چشم بینای نظام در انتخابات/ دکتر یدالله جوانی

پایگاه بصیرت،در هر کشوری برای واگذاری نقش‌ها و مسئولیت‌های مهم، کلیدی و حساس به افراد، معیارها و ملاک‌هایی درنظر گرفته می‌شود و براساس این معیارها، باید از سوی نهادها، بخش‌ها و مجموعه‌هایی، صلاحیت افراد داوطلب برای این مسئولیت‌ها و نقش‌ها احراز شود. برای نمونه، برای خلبان شدن در هر کشوری شرایط و ضوابط سختی درنظر گرفته می‌شود و براساس این شرایط، از میان هر ۱۰۰۰ نفر شاید یک یا دو نفر موفق به أخذ مجوز خلبانی شوند. عضویت در هیئت علمی دانشگاه‌ها را می‌توان به‌عنوان نمونه‌ای دیگر در نظر داشت که هر کسی نمی‌تواند به‌راحتی چنین پستی را به‌دست آورد. دلیل منظور کردن شرایط برای تصدی نقش و مسئولیت‌ها بسیار روشن است و تصور آن سبب تصدیق آن می‌شود. در تمامی کشورها، واگذاری مناصب سیاسی به افراد نیز، این چنین است. در هیچ کجای جهان، نمی‌توان کشوری را یافت که افراد آن بدون داشتن ضابطه و معیار و ملاک‌های خاص و تعریف‌شده بتوانند به مقامات و پست‌های سیاسی دست یابند. در جمهوری اسلامی نیز، واگذاری مسئولیت‌ها و پست‌های سیاسی به افراد، برهمین اساس و طبق شرایط و ملاک‌های تعریف‌شده در قانون اساسی و قوانین موضوعه است. طبق اصل ششم در جمهوری اسلامی ایران، امور کشور باید به اتکای آرای عمومی از راه انتخابات اداره شود؛ انتخابات رئیس‌جمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شوراها و مانند اینها، یا از راه همه‌پرسی در مواردی که در اصول دیگر قانون اساسی معین شده است. طبق قانون اساسی و قوانین انتخابات، کسانی که می‌خواهند کاندیدای انتخابات برای هر یک از انتخابات مورد اشاره در اصل ششم قانون اساسی شوند، باید شرایط لازم را برای تصدی آن مسئولیت داشته باشند. براساس اصل نودونهم قانون اساسی، نهاد شورای نگهبان مسئولیت سنگین نظارت بر انتخابات و احراز صلاحیت افراد داوطلب، برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری را برعهده دارد. در این اصل آمده است: «شورای نگهبان نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست‌جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آرای عمومی و همه‌پرسی را برعهده دارد.»
تفسیر قانون اساسی با شورای نگهبان است و شورای نگهبان نظارت مندرج در اصل مذکور را نظارت استصوابی تفسیر کرده است. براساس این نوع نظارت، احراز صلاحیت افراد برای کسب کرسی نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی، با نهاد شورای نگهبان است. معنای این عبارت، آن است که شورای نگهبان در هر انتخاباتی برای مجلس شورای اسلامی، باید این اطمینان خاطر را به مردم بدهد که تمامی داوطلبان شرکت‌کننده در رقابت برای کسب رأی مردم جهت ورود به مجلس، صلاحیت نماینده شدن را دارند. درواقع، مردم از میان واجدان شرایط دست به انتخاب زده و کسانی که بیشترین آرای مردم را کسب کنند، به‌عنوان نماینده مردم به مجلس راه خواهند یافت. همین وضعیت برای انتخابات مجلس خبرگان رهبری یا انتخابات ریاست‌جمهوری برقرار است. متأسفانه، در آستانه هر انتخاباتی، نهاد شورای نگهبان و صلاحیت این نهاد در امر نظارت بر انتخابات، مورد هجوم برخی از افراد و گروه‌های سیاسی قرار می‌گیرد که عمدتاً تخریب‌کنندگان آن یکی از دو هدف زیر را دارند:
۱ـ باز کردن راه ورود به قدرت سیاسی برای افراد بدون صلاحیت؛
۲ـ معرفی خود به‌منزله طرفدار مردم با این استدلال که مردم می‌فهمند و خود تشخیص می‌دهند
اکنون که در پایان سال جاری، انتخابات مهم خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی را در پیش روی داریم، حرکت‌هایی در فضای سیاسی کشور با هدف تخریب شورای نگهبان با اهداف بالا شروع شده است. برای نمونه، آیا کسانی که در فتنه ۸۸ با رأی مردم مقابله کردند و کشور را با بحران روبه‌رو ساختند، حق ورود به عرصه انتخابات مجلس شورای اسلامی یا مجلس خبرگان رهبری را دارند؟ پاسخ روشن است؛ اما این افراد یا حامیان این افراد برای اینکه بتوانند راه ورود به این دو مجلس را برای اهل فتنه هموار سازند، تنها یک راه دارند و آن، تخریب و تضعیف شورای نگهبان است. بدیهی است که اگر شورای نگهبان نتواند به صلاحیت‌های قانونی خود عمل نماید، ممکن است منحرفان و کسانی که به جمهوری اسلامی و حقوق مردم پایبند نبوده، با تبلیغات و استفاده از روش‌های حیله‌گرانه به مجلس شورای اسلامی یا خبرگان رهبری راه یابند. براین اساس، وظیفه تمامی نیروهای معتقد به انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی و طرفدار حقوق مردم، مقابله با جریان تضعیف‌کننده شورای نگهبان است.
در چنین فضایی که تخریب‌ها علیه شورای نگهبان شروع شده است، رهبر فرزانه و حکیم انقلاب اسلامی در هفته گذشته در دیدار با اقشار گوناگون مردم، با اشاره به انتخابات در ایران، درباره شورای نگهبان فرمودند: «شورای نگهبان، چشم بینای نظام برای انتخابات است؛ در همه دنیا هم یک چنین چیزی وجود داردـ حالا اسمش چیز دیگری است؛ اینجا اسمش شورای نگهبان است‌ـ مراقبند ببینند آن کسی که وارد میدان انتخابات می‌شود، نامزد انتخابات می‌شود، آیا صلاحیت دارد یا نه؛ و باید احراز کنند صلاحیت را؛ اگر دیدند کوتاهی شده است و آدمی که صلاحیت ندارد وارد شده؛ جلویش را می‌گیرند؛ این حق آنهاست؛ حق قانونی آنهاست، حق عقلی و منطقی آنهاست؛ یعنی بی‌خود ایراد می‌کنند. بخشی از حق‌الناس، همین حق رأی شورای نگهبان است؛ همین حق نظارت استصوابی و مؤثر شورای نگهبان است.»