مناظره غيرحضوري ظریف با جلیلی

(روزنامه شرق - 1394/06/23 - شماره 2397 - صفحه 19)

«مذاکرات نتیجه‌ای برای ایران نداشت»؛ این تازه‌ترین ادعای سعید جلیلی و برآیند سخنان او در کمیسیون ویژه مجلس برای بررسی برجام است. سعید جلیلی در مکانی سخن می‌گوید که در شش سال مسئولیت خود هیچ‌گاه در آن حاضر نشد و گزارشی از نحوه، روند و نتایج کار خود به نمایندگان ارائه نداد. اکنون زمان، تغییر کرده و پس از سال‌ها، تیم جدید ایران در مذاکرات هسته‌ای با قدرت‌های جهانی توافقی به دست آورده است.

اینجاست که جلیلی و یارانش در صحنه حاضر می‌شوند و همچنان بدون اشاره به عملکرد خود یکسره به نفی آنچه در این دو سال رخ داده و نتایج حاصل از آن می‌پردازند. به گزارش نسیم، سعید جلیلی در جلسه دیروز صبح کمیسیون ویژه بررسی برجام، با بیان اینکه دو موضوع تحریم و قطع‌نامه را بررسی خواهد کرد، گفت: «براساس سند برجام تحریم‌های اتحادیه اروپا تعلیق می‌شود، آمریکا تحریم‌های اولیه را نه لغو و نه تعلیق می‌کند، درخصوص تحریم‌های ثانویه، آمریکا بخشی از آنها را تعلیق می‌کند و شورای امنیت سازمان ملل تحریم‌های هسته‌ای را در صورت اعتراض یکی از اعضا برمی‌گرداند».

رئیس سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در نشست امروز کمیسیون ویژه برجام با بیان اينكه باید دادوستدی باشد که برخی داده‌ها و برخی تنازلات داشته باشيم، گفت: «فرمایش اخیر رهبری که در ١٢ شهریور در خبرگان فرمودند راجع به این بحث بود که امتیازاتی که دادیم عمدتا برای این بود که تحریم‌ها برداشته شود و اگر تحریم‌ها برداشته نشود، پس معامله‌ای وجود ندارد». او با بیان اینکه حتی در توافق ژنو یکی از نکات مطرح‌شده این بود که تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای به شکل جامع لغو شود، گفت: «اما در بررسی این سند می‌بینیم همین تحریم‌های هسته‌ای، تحریم‌های غیراقتصادی، مالی و هسته‌ای باقی می‌ماند و همچنین تحریم‌های غیراقتصادی مالی ثانویه هسته‌ای در آمریکا به‌همراه تحریم‌های ایالتی باقی می‌ماند.

یکی از نکاتی که در استانبول٢ با طرف مقابل به آن رسیدیم و قبول کرد این بود که داده‌ها و ستانده‌ها هم‌جنس و هم‌وزن باشد». جلیلی با بیان اینکه همان‌طور که از فرمایش رهبری استنباط می‌شود، لازم است داده‌ها و ستانده‌ها هم‌جنس باشد، گفت: «نکته‌ای که وجود دارد این است که مسیر تحریم‌ها، هم در اتحادیه اروپا و هم در آمریکا و شورای امنیت باقی مانده است».

واکنش یک نماینده به جلیلی: در این ٦ سال کجا بودید؟

مونولوگ یک‌طرفه جلیلی و سخنرانی او برای اعضای کمیسیون برجام، با اعتراض بهروز نعمتی، نماینده مردم اسدآباد، همراه بود. نکته قابل توجه تمام جلسات کمیسیون ویژه این بود که با جلیلی بسیار مهربانانه برخورد شد و درواقع تریبون در اختیار او قرار گرفت تا هر چه می‌خواست بگوید، اما در نوبت سخنان نمایندگان تیم مذاکره‌کننده فعلی، رفتار برخی نمایندگان به گونه‌ای بود که بارها با اعتراض سیدعباس عراقچی و برخی نمایندگان حاضر در جلسه مواجه شد.

سایت انتخاب گزارش داد در جلسه صبح دیروز هم بهروز نعمتی خطاب به زاکانی، رئیس کمیسیون گفت: «آقای جلیلی و تیمش در شش سال مسئولیت مذاکرات یک‌بار به مجلس گزارش ارائه نکردند، چطور اکنون وقت مجلس را می‌گیرند و صحبت می‌کنند». نعمتی افزوده بود: «اگر می‌خواهید مذاکرات کمیسیون از صداوسیما پخش شود، دستور بفرمایید گزارشات موضوعی یا بخشی پخش نشود، برای مثال بی‌حرمتی به نایب‌رئیس مجلس سانسور می‌شود، اما موضوعات دیگر پررنگ‌تر جلوه داده می‌شود، شما باید از شأن و جایگاه کمیسیون دفاع کنید».

پاسخ غیرمستقیم ظریف به جلیلی

عصر دیروز بالاخره نوبت به محمدجواد ظریف رسید تا با حضور در کمیسیون برجام به سؤالات نمایندگان پاسخ دهد. پس از چند جلسه حضور و سخنرانی رئیس سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در کمیسیون، وزیر امور خارجه به همراه عباس عراقچی، مجید تخت روانچی و حسن قشقاوی در کمیسیون حاضر شدند و به سؤالات نمایندگان و ازجمله ادعاهای مطرح‌شده از سوی جلیلی پاسخ دادند. به گزارش ایسنا نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون برجام درباره جلسه عصر یکشنبه این کمیسیون گفت: «ظریف در این نشست گفت در شش قطع‌نامه‌ قبلی آمده که با توجه به ابعاد اشاعه‌ای فعالیت هسته‌ای ایران و وظیفه شورا در مقابل صلح و امنیت بین‌المللی طبق ماده ٤١ تحت فصل هفتم شورا چنین اطمینانی را می‌گیرد. با این تفسیر ما در قطع‌نامه‌های قبلی تحت ذیل هفتم قرار می‌گیریم.

در قطع‌نامه ١٩٢٩ که از این هم فراتر می‌رود و در بند ٩ کشورها موظف می‌شوند هر اقدام لازمی را برای جلوگیری از فعالیت‌های هسته‌ای ایران انجام دهند ولی در قطع‌نامه ٢٢٣١ لحن عوض می‌شود. نه به ابعاد اشاعه‌ای فعالیت هسته‌ای ایران اشاره دارد و نه به صلح و امنیت جهانی، بلکه نگاه مثبت هم می‌شود؛ بنابراین اگر در قطع‌نامه ٢٢٣١ اقدام مثبتی شده، باید طبق ماده ٤١ باشد؛ چون مثل تحریم بر همین اساس وضع شده است. این موضوع هم مهم است که این اولین‌بار است که در تهیه قطع‌نامه با کشور هدف هم مذاکره شده است. در این قطع‌نامه اشاره به فصل هفت از کنار ماده ٤١ برداشته شده و موارد اشاره شده به ماده ٤١ برای رفع تحریم‌هاست؛ بنابراین از نظر ما قطع‌نامه ٢٢٣١ خارج از فصل هفتم است. اگر ١٠ مورد در قطع‌نامه به ماده ٤١ اشاره شده ٩ مورد آن برای رفع تحریم‌هاست و فقط یک مورد آن بازگشت‌پذیری تحریم‌هاست. یکی از نکات برجسته قطع‌نامه ٢٢٣١ این است که اولین قطع‌نامه در تاریخ شورای امنیت است که در متن آن به نظر کشور مورد هدف توجه و آن نظر مکتوب در متن قطع‌نامه آمده است».

نقوی حسینی به نقل از ظریف افزود: «به اعتقاد ما اگر به مرحله برگشت‌پذیری رسیدیم قطعا ما زودتر از طرف مقابل به‌ جای اول برمی‌گردیم برای اینکه تحریم‌ها یک شبه وضع نشده و نمی‌شود بلکه سالیان درازی طول کشیده که وضع شده است. تحریم‌های شورای امنیت دو دسته‌اند؛ تحریم‌های اشاعه‌ای و تحریم‌های اقتصادی و بانکی. هدف ما لغو تحریم‌های اقتصادی، مالی و بانکی بوده است. این هدف به دست آمده است. لغو تحریم‌های اتحادیه اروپا،‌ اقتصادی، مالی و بانکی به‌صراحت آمده است. تعلیق مربوط به چتر تحریم‌هاست. تحریم‌های آمریکا هم مسئولیتش با رئیس‌جمهور این کشور است.

رئیس‌جمهور موظف شده از اجرای تحریم‌های کشورش جلوگیری کند و اگر رئیس‌جمهور آمریکا نتواند جلوی تحریم در حوزه هسته‌ای را بگیرد نقض برجام شده است و مقررات نقض اجرا می‌شود». نقوی‌حسینی به نقل از ظریف ادامه داده است: «ما در شرایطی هستیم که فضای ایران‌هراسی و انزوای ایران در عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای در حال فروپاشی است و جا برای ایفای نقش‌های مهم‌تر برای ایران باز شده است و امکان آن فراهم شده است. بنابراین معتقدم دو اقدام باید انجام دهیم و مجلس باید در‌این‌زمینه نقش ایفا کند. اول جلوگیری از اجرانشدن یا اجرای نادرست برجام از سوی طرف مقابل و دوم استفاده از شرایط جدید برای تقویت توانایی‌های کشورمان و به‌ویژه برنامه اقتصاد مقاومتی با هدف دستیابی به استقلال اقتصادی. آمریکا موظف است تحریم‌ها را اجرا نکند و بعد از هشت سال هم لغو آنها را به کنگره ببرد.

در مقابل ما داوطلبانه پروتکل الحاقی را تا هشت سال اجرا می‌کنیم و بعد از هشت سال هم می‌آوریم مجلس. اگر آنها تحریم‌ها را لغو کردند ما هم درباره پروتکل الحاقی تصمیم می‌گیریم». ظریف در این جلسه افزوده است: «اگر بازگشت‌پذیری را شرط می‌دانید که این شرط لغو را مشروط می‌کند، این تعبیر دیگری است. درحال‌حاضر شرایط مساعدی برای سرمایه‌گذاری در داخل کشور فراهم شده است و کشورهای زیادی در صف سرمایه‌گذاری در ایران هستند. نباید به‌نحوی برخورد کنیم که نتوانیم از چنین فرصتی استفاده کنیم».

عراقچی و تخت‌روانچی و مواجهه غیرحضوری با جلیلی و یاران

در ادامه همین جلسه و پس از رفتن ظریف برای شرکت در جلسه دولت، عباس عراقچی گفت: «بار دیگر اعلام می‌کنم که کلیه تحریم‌های مالی، پولی و بانکی از روز اجرا لغو می‌شوند. تحریم‌های موشکی، تسلیحاتی و اشاعه‌ای در مورد شخصیت‌های حقوقی و حقیقی باقی می‌ماند. تحریم‌های اولیه آمریکا مربوط به هسته‌ای نیست بلکه مربوط به روابط ایران و آمریکاست که ما اصلا نباید وارد آنها شویم». این جمله دقیقا در پاسخ به ادعاهای سعید جلیلی بیان شده است. عراقچی خاطرنشان کرده است: «فضای مطلوبی برای سرمایه‌گذاری در ایران فراهم شده و به‌نوعی رقابت بین کشورها تبدیل شده است.

در بند ١٩ برجام ردیف پنج، کاملا اشاره بر حمایت و ارائه خدمات کشورهای خارجی از اقتصاد ایران دارد و امکان سرمایه‌گذاری مشترک را فراهم می‌کند». همچنین مجید تخت‌روانچی هم که در این جلسه حضور داشت در ادامه بحث گفت: «برخی ایالات آمریکا اختیاراتی به رئیس‌جمهور داده‌اند که قوانین ایالتی را کنار بگذارد؛ بنابراین تحریم‌ها در این‌گونه ایالات متوقف می‌شود اما آنچه هم که متوقف نشود باید بررسی کرد که چقدر تأثیر در تحریم‌ دارد و تا چه اندازه مانع فعالیت‌های ماست. آنچه در برجام مجاز دانسته شده در ایالات آمریکا ما را دچار مشکل نمی‌کند. در‌عین‌حال که در برجام، دولت آمریکا موظف شده با مسئولان ایالتی گفت‌وگو کند و آنها را تشویق به همراهی کند».

دلواپسان ضداقناع

ظاهرا اگر تا ماه‌ها هم ظریف و همکارانش به مجلس رفته و به سؤالات پاسخ دهند باز هم برخی بنای قانع‌شدن ندارند. در جلسه اول کمیسیون برجام که از صدا‌و‌سیما هم پخش شد عباس عراقچی خطاب به چند نفر از نمایندگان گفت: «خواهش می‌کنم حرف مرا بفهمید!» پس از جلسه یکشنبه کمیسیون و پاسخ‌های ظریف و همکارانش به شبهات و سؤالات، مهدی کوچک‌زاده در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «امروز در کمیسیون ویژه بررسی برجام مقرر شد در زمان حضور آقای ظریف، سؤالات به‌صورت کتبی به هیأت‌رئیسه ارائه شود و یکی از اعضای هیأت‌رئیسه آنها را قرائت کند، اینجانب سؤالی را که در تصویر ملاحظه می‌کنید ارائه کردم، نمی‌دانم چه اتفاقی افتاد که ترتیب اداره جلسه به‌هم خورد و بعد از قرائت یکی، دو سؤال بدون اینکه آقای ظریف پاسخ بدهد روال عوض شد و... بعد هم آقای ظریف با عذر اینکه باید در جلسه دولت شرکت کند جمع را ترک کرد! نمی‌دانم آقای کری هم در برابر گنگره به بهانه شرکت در جلسه دولت جمع را ترک می‌کند»؟ شایان ذکر است پیش از تشکیل کمیسیون برجام هم، وزیر امور خارجه و معاونانش چند‌ده نوبت با حضور در صدا‌و‌سیما، مجلس و دانشگاه‌ها و سمینارها به رفع ابهام و پاسخ‌گویی درباره برجام پرداخته بودند.

http://www.sharghdaily.ir/News/73409

ش.د9402596