اخوان‌المسلمین دچار غرور شد و بازی خورد

* علی‌رغم اینکه نظامیان در مصر اصرار به ماندن در قدرت داشتند چرا از حمایت حسنی مبارک دست کشیده و او را مجبور به استعفا کردند و به انتخابات و تغییر حکومت و تمکین از رییس جدید آن تن دادند؟

** نظامیان حاکم بر مصر، از زمان سرهنگ ناصر، بویژه در دوره سادات و حسنی مبارک، وابسته به غرب، بویژه آمریکا بوده‌اند. ساختار ارتش مصر هم از بافت آمریکائی برخوردار است و به خواست همان‌ها هم، همواره قدرت را با دیکتاتوری تمام عیار در اختیار داشته‌اند. علقه حسنی مبارک با آمریکا و اسرائیل، بیشتر از همه بود اما شرایط داخلی مصر، در همه زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و اخلاقی به مرحله انفجار رسیده بود و تلاش حسنی مبارک برای رفع بحران‌ها، به جایی نرسید و در نهایت غرب دریافت که «تاریخ مصرف» او به پایان رسیده و به همین دلیل از نظامیان خواسته شد که او را برکنار کنند ولی حسنی مبارک حتی در آخرین سخنرانی خود، وعده داد که «علیرغم اخطار» غرب، تا پایان دوره ریاست خود! بر رأس کار خواهد ماند، ولی در دوره بعدی، کاندیدای ریاست نخواهد شد و حتی سخنرانی او در شب پخش شد و صبح روز بعد عمر سلیمان وزیر امنیت او که یک مزدور آمریکائی بود، طی بیانیه‌ای اعلام داشت که حسنی مبارک از کار کنار رفته است و او در واقع «استعفا» نداد، بلکه به زور برکنار شد و نظامیان در قبال «اوامر» ارباب، چاره‌ای جز اطاعت و تسلیم نداشتند، و این بود که به تغییر رئیس حکومت تن دادند، اما حکومت در واقع تغییری نکرد و بافت سابق با همان کادر، قدرت را در دست گرفت و به بهانه «دوره انتقالی»، ژنرال‌ها حاکم شدند. اما در برابر قیام و انقلاب مردمی، باید روش مسالمت‌آمیزی در پیش می‌گرفتند که بتوانند به تدریج مردم را آرام کنند و در نهایت به هدف خود برسند. دلیل تمکین ظاهری آنها، تثبیت پایه‌های قدرت ژنرال‌ها با استفاده از واسط? کاتالیزور خوبی چون اخوان‌المسلمین بود.

* اخوان‌المسلمین علی‌رغم 85 سال تجربه و رویارویی با حاکمیت‌ها در مصر، چرا پذیرفتند که در این بازی، نقشی داشته باشند؟

** رهبران اخوان‌المسلمین، بی‌تردید در این وقایع بازی خوردند. آنها نخست به انقلاب جوانان با تردید برخورد کردند و بعد که دیدند مسئله قیام جدی است، به آن پیوستند و با استفاده از نیروهای مردمی‌که داشتند، وارد میدان شدند و بی‌تردید در پیروزی انقلاب، نقش عمده‌ای را ایفا کردند، وگرنه چند جوان انقلابی، بدون رهبری سازمان یافته، نمی‌توانستند بر قدرت حاکم «سرهنگ‌ها» فائق آیند. البته رهبری آنها پس از سقوط رژیم مبارک رسماً اعلام کردند که در انتخابات ریاست جمهوری کشور کاندیدائی نخواهند داشت و حتی یکی از برجسته‌ترین اعضا کادر رهبری مکتب ارشاد، دکتر عبدالمنعم ابوالفتوح را که خواستار حضور در انتخابات ریاست جمهوری بود، از حزب «اخراج» کردند و قاطعانه اعلام داشتند که از هیچ کاندیدائی طرفداری نخواهند کرد و حضور آنها در صحنه «جنبه ارشادی» و «رهنمودی» دارد.

اما شیاطین داخلی و خارجی با یادآوری سابق? 85 سال مبارزه و زجر و زندان و شکنجه و اعدام و تبعید، به رهبری اخوان قبولاندند که در صورت شرکت در انتخابات پیروز خواهند شد، بویژه که در «تونس» همه اسلام گرایان هوادار «اخوان» پیروز شده بودند. این بود که رهبری جریان دچار مهلک‌ترین و خطرناک‌ترین اشتباه تاریخی خود شده و کاندیدائی معرفی کردند. در حالیکه باید می‌دانستند که با وضع بحرانی غیر قابل اصلاح اقتصادی، اصلاح امور مقدور نخواهد بود. ولی وعده و وعیدهای «برادران عرب» و «دوستان خارجی» در رابطه با کمک‌های بی‌دریغ اقتصادی، آنها را اغفال کرد و رهبری وارد معرکه شد و کاندیدای دوم خود را ـ پس از رد صلا��یت خیرت الشاطر ـ معرفی کرد که محمد مرسی بود و او با تفاوت بسیار کمی از رقیب خود ـ احمد شفیق ـ نخست وزیر حسنی مبارک، پیروز شد، اما پیروزی ظاهری، حلال مشکلات گوناگون مصر نمی‌توانست باشد.

آقای مرسی به عنوان رئیس‌جمهوری مصر، برای دریافت کمک‌های موعود رهسپار «ریاض» شد، ولی تا روز آخر حکومت خود، حتی یک دلار هم نتوانست از آل سعود دریافت کند. غربی‌ها و بویژه آمریکائی‌ها که با تشویق اخوان به شرکت در انتخابات، نقشه خود را اجرائی کرده بودند، باز یک دلار هم به حکومت جدید کمک نکردند و شیوخ ارتجاع عرب در منطقه هم، جلو نیامدند و مصر، بدون پول، در دست اخوان بی‌تجربه، قرار گرفت ولی سامان نیافت. هدف نهائی دشمنان آن بود که به مردم مصر و دیگر بلاد عربی نشان دهند که حرکت اسلامی، قادر به اداره کشور نیست و این هدف را در مصر، به خوبی پیاده کردند.

* سیاست داخلی و خارجی مصر در این دوران چگونه بود؟ چرا به سود اخوان سامان نگرفت؟

** متأسفانه روش‌های اتخاذ شده توسط رهبری اخوان ـ که آقای مرسی مجری آن بود ـ در مسائل داخلی و خارجی، با واقعیت‌ها سازگار نبود. تکیه بر یک حزب در اداره امور داخل ـ حزب آزادی و عدالت ـ و طرد و ردّ همه دگراندیشان قدرتمند و بانفوذ و سابقه‌دار، عامل نخستین شکست داخلی بود. یعنی تمامیت خواهی و انحصارطلبی اخوانی، سازمان‌ها و نیروهای سیاسی قدیم و جدید کشور را رنجیده ساخت و به بازی نگرفتن آنها در اداره امور، همه آنها را به گروه‌های مخالف و اپوزیسیون بدل نمود و در نتیجه، حتی انتخابات پارلمانی هم نتوانست مشکل اخوان را حل کند. از سوی دیگر تنظیم قانون اساسی کشور فقط با حضور «اسلامگرایان» و افراد وابسته به اخوان، در کشوری که حداقل ده میلیون قبطی ـ مسیحی ـ دارد و میلیون‌ها هوادار احزاب سیاسی چپ یا ملی‌گرا، امر غیر معقولی بود، و به همین دلیل انتخابات باطل و قانون اساسی ملغی شد و پارلمان هم از سوی دادگاه منحل اعلام گردید و آقای مرسی ـ رئیس‌جمهور ـ با تصور اینکه او همه کاره است و قانون را می‌تواند دور بزند یا آن را، مانند بعضی از همتایان خود در بعضی از بلاد «قبول نداشت» در وسط معرکه تنها ماند و شکست خورد که داستان آن طولانی است.

در سیاست خارجی هم دیدیم که رهبری اخوان به جای وفاداری به اصول اصلی و قبلی مورد قبول اخوان، روش دیگری را انتخاب کردند و با تکیه بر بنی سعود و آمریکا و غرب و حتی اسرائیل! دومین شکست خود را ـ این بار در صحن? خارجی ـ تجربه کردند.

حکومت اخوان به جای پیوند با جبهه مقاومت در بلاد عربی و اسلامی، با شیوخ خلیج فارس و ارتجاع عرب و در طلیع? آنها آل سعود، نرد عشق زد و دچار مشکل شد.

اخوان اگر با جبهه مقاومت، یعنی ایران اسلامی، سوریه، حزب الله، حماس و جهاد اسلامی پیوند می‌خورد، بی‌شک شکست نمی‌خورد که پیروز میدان هم می‌شد ولی آنها در اوج غفلت، علاوه بر پذیرفتن تعهدات حکومت‌های سادات و مبارک، نخستین سفیر خود را به جای ایران اسلامی، به سرزمین اشغالی و تل آویو فرستادند با نامه‌ای خطاب به دوست عزیز! شیمون پرز و این عامل اصلی شکست معنوی رهبری اخوان در بلاد عربی و اسلامی و نشان دهنده مرحله ملی حماقت «نه غفلت» بود. به هرحال رهبری اخوان که در داخل از لحاظ اقتصادی و سیاسی با مشکل جدی روبرو بود در خارج نیز وجه? 85 ساله اخوان‌المسلمین را بر باد داد و این زمینه را برای کودتای ژنرال‌ها، آماده کرد و آنها با قتل عام‌های فاشیستی که در مسجد رابعة العدویه و میدان النهضه انجام دادند، نشان دادند که در اجرای دستور اربابان خود از ارتکاب هیچ جنایتی خودداری نخواهند کرد و در همین راستا، بیش از دو هزار و پانصد نفر در خیابان‌های قاهره و دیگر شهرهای مصر، قتل عام شدند و دهها هزار نفر هم مجروح و دستگیر و زندانی شدند و این روش متأسفانه همچنان و تا به امروز، ادامه یافته است.

رهبری اخوان اگر رشد فکری داشت، در مراحل حساس و بحرانی، به جای طرح شعار بی‌عمل، از شعور استفاده نموده و با دیگر جناح‌های سیاسی کشور همکاری می‌کردند و زمینه را برای پیروزی کودتای ژنرال‌ها فراهم نمی‌ساختند. اما آنها، هیچ سازمان و گروه دیگری را، که در دوران سادات حتی با بعضی از آنها «ائتلاف» کرده بودند، نپذیرفتند و با غرور ناشی از پیروزی «تصادفی» در انتخابات، به راه خود ادامه دادند و مسوولیت تاریخی خود را فراموش نمودند، در حالیکه اگر روش حرکت «حزب النهضه» تونس را انتخاب می‌کردند، اکنون اگر هم در پست ریاست جمهوری نبودند، سهم اصلی را در اداره کشور به عهده داشتند.

* تا آنجایی که می‌دانیم آقای مرسی بعد از به قدرت رسیدن در پی قلع و قمع نظامیان و سران آن نبود و حتی در ابتدا تعدادی از آنان را علیرغم برخوردار نبودن از محبوبیت به قدرت رساند پس علت اصلی مخالفت نظامیان با او در چه بود؟

** اشکال اساسی در انقلاب مردم مصر، ناتمام ماندن آن بود. مردم قیام کردند، همه احزاب و سازمان‌های سیاسی، اعم از اسلامی و ملی و قومی و... به آن پیوستند و دیکتاتوری مبارک سقوط کرد، اما انقلاب، به حفظ ارکان اصلی حاکمیت، بویژه ژنرال‌های تحصیل کرده آمریکا و وابسته سی ساله به رژیم حسنی مبارک ادامه دادند و هم? آنها همچنان بر سر کار باقی ماندند و حتی مدت‌ها اداره کشور را به عهده گرفتند و بعد از ریاست آقای مرسی هم تغییری در ساختار آن داده نشد و حداقل چند نفر از هواداران اخوان در ارتش را بر سر کار نیاوردند و در نتیجه ژنرال‌ها، با صبر و حوصله، توطئه نهائی را عملیاتی کردند. نظامیان وابسته به حسنی مبارک، هرگز اعتقادی به اخوان و اسلام سیاسی نداشتند و با تکیه بر آن با ادامه حکومت اخوان موافق نبودند.

* جنبش اخوان‌المسلمین علیرغم نزدیک به 9دهه فعالیت و مبارزه و در کمال تعجب اعلام کرد که قراردادهای دولت‌های پیشین را محترم می‌شمارد. همچنین با وجود اقدام آقای مرسی در اعزام سفیر به اسرائیل و ارسال نامه‌ای صمیمی به شیمون پرز که در هر صورت اقدامی در جهت حمایت از خواسته‌های نظامیان و نیز آمریکا و اسرائیل بود، چرا نظامیان باز هم در صدد حذف سیاسی مرسی برآمدند؟

** اعلام پذیرش قراردادهای دولت‌های پیشین در واقع برای اطمینان خاطر غربی‌ها بویژه آمریکا و اسرائیل بود، ولی آنها در باطن، اعتقادی به همکاری با اخوان نداشتند و در واقع می‌خواستند با این اقدامات، سابقه روشن مبارزاتی اخوان را ملکوک کنند و اعزام عجولانه سفیر به اسرائیل با آن نامه به اصطلاح «فدایت شوم»! با امضای آقای محمد مرسی اخوانی، این توطئه را تکمیل کرد و برای هزارمین بار اثبات نمود که غرب در کلیّت خود قصد سازگاری با اسلام گرایان را ندارد، حتی اگر توقعات و خواست‌های آنان را بپذیرد.

ژنرال‌های حسنی مبارک در این معادله، نقش خاصی نمی‌توانند داشته باشند، زیرا خود شاهد بودند که چگونه سرسپرده ای چون سرهنگ حسنی مبارک را، پس از سی سال خدمت به آنها یک شبه از کار برکنار نموده و به زندان فرستادند.

* بعضی از کارشناسان علت اصلی سقوط دولت مردمی در مصر را به عدم مدیریت مناسب آقای مرسی و جنبش اخوان، در اداره کشور می‌دانند. نظر شما در این زمینه چیست؟

** در پاسخ پرسش پیشین اشاره کردم که آقای محمد مرسی، با توجه به مشکلات فراوان مصر، در همه زمینه‌های زندگی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و... مصر، نمی‌توانست بدون کمک مادی اعراب و غرب، کاری انجام بدهد و به همین دلیل در حل مشکلات مردم ناتوان بود و با طرد و ردّ دگراندیشان هم، خود در صحنه تنها و بی‌یاور ماند و به طور طبیعی نتوانست مدیریت رضایت بخشی از خود نشان دهد و همین یکی از علل تسریع در سقوط حکومت وی بود.

* علی‌رغم ممنوعیت جنبش اخوان و بسیاری از احزاب اسلامی دیگر، چرا بعضی از احزاب اسلامی سلفی که هرگونه مبارزه و حتی اعتراض و دخالت در امور سیاسی را حرام می‌دانستند نه تنها اعتراضی به نظامیان نکردند بلکه به حمایت از اقدام نظامیان برخاستند؟

** سلفی‌های مصری که تشکّل‌ها و سازمان‌های متعدد و مختلفی دارند، با پیروی از اندیشه‌های وهابی‌گری بنی سعود هرگونه مخالفت با «نظام حاکم» را ولو «ظالم» باشد حرام می‌دانند و به همین دلیل هم شرکت در انتخابات یا تشکیل احزاب سیاسی را که احتمال برخورد با نظام حاکم را دارد، حرام می‌دانستند. اما پس از پیروزی مردم، «همه چیز حلال شد»! و آقایان سلفی به تشکیل حزب النور و غیره پرداختند و در انتخابات با اخوان ائتلاف یا همکاری کردند و به پارلمان راه یافتند و بعد که ستاره اخوان رو به افول گذاشت با نظامیان سازش کردند، بویژه که ژنرال‌های کودتاچی، مورد محبت پنج میلیارد دلاری آل سعود قرار گرفتند و «اذناب» آن در منطقه خلیج فارس هم هر کدام به نوبه خود، به پرداخت کمک‌های میلیاردی به ژنرال‌ها اقدام نمودند. اصولاً سلفی‌های مصر، تابع رژیم آل سعود هستند و همواره از کمک‌های میلیاردی آن، در راستای پیشبرد اهداف وهابیگری در مصر استفاده می‌کنند و قاعدتاً در چنین مواردی، نمی‌توانند استقلال رأی داشته باشند.

عجیب آنکه اخیراً یکی از مفتیان آنان و پس از «تروریست» نامیده شدن سازمان اخوان توسط ژنرال‌ها و آل سعود و اذناب آن، هرگونه معامله و معاشرت و حتی «مصافحه» با اخوان را تحریم نمود، و این ماهیت واقعی سلفی‌های عصر ما را نشان می‌دهد. چیزی که مایه تأسف است همکاری همه جانبه اخوان با سلفی‌ها، در دوران حکومت یک ساله شان است تا آنجا که آقای محمد مرسی، در همایش ضد شیعی سلفی‌ها در قاهره، شخصاً شرکت نمود و سب و لعن و ناسزاگوئی آنان را بر ضد تشیع، و «روافض»! گوش داد و دم برنیاورد. یا پس از به شهادت رسیدن ناجوانمردانه رهبر شیعیان مصری، شیخ حسن شحاته و برادرش در نیمه شعبان، توسط سلفی‌های مزدور بنی سعود، کوچکترین اقدامی به عمل نیاورد و اکنون، کیفر عمل زشت خود را می‌بیند: «اخوان تروریست و کافرند و حتی مصافحه با آنان حرام است.»

* چرا مجلس نمایندگان این کشور که اک��را از طرفداران اخوان بودند اقدامی در جهت جلوگیری از کودتای نظامیان یا محکومیت آن به عمل نیاوردند؟

** مجلس و پارلمان مصر، از آغاز سست بنیان بود تا آنجا که توسط یک قاضی، «منحله» اعلام و درب آن بسته شد! و سپس بطور مسخره‌ای، مجدداً باز شد ولی در عمل هیچ کاره بود.

من از طریق ماهواره، یکی از جلسات آن را پیگیری می‌کردم که وقت اذان ظهر شد و یکی از سلفی‌ها، در وسط جلسه رسمی، بلند شد و به اذان گویی پرداخت که با مخالفت آقای محمد بلتاچی، رئیس اخوانی مجلس روبرو شد، ولی جناب سلفی به اعتراض او توجه نکرد و به اذان خود ادامه داد! این چنین مجلسی، آیا می‌تواند در مقابل نظامیان اظهارنظری کند؟

* موضع دانشگاه و علمای الازهر در این خصوص چیست؟ چرا آنان که هرچند دیر به حمایت از اعتراضات مردمی و درنهایت به حمایت از دولت قانونی پرداختند‌، اقدام خاصی در این زمینه از خود بروز ندادند؟

** رهبری اخوان متأسفانه در حوادث اخیر مصر، از علمای الازهر نیز «عبور» کرد و خود را تنها حامی و ناشر اسلام نامید و در این رابطه بود که شیخ الازهر، دکتر احمد الطیب، همراه مرشد سلفی‌ها و رئیس حزب النور، در جلسه مشترک ژنرال‌ها برای تعیین تکلیف قانون اساسی و تشکیل حکومتی جدید، شرکت کرد. درواقع اخوان، کسی را برای دفاع از خود باقی نگذاشت، مانند بعضی دیگر از دیکتاتورها که در بلاد دیگر، پس از سقوط کسی پاسخ سلام او را نمی‌دهد!

* ظاهرا از سوی حاکمان کنونی بیان شد که احکام صادره دادگاه‌ها جهت تایید به مفتی الازهر تسلیم می‌شود. گرچه همان زمان اعلام شد که این تایید جنبه تشریفاتی داشته و الزام آور نیست با این حال در افکار عمومی تاثیرگذار است، آیا به نظر شما این احکام تایید می شود یا خیر؟ و نیز از سوی دولت کنونی با توجه به مخالفت مجامع بین المللی و حقوق بشری قابل اجرا خواهد بود یا نه؟

** احکام صادره از یک دادگاه سفارشی وابسته به رژیم، درباره رهبران و اعضای عادی اخوان‌المسلمین، که در هر نوبت و در یک جمع چند صد نفری، حدود 600 و 700 نفر را یکجا به اعدام محکوم کرده است، انسان را به یاد دادگاه‌های استالینی در دوران دیکتاتوری تباه استالین و حزب کمونیست اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی می‌اندازد. صدور احکام اعدام به اتهام شرکت در قتل یک افسر پلیس برای هزار و پانصد نفر با شرع و منطق و هیچ عقل سلیمی پذیرفتنی نیست و اجرای آن هم، حتی اگر مفتی آن احکام را امضا کند ـ که قطعاً نمی‌کند ـ عملی و مقدور نخواهد بود. ولی اصل موضوع، نشان دهنده ماهیت فاشیستی ـ استالینستی حکومت ژنرال‌ها است و بی‌تردید در افکار عمومی جهان، و بویژه در درون کشور مصر، آثار منفی زیادی برای رژیم خواهد داشت.

* علی‌رغم علاقه ایران به از سر گیری روابط با مصر که حتی در دوران مبارک نیز بارها از سوی برخی مسئولین کشورمان ابراز شد و بعد از به قدرت رسیدن مرسی هم پیگیری‌های شدیدی در این خصوص صورت گرفت که البته به دلایل نامعلومی از سوی دولت مرسی هم مورد استقبال قرار نگرفت آیا با حضور داشتن نظامیان در قدرت در مصر، این موضوع‌، برای همیشه به فراموشی سپرده خواهد شد؟

** چگونگی سیاست خارجی مصر، بسته به شرایط ویژه حکومت‌ها است. در مصر، از دوران حسنی مبارک تا به امروز، تصمیم‌گیری نهائی درباره روابط خارجی، به ویژه رابطه با ایران اسلامی به عهده وزارت امور خارجه مصر نیست بلکه سازمان امنیت مصر، تصمیم گیرنده اصلی است و ارتباط این سازمان با سیا و موساد و... بر کسی پوشیده نیست و روی همین اصل، سیاست دوری از نظام اسلامی ایران، در سه دوره مبارک و مرسی و ژنرال سیسی، همان خواهد بود که بود! البته به نظر من، حتی اگر حکومت کودتائی ژنرال‌ها درخواست برقراری روابط سیاسی بنمایند، باید در شرایط فعلی از پذیرفتن این درخواست خودداری کرد.

* آیا احتمال بازگشت محمد مرسی به قدرت وجود دارد؟

** بازگشت آقای محمد مرسی به قدرت، علی‌رغم استمرار اعتراضات مردمی، با توجه به سرکوب وحشیانه و قتل عام مردم در خیابان‌ها و مساجد و دانشگاهها، بعید به نظر می‌رسد و حتی وضع سرکوب سازمان اخوان‌المسلمین هم در شرایط کنونی، تغییر نخواهد کرد؛ مگر آنکه حکومت کودتائی ژنرال‌ها، سرنگون گردد و این البته در دنیای سیاست امر غیر ممکنی نیست.

* جنابعالی مدت نیم قرن است که مدافع اخوان‌المسلمین بوده‌اید و ده‌ها مقاله و کتاب در این رابطه تألیف و ترجمه و منتشر ساخته‌اید، ولی اکنون لحن انتقادآمیزی نسبت به آنها دارید؛ چرا؟

** اخیراً بعضی از دوستان به من گفتند که شما نوعی «شیفتگی» نسبت به اخوان دارید و نمی‌خواهید از آنها انتقاد کنید که البته مسئله این طور نیست. اینجانب در نیم قرن گذشته، همواره مدافع آن نوع از اندیشه اخوانی بوده‌ام ـ و هستم ـ که شهید شیخ حسن البنا آن را بنیانگذاری و شهید سید قطب بخشی از آن را تکمیل کرد. شهید حسن البنا برای تقریب بین شیعه و سنی، در تأسیس دارالتقریب با مرحوم شیخ محمد تقی قمی شیعی همکاری کرد و در سال 1948، ده هزار نفر از میلیشیان اخوان را برای جنگ با اشغالگران صهیونیست به سرزمین فلسطین اعزام کرد و شهید سید قطب، «فریضه غائب» ـ جهاد بر ضد کفار ـ را در میان نسل جدید مسلمان، احیا کرد که جوانان آماده جنگ و جهاد با دشمن خارجی باشند، اما کسانی که از مکتب شهید حسن البنا و شهید سید قطب دور شده‌اند، حتی اگر نام «اخوان» را هم بر خود بگذارند از قلب اصلی اخوان واقعی دور شده‌اند. کسانی که به نام «اخوان» و با اسلحه «پنتاگون» به قتل عام مردم مسلمان سوریه و عراق و یمن بپردازند و دشمن اصلی را فراموش کنند یا به جای «جهاد» با دشمن، برای عمل شرم آور و ضد شرعی و اخلاقی باصطلاح «جهاد نکاح»! قیام کنند، و مرتکب اعمال غیرمشروعی بشوند هرگز نه تنها قابل دفاع نخواهند بود، بلکه به تعبیر شهید حسن البنا، آن‌ها نه برادرند و نه مسلمان! «لیسوا اخواناً ولا مسلمون».

* آیا حوادث اخیر و سرکوب اخوان‌المسلمین، مقدمه‌ای بر پایان عمر این جنبش اسلامی در مصر و جهان عرب نیست؟

** حرکت اخوان‌المسلمین، به مثابه یک حرکت ایدئولوژیک اسلامی، بیش از 85 سال است که در دنیای اسلامی بویژه جهان عرب و مصر، شناخته شده و درواقع ریشه دارترین جنبش اسلامی در دنیای معاصر است. سرکوب و فشار و اختناق بر ضد اخوان از بدو پیدایش آن آغاز شده و با ترور شیخ حسن البنا، در دوران سلطنت شاه فاروق و ادامه بازداشت و سرکوب و زندان و شکنجه و اعدام در دوره حکومت و سلطه سرهنگ‌ها ـ ناصر، سادات و حسنی مبارک ـ همواره در جریان بوده است ولی شعله نهضت، هرگز خاموش نشده است. حوادث اخیر و قتل عام هواداران اخوان توسط دژخیمان رژیم کودتائی ژنرال‌ها، موجب پایان عمر آن نخواهد بود بلکه به نظر من باعث بازنگری و پیدایش و تکامل فکری و عملی سازمان خواهد شد.

البته باید پذیرفت که شکست تحمیلی اخوان در اداره امور، به ظاهر بخشی از مردم مصر را نسبت به صلاحیت اخوان برای اداره امور، بدبین ساخت و حتی به گفته بعضی‌ها، رهبری فعلی اخوان، یک جریان توفنده‌ای را با 85 سال تاریخ درخشان، در عرض یک سال هدر داد، ولی این امر، پس از آنکه سلط? ژنرال‌ها برطرف گردد و مردم متوجه شوند که اصل ماجرا نقشه و توطئه اتحاد صلیبی صهیونی با ارتجاع عرب بود و آنها برای از بین بردن آثار مثبت بهار بیداری اسلامی در مصر و دنیای عرب، آن را طراحی و اجرا کردند و اخوان و مردم عادی هوادار، قربانی این توطئه فاشیستی امپریالیسم غربی و مزدوران مرتجع عربی منطقه شدند، سازمان از نو شکوفا خواهد شد. به امید آنکه برادران از تجربه‌های این «باخت» استفاده کنند و به بازسازی کامل تشکیلات و روش عمل، بپردازند.

البته تحقق این آرزو و هدف، ممکن است مدتی به درازا بکشد، ولی بی‌تردید سرانجام عملی خواهد شد و نتیجه آن مثبت خواهد بود و این فتوای محتوم تاریخ است که قرآن می‌فرماید: هو الذی أرسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کلّه ولو کره المشرکون.