تغییر نگاه غرب به تحولات سوریه به روایت تحلیلگران جهان عرب

(روزنامه جمهوري اسلامي ـ 1394/09/15 ـ شماره 10472 ـ صفحه 6)

تغییر اولویت کشورهای غربی از برکناری «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه به مبارزه با «داعش» موضوعی است که طی روزهای گذشته کانون توجه رسانه‌های عربی بوده است. تحلیلگران عرب به بررسی چرایی این تغییر نگاه و پیامدهای آن پرداختند.

به گزارش ایرنا، همزمان با افزایش تنش میان مسکو و آنکارا بر سر سرنگونی یک جنگنده «سوخو 24» روسیه در نزدیکی مرزهای سوریه، «فرانسوا اولاند» و «ولادیمیر پوتین» رئیسان جمهوری فرانسه و روسیه پنجشنبه پنجم آذر در مسکو دیدار و بر افزایش همکاری‌ها علیه گروه تروریستی داعش تاکید کردند. 2 کشور اگر چه هنوز درباره سرنوشت رئیس جمهوری سوریه اختلاف نظر دارند اما اعلام کرده‌اند ائتلاف ضد داعش قدرتمندتر از گذشته به کار خود ادامه خواهد داد.

به باور تحلیلگران، ایجاد هماهنگی میان کشورها برای سرکوبی تروریست‌ها دستورکار اصلی اولاند در سفر مسکو بود. او پیش از این با «دیوید کامرون» نخست‌وزیر انگلیس، «باراک اوباما» رئیس جمهوری آمریکا و «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان نیز درباره مبارزه با داعش دیدار و گفت وگو کرده بود.

این گزارش در بردارنده مهم‌ترین محور تحلیل‌هایی است که در رسانه‌های عربی درباره تلاش غربی‌ها به ویژه فرانسه برای مبارزه با داعش و نزدیک شدن آنان به مواضع روسیه منتشر شده است.

تروریسم؛ تهدیدی مشترک برای کشورهای غربی

روزنامه‌های «الوطن» سوریه، «العرب» چاپ لندن و تارنمای «الوفد» مصر با اشاره به گسترش پدیده تروریسم در سراسر جهان، تلاش برخی مقام‌های غربی در مبارزه با تروریسم را ناشی از خطرهایی دانستند که امنیت کشورشان را تهدید می‌کند.

روزنامه الوطن هشتم آذر در گزارشی به قلم «باسمه حامد» نوشت: در اظهاراتی که از زمان آغاز ناآرامی‌های سوریه در نوع خود بی‌مانند است مقام‌های بلند پایه غربی از احتمال همکاری با نیروهای نظام سوریه به عنوان یکی از گزینه‌های واقعی برای شکست داعش سخن می‌گویند. اظهارات غربی‌ها نشان دهنده سردرگمی آنان در برابر افزایش تهدیدهای تروریستی است. اذعان پاریس و لندن یعنی 2 همپیمان برجسته واشنگتن به نقش ارتش سوریه در رویارویی با تروریسم و آمادگی آن‌ها برای همکاری نشان می‌دهد که مقام‌های اروپایی به طور واقعی در تنگنا قرار گرفته اند، بنابراین برای تامین منافع امنیتی کشور خود مجبورند با ارتش سوریه به عنوان نیروی زمینی تاثیر گذار در رویارویی با القاعده و دیگر گروه‌های وابسته به آن تعامل کنند.

به نوشته این رسانه سوری، با در نظر گرفتن موضع مسکو و اعلام اولاند مبنی بر هماهنگی با روسیه برای رویارویی با داعش می‌توان گفت رویکرد اروپا پس از اقدام‌های تروریستی پاریس با پیش از آن تفاوت پیدا کرده است.

به نوشته چهارم آذر روزنامه العرب، رئیس جمهوری فرانسه در آبان 1391 نخستین رهبر اروپایی بود که ائتلاف ملی سوریه متشکل از گروه‌های ناهمگون مخالف دمشق را به رسمیت شناخت و زمینه را برای تجهیز این گروه‌ها فراهم کرد. پاریس در مساله سوریه از دیگر کشورها فعال‌تر بود و برای برداشتن تحریم‌های تسلیحاتی اتحادیه اروپا علیه گروه‌های معارض تلاش کرد. «اریک شوالیه» سفیر وقت فرانسه در سوریه، چند بار به ترکیه سفر کرد تا مخالفان سوریه و پشتیبانان آنان مانند قطر و عربستان را که با هم اختلاف داشتند، هماهنگ سازد.

روزنامه العرب همچنین آورد: از آغاز ناآرامی‌ها در سوریه، فرانسه بر این مساله تاکید می‌کرد که با وجود اسد بحران سوریه حل نخواهد شد. «لوران فابیوس» وزیر امور خارجه فرانسه در بسیاری از سخنرانی‌های خود در سال 1391 قاطعانه بر این مساله تاکید می‌کرد که اسد در آینده سوریه هیچ نقشی نخواهد داشت اما پس از سپری شدن سه سال، فرانسه هم در تیررس خطر تروریست‌ها قرار گرفت و مجبور شد تا در موضع گیری‌های خود بازنگری کند. اکنون این کشور نابودی گروه داعش را در اولویت قرار داده است.

در این پیوند، «محمد خلف» کارشناس نظامی مصری، هفتم آذر به تارنمای الوفد گفت: تشکیل ائتلاف میان روسیه و فرانسه برای رویارویی با تروریسم یگ گام عملی است و این نشان می‌دهد که برای رویارویی با تروریسم مرزنشناس نیاز به هماهنگی است. به باور خلف، ائتلاف مبارزه با داعش که میان روسیه و فرانسه شکل گرفته بر خلاف ائتلاف آمریکا در رویارویی با داعش کارآمد خواهد بود. این ائتلاف که پس از دیدار اولاند با اوباما و کامرون شکل گرفته به این معنا است که سیاست بین‌المللی به صورت عملگرایانه در این زمینه به کار خواهد افتاد.

چرایی در اولویت قراردادن مبارزه با داعش

روزنامه «رای الیوم» چاپ لندن رسانه‌ای بود که چرایی تغییر موضع فرانسه و فاصله گرفتن این کشور از همپیمانان خاورمیانه‌ای در سوریه را برجسته و پیش‌بینی کرد پس از فرانسه برخی از کشورهای غربی نیز مبارزه با تروریسم را در اولویت قرار دهند.

رای الیوم هفتم آذرماه در گزارشی آورد: باید بگوییم چند عامل سبب این تغییر موضع فرانسه شد؛ نخستین این عامل‌ها پیدایش گروه داعش و گسترش پرشتاب آن در سوریه و عراق، دوم پایداری ارتش سوریه و سوم ارزیابی نادرست اردوگاه ضدسوری به ویژه کشورهای عربی از حجم پشتیبانی منطقه‌ای و بین‌المللی از نظام سوریه بود.

به نوشته رای الیوم، دیدار پوتین و اولاند، ائتلافی را برای رویارویی با داعش به وجود آورد و این دیدار به سرعت در سیاست فرانسه درباره مساله سوریه تغییر به وجود آورد. حوادث تروریستی پاریس و پیش از آن حضور نظامی روسیه در سوریه نقش مهمی را در این تغییر بازی کرد. شاید تاثیر سرنگونی جنگنده روسیه در مرزهای سوریه و تنش منطقه‌ای و بین‌المللی پس از آن به ویژه بین آنکارا و مسکو نیز در تغییر موضع فرانسه نقش داشته است.

بر پایه گزارش رای الیوم، موضع فرانسه به سرعت تغییر کرد و دور از ذهن نیست کشورهای اروپایی دیگر هم در این مرحله قطب بندی‌های تازه سیاسی و نظامی در منطقه راه فرانسه را در پیش گیرند. پیش از حمله‌های تروریستی پاریس که کشته شدن 130 تن را در پی داشت سیاست دولت فرانسه درباره مساله سوریه تند بود. این کشور بیشتر خواهان کنارگیری اسد از قدرت بود و در نتیجه این موضع گیری‌های تند قراردادهای تسلیحاتی بسیاری را با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به ویژه عربستان منعقد کرد. پس از انفجارهای پاریس، موضع فرانسه تغییر کرد و این کشور مبارزه با داعش را در راس اولویت‌های خود قرار داد و این تغییر موضع را فابیوس در گفت وگو با رادیو رسمی فرانسه «ار.تی.ال» اعلام کرد.

بر پایه این گزارش، فابیوس برای نخستین بار از امکان مشارکت فرانسه با ارتش سوریه، نیروهای مقاومت مردمی و پیشمرگه‌های کرد در جنگ علیه داعش سخن به میان آورد. وی همچنین تصریح کرد موضع فرانسه به موضع روسیه نزدیک و از موضع ترکیه، قطر و عربستان که خواهان کناره‌گیری اسد از قدرت هستند، دور است. وی این مساله را آشکارا اعلام کرد و گفت این گفته پوتین که مردم سوریه باید سرنوشت اسد را تعیین کنند، درست است.

به نوشته رای الیوم، اینکه «ولید المعلم» وزیر امور خارجه سوریه از موضع فرانسه به طور محتاطانه استقبال کرد و گفت نیاز است که تغییر ریشه‌ای در رویارویی بحران سوریه صورت گیرد، شگفت آور نیست. احتیاط المعلم قابل توجیه است زیرا موضع گیری غربی‌ها ثابت نیست. هرکسی موضع گیری‌های مقام‌های غرب را از آغاز بحران سوریه پیگیری کند تغییرهای بسیاری را خواهد دید.

http://jomhourieslami.net/paper/?newsid=72152

ش.د9404872