آیا جنگ جهانی سوم رخ می‌دهد؟

معصومه زارع

گروه بین‌الملل- دولت باراک اوباما، ایالات متحده را در مسیر رویارویی نظامی با چین در دریای جنوب چین قرار داده است. بی‌پروایی آمریکا و اقدامات تحریک‌آمیز واشنگتن حکایت از خطر جنگ سرد میان دو کشور دارد که تهدیدی برای منطقه بوده و زندگی میلیون‌ها نفر را در معرض خطر قرار می‌دهد.

گمانه زنی ها درباره جنگ آمریکا و چین پس از آن بالا گرفت که اشتون کارتر، وزیر دفاع ایالات متحده از اعزام تعدادی ناو و هواپیمای جنگی به آب های جنوبی چین در آینده نزدیک با هدف اعمال فشار بر پکن به منظور توقف ساخت بی رویه جزایر مصنوعی در این منطقه خبر داد.

با وجود آن که واشنگتن اعلام کرده است ساخت این جزایر را در آب های بین المللی به رسمیت نمی شناسد، مقامات پکن ساخت جزایر مصنوعی در آب های جنوبی را قانونی دانسته و تاکید کرده اند کشور دیگری نمی تواند نسبت به آنها ادعایی داشته باشد. وزارت خارجه چین نیز در پاسخ به این هشدارها اعلام کرد پکن همچنان حاکمیت و امنیت ملی خود را حفظ کرده و به هیچ کشوری اجازه نمی دهد تا اقدامات تحریک آمیز و پرمخاطره را علیه این کشور انجام دهد. به گفته کارتر، برنامه حضور نظامی آمریکا در آب های جنوبی چین شامل پرواز پهپادهای نظارتی بر فراز جزایر منطقه نیز می شود و قرار است ناوهای جنگی آمریکا در فاصله 12 کیلومتری جزایر مصنوعی چین مستقر شوند.

افزایش تنش ها درباره ساخت و ساز در مجمع الجزایر اسپراتلی در دریای جنوبی این کشور و بروز اختلافات میان پکن و همسایگانش همچون کشورهای برونئی، مالزی، فیلیپین، تایوان و ویتنام بر سر دریای جنوبی که هر کدام ادعای مالکیت بخش هایی از این آب ها را دارند، روابط واشنگتن و پکن را وارد عصر جدیدی کرده است.

از سوی دیگر رزمایش های مکرر آمریکا با برخی از کشورهای این منطقه، از جمله فیلیپین موجبات نارضایتی چین را فراهم کرده است، زیرا پکن این رزمایش ها را دخالت خطرناک آمریکا در امور منطقه می داند. چین تقریبا تمامی دریای جنوب چین و هزاران جزیره کوچک و غیرمسکونی این دریا را از آن خود می داند. این در حالی است که کشورهای همسایه چین که در حاشیه این دریا قرار دارند، با این ادعاها موافق نیستند و از همین رو درگیری هایی میان این کشورها و نیروهای چینی در سال های اخیر در آب های این دریا به وجود آمده است.

اهمیت این دریا به علت راه آبی تجاری مهمی است که از آن می گذرد، همچنین منابع بالقوه نفتی و گاز طبیعی در بستر این دریا و حق ماهیگیری در آن که برای همه طرف ها اهمیتی حیاتی دارد. همه این امور تاکنون بارها باعث افزایش تنش های موجود میان کشورهای حاشیه این دریا با چین شده است. آمریکا نیز تلاش دارد از نگرانی های همسایگان چین و نیز مبهم بودن اهداف و برنامه های دولت چین در رابطه با همسایگانش استفاده کرده و قدرت و نفوذ خود را در این منطقه تحت عنوان همکاری های راهبردی و نظامی با کشورهای حاشیه دریا جنوب چین، افزایش دهد.

جنگی اجتناب‌ناپذیر

گلوبال تایمز روز گذشته در سرمقاله خود نوشت، گرچه جنگ آخرین گزینه است، اما دو کشور آمریکا و چین در حقیقت در حال ارزیابی این گزینه بوده و وقوع جنگ اجتناب ناپذیر است.

این رسانه چینی همچنین در سرمقاله دیگری چند روز پیش تحت عنوان «پاسخ محکم چین به اقدامات تحریک آمیز آمریکا در زمینه مناقشات ارضی» نوشت واشنگتن در گوش خود باید فرو کند که چین ابرقدرت بوده و تسلیحات هسته ای در اختیار دارد.

به نوشته گلوبال تایمز، همزمان با افزایش تنش های واشنگتن و پکن، مقامات ارشد چینی تلاش گسترده ای را برای وادار کردن آمریکا به عقب نشینی کشتی ها و هواپیماهای خود بر فراز مناطق مورد مناقشه به کار گرفته اند و کاملا آماده نبرد با رقیب خود هستند.

این رسانه چینی همچنین در گزارش دیگری نوشت، جنگ میان آمریکا و چین حتی اگر پکن ساخت جزایر مصنوعی را متوقف کند، اجتناب ناپذیر است. ایالات متحده برای بیش از دو دهه، از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تلاش کرده تا با استفاده از برتری نظامی گوی رقابت را از هژمونی اقتصاد جهانی برباید. واشنگتن همچنین گرفتار خشونت های بی پایان در خاورمیانه، آفریقا و آسیای مرکزی بوده و در تلاش برای سلطه دوباره بر بازارهای کلیدی و منابع است.

از سوی دیگر تصمیم چین برای ایجاد بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیایی با هدف معماری یک نظام مالی نوین و رقابت با نظام مالی تحت سلطه آمریکا ، دولت اوباما را تحقیر کرد و همین موضوع باعث شد تا سیاستمداران آمریکایی تاکید کنند چین را پیش از آن که دیر شود، باید متوقف کرد. ایالات متحده همچنین به صورت سیستماتیک همکاری های استراتژیک خود را در سراسر منطقه هند و اقیانوس آرام تقویت کرده و نیروهای نظامی بیشتری نیز در منطقه مستقر شده اند. تمام دولت های آسیایی و همچنین شماری از کشورها در غرب اروپا درباره پیامدهای ناشی از درگیری واشنگتن و پکن در دریای جنوب چین هشدار داده اند.

بی.بی.سی نیز در گزارشی با اشاره به نتایج تحقیقات مرکز مطالعاتی «بحران بین المللی» درباره تعداد وقایع خصومت بار در منطقه دریای جنوب چین در سال های اخیر می نویسد، دریای چین جنوبی احتمالا به منطقه ای تبدیل می شود که آمریکا و چین در آن گرفتار درگیری نظامی تمام عیار خواهند بود.

اندیشکده آمریکایی هادسون نیز در گزارشی تحت عنوان «آیا ایالات متحده و چین در حال آماده شدن برای جنگ هستند؟» به کنفرانس خبری 12 نوامبر گذشته دبیرکل حزب کمونیست چین و رئیس جمهور آمریکا در پکن اشاره کرده و نوشت «شی جین پینگ» و باراک اوباما با یکدیگر توافق کردند که قبل از فعالیت های مهم نظامی، طرف دیگر را مطلع کنند و به منظور جلوگیری از مقابله نظامی در آسیا، مجموعه مقررات رفتاری را برای برخوردهای دریایی و هوایی وضع کنند.

گرچه آمریکا گزارش ها را درباره آغاز جنگ سرد میان واشنگتن و پکن رد کرده است، شرایط موجود در دریای جنوب چین و تنش های به وجود آمده میان همسایگان چین با این کشور که حضور نظامی نیروی دریایی آمریکا در این آب ها به آن دامن زده است، آزمایش مهمی برای ارزیابی ادعای آمریکا مبنی بر در نگرفتن جنگ سرد میان آمریکا و چین خواهد بود. از سوی دیگر اگر درگیری نظامی بین چین و یکی از متحدان نظامی آمریکا مانند ژاپن رخ دهد، در این صورت دور از انتظار نیست که در آستانه جنگ جهانی سوم باشیم.