باید و نبایدهای افزایش نرخ بهره بانکی در آمریکا

دست‌کم، کبوترها (مخالفان افزایش نرخ بهره در فدرال‌رزرو) این‌روزها خیلی شفاف‌تر و قاطعانه‌تر راجع به این مساله صحبت می‌کنند. «دانیل تارولو»، رییس هیات‌مدیره فدرال‌رزرو، روز گذشته به یکی دیگر از اعضای فدرال‌رزرو یعنی «ال برینارد» پیوست که معتقد است فدرال‌رزرو نباید به این زودی نرخ بهره کوتاه‌مدت را افزایش دهد.

هفته گذشته ارزش دلار سقوط کرد و تا اوایل بعدازظهر چهارشنبه، نرخ برابری دلار به یورو به 1.145 دلار در برابر یورو رسید که این نرخ درست برابر نرخ دلار در روز 17 سپتامبر یعنی روزی بود که کمیته بازار آزاد فدرال تصمیم گرفت نرخ بهره را دست‌نخورده نگه دارد.

مقامات فدرال‌رزرو معتقدند که نرخ تورم به این زودی افزایش نخواهد یافت و بدون مشاهده داده‌هایی مبنی بر بازگشت تورم به سطح نزدیک به تورم هدف فدرال‌رزرو، یعنی تورم دودرصدی، نباید سیاست‌های نرخ بهره را تغییر داد.

قطعا پیش‌بینی‌های فدرال‌رزرو مویّد بازگشت سریع اقتصاد به چارچوب هدف تعیین شده ازسوی فدرال‌رزرو نیست. در این پیش‌بینی‌ها، تنها انتظار برای افزایش نرخ تورم برای سال‌های 2016 و 2017 مطرح شده، اما انتظار نمی‌رود تا سال 2018 نرخ تورم موردنظر فدرال‌رزرو محقق شود که این زمان بسیار زیادی است.

طبق گزارش فایننشال‌تایمز، اگر فدرال‌رزرو برای مدت طولانی نرخ بهره را افزایش ندهد، سقوط ارزش دلار ادامه خواهد یافت. این مساله احتمالا باید سریع‌تر از پیش‌بینی فدرال‌رزرو، سبب افزایش نرخ تورم شود. همچنین، با تثبیت نرخ بهره برای مدت طولانی، باید انتظار داشت که افزایش ارزش بازار سهام ادامه یابد.

اما درنهایت، اگر نرخ تورم شروع به افزایش کند، فدرال‌رزرو نیز به‌تبع آن نرخ بهره کوتاه‌مدت را افزایش می‌دهد که این مساله سبب رشد ارزش دلار خواهد شد که در این‌صورت، نرخ تورم دوباره کند خواهد شد. طبق این اظهارات، بازار سهام نیز باید شروع به سقوط کند زیرا فدرال‌رزرو نرخ بهره را افزایش می‌دهد.

در این بین، عامل ارتباطی اصلی به‌نظر ارتباط میان ارزش دلار و هرگونه اقدام احتمالی فدرال‌رزرو برای افزایش نرخ‌های بهره کوتاه‌مدت خواهد بود. فایننشال‌تایمز، منشأ اصلی این عامل را از قیمت جهانی نفت گرفته تا ارزش دلار آمریکا، تورم و اقدامات احتمالی فدرال‌رزرو متغیر می‌داند. اما به‌نظر می‌رسد که بازارها به شیوه دیگری عمل کنند. اگر فدرال‌رزرو نرخ‌های بهره را افزایش ندهد، ارزش دلار آمریکا افت کرده و این مساله می‌تواند روی قیمت مواد خام اولیه تولیدی ازسوی بازارهای نوظهور تاثیر بگذارد و سبب افزایش قیمت صادرات و تورم در آمریکا شود که فایننشال ‌تایمز، عامل اصلی را در این میان، قیمت نفت و مواد اولیه و تاثیر قیمت مواد اولیه بر دلار آمریکا و تورم این کشور می‌داند. این همان دیدگاهی است که «استنلی فیشر»، نایب‌رییس فدرال‌رزرو و کمیته بازار آزاد فدرال دارند. کاهش قیمت نفت و سایر مواد اولیه، تنها یک انحراف موقتی از سطح قیمت‌های واقعی است. وقتی این قیمت‌ها دوباره شروع به بازگشت به سطح قبلی خود کنند، تورم نیز به سطح بالاتری خواهد رسید و ارزش دلار نیز به‌تبع آن باید کاهش یابد. در اینصورت، فدرال‌رزرو خواهد توانست نرخ بهره را افزایش دهد و بازارها را به شرایط متعادل‌تری رهنمون کند. اما اگر قیمت نفت و فرآورده‌های نفتی افزایش نیابد و نرخ تورم نیز به سطح 2 درصد باز نگردد، چه اتفاقی می‌افتد؟

درحال حاضر، منطقه یورو شاهد تورم منفی است و در انگلیس شاهد کاهش 0.1 درصدی تورم نسبت به سال قبل بوده‌ایم. چین نیز به‌نظر می‌رسد هم‌اکنون با افت قیمت‌ها مبارزه می‌کند، ضمن اینکه در برخی از بازارهای نوظهور نیز وضعیت به‌همین منوال است. افزایش سطح تورم را نمی‌توان یک شرط مطمئن برای فدرال‌رزرو دانست. انتظار می‌رود اطلاعاتی که در آینده نزدیک منتشر می‌شوند هم اطمینان زیادی نسبت به بازگشت قابل‌قبول نرخ تورم ندهند. همچنین درسوی دیگر قضیه، اگر فدرال‌رزرو نرخ بهره را افزای ندهد، سایر کشورها باید اقدامات جدی‌تری را انجام دهند تا بتوانند سیاست‌های اقتصادی خود را بهتر پیش ببرند. همچنین، بانک مرکزی اروپا نیز احتمالا برنامه تسهیل کمّی خود را گسترش خواهد داد. بانک خلق چین نیز تلاش خواهد کرد تا برنامه‌های انبساطی خود را افزایش دهد که بدین‌ترتیب، ارزش یوآن در برابر دلار آمریکا بازهم کاهش خواهد یافت که این آغازی برای «جنگ ارزی» خواهد بود. بنابراین، فدرال‌رزرو، پیش از هرگونه تصمیم‌گیری باید تمام این احتمالات را درنظر بگیرد.