زهرای مرضیه(سلام الله عليها) الگويي براي حضور اجتماعي زن مسلمان

حركت در مسيري صحيح و عدم انحراف از آن وابسته به انتخاب الگو يا نمونه اي كامل مي باشد و همچنين براي دست يابي بهتر و اصولي به كمال بسيار مهم بوده و اين الگو اگر به درستي برگزيده شود مي تواند نويد به ثمر نشاندن يك انسان كامل اسلامي را نه فقط در شعار و خيال بلكه در عمل و عالم واقع دهد. الگو نه فقط در فرهنگ ها بلكه در قرآن نيز با نام اسوه به كار رفته است؛ بنابراين داشتن يك الگو و نمونه براي رسيدن به مقصد به مانند چراغ هدايتي است كه باعث مي گردد گم كرده راه نبوده و بتوانيم بدون سردرگمي به سرمنزل مقصود برسيم. امام خامنه اي (مدظله العالي) مي فرمايند: عزیزان من، جوانان عزیز! امروز در دوران جمهوری اسلامی این فرصت برای آحاد جامعه هست که درست حرکت کنند، درست زندگی کنند، مؤمنانه زندگی کنند، با عفّت زندگی کنند.درس زندگی صدّیقه طاهره، فاطمه‌ زهرا(سلام‌الله‌علیها) این است برای ما: تلاش، اجتهاد، کوشش، پاک زندگی کردن؛ همچنان ‌که آن بزرگوار یکپارچه معنویّت و نور و صفا بود: الطُّهرَةِ الطّاهِرَةِ المُطَهَّرَةِ التَّقیَّةِ النَّقیَّةِ الزَّکیَة؛ پاکی و آراستگی و تقوا و نورانیّت آن بزرگوار، همان چیزی است که در طول تاریخ تشیّع بر معارف ما سایه‌ افکن بوده است. )بیانات در دیدار جمعی از مداحان اهل بیت علیهم‌السلام ۱۳۹۳/۰۱/۳۱)
با اين اوصاف داشتن چنين الگويي كه به مانند چراغ هدايت، مسير صحيح را نشان داده و از انحراف جلوگيري كند، نعمتي بي حد و اندازه بوده و چه بسا بي توجهي به اين موهبت الهي خسراني جبران ناپذير داشته باشد.
حضرت زهرا (سلام الله عليها) بهترین الگوي زن مسلمان:
رسول خدا (صلي الله عليه وآله) مي فرمايند: خير الناس من انتفع به الناس(مجلسي،‌ بحارالأنوار، ج2، ص230) يعني با ارزش ترين افراد كسي است كه مردم از وجود او سود و بهره اي دريافت کنند. همچنين ايشان با تأكيد بر مقام و منزلت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها) نشان از الگويي براي انسان ها مي دهد كه خيري عظيم و بهترين بانوي اسلام است كه براي زنان عالم و حتي براي تمامي انسان ها مصباح هدايت است.
از مهم ترين ويژگي هاي اين بانوي بزرگ در اسلام، به كارگيري سبك زندگي سالم و صحيح،‌ تربيت و هدايت فرزنداني سالم و كاملي كه هر كدام چراغ هدايتي شده اند براي نشان دادن مسير كمال بر بشريت،‌ احترام و تكريم همسر و اداره خانه به بهترين شكل ممكن،‌ ولايت مداري و آموزش به ديگر افراد در جهت شناخت امام زمان خويش، ‌خدا ترسي و ايمان بالا،‌ مردم‌داري و معاشرت نيكو با مردم و... بسياري از خصايص بسيار پسنديده اي مي باشد كه مي تواند به عنوان يك نمونه كامل الگویی براي بانوان جامعه كارساز باشد.
همچنين بانوان مي توانند با تأسي به چنين گنج بي بديلي، در زمينه هاي علمي نيز به جايگاه هاي بالا رسيده و در عين پيشرفت و اعتلاي سرزمينشان بتوانند راه درست را برگزيده و از هدر رفت دانش در سياه‌چاله‌هاي تباهي و كفر جلوگيري نمايند. بانوي مسلماني كه با الگو قرار دادن فاطمه زهرا(سلام الله عليها) و در عين حفظ حجاب و عفت خويش به مدارج عالي علمي، ورزشي و اخلاقي در سراسر جهان نائل مي گردد، بدون اغراق توانسته است خود را منطبق بر الگوي خويش يعني زهراي مرضيه(سلام الله عليها) نمايد.
تأکید اسلام بر حضور زنان در صحنه های اجتماع
اسلام با تبیین تکالیف زنان و مردان و نشان دادن وظایف و همچنین حقوق هر کدام، نقش ها و تکالیفی را معین نموده است که در سایه آن زنان نیز همانند مردان در اجتماع حاضر شده و نه تنها می توانند نقش های اساسی را ایفا نمایند بلکه در کنار آن وظایف سنگین و پرمخاطره ای مانند وجوب جنگ و جهاد از گردن آن ها ساقط شده است که این خود نمونه بسیار روشن اهمیت اسلام برای حضور بدون دغدغه زنان است.
در این شرایط است که حضرت زهرا (سلام الله علیها) با حضور پررنگ خود در تمامی عرصه های اجتماع و همچنین مباحث سیاسی ، حساسیت های حضور زنان را که تا آن زمان منکر به حساب می آمد، زدوده و الگویی باشد برای یک بانو که به عنوان انسان در یک جامعه حق اظهار نظر و حضوری فعال البته در کنار حفظ عفت و زنانگی خویش را دارد. با توجه به همین مسئله، قرآن کریم در آیه 62 سوره نور، می فرماید: «انما المؤمنون الذین آمنوا بالله و رسوله و اذا کانوا معه علی امر جامع لم یذهبوا حتی یستأذنوه»؛ یعنی: (مؤمنین راستین کسانی هستند که هم از نظر عقیده به خدا و پیامبرش معتقدند و هم از نظر درک مسائل اجتماعی و هوش جمعی، جامعه را خوب می‏شناسند و در مسائل جمعی همواره حضور دارند و منزوی نیستند). با توجه به این آیه می توان بیان داشت که حضور اجتماعی زنان و مردان مسلمان با در نظر گرفتن اصول اسلامی و شرعی نه تنها نهی نشده بلکه به آن توصیه نیز شده است.
فاطمه زهرا(سلام الله علیها) و حمایت از حضور اجتماعی زنان
بانوی نمونه اسلام، در تمامی زندگی کوتاه اما تأثیرگذار خویش سعی نمودند تا به هر شکل ممکن حضور زنان در عرصه های گوناگون اجتماع را امری بدیهی و طبیعی معرفی نموده و با آموزش های سیاسی و اجتماعی خویش در تمامی مراحل زندگی، ایشان را که از گروه مهاجر یا انصار بودند به عنوان مدافعان حریم ولایت با امام خویش همراه سازند. دختر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) با شجاعت به بانوان آموزش می دهد تا ترسی از قدرت های مقابل نداشته و در جایی که حق و عدالتی خدشه می‌یابد با ایستادگی سخن گفته و نگذارند تنها به علت زن بودن از صحنه هاي حساس اجتماع دور شده و اثرگذاریشان كمرنگ شود. نمونه این بیان آنجاست که حضرت زهرا(سلام الله علیها) با استواری در مقابل ظلم به مقام ولایت و امامت حضرت علی (علیه السلام) می فرماید: «... و چون خداوند پیامبرش را به خانه انبیا فراخواند، جایی که برگزیدگانش زندگی می‏کنند، خارهای نفاقتان سر برون آورد و پوشش دینتان رنگ باخت و صدای سر کرده گمراهان درآمد و پست‏ مهره‏ای ذلیل و ناشناخته ظهور کرد و ناز پرورده جاهلان مفسد زمزمه سر داد. پس بر دل‏ها و زندگـی‏تـان سوار شد ... و شما بر حق غضب کردید...» (آوای کوثر ، صص57-56؛ ر.ک. حسیـنی زنجانی، 1365) .
شاید این سخنان در نگاه نخست فقط شماتت و نكوهش محسوب شود، اما بايد در نظر داشت اين بيانات از زبان دختر پيامبر خدا (صلي الله عليه و آله) و در آن برهه که زنان حضوری محدود در جامعه داشتند ايراد مي شد و همچنين حمایت های این چنینی و صحبت شجاعانه آن حضرت در جامعه زمانشان بسیار تأثیرگذار بود و می توانست تغییر دهنده اوضاع باشد. همین امر را می توان به اجتماع کنونی نیز تعمیم داد. در شرایط امروز که زنان و مردان جامعه ایران اسلامی از تمامی جهات محاصره گشته و سعی می گردد از سوی مستکبران غربی به شیوه های مختلف با سرگرم نمودن ایشان به مباحث ظاهری و فردی حضور زنان را تنها به عروسکی برای تبلیغات محدود نموده و شأن والای ایشان را با ابزاری تعریف کردنشان به حد اسفل سقوط دهند، بازشناسی خود انسانی و مؤثر بانوان مسلمان و حضور اجتماعی و سیاسی ایشان که برگرفته از تعالیم اسلام و الگو قراردان حضرت زهرا(سلام الله علیها) است می تواند راه تنفسی دوباره برای حیات اجتماعی زنان باز نماید.
جمع بندی
داشتن الگویی کامل مانند حضرت زهرا(سلام الله علیها) برای زنان مسلمان می تواند بیانگر این نکته باشد که اسلام نه تنها زنان را از حضور و فعالیت اجتماعی منع ننموده است بلکه حضوری آگاه همراه با ولایت مداری و حفظ ارزش های اسلامی بسیار پسندیده است. زنان مسلمان با درک درست موقعیت خویش که دارای نقش های مهم در خانواده و اجتماع همزمان با هم هستند، می توانند به اجماعی منطقی دست یابند که در عین حضور در جامعه و ایفای نقش های محوله بتوانند کیان خانواده را نیز حفظ نموده و درواقع در کنار رسیدن به آرزوها و اهدافشان، آسایش خویش را نیز خدشه دار نکنند. نکته مهم آن است که حضور سرشار از آگاهی حضرت زهرا(سلام الله علیها) در خانه هیچ گاه منجر به جدایی ایشان از اجتماع نشده تا جایی که بانویی با چنین جایگاهی تمام سعی خویش را برای راضی نگاه داشتن خداوند و شوهر خویش انجام می دهد؛ در عین حال فرزندانی را تربیت می کند که نام آورترین اشخاص در زمان خویش هستند و در نهایت با حضور اجتماعی و سیاسی در جامعه عصر خویش خط بطلانی بر دید جاهلیت مبتنی بر پست دیده شدن زنان می کشد.
بانوي بزرگ اسلام، با تقويت چنين بينشي در خود و همچنين تلاش جهت ترويج آن در ميان زنان امت اسلامي نمونه اي كامل از يك مشاركت عاقلانه در امور اجتماع و سياست را جلوه گر شده بودند. بينش سياسي عميق ايشان منجر به دست يابي به يك شيوه سياسي مدبرانه شده بود كه تفكر «به انزوا كشاندن زن توسط اسلام» را خط بطلاني كشيده و باعث شده بود تا «زنان را از حصر هميشگي خانه» نجات بخشند.
در نهايت به اين نكته رهنمون مي شويم كه ؛ اسلام در نگرش خود به زن از ايشان ماشين بهره كشي جنسي (تفكر سرمايه داري) و يا ابزاري در جهت نمايش عقده هاي فروخورده و سركوب شده عده اي (تفكر فمينيسم) نيست، بلكه زن يك بانوي به تمام معنا مي باشد كه به جاي تحقير و قرار گرفتن در چارچوب صفات مردانه، خودش را باور مي كند و نه تنها با افتخار الگوي خود را حضرت فاطمه زهرا (سلام ا... عليها) قرار مي دهد و با تأسي از ايشان استوار و مستحكم در تمامي صحنه هاي سياسي و اجتماعي جامعه خود شركت مي كند، بلكه وي يكي از تأثيرگذاران صحنه هاي حساس اجتماع مي باشد و گواه اين بيان نقش پر رنگ زنان از انقلاب اسلامي تاكنون مي باشد. حضور در صحنه بانوان مسلمان به حدي تأثيرگذار بود كه معمار كبير انقلاب امام خميني(ره) مي فرمايند: «آنچه که در ایران بزرگ تر از هر چیز بود تحوّلی است که در بانوان ایران حاصل شد. بانوان ایران در این نهضت انقلاب سهم بیشتری از مردان دارند و امروز هم که در پشت جبهه ها مشغول فعالیت هستند، سهم آن ها بیشتر از دیگران است.» (روح الله موسوی خمینی، صحیفه نور، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1366، ج 5، ص 99)