن آب سنگین در سال است.
محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهوری نیز در این مراسم گفت: چرخه تولید سوخت هسته‌ای در مقیاس آزمایشگاهی در کشور کامل شده است. وی افزود: دسترسی به چرخه تولید سوخت هسته‌ای مطالبه همه ملت ایران است و مردم ما بارها در تجمعات خود در شهرها و روستاها و در تمام نقاط دنیا بر دسترسی به آن تاکید کرده‌اند. احمدی‌نژاد تاکید کرد: اینک در محضر امام رضا(ع) و در این فرصت تاریخی اعلام می‌کنم با مجاهدت دانشمندان و جوانان مومن و هوشمند ایران اورانیوم با غنای مورد نیاز به حد استفاده در روز 20 فروردین‌ماه سال جاری به دست جوانان ایران اسلامی تولید شد. وی این غنی‌سازی را به مقام معظم رهبری، ملت، شهدا و جوانان عزیز این مرز و بوم صمیمانه تبریک عرض کرد و گفت: ایران عزیز به کشورهای هسته‌ای دنیا پیوسته و این دستاورد بزرگ هسته‌ای نتیجه مجاهدت و تلاش ملت ایران و مقدمه و آغازی بر پیشرفت‌ها بالاتر و بیشتر است.
رییس‌جمهوری تصریح کرد: ملت ما در سایه اتکا به خدا و اراده خود توانستند به این فناوری هسته‌ای دست یابد و در این لحظات ارزشمند یاد و خاطره بنیانگذار انقلاب و شهدا عزیز را گرامی داشته و به ارواح آنان درود می‌فرستیم. وی 20 فروردین‌ماه 85 را روزی بزرگ در تاریخ ملت ایران ذکر کرد و افزود: علم توام با ایمان است که در خدمت صلح و آرامش می‌باشد و ما هم بارها اعلام کرده‌ایم و اعلام می‌کنیم فناوری هسته‌ای ما در خدمت مقاصد صلح‌آمیز است... اعلام ورود رسمی جمهوری اسلامی ایران به جمع کشورهای دارای فناوری هسته‌ای و انجام غنی‌سازی در حد 5/3 درصد توسط دانشمندان جوان هسته‌ای ایران بلافاصله پس از اعلام، بازتاب گسترده‌ای در همه کشورهای جهان داشت.
خبر موفقیت متخصصان ایرانی در غنی‌سازی اورانیوم برای فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و محافل سیاسی پیدا کرد و بسیاری از رسانه‌های مهم غربی با قطع برنامه‌های عادی خود، به پوشش مستقیم سخنرانی رییس‌جمهوری در مشهد مقدس پرداختند و دستیابی ایران به فناوری جدید را مهم ارزیابی کردند. اعلام خبر دستیابی ایران به فناوری چرخه سوخت هسته‌ای، مقام‌ها و کارشناسان در کشورهای مختلف بویژه آمریکا را عملا غافلگیر کرد. بدنبال انتشار این موفقیت، نشست معاونان وزیران امور خارجه پنج کشور عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان، در مسکو برگزار ولی بدون نتیجه پایان یافت. دور بعدی نشست‌های نمایندگان پنج کشور عضو دایمی شورای امنیت و آلمان دوازدهم اردیبهشت‌ماه سال 85 در پاریس برگزار شد اما این نشست نیز بدون نتیجه‌ای ملموس به کار خود پایان داد.
با برگزاری نشست‌های متعدد متن پیش‌نویس نخستین قطعنامه آمریکا، انگلیس و فرانسه علیه ایران در شورای امنیت چهاردهم اردیبهشت‌ماه سال 85 در اختیار اعضای این شورا قرار گرفت. در این قطعنامه تاکید شده بود که شورای امنیت از ایران می‌خواهد که بدون تاخیر تمامی فعالیت‌های فرآوری و مرتبط با غنی‌سازی، از جمله تحقیق و توسعه را تعلیق نموده، به نحوی که مورد راستی ‌آزمایی؟ قرار گیرد و ساخت رآکتور آب سنگین را تعلیق کند. به دنبال این اقدام کشورهای عضو دائمی شورای امنیت بیش از 160 نماینده مجلس شورای اسلامی در بیانیه‌ای اعلام کردند: چنانچه دبیرکل سازمان ملل و اعضای شورای امنیت نسبت به حل و فصل مسالمت‌آمیز پرونده هسته‌ای ایران اقدام نکنند، مجلس از دولت می‌خواهد امضای پروتکل الحاقی را پس بگیرد.
در این بیانیه تاکید شده بود که فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران امروز به علت فضاسازی غیرعادلانه و سیاسی آمریکا به عنوان مساله روز جهانی مطرح شده و در دستور کار شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفته است. در این بیانیه آمده بود که جمهوری اسلامی ایران در سال‌های گذشته با هدف شفاف‌سازی و اعتمادآفرینی کلیه فعالیت‌های صلح‌آمیز خود را به مدت دو سال و نیم به صورت داوطلبانه متوقف کرد و حاصل این اقدام ارزنده به گزارش نوامبر 2005 آقای البرادعی انجامید که رسما عدم انحراف ایران از مقررات آژانس را اعلام کرد. محمود احمدی‌نژاد در اردیبهشت‌ماه سال 85 در نامه‌ای به جرج بوش رییس‌جمهوری آمریکا از مواضع هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران بار دیگر دفاع کرد. احمدی‌نژاد در این نامه تاکید کرده بود که جمهوری اسلامی ایران در برابر فشارهای آمریکا درباره برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای خود عقب‌نشینی نکرده و در اجرای این سیاست تغییری ایجاد نخواهد کرد. وزیران کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها در پایان نشست خود در پوتراجایا پایتخت سیاسی ـ ستادی مالزی نیز با صدور بیانیه‌ای از برنامه هسته‌ای ایران حمایت کردند.
نشست رسمی وزیران اعضای دائم شورای امنیت و آلمان یازدهم خردادماه در وین برگزار شد و شرکت‌کنندگان در این نشست به بررسی و تبادل‌نظر درباره طرح پیشنهادی اروپا به ایران پرداخته‌اند. رهبران 25 کشور عضو اتحادیه اروپا در پایان نشست دو روزه 27 خردادماه سال 85 خود در بروکسل، بار دیگر بر تعهد اتحادیه اروپا نسبت به یافتن یک راه‌حل دیپلماتیک برای مساله هسته‌ای ایران تاکید کردند. این رهبران در یک بیانیه اعلام کردند: شورای اروپا تعهد خود نسبت به یافتن یک راه‌حل دیپلماتیک جهت رفع نگرانی‌های بین‌المللی در مورد برنامه هسته‌ای ایران را مورد تاکید قرار داد و حق ایران را برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای مطابق با پیمان منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای تایید کرد.
وزیران امور خارجه گروه 1+5 برای بررسی پرونده اتمی ایران در شورای امنیت بیانیه‌ای را صادر کردند که براساس آن بار دیگر از آژانس درخواست شده بود که پرونده ایران را برای ادامه بررسی‌ها به شورای امنیت گزارش کند. سران هشت کشور صنعتی موسوم به گروه 8 در خاتمه اجلاس خود در سنت‌پترزبورگ روسیه با انتشار بیانیه‌ای از تصمیم وزیران خارجه کشورهای گروه 1+5 برای بررسی پرونده اتمی ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد، حمایت کردند. سران گروه هشت در این بیانیه برنامه هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرده و در مورد ضرورت حل این مساله وحدت‌نظر خود را بیان داشتند. سران هشت کشور بزرگ صنعتی با اعلام حمایت از اعلامیه وزیران گروه 1+5 در پاریس به تاریخ 12 ژوئیه، که در آن از عدم آمادگی طرف ایرانی برای قبول پیشنهادات این گروه ابراز نگرانی شده، تاکید کردند: ایران برای مذاکرات هیچ گامی برنداشته و تعلیق غنی‌سازی اورانیوم را نپذیرفت.
به دنبال این اقدام کشورهای غربی، علاءالدین بروجردی رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: اگر شورای امنیت سازمان ملل بخواهد قطعنامه‌ای در زمینه الزام‌آور کردن توقف غنی‌سازی صادر کند، در مجلس شرایط به گونه‌ای است که مساله تعلیق عضویت ایران در پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان ‌پی ‌تی) مطرح خواهد شد. وی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران از آغاز پیشنهادهای اروپا با نظر مثبت به بررسی آنها پرداخت و به نظر می‌رسد بیانیه گروه 8 کاملا غیرقابل قبول و غیر منطقی است. به دنبال این تحولات علی لاریجانی دبیر شورایعالی امنیت ملی ایران در یک بیانیه مهم در خصوص موضوع هسته‌ای، اعلام کرد: مسیر مذاکره و گفت‌وگو و تفاهم، منطقی‌ترین راه‌حل برای حل و فصل مسایل هسته‌ای است و در این مسیر جمهوری اسلامی ایران مصمم و جدی است و بر آن تاکید دارد. براساس این بیانیه، جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد چنانچه مسیر تقابل به جای مسیر مذاکره انتخاب شود، و در صورت هرگونه اقدام برای تحدید حقوق مسلم ملت ایران، چاره‌ای جز تجدیدنظر در سیاست‌های هسته‌ای آن باقی نخواهد ماند. بسته پیشنهادی اروپا به ایران درباره برنامه‌های هسته‌ای صلح‌آمیزش در حالی در تیرماه سال 85 به جمهوری اسلامی ایران ارایه شده که کوفی عنان دبیرکل وقت سازمان ملل متحد ابراز امیدواری کرد که ایران به بسته پیشنهادی پاسخ مثبت دهد. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که اواخر مردادماه سال 85 پاسخ خود را به بسته پیشنهادی اروپا اعلام خواهد کرد که در نهایت پاسخ ایران به این بسته 29 مردادماه به کشورهای اروپایی ارایه شد.
آمریکا، روسیه و کشورهای اروپایی اعلام کردند که پاسخ ایران به بسته پیشنهادی اروپا را به دقت مطالعه خواهند کرد. جمهوری اسلامی ایران در پاسخ خود موارد خواسته شده از ایران در این بسته را ناعادلانه و غیرمنطقی اعلام کرد. ... پاسخ جمهوری اسلامی ایران به بسته پیشنهادی اروپا در خصوص فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران در حقیقت بر این امر مهم تاکید داشت که جمهوری اسلامی ایران همچنان بر حق ملت ایران برای استفاده از مزایای این انرژی تاکید دارد. پیش از ارایه پاسخ ایران به بسته پیشنهادی اروپا، محمود احمدی‌نژاد ربیس‌جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده بود در صورتی که برخی کشورها بخواهند حقوق هسته‌ای ملت ایران را تضییع کنند، در همکاری با آژانس بین‌الملل اتمی تجدیدنظر خواهیم کرد. نخستین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه 1696 در اقدامی سیاسی درست نزدیک به زمانی صادر شد که جمهوری اسلامی ایران به بسته پیشنهادی اروپا پاسخ داد.
احمدی‌نژاد همزمانی صدور قطعنامه شورای امنیت علیه ایران با زمان بررسی بسته پیشنهادی گروه 1+5 را بیانگر بی‌صداقتی و رفتار استعماری برخی کشورها دانست و تاکید کرد که قطعنامه شورای امنیت از دید جمهوری اسلامی ایران اهمیت چندانی ندارد. احمدی‌نژاد، مخالفت برخی کشورهای غربی با دستیابی ایران به فناوری‌های پیشرفته از جمله در موضوع هسته‌ای را نشانه خوی سلطه‌طلبی این کشورها دانست و با تاکید بر اینکه دشمنان ملت ایران در محروم کردن ایران از فناوری‌های پیشرفته، ناکام خواهند ماند، اظهار داشت: از آن جا که فعالیت‌های ما در زمینه هسته‌ای، کاملا صلح‌آمیز و براساس قوانین بین‌المللی است، هیچ نگرانی از پیشرفت‌ها و ادامه فعالیت‌های خود نداریم. رییس‌جمهوری اساس ارایه بسته پیشنهادی اروپا درباره برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را اقدامی سیاسی عنوان کرد.
وی تاکید کرد ما به سختی می‌توانیم خودمان را قانع کنیم که آنها در کارشان صداقت دارند و دست از رفتار استعماری برداشته‌اند. به دنبال رفتار دوگانه غرب و شورای امنیت با ایران، محمود محمدی رییس کمیته روابط خارجی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز گفت: تردید مجلس و دولت در ادامه همکاری با آژانس جدی است. وی تاکید کرد: با توجه به صدور قطعنامه شورای امنیت علیه ایران و اعمال فشار بر کشور، دولت و مجلس در مورد ادامه همکاری با آژانس تردید جدی دارند. در عین حال علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی با تاکید بر تصمیم جمهوری اسلامی ایران بر ادامه روابط خود با آژانس و مذاکرات سازنده درباره فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران گفت: هیچ علاقه‌ای به خروج از ان.پی.تی نداریم.
وی با بیان این که ان.‌پی.‌تی دو هدف مهم خلع‌سلاح و کمک به کشورهای فاقد دانش هسته‌ای برای داشتن آن را دنبال می‌کند، هر دو هدف را خوب و مهم دانست. دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت: این که این اهداف خوب دنبال نشود، مشکل اجرایی است نه مشکل ان.‌پی.‌تی اما ما هیچ دلیلی نمی‌بینیم که مقرارت ان‌.پی.‌تی را نادیده بگیریم. منوچهر متکی وزیر امور خارجه ایران نیز قطعنامه شورای امنیت در مورد فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را غیرحقوقی و سیاسی ارزیابی کرد و گفت: هیچ ارزشی برای این قطعنامه قائل نیستیم. متکی خاطرنشان کرد: شورای امنیت هم باید پاسخگوی بی‌اقدامی‌های خود که صلح، امنیت بین‌المللی را به خطر می‌اندازد، باشد و هم به اقدامات سیاسی و غیرحقوقی همچون صدور قطعنامه ناعادلانه علیه ایران، پاسخ دهد.
در حالی که مسئولان بلندپایه کشور قطعنامه شورای امنیت علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را رد می‌کردند، غرب ادامه مذاکرات خود با ایران را منوط به اجرای قطعنامه 1696 می‌کرد. حمیدرضا آصفی سخنگوی وقت وزارت امور خارجه گفت که منوط کردن مذاکره به اجرای قطعنامه شماره 1696 شورای امنیت، سخن بی‌اساسی است. آصفی گفت: جمهوری اسلامی ایران معتقد است که پیش‌شرط گذاشتن برای مذاکره، فضا را تنگ کرده و امکان رسیدن به نتیجه را محدود می‌کند. سخنگوی وزارت خارجه افزود: چه ضرورتی هست که شروطی مطرح شود که با دست باز مذاکره نشود. آصفی قطعنامه شورای امنیت علیه ایران را فاقد وجاهت قانونی و حقوقی دانست و تاکید کرد که این قطعنامه غیرقابل قبول است.
با وجود فشارهای غرب به ویژه آمریکا بر جمهوری اسلامی ایران برای متوقف کردن فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای خود، فیلیپ دوست بلازی وزیر خارجه فرانسه شهریورماه و پس از گذشت مدتی از صدور قطعنامه ضدایرانی 1696 شورای امنیت اعلام کرد که فرانسه بار دیگر برای مذاکره مشروط با تهران آمادگی دارد. دوست بلازی در حالی تاکید کرد که اروپا دست خود را برای گفت‌وگو به سوی تهران دراز می‌کند که هنوز فشارها علیه ایران برای توقف برنامه‌های غنی‌سازی خود همچنان ادامه داشت. وی ادعا کرد پاسخ ایران به بسته پیشنهادی رضایت‌بخش نبوده است و افزود: پاسخ ایران در 21 صفحه حجیم و پیچیده بوده است و ایرانی‌ها به صراحت می‌گویند که خواستار مذاکره‌اند در حالی که نمی‌خواهند در مورد تعلیق غنی‌سازی اقدام کنند و این در حالی است که قطعنامه 1696 شورای امنیت آنها را مجبور به توقف غنی‌سازی می‌کند.
این در حالی است که غلامعلی حدادعادل رییس مجلس شورای اسلامی نیز ضمن تاکید مجدد بر حق مسلم ملت ایران برای بهره‌مندی از فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای بار دیگر تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران آماده مذاکره بدون پیش‌شرط با غرب برای رفع ابهامات در خصوص فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران است. وی با بیان اینکه ایران اکنون دوباره باب مذاکره را مفتوح نگهداشته است، اظهار داشت: ایران در عین حال که بر حق مسلم خود تاکید دارد، اما برای آغاز مذاکره هم آماده است تا ابهامات بسته پیشنهادی رفع و برطرف شود. رییس مجلس گفت: اگر این کشورها هم ابهاماتی در فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران می‌بینند، برطرف می‌شود.
حدادعادل تاکید کرد: اکنون نوبت کشورهای 1+5 است که حسن‌نیت خود را ثابت کنند. امیدواریم مساله پرونده‌ هسته‌ای ایران با حفظ حقوق ملت برای استفاده از این حق و تاکید بر صلح‌آمیز بودن آن به طور طبیعی و عقلایی حل و فصل شود. ژاک شیراک رییس‌جمهوری فرانسه نیز همزمان با این تحولات با اشاره به نقش محوری ایران در خاورمیانه، ادامه مذاکرات هسته‌ای با این کشور را میسر دانست. شیراک در این اظهارات به این مطلب مهم اشاره‌ای نکرد که غرب می‌خواهد جمهوری اسلامی ایران را از حق قانونی خود براساس معاهدات بین‌المللی برحذر دارد. محمد البرادعی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به فاصله نزدیکی پس از صدور قطعنامه 1696شورای امنیت علیه برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران گزارشی از فعالیت‌های صلح‌آمیز ایران ارایه کرد. علی‌اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش محمد البرادعی را نشانه‌ای از همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عنوان کرد.
البرادعی در گزارش 6 صفحه‌ای خود گفته است که این گزارش به تحولات بعد از گزارش روز هشتم ژوئن 2006 اختصاص یافته است. محتوای این گزارش انحرافی از فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران نشان نمی‌دهد و در آن بر همکاری کشورمان با بازرسان آژانس اشاره شده است. در این گزارش به تسهیلاتی که ایران برای بازرسان آژانس فراهم کرده اشاره شده و آمده است که این تسهیلات شامل دسترسی به مواد و تجهیزات هسته‌ای و نیز گزارش‌های درخواست شده بوده است. گزارش البرادعی با اشاره به ادامه غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران افزوده است که آژانس به ادامه تحقیقات خود در تمامی مسایل باقی مانده درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران ادامه خواهد داد. ... خاویر سولانا نماینده ارشد اتحادیه اروپا اواخر شهریورماه سال 85 سفری به ایران داشت و با علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی مذاکراتی را انجام داد و اعلام کرد گزارش مذاکرات خود با مسئولان ایرانی درباره برنامه‌ هسته‌ای را به نشست غیررسمی وزیران خارجه اتحادیه اروپا در فنلاند ارایه می‌کند.
نمایندگان 25 کشور اروپایی شرکت‌کننده در این نشست، پیشنهاد ادامه مذاکرات سولانا با مقامات ایرانی را بررسی کردند. اتحادیه اروپا در حالی در شهریورماه سال گذشته حمایت کامل خود را از تداوم مذاکرات برای آنچه که روشن ساختن پاسخ ایران در پرونده برنامه هسته‌ای نامید، اعلام کرد که اقدامات خود را برای صدور قطعنامه دیگری علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ادامه می‌دهد. سران جنبش عدم تعهد در چهاردهمین اجلاس خود در هاوانا در شهریورماه سال 85 در بیانیه جداگانه‌ای درباره موضوع هسته‌ای ایران تاکید کردند که تنها راه‌ حل و فصل موضوع هسته‌ای ایران از سرگیری مذاکرات بدون هیچگونه پیش‌شرطی است. بیانیه چهاردهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد در خصوص موضوع هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در 9 بند در 2006 در هاوانا پایتخت کوبا منتشر شد.
در این بیانیه تصریح شده بود: سران کشورها و دولت‌ها مواضع اصولی خود در خصوص خلع‌ سلاح هسته‌ای و عدم اشاعه که در سند نهایی چهاردهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد، در 11 تا 16 سپتامبر 2006 هاوانا کوبا منعکس شده است را مورد تاکید مجدد قرار دادند. وزیران خارجه پنج کشور عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان، موسوم به گروه 1+5 پانزدهم مهرماه در لندن گردهم آمدند تا گام‌های بعدی در مورد موضوع هسته‌ای ایران را بررسی کنند اما در این نشست نتوانستند به توافقی در مورد پرونده هسته‌ای ایران دست یابند. واشنگتن، پیش از برگزاری نشست لندن، تلاش بسیاری کرده بود تا در این نشست بتواند به توافقی برای اعمال تحریم‌ها علیه ایران دست یابد، اما به‌رغم همه تلاش‌ها نتوانست توافق تحریم علیه تهران را بدست آورد.
از این رو، برخی رسانه‌های غربی علت عدم تصمیم‌گیری را نقص فنی هواپیمای حامل کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا و دیر رسیدن او به این نشست بیان کردند. شورای وزیران خارجه اتحادیه اروپا در پایان نشست خود در بیانیه‌ای باز هم خواستار توقف فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران شد. سیدمحمدعلی ‌حسینی سخنگوی جدید وزارت خارجه در واکنش به این بیانیه گفت: این بیانیه می‌توانست بسیار واقع‌بینانه‌تر تنظیم شود و اصلا گویای روند سازنده مذاکرات لاریجانی و سولانا و حسن‌نیت ابراز شده از سوی جمهوری اسلامی ایران نیست. حسینی تاکید کرد: بررسی موضوع پرونده هسته‌ای ایران در شورای امنیت راه‌حل عاقلانه و صحیح بررسی موضوع و یافتن راه‌حل نیست و ناکارآمد کردن نهادهای مسئول قانونی به ویژه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کمکی به این روند نمی‌کند.
در حالی که کشورهای اروپایی و مقامات اتحادیه اروپا بر ادامه مذاکرات با جمهوری اسلامی ایران تاکید می‌کردند انگلیس، فرانسه و آلمان در روزهای آغازین آبان‌ماه سال 85 تحت فشار آمریکا پیش‌نویس قطعنامه‌ای دیگر علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای را که در اختیار روسیه و چین نیز قرار گرفت، ارایه کردند. مقام‌های دولت بوش این امید را داشتند که مباحث مرتبط با قطعنامه علیه ایران در شورای امنیت، افکار عمومی این کشور را در آستانه انتخابات سرنوشت‌ساز کنگره از کشتار و تداوم اشغال عراق، مشکلات اقتصادی داخلی و انحراف جنسی و رسوایی‌های مالی جمهوریخواهان منحرف کند. شورای امنیت سازمان ملل متحد پس از روزها بحث جدی و تغییرات گسترده در پیش‌نویس اولیه قطعنامه سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه علیه ایران دوم دی‌ماه سال 85 قطعنامه 1737 دومین قطعنامه ضدایرانی را از تصویب گذراند تا برخوردهای دوگانه خود را با مساله انرژی هسته‌ای در عرصه جهانی اثبات کند.
در این نشست هر 15 عضو شورای امنیت به قطعنامه ضدایرانی رای مثبت دادند. محمدجواد ظریف سفیر و نماینده ایران در سازمان ملل پس از تصویب این قطعنامه ضدایرانی در شورای امنیت تصریح کرد که امروز روز غم‌انگیزی برای رژیم عدم اشاعه است. وی خطاب به شورای امنیت گفت: تنها چند روز قبل، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل سلاح‌های هسته‌ای این رژیم را به رخ جهانیان کشید با این وجود شورای امنیت نه تنها این تهدید جدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی و رژیم عدم اشاعه را مورد توجه قرار نداده و حتی در برابر آن خم به ابرو نیاورده بلکه به جای آن تحریم‌هایی را بر یک عضو معاهده منع اشاعه اعمال می‌نماید.
وی افزود: این در حالی است که ایران برخلاف اسرائیل هرگز هیچ عضوی از سازمان ملل را تهدید نکرده و علیه هیچ کشوری نیز متوسل به زور نشده است. به دنبال صدور قطعنامه 1737 وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در خصوص تصویب قطعنامه شورای امنیت پیرامون برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران بیانیه‌ای صادر کرد که در آن تصویب قطعنامه جدید شورای امنیت در خصوص برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران اقدامی فراقانونی و خارج از چارچوب وظایف شورا و برخلاف مقررات صریح منشور ملل متحد معرفی شد. محمدجواد ظریف سفیر و نماینده ایران در سازمان ملل نیز پس از تصویب یک قطعنامه ضدایرانی، در نامه‌ای اعتراض ایران به صدور این قطعنامه اعلام کرد.
صدور قطعنامه ضدایرانی 1737 شورای امنیت در مجلس شورای اسلامی نیز بازتاب گسترده‌ای داشت به طوری که رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در واکنش به تصویب قطعنامه شورای امنیت بر ضد ایران، گفت: این قطعنامه خارج از وظایف شورای امنیت و مغایر با چارچوب مقررات بین‌المللی است. بروجردی افزود: محمد البرادعی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسما در نوامبر 2004 و هم 2005 اعلام کرد که ایران هیچ‌گونه انحرافی از مقررات آژانس ندارد. سفیران فرانسه، انگلیس و آلمان در سازمان ملل پس از تصویب یک قطعنامه ضدایرانی مشترکا با حضور در جمع خبرنگاران به دفاع از اقدام خلاف خود علیه منافع ایرانیان پرداختند.
سخنگوی وزارت خارجه و وزیر دفاع رژیم صهیونیستی نیز همزمان در بیانیه‌هایی از آمریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان بخاطر تصویب این قطعنامه علیه ایرانیان قدردانی کردند. آمریکا نیز اعلام کرد که هر قطعنامه‌ای را که علیه برنامه تسلیحاتی اسرائیل در شورای امنیت مطرح شود، وتو خواهد کرد. سیدمحمدعلی حسینی سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به صدور قطعنامه 1737 شورای امنیت علیه ایران تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران فعالیت خود را در سایت 3 هزارتایی ماشین‌های سانتریفیوژ را آغاز کرده و آن را ادامه خواهد داده و تکمیل می‌کند. محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهوری نیز در واکنش به این قطعنامه تاکید کرد: ملت ایران هیچ نگرانی و ناراحتی از صدور قطعنامه از سوی شورای امنیت ندارد.
به دنبال اقدام غیرحقوقی و غیرقانونی شورای امنیت سازمان ملل متحد در تصویب قطعنامه علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران نمایندگان مجلس شورای اسلامی در واکنش به این اقدام بررسی طرح الزام دولت به تجدیدنظر در همکاری با آژانس را در مجلس آغاز کردند. در این طرح که در مجلس شورای اسلامی با اکثریت قاطع آرای نمایندگان به تصویب رسید، دولت موظف شد در همکاری‌ با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تجدیدنظر کند. ... صدور قطعنامه 1737 شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران بازتاب گسترده‌ای در داخل ایران و سایر کشورهای جهان داشت، به گونه‌ای که بسیاری از کشورها این اقدام را مغرضانه دانسته و آن را تقبیح کردند.
کارشناسان بیطرف حقوق و روابط بین‌الملل معتقدند قطعنامه ضدایرانی 1737 شورای امنیت سازمان ملل متحد فاقد مبنای منطقی حقوقی و قطعنامه‌ای از جنس زور است. این اظهارنظر بر این اساس است که تا پیش از صدور قطعنامه بیش از دو هزار نفر روز بازدید از تاسیسات هسته‌ای ایران صورت گرفته، بیش از هزار و 300 صفحه گزارش به سازمان‌های بین‌المللی ارایه شده و در نهایت رییس پیشین سازمان ملل کوفی‌عنان نیز بر همکاری همه‌جانبه و صادقانه جمهوری اسلامی ایران برای اعتمادسازی پیرامون صلح‌آمیز بودن فعالیت‌ها و تحقیقات هسته‌ای صحه گذاشته است. حمایت 118 کشور عضو جنبش عدم تعهد، کشورهای اسلامی، جمعی از کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین از بهره‌مندی جمهوری اسلامی ایران از دانش هسته‌ای صلح‌آمیز و تاکید بر ضرورت تداوم این حق که حاصل تلاش و دیپلماسی فعال دولت نهم بود، نیز سند محکم دیگری بر بی‌اعتباری قطعنامه ضدایرانی شورای امنیت است.
براساس اصل چهارم اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هر کشور عضو، حق برخورداری از انرژی هسته‌ای را دارا است و آژانس نیز در این مسیر نه تنها باید امکانات و فضای لازم را برای پیشرفت فراهم آورد بلکه انتقال دانش تجربی و همکاری با کشور مورد نظر نیز در این مسیر ضروری است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در واکنش به این قطعنامه تاکید کردند که ایران از حق خود در استفاده از فن‌آوری‌ هسته‌ای گذشت نخواهد کرد. ایشان افزودند: ملت ایران بدون شک از حق خود در استفاده از انرژی هسته‌ای نخواهند گذشت و مقام‌های کشور نیز حق ندارند از این حق ملت چشم‌پوشی کنند.
به دنبال صدور قطعنامه 1737 از سوی شورای امنیت محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهوری قانون الزام دولت به تجدیدنظر در روابط با آژانس را ابلاغ کرد. براساس ماده واحده این قانون، دولت موظف است با توجه به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد مورخ دوم دی‌ماه سال 1385 به برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز کشور سرعت بخشیده و در همکاری‌های خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی براساس منافع ملت ایران تجدیدنظر نماید. گزارش شش صفحه‌ای رییس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران سوم اسفندماه به طور همزمان در وین و نیویورک مقر سازمان ملل نیز منتشر شد. در این گزارش اشاره شد که ایران به توقف غنی‌سازی که خواست قطعنامه 1737 شورای امنیت بوده، عمل نکرده است.
این قطعنامه که تحت فشار آمریکا تصویب شد، برخلاف حق مسلم اعضای معاهد ان‌.پی.‌تی، از ایران می‌خواهد تا فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی را به حالت تعلیق درآورد. سومین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد علیرغم حسن‌نیت‌های مسئولان جمهوری اسلامی ایران اواخر اسفند سال 85 صادر شد و در آن مانند دو قطعنامه دیگر خواستار توقف غنی‌سازی شده و اعمال تحریم‌ها علیه ایران مورد تاکید قرار گرفته است. همانطور که همه مسئولان بلندپایه کشور و ملت بزرگ ایران بارها تاکید کرده‌اند جمهوری اسلامی ایران از حق مسلم خود در قوانین بین‌المللی گذشت نخواهد کرد.
بر همین اساس جمهوری اسلامی ایران دومین جشن هسته‌ای خود را در روز 20 فروردین روز ملی فناوری هسته‌ای برگزار کرد و طی آن محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهوری به طور رسمی اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران کار غنی‌سازی خود را در مقیاس صنعتی از امروز آغاز کرده است. به طور یقین فشارهای غرب به رهبری آمریکا بر ملت ایران، آنها را بر برداشتن گام‌های اساسی‌تری برای رسیدن به حق مسلم خود ترغیب کرده و پیروز این میدان ملت بزرگ ایران خواهد بود.