دیدار اردوغان از ایران: ابعاد همگرایی ایران و ترکیه

گروه ترجمه ـ پایگاه اینترنتی المانیتور ۲۸ ژانویه ۲۰۱۴ (۸ بهمن) در مقاله‌ای به سفر رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه، به ایران پرداخت و نوشت: به دلیل دیدار دو روزه رجب‌ طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه از ایران، تمام چشم‌ها به روابط ترکیه و ایران دوخته شده است. در واقع، این سفر با وجود اختلاف‌های جدی در برخی مسائل، به‌منظور ارتقای همکاری‌های دوجانبه صورت گرفته است. دو کشور در مورد سوریه اختلاف دارند و هر یک در مقابل هم از جناح‌های درگیر حمایت می‌کنند و در عین حال در مورد آینده بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، اختلاف نظر بنیادین دارند. ایران به طور شفاف اعلام کرده که بشار اسد و رژیم وی، هر دو نباید تا تحقق یک راه‌حل واقعی تغییر کنند. آنکارا ظاهراً از مشارکت ایران در گفت‌وگوهای ژنو 2 حمایت کرده است. حمایت داوداغلو از مشارکت ایران عمدتاً به دلیل تمایل آنکارا به حفظ روابط حسنه با ایران به‌ویژه در حوزه همکاری‌های اقتصادی و تجاری است.

در ادامه مقاله آمده است: ترکیه و ایران در مورد سامانه راداری ضدموشک ناتو (تحت مدیریت آمریکا) نیز اختلاف‌نظر دارند که به‌منظور مقابله با تهدید ایران در ترکیه نصب شده است. ایران پافشاری ترکیه بر این نکته را که این سامانه، ایران را هدف نگرفته، نپذیرفته است. مقامات نظامی و امنیتی عالی‌رتبه ایران چندین‌بار به ترکیه در مورد اقدامات تلافی‌جویانه در صورت حمله آمریکا یا اسرائیل، علیه ایران هشدار داده‌اند. سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده ارشد در سپاه پاسداران و فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، نوامبر ۲۰۱۱ گفت که ایران در صورت حمله آمریکا یا اسرائیل به ایران، این تأسیسات راداری در ترکیه را هدف قرار خواهد داد. اختلاف فرقه‌ای فزاینده خاورمیانه که با بی‌ثباتی در عراق و هرج‌ومرج در سوریه شعله‌ورتر شده نیز ترکیه و ایران را در مقابل هم قرار داده است. عربستان سعودی و ایران نیز به‌موازات این شکاف، به رقابتی شدید پرداخته‌اند و در عین حال این دو کشور به جنگ نیابتی در سوریه می‌پردازند.

در پایان مقاله آمده است: این واقعیت که دولت اردوغان به‌طور جدی در کنار عربستان در این مورد ایستاده و از مخالفان سنی در سوریه حمایت می‌کند، نقطه تنش جدی ایران و ترکیه است. حمایت جدی آنکارا از اخوان‌المسلمین در مصر، نکته دیگری است که محل اختلاف است. اندکی پس از کودتای ژوئیه در قاهره، حسین نقوی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، هشدار داد که حمایت ترکیه از محمد مرسی، رئیس‌جمهور مخلوع مصر، می‌تواند به بروز بحران در ترکیه منجر شود. ایران تمایل چندانی به محمد مرسی در زمان قدرت‌یابی در مصر نداشت، زیرا مرسی به‌طور جدی در مسیر سنی‌گرایی گام برمی‌داشت که در واقع دغدغه‌های ایران در مسائل منطقه‌ای ایران به‌ویژه سوریه را جدی‌تر کرد. با وجود اختلاف شدید ایران و ترکیه در فضای سیاسی، دیدار اردوغان از ایران نشان می‌دهد که جنبه بیشترین احتمال را برای همگرایی بین دو کشور داراست. رفع تحریم‌های غرب علیه ایران می‌تواند به‌تدریج فرصت‌های تجاری بسیاری برای ترکیه در ایران فراهم آورد. مطابق گزارش‌ها، ایران علاقه‌مند است درون ترکیه منطقه آزاد تجاری انرژی ایجاد کند. ترکیه بدون توجه به فشارهای آمریکا تلاش کرده روابط تجاری خود با ایران را ارتقا دهد.