عبدالباری عطوان در مقاله‌ای از پیام آمریکا به اردوغان و ملک سلمان رهبران ترکیه و عربستان خبر داد و نوشت: اوباما به‌صراحت به این دو نفر اعلام کرد، آمریکا حاضر نیست وارد باتلاق جنگ سوریه شود.
عبدالباری عطوان نویسنده سرشناس عرب و سردبیر پایگاه اینترنتی رأی الیوم معتقد است، آمریکا از احتمال وقوع جنگ میان روسیه و ترکیه نگران است، از این رو باید دید آیا این نگرانی‌های آمریکا واقعاً موجه است؟ و چرا باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا با مجهز شدن مخالفان نظام سوریه به موشک‌های ضدهواپیما از سوی عربستان سعودی مخالف است؟ و سناریوی کردها که مایه بیم و نگرانی رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه شده واقعاً چیست؟
وضعی که خشم رهبران ائتلاف عربستان سعودی و ترکیه را برضد آمریکا پدید آورده، نه‌تنها آمیخته‌ای از ناامیدی این ائتلاف در قبال واشنگتن را نشان می‌دهد، بلکه این اوضاع می‌تواند چکیده‌ای از تحولات جاری در صحنه سوریه را نشان دهد، البته حتی می‌توان گفت، این اوضاع می‌تواند نشان دهنده تحولاتی باشد که تمام خاورمیانه را در بر خواهد گرفت، و این نشانه‌ها حکایت از تحولاتی بسیار خطرناک دارد، تحولاتی که مرحله آتی را در بر خواهد گرفت، و تا حدودی می‌تواند وحشتناک هم باشد و اخبار غافلگیر کننده نه‌چندان خوشی را به‌همراه خواهد داشت، که حتی می‌توان گفت این خبرها دردناک هم خواهند بود.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه از حمایت‌های آمریکا از واحدهای حمایت خلق کُرد که از سوی ترکیه یک گروه تروریستی تلقی می‌شود، خشمگین است و زمانی این خشم اردوغان دوچندان شد که جان کری وزیر امور خارجه آمریکا داستان ترکیه را مورد شک و تردید قرار داد، چرا که دولت ترکیه این گروه کُرد شبه‌نظامی را متهم به دست داشتن در انفجارهای انتحاری روز چهارشنبه گذشته در آنکارا می‌کرد، انفجارهایی که دست‌کم 28 کشته به جای گذاشت و یک منطقه را نزدیک پارلمان و یک پایگاه نظامی وابسته به ارتش ترکیه را هدف قرار داد.
هم اکنون رهبری عربستان سعودی هم خشمگین است، بلکه حتی شراره‌های پلیدی هم از چشمان عربستان می‌بارد، چرا که از آمادگی خود حتی برای اعزام نیروی زمینی برای نبرد با داعش در سوریه خبر داده بود، مشروط بر اینکه این نیروها تحت فرماندهی آمریکا اقدام کنند، این پیشنهاد بی‌سابقه سعودی‌ها با سردی آمریکایی مواجه شد و در یک پاسخ تحریک کننده آمریکایی چنین گفته شد: "خیر، ممنونیم ... به‌خاطر شما حاضر نیستیم با روسیه درگیر جنگ شویم، بفرمایید و خودتان این نیروها را اعزام کنید و فرماندهی آنها را به دست بگیرید و نتایج و تبعات این اقدام را هم پذیرا باشید".
از این رو این رهبری سعودی برای نشان دادن ناامیدی خود از موضع آمریکا موضعی جلوتر را از خود نشان داد، و از آمادگی خود برای دست زدن به اقدامی دیگر خبر داد، این بار سعودی‌ها از تصمیم خود برای مجهز کردن گروه‌های معارض مسلح سوریه به موشک‌های ضدهواپیما خبر دادند، سعودی‌ها از این طریق تلاش می‌کنند موازنه قدرت را در زمین جنگ تغییر دهند، موازنه‌ای که در طول دو ماه اخیر که به‌نفع نظام سوریه تغییر یافته می‌خواهند اکنون آن را دگرگون کنند.
اما این بار پاسخ آمریکایی‌ها به‌سرعت به سعودی‌ها رسید؛ خداوند به سعی و تلاش شما اجر دهد اما مبادا چنین کاری کنید، چرا که سوریه افغانستان نیست، و این موشک‌ها در واقع موشک‌های ما هستند، و به‌موجب قرارداد فروش این تسلیحات به شما، هرگز اجازه واگذاری این سلاح را به طرف سوم بدون کسب اجازه ما را ندارید، از این رو می‌توان گفت عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان سعودی، بعد از این پاسخ آمریکایی زبان در دهان گرفت.
البته گمان می‌رود وزیر امور خارجه آمریکا اکنون به‌دنبال سخنان تند جدید دیگری است، چرا که اکنون می‌توان گفت، دیگر وی هیچ چیزی در آستین ندارد، تا جایی که سخنانش همه پیرامون موضوعات نفتی شده است و حتی به موضوع روند جنگ در یمن می‌پردازد، این در حالی است که هر دوی این مطالب جزو تخصص‌های مسئولیت وی به شمار نمی‌آیند.
این ناامیدی ترکیه و عربستان سعودی به‌صورت طبیعی می‌تواند بر گروه‌های مسلح معارض سوری بازتاب منفی داشته باشد، چرا که همین ائتلاف از این مخالفان حمایت می‌کند، این سستی و ناامیدی مخالفان سوریه را می‌توان به‌صورت واضح و عیان در موضع اخیر ریاض حجاب رئیس هیئت عالی نظارت بر مذاکرات (که معلوم نیست کجاست) مشاهده کرد، وی گفته معارضان آمادگی خود را برای قبول آتش‌بس اعلام می‌کنند، یا حتی گفته حاضرند برای مدت سه هفته آتش‌بس اجرا کنند، این درحالی است که هیچ کس از وی چنین مسئله‌ای نخواسته بود، از بد حادثه حتی می‌توان گفت مذاکراتی هم که قرار بود بین روسها و آمریکایی‌ها در ژنو برگزار شود، تا درباره آتش‌بس در سوریه توافق کنند، به تعویق افتاده و هیچ موعد جدیدی برای آن تعیین نشده است.
علت تعویق این دیدار هنوز معلوم نیست، اما می‌توان حدس زد به تأکید ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه مربوط می‌شود، آن زمان که سخنگوی رسمی وی گفت، جنگنده‌ها و نیروهای نظامی روسیه به مبارزه با تروریسم به‌صورت بی‌وقفه ادامه خواهند داد و مذاکرات و آتش‌بس به‌معنی توقف نبرد با گروه‌های تروریستی نخواهد بود، چرا که این گروه‌ها بخشی از توافق آتش‌بس به شمار نمی‌آیند.
جنگی که همه از آن ترس و واهمه دارند و برای جلوگیری از وقوع آن در غرب هزاران حساب و بررسی صورت گرفته، جنگی قابل پیش‌بینی است و ممکن است این نبرد در هر لحظه‌ای میان روسیه و ترکیه آغاز شود، مسئله‌ای که باعث شد تا باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا شخصاً با رجب طیب اردوغان همتای ترکیه‌ای خود تلفنی تماس بگیرد و از وی خواست ضمن خویشتنداری آرامش را برقرار سازد.
البته حتی ممکن است رئیس جمهوری آمریکا به اردوغان گفته باشد که اگر این جنگ را آغاز کنی انتظار این را نداشته باش که ناتو از ترکیه در این جنگ حمایت کند و ترکیه در این نبرد تنها خواهد بود، همچنین اوباما به‌صورت همزمان با ملک سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی تلفنی گفت‌وگو کرد و همان خواسته‌ای که به اردوغان گفته بود، با این دومی هم مطرح کرد، اوباما به‌صراحت به این دو نفر اعلام کرد، آمریکا حاضر نیست به باتلاق جنگ در سوریه کشیده شود.
اگر آمریکا در این جنگ شرکت کند، جنگ جهانی سومی آغاز خواهد شد، چرا که ارزش سوریه برای آمریکا از اوکراین بیشتر نیست، آن چشم‌آبی‌هایی سفیدپوست، بلکه حتی باید گفت خیلی سفیدپوست.
آنچه باعث شده اردوغان رئیس جمهوری ترکیه حاضر به قبول آن نباشد و نمی‌خواهد به آن تن دهد، این مسئله است که آمریکا درصدد تغییر توافقنامه سایکس پیکو است، واشنگتن درصدد حل نواقص موجود در این تفاهمنامه است، چرا که اگر در تفاهمنامه نخست شرایط به‌گونه‌ای بود تا رژیم اسرائیل به وجود آید، اکنون با تغییر آن تفاهمنامه آمریکا درصدد ایجاد اتحاد نظام فدرالی برای کُردهاست، نظامی در تمام طول مرزهای ترکیه تا اینکه به عراق و دیاربکر برسد، چرا که کُردها از نظر آمریکا همپیمانان راهبردی به شمار می‌آیند و در تمام جنگ‌های آمریکا شرکت داشتند، حتی در جنگ برای سرنگونی نظام صدام هم شرکت داشتند، اکنون هم در جنگ با داعش با آمریکا همپیمان هستند.
اکنون نقش ترکیه برای آمریکا در مبارزه با خطر کمونیسم روسیه با شکل‌گیری پیمان ناتو از بین رفته است، حال که این خطر از بین رفته آرزوی امپراطوری در ترکیه هم ساقط شده است، و پیمان ورشو هم به تاریخ پیوسته است.
راه حل سیاسی برای بحران سوریه تبدیل به بخار شده است و تلاش برای سرنگونی نظام و رئیس جمهوری سوریه هم عقب نشینی بزرگی را شاهد بوده است، اگر نگوییم تمام این تلاش‌ها همه به شکست انجامیده، سیاست مهار آمریکایی هم درهم شکست، تردیدهای آمریکایی جوی از خلأ سیاسی و نظامی بزرگی را به وجود آورد.
معتقد نیستیم که آمریکا مخالف جنگ بین ترکیه و روسیه باشد، حتی اگر بگوییم آمریکا در آرزوی وقوع چنین جنگی است، گزافه نگفته‌ایم، چرا که این امر برای واشنگتن به‌مثابه ضعیف شدن دو دشمن آمریکاست، یا به‌عبارتی تضعیف دو نیروی غیردوست است، یکی از آنها قدرت جهانی است و دیگری کشوری که داعیه‌دار قدرت اسلامی است، کشوری که تمام خط قرمزهای غربی را نادیده گرفته است، و اکنون در آرزوی برپایی مجدد خلافت عثمانی است، عثمانی‌ای که نیروهایشان تا قلب وین رسیده بودند.
اکنون اردوغان رئیس جمهوری ترکیه تهدید می‌کند که پایگاه هوایی انجرلیک را به‌روی آمریکایی‌ها خواهد بست و آمریکا را ناگزیر به انتخاب بین ترکیه و کُردها ساخته است، همین مسئله نشان از ترس و واهمه آنکارا دارد، چرا که غرب اصلاً مایل به چنین انتخاب و مقایسه‌ای نیست، از این رو اگر غرب ناگزیر به انتخاب بین این دو گزینه شود، کُردها را برمی‌گزیند.
آیا همین غرب نبود که اسرائیل را بر 22 کشور نفت‌خیز که بخش اعظم ذخایر نفت جهان را در اختیار دارند، برگزید، یعنی بیش از 400 میلیون شهروند را نادیده گرفت؟
روزهای آتی خطرناک هستند، روند تنش در منطقه رو به افزایش لجام گسیخته‌ای است و جنگ بین ترکیه و روسیه به‌مثابه بزرگ‌ترین بمب زمانداری است که در آستانه انفجار قرار دارد، انفجاری که چهره ترکیه و سرنوشت آن را تغییر خواهد داد و به‌دلیل شدت این واقعه چهره منطقه دگرگون خواهد شد.
منبع: تسنیم
