- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
میثم لطفی
مؤسسه امریکایی بروکینگز در یکی از جدیدترین بررسی‌های خود به نحوه فعالیت گروه‌های تروریستی در شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد و توضیح داد که طی ماه‌های سپتامبر تا دسامبر 2014 داعش به میزان گسترده از این فضا بهره برده است. این نخستین باری بود که فعالیت‌های گروه تروریستی داعش در رسانه‌های اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت و طی آن «جاناتان مورگان» و «جی.. ام برگر» حساب‌های کاربری این گروه در شبکه‌های اجتماعی را مورد مطالعه قرار دادند.
از آنجایی که داعش یک گروه بسته محسوب می‌شود و ارتباط زیادی با دنیای بیرون ندارد، کارشناسان تصمیم گرفتند مطالعه را روی صفحات اجتماعی آن با هواداران کمتر از 500 نفر انجام دهند و زمانی که روش نهایی برای این محاسبه به‌دست آمد، مشخص شد این گروه تروریستی فقط در توئیتر بیش از 46 هزار حساب کاربری اختصاصی برای خود ایجاد کرده است و بیشتر از 70 هزار نفر هم مطالب منتشر شده در آن را دنبال می‌کنند و به عبارت دیگر هوادار این صفحات هستند.
البته باید توجه داشت که فقط داعش برای پیشبرد اهداف خود روی شبکه‌های اجتماعی متمرکز نشده است و دیگر گروه‌های تروریستی نیز هر کدام سعی دارند با فعالیت‌های مختلف در این فضای عمومی، ضمن جذب اعضای جدید بر گستره فعالیت‌های خود بیفزایند و بستر لازم برای محقق ساختن برنامه‌های خود را فراهم کنند.
داعشی‌ها در توئیتر
در گزارش نهایی مربوط به مطالعه اخیر مرکز بروکینگز آمده است که تعداد صفحات رسمی منتسب به گروه تروریستی داعش در توئیتر می‌تواند بیشتر از 46 هزار عدد باشد و البته این نکته حائز اهمیت است که کمیت صفحات نمی‌تواند میزان اثرگذاری آنها را هم مشخص کند.
بسیاری از هواداران داعش در توئیتر دستکم 1000 نفر را در فهرست دوستان خود جا داده‌اند که این رقم نسبت به میانگین تعداد دوستان کاربران امریکایی در شبکه‌های اجتماعی بیشتر است. البته افرادی که در توئیتر هوادار صفحات اختصاصی داعش بودند به صورت مستقیم اطلاعات و پیام‌های مربوط به این گروه تروریستی یا برنامه‌های سیاسی را منتشر نمی‌کردند.
نشریه تایمز در این راستا گزارش داد که ترافیک ایجاد شده توسط هواداران داعش تنها یک تا دو درصد از کل ترافیک شبکه اجتماعی توئیتر را به خود اختصاص می‌دهد و بر این اساس می‌توان گفت که اگرچه این گروه افراد زبده و مبلغان حرفه‌ای را در اختیار گرفته، اما همچنان فعالیت آن در شبکه‌های اجتماعی چندان گسترده نشده است و نتوانسته در فضای مجازی کمپین گسترده‌ای را برای خود ایجاد کند.
البته با توجه به ماهیت توئیتر، برای دستیابی به اطلاعات دقیق و موثق در این مطالعه موانع فراوانی هم وجود داشت. طی دوره زمانی چهار ماهه که این بررسی انجام شد، توئیتر به صورت خودکار به برخی از صفحات مربوط به داعش مظنون شد و دسترسی به آنها را مسدود کرد. توئیتر در بیانیه خود توضیح داد که بسته به نوع فعالیت‌ها و مطالب، صفحاتی که به آنها مشکوک می‌شود را به حالت تعلیق درمی‌آورد و با همین توضیح طی دوره زمانی مذکور بیش از 1000 صفحه‌ای که احتمال می‌رفت وابسته به گروه تروریستی داعش باشد را غیرفعال کرده است.
تقریباً همزمان با این اتفاقات داعش در پاسخ به سیاست‌های جدید این شبکه اجتماعی برای مسدود کردن صفحات مظنون، با انتشار پیام‌های خشونت‌آمیز مدیران توئیتر را تهدید به مرگ کرد. البته در حالی که پیش از این دیگر فضاهای رسانه‌ای از جمله فیس‌بوک و یوتیوب اقدامات مشابهی را برای حذف چنین صفحاتی انجام دادند، داعش به طور اختصاصی مدیران توئیتر را مورد هدف قرار داد.
داعشی‌ها در فیس‌بوک
به دنبال افزایش فعالیت گروه تروریستی داعش در فیس‌بوک، این شبکه اجتماعی هفته گذشته استانداردهای ارتباطی خود برای حضور مشترکان و انتشار مطالب را تغییر داد و ضمن حفظ هسته مرکزی سیاست‌ها برای نحوه فعالیت کاربران، اعلام کرد از این پس این حق را برای خود قائل می‌شود تا جلوی هرگونه فعالیت تروریستی و صفحات وابسته به گروه‌های تروریستی را بگیرد و آنها را غیرفعال کند.
در بیانیه جدید فیس‌بوک گفته شد موضوعات وابسته به سازمان‌های خطرناک از جمله داعش و صفحاتی که احتمال می‌رود زیر نظر این گروه‌ها اداره شود به صورت خودکار غیرفعال می‌شوند. از آنجایی که فیس‌بوک بیش از 3/1 میلیارد مشترک فعال دارد، خود را بستر مناسب برای فعالیت گروه‌های تروریستی می‌داند و به همین خاطر تلاش می‌کند حضور این مراکز را کمتر کند.
به واسطه وجود نداشتن سیاست‌های دقیق، اکتبر گذشته فیس‌بوک در پی مسدود کردن اشتباه برخی صفحات خود مجبور شد از کاربران عذرخواهی کند و البته در این میان بعضی صفحات مخرب وابسته به گروه‌های تروریستی هم توانستند فضا را برای گسترش حضور خود مناسب بدانند. با وجود این، فیس‌بوک چندی قبل به صورت رسمی اعلام کرد که هرگونه فعالیت وابسته به گروه تروریستی داعش در این شبکه اجتماعی ممنوع است. اما هم اکنون با اجرای سیاست‌های جدید گفته شد که حتی انتشار اطلاعات با محتوای مربوط به داعش و دیگر گروه‌های تروریستی نیز به صورت خودکار حذف می‌شود و در صورت لزوم فعالیت کاربران در این زمینه می‌تواند تحت پیگرد قانونی قرار بگیرد.
«مونیکا بیکرت» مدیر مرکز سیاست‌های بین‌المللی فیس‌بوک توضیح داد که استانداردهای جدید برای تقویت سیستم مانیتورینگ اعمال شده است و هر زمان که احساس شود محتوای به اشتراک گذاشته شده با فعالیت‌های تروریستی داعش در ارتباط است، جلوی آن گرفته می‌شود.
فیس‌بوک می‌گوید در نیمه دوم سال 2014 میلادی تعداد صفحات مسدود شده‌ای که احتمال می‌رفت با گروه تروریستی داعش در ارتباط است نسبت به نیمه نخست این سال 11 درصد بیشتر شد. در 6ماه نخست سال 2014 میلادی این شبکه اجتماعی 8هزار و 774 صفحه اختصاصی مرتبط با داعش را مسدود کرد که این رقم در نیمه دوم سال به 9 هزار و 707 عدد رسید.
ذره‌بین شرکت‌های اینترنتی
بزرگترین شرکت‌های اینترنتی جهان از جمله فیس‌بوک و گوگل در امریکا حضور دارند و این روزها فشارهای زیادی به آنها وارد شده است تا جلوی فعالیت‌های تروریستی را بگیرند. فیس‌بوک ادعا می‌کند که اجازه انتشار هیچ گونه محتوای تروریستی را نمی‌دهد. اما باید توجه داشت که حضور یک گروه تروریستی مانند داعش در شبکه اجتماعی فقط به انتشار اطلاعات محدود نمی‌شود و این مسأله می‌تواند تبعات گسترده‌تری داشته باشد.
برخی شبکه‌های اجتماعی بزرگ به همراه شرکت‌های اینترنتی سامانه‌ای راه‌اندازی کرده‌اند تا به موجب آن کاربران به محض مشاهده اطلاعات یا صفحات مرتبط با داعش و دیگر گروه‌های تروریستی، بتوانند لینک صفحه را گزارش دهند. البته این مسأله باعث شده است بسیاری از افرادی که هیچ ارتباطی با این مسائل نداشتند هم به اشتباه صفحات خود در شبکه‌های اجتماعی را از دست بدهند. در اختیار گرفتن یک سیستم جامع که بتواند هر پیام را بر اساس کلیدواژه‌های مختلف در زمینه فعالیت‌های تروریستی مورد بررسی قرار دهد اتفاق خوبی به نظر می‌رسد. اما باید اعتراف کرد که این سیستم هم از نظر فنی می‌تواند نقص‌های فراوانی داشته باشد. برای انجام فعالیت دقیق‌تر، برخی شرکت‌های اینترنتی تصمیم گرفته‌اند هر زمان که سیستم مربوطه تردید بیشتری در مورد یک پیام ویژه انجام می‌دهد و آن را مخرب‌تر از بقیه می‌داند، به صورت خودکار به مدیران مربوطه گزارش دهد تا بتوان در اسرع وقت اقدامات لازم را در مورد آن انجام داد.
شرکت‌های بزرگی که این اقدامات را انجام می‌دهند بخش اعظم کاربران اینترنتی جهان را تحت پوشش خود گرفته‌اند و از آنجایی که دفتر مرکزی بیشتر این شرکت‌ها در کشور امریکا واقع شده است و احتمال می‌رود دولت امریکا با برخی از این گروه‌های تروریستی همکاری کند، اقدامات آنلاین برای جلوگیری از حضور تروریست‌ها در شبکه‌های اجتماعی و فضاهای مشابه چندان هم کافی به نظر نمی‌رسد. در کنار این موارد، گروه‌های تروریستی هم هوشمندانه‌تر عمل می‌کنند و اگر شبکه‌های اجتماعی بزرگ را فضای مناسب برای حضور خود نبینند، به شبکه‌های رسانه‌ای کوچکتر از جمله اینستاگرام، اسنپ‌چت و ... رو می‌آورند تا از این طریق محدودیت کمتری پیش‌روی خود ببینند. به هر حال باید دید استانداردها و سیاست‌های جدیدی که برای مقابله با فعالیت‌های اجتماعی این گروه‌های تروریستی در فضای آنلاین تدوین شده است، چقدر می‌تواند در مقابل آنها بازدارنده باشد.
