انقلاب اسلامی و توجه همزمان به پیشرفت و استقلال / احسان صابری

پایگاه بصیرت؛ گروه سیاسی / مقام معظم رهبری در دیدار اخیرشان با همافران، استقلال را یکی از پایه ها و شعارهای اصیل انقلاب و نظام اسلامی دانستند و فرمودند: "قدرتهای مداخله گر مانع پیشرفت و استقلال کشورهای منطقه هستند. قدرتهای مداخله‌گر می‌خواهند به مردم منطقه القا کنند که استقلالشان با پیشرفت منافات دارد؛ اما این حرف غلط و ساخته و پرداخته قدرتهای مداخله گر است". ایشان در ادامه افزودند: «استقلال به معنای بداخلاقی با همه دنیا نیست. استقلال یعنی مقابله با قدرت مداخله‌گری که می‌خواهد دستور بدهد و حیثیت و شرف یک ملت را برای منافع خود خرج کند». معظم له همچنین خاطر نشان کردند: «آن چیزی که می‌تواند استقلال ایران اسلامی را تامین کند، تکیه کردن صریح و شفاف بر مبانی، اصول و ارزشهای انقلاب است»

در واقع باید گفت که بین پیشرفت و استقلال رابطه ای دیالکتیک وجود دارد، بدین صورت که پیشرفت به تولید مزیت و در نتیجه افزایش قدرت منجر می‌شود و آن نیز تحکیم پایه‌های استقلال کشور را در پی خواهد داشت. از سوی دیگر، تحکیم استقلال، جلوگیری از نفوذ و دخالت بیگانگان در امور کشور را در پی خواهد داشت و در این صورت، امکان بیشتری برای برنامه‌ریزی و اقدام در راستای پیشرفت کشور فراهم می‌شود. بنابراین می‌توان گفت که استقلال، به پیشرفت و پیشرفت نیز به استقلال بیشتر منجر می‌شود. البته باید گفت که توجه و حساسیت نسبت به حفظ و ارتقای استقلال کشور به معنای نفی کامل ارتباط با دنیا و استفاده از ظرفیت ها و امکانات آنها نیست. بلکه منظور این است که چون استقلال برای هر کشوری اهمیت دارد، در ارتباط با سایر کشورها نه بایستی به طور کامل شیفته آنها شویم و نه به طور کامل آنها را نفی و طرد کنیم. می‌بایست با رویکردی گزینشی، آنجا را که با مبانی و اصول جامعه ما در تعارض نیست از دیگر کشورها کسب کنیم و آن را ابزاری برای ارتقای پیشرفت جامعه خود قرار دهیم.

در این میان توجه به این نکته حائز اهمیت است که از آنجا که بسیاری از امکانات و ظرفیت ها، به ویژه در حوزه علم و فناوری در دنیای غرب متمرکز است، عمده دغدغه ما در ارتباط با دنیا مربوط به کشورهای غربی است، کشورهایی که تمایل دارند روابط خود با سایر کشورها را در چارچوب روابط سلطه تعریف کنند. در این خصوص باید گفت که از چهار منظر فلسفی، علمی- تکنولوژیکی، سیاسی و جغرافیایی می‌توان به غرب نگریست. در میان این وجوه نیز آن وجهی که عمده تصور ما از غرب را شکل می‌دهد، وجه سیاسی و تلاش غرب برای سلطه‌گری و تحمیل اراده خود بر ماست. از این رو، غرب را نفی می‌کنیم. در صورتی که باید گفت که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و در شرایطی فعلی به جرأت می‌توان گفت که ایران اسلامی تنها کشوری است که در منطقه خاورمیانه به معنای واقعی کلمه از استقلال سیاسی برخوردار است و بنابراین غرب دیگر نمی تواند مانند گذشته روابط خود با ایران را در قالب همان چارچوب های گذشته تعریف کند و در صدد تحمیل اراده خود بر ایران باشد.

اما آن حوزه ای که به بحث حاضر مربوط می شود و در شرایط کنونی، استقلال برای ما بیشتر در آن حوزه است که مطرح می باشد، حوزه علم و تکنولوژی است. غرب در برهه کنونی، علم و تکنولوژی را ابزار بسط سلطه خود بر سایر کشورها و مناطق می داند و به عبارتی، در شرایط کنونی اگر چه غرب مانند سابق سلطه مستقیم بر سایر کشورها ندارد، اما به طور غیر مستقیم و آنهم از طریق علم و تکنولوژی این سلطه را اعمال می‌کند. بنابراین غرب می‌خواهد کشورهایی که میل به پیشرفت دارند، خود را در زیر چتر آن تعریف کنند. اما جمهوری اسلامی ایران، به عنوان کشوری که خواهان پیشرفت می باشد، می‌خواهد ضمن استفاده از ظرفیت ها و امکانات بین المللی، عزت و استقلال خود را حفظ کند و در مجموع می خواهد مسیری متفاوت با آنچه که خواسته غرب است، در پیش بگیرد که تاکنون در این زمینه موفق بوده است. البته توجه به این نکته نیز ضروری است که ارتقای میزان موفقیت ما در این مسیر، بستگی به میزان استحکام و انسجام ساخت درونی قدرت و توجه و تأکید بر ظرفیت های درونزای داخلی دارد.