آیا زمان کافی برای توافق هستهای وجود دارد؟
گروه ترجمه ـ پایگاه اینترنتی کریستین ساینس مانیتور ۶ نوامبر ۲۰۱۳ (۱۵ آبان)در مقالهای به گفتوگوهای هستهای ایران و گروه ۵+۱ پرداخت و نوشت: ایران و شش قدرت جهانی روز پنجشنبه وارد گفتوگوهای هستهای خواهند شد. با وجود آنکه گفته میشود ایران آماده است مسائلی را به طور مشخص روی میز بگذارد، اما به نظر نمیرسد که در حال حاضر این موضوع مطرح باشد. به موازات آماده شدن دو طرف برای ورود به گفتوگوهای هستهای به منظور پایان بنبست هستهای ایران، تندروها در دو طرف، مواضع تقابلآمیز اتخاذ کردهاند. با وجود این، در راستای ادامه گام گذاشتن ایران در مسیر توانایی ساخت بمب هستهای، مقامات و کارشناسان هستهای اعلام کردهاند که این گفتوگوها ممکن است آخرین فرصت برای حلوفصل مسالمتآمیز این بحران باشد.
در ادامه مقاله آمده است: حال پرسش این است که آیا روزنه برای رسیدن به توافقی بسیار پیچیده و حساس به حد کافی باز خواهد ماند یا آیا فشار بر دو طرف، این روزنه را خواهد بست؟ برخی در آمریکا برای دور تازهای از تحریمها بر ایران فشار میآورند که ایرانیها این اقدام را آسیبزننده به گفتوگوها میدانند. در طرف ایرانی، برخی تندروها تمایل کشورشان به گفتوگو برای توافق را خیانتآمیز میدانند، در حالی که بیشتر مردم ایران، خواهان رفع سریع تحریمهای اقتصادی هستند که باعث افزایش هزینههای زندگی روزمره شده است. یک دیپلمات ارشد اروپایی که نخواست نامش فاش شود، میگوید: «درک ما این است که ایرانیها تحت فشار زمانی هستند... ما همگی میدانیم که زمان در حال سپری شدن است.» گفتوگوکنندگان ایرانی و گروه ۵+۱ روز پنجشنبه برای دومین بار در کمتر از یک ماه در حالی وارد مذاکره میشوند که پیامهای متفاوتی از ایران میرسد. نشست ایرانیها در هفته گذشته در سطح کارشناسان با همتایانشان در گروه ۵+۱ نشان میدهد که ایران در این هفته آماده پرداختن به جزئیات است. برخی مقامات در کشورهای دخیل در گفتوگوها این موضوع را مطرح کردند؛ اما روز سهشنبه عباس عراقچی، مذاکرهکننده ارشد ایران، گفت که انتظار دارد این هفته در چارچوبی گسترده باقی بماند. وی افزود که با توجه به «حسن نیت» دو طرف... «طی سه ماه میتوانیم به نخستین گام دست یابیم.»
در پایان مقاله آمده است: اما دستیابی به نخستین گام از توافقی فراگیر طی سه ماه احتمالاً مورد پذیرش قدرتها نخواهد بود و تقریباً به طور قطع، کنگره آمریکا و اسرائیل [رژیم صهیونیستی] نیز این موضوع را نمیپذیرند؛ بهویژه آنکه اسرائیل پیشرفت ایران هستهای را تهدیدی وجودی برای خود میداند. سنا تحت فشار کاخ سفید رأیگیری این هفته خود برای تصویب قانون افزایش تحریمها را به تعویق انداخت. اما سناتورها مشتاق پیروی از مجلس نمایندگان هستند که تابستان امسال دور تازهای از تحریمها را به تصویب رساندهاند و ظاهراً تنها تمایل دارند تا زمان مشخص شدن نتایج مذاکرات این هفته در ژنو، این تحریمها را معلق نگه دارند؛ نه برای شصت روزی که دولت اوباما به دنبال آن است. شرکای آمریکا در این گفتوگوها دیدگاهی مشابه در مورد تأثیر منفی فشار کنگره برای افزاش تحریمها دارند. آنها معتقدند که تصویب عملی تحریمهای جدید را میتواند به گفتوگوها آسیب بزند و در این مورد هشدار میدهند؛ هرچند تهدید تحریمهای جدید در فشار بر ایران برای ارائه پیشنهاد جدی در گفتوگوها مؤثر میدانند. یک دیپلمات ارشد اروپایی میگوید: «از نظر ما افزایش تحریمها در حال حاضر اشتباه است و شانس موفقیت گفتوگوها را به طور جدی از بین میبرد... از طرف دیگر تهدید حتی تحریمهای جدیتر تأمینکننده هدف است و به دیگران اجازه میدهد به ایرانیها هشدار دهند... مراقب باشید، کنگره آمریکا در مورد اتخاذ تحریمهای جدید برنامهریزی میکند.» مقامات آمریکایی در مورد سناریویی صحبت میکنند که مطابق آن، نخستین گام رفع مهمترین نگرانیهای جامعه بینالملل از جنبههای برنامه هستهای ایران است؛ از جمله: ذخایر اورانیوم بیست درصدی و تأسیسات زیرزمینی در فردو. چنین گامی میتواند فضای تنفسی برای رسیدن به توافقی فراگیر فراهم آورد. مقامات دولت آمریکا از جمله وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا در امور سیاسی، در مورد پذیرش کاهش برخی تحریمها در ازای گامهای مقدماتی ایران سخن گفته است؛ اما آنها پافشاری میکنند که تحریمها تا زمانی که ایران گامهای اعتمادساز و دائمی برای توقف مسیر دستیابی به تسلیحات هستهای برندارد، لغو نخواهد شد؛ اما رسیدن به توافقی فراگیر که شامل چنین گامهای قطعی از سوی دو طرف باشد، در بهترین حالت، چندین ماه طول میکشد. البته حتی تحلیلگران خوشبین در مورد احتمال رسیدن به یک توافق، مطمئن نیستند که روزنه گفتوگوها تا این حد طولانی باز خواهد ماند.
بصیرت: از جایجای یادداشت فوق برمیآید که طرف مقابل قصد دارد با هوچیگری که دارای بوی تهدید است مسئولان ایرانی را به اتخاذ تصمیم شتابزده که خواست آنها را تأمین میکند، وادارد. حال آنکه در گذشته نیز مشابه این مطالب و روشها زیاد منتشر و آزموده شد، اما راه به جایی نبرد. آنها به جای مسموم کردن فضا باید خود را قانع کنند که به نظر و خواست منطقی ایران توجه داشته باشند و آن را بپذیرند. تنها راه رسیدن به توافق همین است و بس.