- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
پايگاه بصيرت؛ گروه سياسي/ نظام تصميم گيري و اجراي صحيح، مبتني بر اولويت بندي و دسته بندي اهداف است. با توجه به اينکه در بسياري از مواقع ممکن است تزاحم اهداف رخ دهد لازم است تا توان و قدرت مجريان تصميم ها به صورت منظم و دسته بندي شده اعمال شود. لذا، مقام معظم رهبري براي تحقق اهداف اسلامي زنجيره ي منطقي اي را متصور مي شوند تا همه کساني که خواهان تحقق اهداف اسلامي در جهان اند دستورکار منسجم و موثقي در اختيار داشته باشند. سلسله مراتب اهداف اسلامي از نظر ايشان عبارتند از انقلاب اسلامي، نظام اسلامي، دولت اسلامي، جامعه اسلامي و در نهايت امت اسلامي است. در ادامه تلاش مي شود تا با توجه به بيانات و پيام هاي مقام معظم رهبري به درک انديشه هاي ايشان در مورد تحقق اهداف اسلامي نائل شويم. در قسمت اول اين مقاله به دو زنجيره ابتدايي تحقق اهداف اسلامي يعني انقلاب اسلامي و نظام اسلامي پرداختيم و در اين مقاله به تحليل سه زنجيره باقي مانده تحقق اهداف اسلامي يعني "دولت اسلامي"، "جامعه اسلامي" و "امت اسلامي" مي‌پردازيم.
ج) دولت اسلامي
دولت اسلامي از منظر آيت الله خامنه اي فراتر از قوه مجريه است. «منظور از دولت اسلامي ... مجموعه‌ي نهادهاي مديريتي... است. در اينجا منظور از دولت، فقط قوه‌ي مجريه نيست؛ يعني مجموع دستگاههاي مديريتي کشور که اداره‌ي يک کشور را برعهده دارند؛ نظامات گوناگون اداره کننده‌ي کشور. مسئوليت و تعهد اين دولت اسلامي اين است که جامعه‌ي اسلامي را تحقق ببخشد.» (بيانات معظم له در ديدار دانشجويان کرمانشاه ۱۳۹۰/۰۷/۲۴)
1- دولت اسلامي دولت ائتلاف و تعاون مبتني بر حدود
در هر جامعه تضاد منافع و سلايق موجود است اما دولتي مي تواند موفق باشد که مبتني بر همکاري و تعاون در گستره حدود الهي باشد. « در اسلام دعوت به ائتلاف است، دعوت به وحدت است، دعوت به همکاري است، دعوت به تراحم است، دعوت به تعاون است؛ اين مبناي تفکّر اسلامي در همه‌ي فعّاليتها است. البتّه تعامل حدودي دارد، ضوابطي دارد، هر کسي حقوقي دارد؛ بايد اينها رعايت بشود که در سايه‌ي دولت اسلامي قابل تحقّق است. نگاه تعارض‌آميز غلط است؛ نگاه تعاون و تعامل از نظر اسلام درست است» (بيانات معظم له در ديدار کارگران در گروه صنعتى مپنا ۱۳۹۳/۰۲/۱۰)
2- سلامت اخلاقي و اعتقادي مسئولين رده اول دولت
به نظر رهبر معظم انقلاب « بخصوص در مسئولان رده‌هاي بالا ، سلامت عملكردي كه از اعتقاد درست و نگاه درست به حقايق جامعه ناشي ميشود» شاخص مهمي در نظر گرفته مي شود. مساله اعتماد به وعده هاي الهي ذيل سلامت اعتقادي مي گنجد «يكي از چيزهايي كه من بر روي آن تكيه ميكنم در اين زمينه‌ي اعتقاد و نگاه قلبي و گرايش قلبي، مسئله‌ي اعتماد به خداي متعال است، اعتماد به وعده‌هاي الهي است؛ اين از جمله‌ي مطالبي است كه بنده اصرار دارم ما روي اين كوتاهي نكنيم..» (بيانات معظم له در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيأت دولت ۱۳۹۲/۰۶/۰۶)
3- خدمت به مردم
در اسلام خدمت به مردم و آفريده هاي خداوند از بهترين کارها محسوب مي شود. رهبر انقلاب فلسفه اصلي انقلاب اسلامي و حرکت عظيم امام خميني (ره) و مردم ايران را خدمت به مردم مي دانند. ايشان براي خدمت به مردم روحيه ي جهادي در چارچوب قانو�� را مهم قلمداد مي کنند.
«روحيه‌ي خدمت، كه اين گفتمان اصلي دولت اسلامي همين خدمت است؛ اصلاً فلسفه‌ي وجود ما جز اين نيست؛ ما آمده‌ايم خدمت كنيم به مردم و هيچ چيز نبايد ما را از اين وظيفه غافل كند... در زمينه‌ي خدمت، كار را بايد جهادي كرد؛ جهادي به معناي بي‌قانوني نيست.» (بيانات معظم له در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيأت دولت ۱۳۹۲/۰۶/۰۶)
4- عدالت
از منظر رهبر معظم انقلاب،لازمه دولت اسلامي پيشرفت با محوريت عدالت است. لذا «معتقد نيستم به پيشرفتِ بدون عدالت... پيشرفت بدون عدالت همان نتيجه‌اي را خواهد داد كه شما از تمدّن پرجلوه‌ي غرب، امروز داريد مشاهد ميكنيد. ثروت و قدرت و علم و فناوري، بيشتر از آن چيزي كه اينها دارند براي اين دوره تصوّر نميشده؛ اينها حدّاكثر را دارند، امّا در عين حال شما ملاحظه كنيد آنجا عدالت وجود ندارد.» (بيانات معظم له در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيأت دولت ۱۳۹۲/۰۶/۰۶)
5- سلامت اقتصادي و مبارزه‌ي با فساد
مبارزه با فساد اقتصادي و تامين سلامت اقتصادي از وظايف اصلي دستگاه هاي نظارتي است اما اين موضوع از دولت سلب وظيفه نمي کند تا روي بدنه دولت نظارت نکند. «ببينيد منصب حكومتي، جايگاه قدرت و منابع مالي است؛ وسوسه‌ها در اينجا انسان را راحت نميگذارد. حالا شما به خودتان نگاه نكنيد كه متدّينيد و سطح بالا هستيد و مقاومت ميكنيد در مقابل اين وسوسه‌ها؛ در درجات پائين ممكن است در مقابل اين وسوسه‌ها نتوانند مقاومت بكنند... حتّي قبل از آنكه دستگاههاي نظارتي وارد بشوند... خود مدير دستگاه مراقب سلامت [ آن] باشد و اين احتياج دارد به نگاه دائم؛ غفلت نبايد كرد.» (بيانات معظم له در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيأت دولت ۱۳۹۲/۰۶/۰۶)
6- قانون‌گرايي
رهبر انقلاب اسلامي مساله رعايت قانون را اساسي مي دانند. نتيجه رعايت نکردن به قانون هرج و مرج است. اما قانون را محصور به موارد خاص نمي دانند بلکه اسناد بالادستي مثل سياستهاي كلّي، سند چشم‌انداز، مصوّبات شوراهاي عالي از قبيل شوراي عالي انقلاب فرهنگي، از قبيل شوراي عالي مجازي را هم قانون مي دانند و رعايت آن را الزامي مي دانند.
«قانون ريل است؛ از اين ريل اگر چنانچه خارج شديم، حتماً آسيب و صدمه است. گاهي قانون ناقص است، گاهي قانون معيوب است؛ امّا همان قانون معيوب هم اگر چنانچه عمل نشود ... ضرر آن عمل نشدن، بيشتر از ضرر عمل كردن به قانون است. اين را بايد نهادينه كرد.... و جزو رعايت قانون، رعايت اسناد بالادستي است كه امروز خوشبختانه در كشور وجود دارد؛ مثل سياستهاي كلّي، سند چشم‌انداز، مصوّبات شوراهاي عالي از قبيل شوراي عالي انقلاب فرهنگي، از قبيل شوراي عالي مجازي» (بيانات معظم له در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيأت دولت ۱۳۹۲/۰۶/۰۶)
7- حكمت و خردگرايي
لازمه حکمت و خردگرايي استفاده از کارشناسان و خبرگان موجود در آن زمينه و اظهارنظرهاي سنجيده است. «گاهي يك اظهارنظر از سوي يك مسئولِ داراي جايگاه ... تأثيرات سوئي ميگذارد كه اين تأثيرات را اگر انسان بخواهد برطرف كند، مبالغي بايستي كار كند.. بايستي سنجيده اظهارنظر كرد... اين خردگرايي و حكمت در مديريتها و در كارها است. و از جمله‌ي شقوق همين حكمت، استفاده از ظرفيت بالاي كارشناسي است» (بيانات معظم له در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيأت دولت ۱۳۹۲/۰۶/۰۶)
8- تكيه به ظرفيت درون‌زاي كشور
دو نوع نگاه کلان به مساله توسعه و پيشرفت مطرح است: نگاه به درون و نگاه به بيرون. رهبر انقلاب در تاييد نگاه به درون تاکيد دارند که سهم هر کشور از مناسبات بين الملل را قدرت دروني آن کشور تعيين مي کند.«نگاهمان به بيرون نباشد. اين، توصيه‌ي ما است؛ اين معنايش اين نيست كه از امكاناتي كه در بيرون هست استفاده نكنيم؛ اين دو حرف با هم اشتباه نشود. اميدمان را به بيرون از ظرفيت داخلي كشور ندوزيم... در مناسبات بين‌المللي سهم هر كشوري به قدر قدرت دروني او است؛ هر مقداري كه واقعاً در درون اقتدار داشته باشد، سهمش از مجموعه‌ي مناسبات بين‌المللي به همان نسبت بالاتر است» (بيانات معظم له در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيأت دولت ۱۳۹۲/۰۶/۰۶)
9- حمايت راهبردي از ملت هاي مسلمان
حمايت از فلسطين و مردم جهان به دو صورت راهبردي و تاکتيکي مي تواند صورت گيرد. حمايت راهبردي به ريشه اي بودن اين حمايت اشاره دارد و اينکه کشور حامي داراي عزم راسخ در حمايت است اما حمايت تاکتيکي موقتي است و ناشي از منفعت زودگذري است که براي کشور حامي وجود دارد.
«طرح مسئله‌ي فلسطين براي جمهوري اسلامي يك امر تاكتيكي نيست؛ يك امر بنياني است، از اعتقاد اسلامي ناشي ميشود. وظيفه‌ي ماست كه اين كشور اسلامي را از سلطه و چنگ قدرت غاصب و پشتيبانهاي بين‌المللي‌اش در بياوريم، به دست مردم فلسطين بسپاريم؛ اين وظيفه‌ي ديني است، وظيفه‌ي همه‌ي مسلمانهاست؛ همه‌ي ملتهاي اسلامي، همه‌ي دولتهاي اسلامي وظيفه دارند كه اين كار را انجام بدهند» (بيانات معظم له در ديدار جمعي از آزادگان ۱۳۹۱/۰۵/۲۵)
د) جامعه اسلامي
به نظر رهبر معظم انقلاب«جامعه‌ي اسلامي ... جامعه‌اي که در آن، آرمانهاي اسلامي، اهداف اسلامي، آرزوهاي بزرگي که اسلام براي بشر ترسيم کرده است، تحقق پيدا کند». (بيانات معظم له در ديدار دانشجويان کرمانشاه ۱۳۹۰/۰۷/۲۴) شاخص هاي اين جامعه عبارتند از عدالت، آزادي، عزت ملي، مرفه، پيشرفت هاي همه جانبه ،پيشرفت دائم و بدون وقفه است.
از اين جهت جامعه اسلامي« جامعه‌ي عادل، برخوردار از عدالت، جامعه‌ي آزاد، جامعه‌اي که مردم در آن، در اداره‌ي کشور، در آينده‌ي خود، در پيشرفت خود داراي نقشند، داراي تأثيرند، جامعه‌اي داراي عزت ملي و استغناي ملي، جامعه‌اي برخوردار از رفاه و مبراي از فقر و گرسنگي، جامعه‌اي داراي پيشرفتهاي همه‌جانبه - پيشرفت علمي، پيشرفت اقتصادي، پيشرفت سياسي - و بالاخره جامعه‌اي بدون سکون، بدون رکود، بدون توقف و در حال پيشروي دائم» است. «البته اين جامعه تحقق پيدا نکرده، ولي ما دنبال اين هستيم که اين جامعه تحقق پيدا کند» (بيانات معظم له در ديدار دانشجويان کرمانشاه ۱۳۹۰/۰۷/۲۴). ايشان جامعه اسلامي را هدف مياني مي داند چرا که « اين جامعه وقتي تشکيل شد، مهمترين مسئوليت اين جامعه اين است که انسانها بتوانند در سايه‌سار چنين اجتماعي، چنين حکومتي، چنين فضائي، به کمال معنوي و کمال الهي برسند؛ که: «ما خلقت الجنّ و الانس الّا ليعبدون» انسانها به عبوديت برسند.» (بيانات معظم له در ديدار دانشجويان کرمانشاه ۱۳۹۰/۰۷/۲۴)
ه) امت اسلامي
آخرين حلقه اهداف اسلامي از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامي امت اسلامي است. حضرت آيت الله خامنه اي در اين زمينه مسائلي را مطرح مي کنند که جاي تامل دارد.
1- قرآن و عزت امت اسلامي
يکي ازمفاهيم پرفراواني در انديشه هاي مقام معظم رهبري مفهوم عزت است. به نظر ايشان راه تحقق عزت مسلمين پيروي از قرآن کريم و معارف اسلامي است.
«امروز دنياي اسلام احتياج دارد به فهم معارف اسلامي. امروز دنياي اسلام احتياج دارد به درسي که قرآن به ملتها داده است براي استقامت، ايستادگي، حيات طيبه و عزت اسلامي براي ملتها. درسهاي قرآن در اين زمينه، درسهاي حيات‌بخشي است؛ ما به اين درسها احتياج داريم.» (بيانات معظم له در ديدار شرکت‌کنندگان در مسابقات بين‌المللي قرآن کريم ۱۳۹۱/۰۴/۰۴)
« اگر با قرآن مأنوس شديم، به قرآن نزديک شديم، مفاهيم قرآنى در دل ما توانست اثر بگذارد، آن‌وقت ميتوانيم اميدوار باشيم که امّت اسلام عزّت وعده داده شده‌ى از سوى خداى متعال را [به دست خواهد آورد]: وَ للهِ العِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلمُؤمِنين؛(۱) اين عزّت را آن‌وقت خدا به امّت اسلامى خواهد داد. اگر با قرآن مأنوس شديم، آثار و برکات آن اينها است.» (بيانات معظم له در ديدار شرکت کنندگان در سى‌ويکمين دوره‌ى مسابقات بين‌المللى قرآن کريم ۱۳۹۳/۰۳/۱۳)
2- مانع تراشي بر سر اتحاد امت اسلامي
يکي از ساده ترين راهکارهاي ماکياوليستي براي رسيدن به اهداف توسط دشمنان اسلامي فتنه انگيزي و ايجاد تفرقه بين مسلمين است. «آنان پس از نوميدي از حذف اسلام و شعارهاي اسلامي، اکنون به فتنه‌انگيزي ميان فرقه‌هاي اسلامي روآورده و با توطئه‌ي شيعه‌هراسي و سني‌هراسي، بر سر اتحاد امت اسلامي مانع‌تراشي ميکنند.» (پيام معظم له به کنگره‌ي عظيم حج ۱۳۹۱/۰۸/۰۴)
3- ماموريت ملت ايران در تحقق امت اسلامي
معمولا در شکل دهي به تمدن ها همه ملت ها به يک اندازه سهم نداشتند، براي مثال در شکل دهي به تمدن غربي سهم اندازه فرانسه و آلمان و ايتاليا با دانمارک و سوئد و لهستان يکسان نيست. دنياي اسلام هم هميشه شاهد ملت هايي بوده است که عموما پيشگام بوده اند که براي مثال مي توان به ايران، مصر، وعراق اشاره داشت. اما «دنياي اسلام دنياي متشتت و متفرقي است. مسلمانها با داشتن قرآن، با داشتن محکمترين تعاليم، به خاطر عوامل گوناگون، دچار عقبماندگي هستند.... اين عوامل چيست؟ اينها را بايد شناخت. همت ملت ايران بايد اين باشد که به نقطهاي برسد که همه‌ي رفتارهاي او، حرکات او، محصولات فکري او، در دنياي اسلام به صورت يک مرجع مسلّم و متقن، مورد مراجعهي ملتها قرار بگيرد؛ متفکران ملتها، روشنفکران ملتها راه را پيدا کنند؛ اين مسئوليت تاريخي ملت ايران است... همه‌ي توان و ظرفيت انساني و فکري و استعدادي را... به ميدان بياوريم؛ آن وقت سرنوشت دنياي اسلام تغيير خواهد کرد و به تبع آن، سرنوشت دنيا تغيير خواهد کرد.» (بيانات معظم له در ديدار جمعي از معلمان سراسر کشور ۱۳۸۹/۰۲/۱۵).
4- جدايي دين از حکومت و اخلاق از مديريت ريشه اصلي مشکلات امت اسلامي
يکي از دستاوردهاي مدرنيته براي امت اسلامي جدايي دين از حکومت و اخلاق از مديريت بود. البته در اين زمينه نبايد ره به افراط برد چرا که قبل از ورود مدرنيته به عالم اسلام هم دين به معناي واقعي کلمه مسلط بر سياست نبود بلکه بيشتر به ابزار دست سياست مي مانست.
«امت اسلامي از وقتي دين را از حکومت جدا کرد، اخلاق را از مديريت جامعه جدا کرد، دچار اختلال شد. آن روزي که پادشاهاني به نام خليفه- در بغداد و در شام و در اين گوشه و آن گوشهي عالم- پرچم اسلام را بلند کردند، اما زير پرچم اسلام هواهاي نفساني، شهوات، اغراض، تکبرها، غرورهاي شاهانه، مالاندوزيها، ثروت جمعکردنها، به خزائن خود پرداختنها را وارد کردند و به اين چيزها سرگرم شدند، زمينههاي انحطاط دنياي اسلام فراهم شد.» (بيانات معظم له در ديدار کارگزاران نظام و سفراي کشورهاي اسلامي در سالروز عيد مبعث ۱۳۸۵/۰۵/۳۱)
5- راهبرد اعتماد به نفس و مبارزه با ظلم
رهبر معظم انقلاب با اشاره به راهبرد اعتماد به نفس و مبارزه با ظلم آنرا تنها گزينه پيش روي امت مسلمان براي تحقق عزت شان مي داند. «امروز هيچ راهي در مقابل امت اسلامي وجود ندارد، مگر اينکه به قدرت خود ايمان بياورد و از ادامهي انظلام پرهيز کند و تصميم بگيرد زير بار زورگويي نرود. ما ملتهاي اسلامي را دعوت نميکنيم به اينکه شمشير به دست بگيرند و با کشورهاي دنيا جنگ کنند؛ ما آنها را توصيه ميکنيم به اينکه حق خود، قدر خود، عزت خود، عزت ملتهاي خود، تاريخ و ميراث ارزشمند خود را بشناسند، قدر آن را بدانند و به آن تکيه کنند؛ اجازه ندهند که دنياي کفر و استکبار- که امروز در مشت صهيونيستهاست- آنها را تحقير کند؛ اين حرف ماست.» (بيانات معظم له در ديدار کارگزاران نظام ۱۳۸۵/۰۱/۲۷)
جمع بندي
در اين مقاله تلاش شد تا با استفاده از بيانات مقام معظم رهبري به حلقه هاي اهداف اسلامي و شاخص هاي مربوط به آن اشاره شود. بنا به بيانات ايشان زنجيره منطقي تحقق اهداف اسلامي داراي پنج حلقه است که عبارتند از انقلاب اسلامي، نظام اسلامي، دولت اسلامي، جامعه اسلامي و در نهايت امت اسلامي است. ذيل هر يک از اين حلقه ها تلاش شد تا به شاخص هايي از بيانات ايشان اشاره شود که به ترتيب عبارتند از انقلاب اسلامي (رهبري دافع و جاذب، اميد به وعده هاي الهي، استکبارستيزي، صيانت از جهتگيري‌هاي اصلي انقلاب، انصاف، ايستادگي در برابر فتنه گران، کلان نگري در مسائل)؛ نظام اسلامي (ساده انگاري و غرور ناشي از پيروزي مقدماتي، مبارزه اصلي مستمر در نظام سياسي مبتني بر اسلام، استقرار نظامي مبتني بر اصول اسلام و رد الگوهاي شرق و غرب، صبر رهبران نظام اسلامي)؛ دولت اسلامي(دولت اسلامي دولت ائتلاف و تعاون مبتني بر حدود، تكيه به ظرفيت درون‌زاي كشور، قانون‌گرايي، سلامت اقتصادي و مبارزه‌ي با فساد، حكمت و خردگرايي، تكيه به ظرفيت درون‌زاي كشور، عدالت، خدمت به مردم، سلامت اخلاقي و اعتقادي مسئولين رده اول دولت)؛ جامعه اسلامي(عدالت، پيشرفت دائم و بدون وقفه، رفاه، پيشرفت هاي همه جانبه، عزت ملي، آزادي) و در نهايت امت اسلامي (ماموريت ملت ايران در تحقق امت اسلامي، قرآن و عزت امت اسلامي، مبارزه با ظلم، جدايي دين از حکومت و اخلاق از مديريت ريشه اصلي مشکلات امت اسلامي، مانع تراشي بر سر اتحاد امت اسلامي) است.
منابع:
