سیاست‌های ترکیه در قبال نسل‌کشی ارامنه

پایگاه بصیرت گروه ترجمه ـ پایگاه اینترنتی المانیتور ۲۶ آوریل ۲۰۱۴ (۶ اردیبهشت) در مقاله‌ای به روابط ارمنستان و ترکیه و مسئله نسل‌کشی ارامنه پرداخت و نوشت: رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه، پیام تسلیتی برای کشتار ارمنی‌ها در سال ۱۹۱۵ فرستاد که به‌طور جدی مورد انتقاد ارمنی‌های تندرو قرار گرفت که این اقدام را تلاش ضعیف آنکارا به‌منظور جلوه‌ دادن جزئیات نسل‌کشی به‌گونه‌ای دیگر خواند. این پیام، مورد استقبال ملی‌گرایان ترکیه نیز قرار نگرفت. دولت بهسلی، رهبر حزب جنبش ملی‌گرا، در واکنشی خشمگینانه گفت که «اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه، مدت‌هاست برای تبدیل شدن به روزنه امید دار و دسته نسل‌کشی که علناً علیه ترکیه و ملت ترکیه اقدام می‌کنند، تلاش می‌کند.» ارمنی‌ها می‌گویند یک‌ونیم میلیون از هم‌نوعان آن‌ها به دست ترک‌های عثمانی طی نسل‌کشی که ۲۴ آوریل ۱۹۱۵ آغاز شد، کشتار شده‌اند. ترک‌ها به‌شدت این موضوع را نفی و اظهار می‌کنند که میلیون‌ها مسلمان از جمله ترک‌ها و نه صرفاً ارمنی‌های شورشی در مسلخ آناتولی طی جنگ جهانی اول کشته شده‌اند.

در ادامه مقاله آمده است: با وجود این، دولت آمریکا اقدام اردوغان را تأیید علنی و تاریخی رنج ارمنی‌ها در سال ۱۹۱۵ نامید و از آن استقبال کرد. وزارت خارجه باور خود را بیان کرد که «این نشانه‌ای مثبت است که می‌تواند تأیید کامل،‌ آزادانه و عادلانه واقعیت‌ها باشد که امیدواریم آرمان آشتی میان ترک‌ها و ارمنی‌ها را ارتقا خواهد داد.» جان کری، وزیر خارجه آمریکا، در توئیتر خود در یادبود ۲۴ آوریل ارمنی‌ها اظهارات اردوغان را مطابق با اصول جهانی خواند. تحلیل‌گران معتقدند که اظهارات اردوغان صرفاً با هدف آرام کردن آمریکا در آستانه صدمین سالگرد واقعه‌ای است که بیشتر آمریکایی‌ها آن را نسل‌کشی از سوی ترک‌ها می‌دانند و در عین حال، از تلاش کنگره آمریکا برای تصویب قطعنامه‌های ضدترکیه جلوگیری شد. بحث شدید میان ترک‌ها و ارمنی‌ها که اغلب بر روابط آنکارا و غرب تأثیر منفی می‌گذارد، همچنان وجود دارد. همچنین این مسئله با وجود موضع‌گیری‌های مطلوب گروه‌های شهروندی از جمله بازرگانان، دانشگاهی‌ها، روزنامه‌نگاران، هنرمندان و نویسندگان، از ایجاد روابط عادی میان ترکیه و ارمنستان جلوگیری می‌کند.

در پایان مقاله آمده است: احمد داوداغلو، وزیر خارجه ترکیه گفت که پیام‌های بسیار مثبتی از ارمنی‌ها پس از پیام اردوغان دریافت کرده است. وی تشریح کرد که «واکنش‌های دیاسپورای ارمنی فوق‌العاده مثبت است. ما پیام‌های بسیار خوبی دریافت کرده‌ایم.» آرام همپرین، مدیر اجرایی کمیته ملی ارمنی گفت که تلاش اردوغان برای فرار از مسئولیت نسل‌کشی ارمنی‌ها بیهوده است و تا حدی این جنایت بین‌المللی بدون مجازات را به سطح یک کشمکش دوجانبه ساده و حل نشده تقلیل داده است.» آرا تورانیان، رئیس فدراسیون سازمان‌های ارمنی فرانسه، واکنشی ملایم‌تر داشت. روزنامه حریت به نقل از وی نوشت که اظهارات اردوغان شوکی احساسی در پی داشت و البته وی در مورد صداقت اردوغان تردید خود را اعلام کرد. دادگاه قانون اساسی ارمنستان اعلام کرد که حتی اگر کمیسیونی از مورخان ارمنی و ترک به‌منظور بررسی حوادث ۱۹۱۵ ایجاد شود، ارمنستان ادعای خود را در مورد اینکه این حوادث، نسل‌کشی بوده، رها نخواهد کرد. همچنان مشخص نیست که بن‌بست ناشی از مسئله نسل‌کشی چگونه به پایان خواهد رسید، به‌ویژه آنکه دولت اردوغان به آذربایجان بر سر مناقشه ناگورنو-قره‌باغ تعهد جدی دارد. البته به نظر می‌رسد در کوتاه‌مدت، این مناقشه حل‌وفصل  خواهد شد.