امیدسازان و امیدسوزان!

(روزنامه جوان – 1394/08/21 – شماره 4675 – صفحه1)

امیدسازان و امیدسوزان! دکتر روحاني به عنوان پاسدار نظام جمهوري اسلامي و قانون اساسي کشور اخيراً به مروجان نا اميدي در رسانه‌ها اشاره و حتي جايگاه ضد انقلاب را براي آنها توصيف كردند. اما اين جمله نياز به تفسير جدي و البته نقدي منصفانه دارد، به خصوص که اشارات ايشان به حوزه اقتصادي باز مي‌گردد و به تاکيد رياست محترم جمهوري همه ما ايران‌ آباد و انقلابي مي‌خواهيم و نقد منصفانه نيز آزاد است.

البته موضوع توليد نا اميدي از منظر سياسي به دليل موخره انتخاباتي خطابه اخير ايشان بيشتر قابل بررسي است، مثلا جايگاه نوع خاصي از تفکر حاکم بر فضاي سياسي کشور با نزديک شدن به ايام انتخابات ‌ به دليل نداشتن عقبه و تحقق نيافتن شعارهاي مطرح شده به شدت در ميان حاميان اين تفكر متزلزل شده است و از اين رو نياز به دوگانه سازي فضا است. آن هم دوگانه سازي‌اي که ناقض «هماهنگي راهبردي » است ! که نگارنده خود را در اين باره صاحب نظر نمي‌داند و نقد اين نوع نگاه را به سياسيون مي‌سپارد.

با اين حال بررسي منشأ توليد نا اميدي به عنوان يک محصول از منظر اقتصادي و آثار و تبعات آن در حد بضاعت مي تواند مفيد فايده براي ارائه راهکار باشد، به خصوص که برخي از اقتصاددانان حامي و حتي فعال در بدنه دولت بر اين باورند که «ترمز دولت براي جلوگيري از سقوط (!) نا کارآمد است» (1)،«جز در پخت آبگوشت و قرمه‌سبزي در هيچ صنعتي برتري نداريم» (2)، «اقتصاد ما هنوز از رکود خارج نشده است و بنگاه‌ها تا خرخره بدهکارند» (3) و... .

ولي ما معتقديم که شكوفايي اقتصادي با اتکا به سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي و بازگشت به مردم و پرهيز از اقدامات پوپوليستي – انتخاباتي به كارگيري سرمايه‌هاي داخلي و ايجاد شرايط مناسب براي توليد داخلي واقعي و اميد‌آفريني پايدار دست يافتني است وگرنه هر نوع ذوق‌زدگي با نيم نگاه غربي‌ها يا افزايش قيمت نفت ،‌پايدار نخواهد بود.

ما به دنبال اقتصادي پايدار هستيم و از دولت مي‌خواهيم به جاي توليد« مقصر»، به توليد «راهکارعملي و دراز مدت » بپردازد و در عين حال به جاي توليد «اميد واهي» که فرو ريختن آن به راحتي و با گذشت مدت کوتاه حتمي است در مسير توسعه پايدار گام بردارد و رويه دولت قبلي را دنبال نكند و حتي تعميم ندهد.

به عنوان مثال در چرايي عميق‌تر شدن رکود طي هفته‌هاي اخير وقتي همراهان هميشگي دولت، «اثر آزبورن» ي (4) را تشريح مي‌کنند و در واقع عميق‌تر شدن رکود را به نوعي ذوق‌زدگي از توافق هسته‌اي مي‌دانند، نبايد رسانه‌ها را در گوشزد کردن اين واقعيت به توليد نا اميدي متهم کرد، زيرا اين اتهام بزرگ به نوعي تداعي‌کننده رويه دولت قبلي است که يک رسانه را عامل افزايش سه برابر شدن قيمت دلار مي‌دانست! در حالي که همه مي‌دانيم افزايش دلار ناشي از کاهش شديد درآمدهاي نفتي و کسري شديد بودجه ريالي کشور در آن مقطع بود و تعميق رکود فعلي نيز نتيجه اميد بستن بيش از حد به مذاکرات است.

اگر «ما نشريه و رسانه را براي آگاهي مردم مي‌خواهيم» (5) بايد بدانيم که آگاهي تنها تعريف و تمجيد از دولت نيست بلکه علاوه بر انعکاس خدمات خوب و پسنديده دولت، رسانه‌ها وظيفه‌اي ديگر در نقد عملکرد دولت و آگاه‌سازي مردم از اين اشتباهات نيز دارند. لذا به نظر مي رسد بايد مسئولان بيش از همه، نخست تغييرات ساختاري را از درون زير مجموعه خود و درحيطه وظايف خود آغاز کنند و بعد از آن انتظار همکاري، همسويي رسانه‌ها و دستگاه‌هاي همتراز را داشته باشند.

‌ما نبايد دچار نوعي صدور فرمان دايمي به دستگاه‌هاي غير زير مجموعه خود باشيم، بلکه مطالبه‌گري را بايد حق همه بدانيم و بازخواست را از زير مجموعه خود بکنيم و نبايد اين طور تلقي شود که دولت چون تجربه ايجاد چندين روزنامه از محل اعتبارات يک بخش از يک وزارتخانه را دارد و آن روزنامه‌ها تنها تعريف و تمجيد را منعکس مي‌کنند، پس ساير رسانه ها هم حق هيچ نوع اظهار نظرغير موافقي ندارند.

اجازه بدهيد بگوييم استراتژي اطلاع رساني دولت در باره نقش مذاکرات و برجام در اقتصاد اشتباه بوده و آن را عملي ضد انقلابي ندانيم، زيرا مويد آن سخنان رئيس جمهور محترم است که گفته: « اقتصاد ما بيماري‌هاي متعددي دارد که با برداشته شدن تحريم، يکي از بيماري‌هاي صعب العلاج آن برطرف مي‌شود. »(6) مطمئناً نگارنده نيز معتقد است که «اولين قدم در همه بخش‌ها و از جمله اقتصاد اميد به آينده است». آيا هشدار درباره مسير اشتباه، ‌درباره بي عملي وبي برنامگي دولت و هشدار نسبت به خطربروز نا اميدي، ‌القاي نا اميدي است ؟

آيا انعکاس نتايج تحقيقات دو پژوهشکده دولتي مبني بر تأثيرات منفي احتمالي عملکردي دولت در« انتظارات تورمي» خلاف است؟ وقتي افزايش تورم يک‌باره نرخ دلار را تا سه برابر و تخليه آثار آن در پس بحران سال 92 را موفقيت بزرگ برنامه هاي دولت يازدهم در کنترل تورم عنوان مي‌کنيم و همه توان مسئولان دولتي مصروف سياه‌نمايي درباره دولت گذشته مي شود،‌وقتي تا قبل از تشکيل دولت يازدهم تصويري تاريک و وحشتناک ترسيم مي‌کنيم،‌ چطور انتظار داريم ،‌مردم و رسانه‌ها نقش کاهش درآمدهاي نفتي را در کند شدن نرخ رشد و تورم باور کنند‌؟

آنچنان که مي گوييد: «‌ اگر اميد نباشد صادرات غيرنفتي افزايش نمي‌يابد. همه مي‌دانيد که امسال سال سختي براي دولت بود، وضع نفت و قيمت نفت را مي‌دانيد.(7)»

آيا اين رويه عملي توليد اميد در دولت تدبير و اميد است ؟!‌

وقتي روزنامه‌ها هشدار مي‌دهند که در صورت ادامه بزرگ‌نمايي بيش از حد آثار مذاکرات دچار تکرار بحران مي‌شويم و بايد با مردم رو راست بود آيا ترويج نا‌اميدي است ؟ ‌آيا اين هشدار انقلابي است يا ضد انقلابي ؟!‌

وقتي مسئولان رده بالاي دولت تحت امر شما نامه چهار وزير را به «مفت‌خري خوراک پتروشيمي(8)» تشبيه مي کنند يا وقتي که آنها را ازحرف هاي متناقص منع مي‌کنيم و بي‌اعتمادي احتمالي ايجاد شده ناشي از اين رفتارها را گوشزد مي کنيم ،‌ترويج بي اعتمادي است يا گوشزد« ناهماهنگي راهبردي(9)» منظور نظر شما ؟! ‌در پايان انتظار مي‌رود با توجه به تسلط رياست جمهوري در حوزه حقوق و اصل حقوقي «‌سبب اقوي بر مباشر است»، به دستگاه‌هاي تحت امرشان بيشتر ياد اوري کنند که مسئوليت کساني که حرکت عملي در مسير توليد اميد واهي و سپس توليد نا اميدي مي کنند به مراتب بيشتر از کساني است که با نيت دلسوزانه و نقد منصفانه مسير اشتباه را ياد‌آوري مي کنند. راستي، حکم حرکت عملي در جاده يأس چيست؟

منابع و توضيحات

1ـ گفت وگوي سعيد ليلاز با اقتصادنيوز

2،3،8 – سخنان مشاور رئيس جمهور در مراسم هاي مختلف

4ـ شركت كامپيوتري آزبورن (Osborne Computer Corporation) يك شركت امريكايي بود كه در اوايل دهه 80 ميلادي فعاليت مي‌كرد، اما اشتباه بزرگي كه آدام آزبورن – مالك شركت- مرتكب شد، اين بود كه در مقابل خبرنگاران از عرضه محصول جديد شركتش در آينده پرده برداشت. او نويد ارائه محصولي را ‌داد كه نسبت به محصول فعلي از همه نظر پيشرفته‌تر بود. اين عمل باعث شد بسياري از خريداران از خريد محصول فعلي انصراف بدهند و منتظر شوند محصولي جديد با كيفيت بهتر و قيمت پايين‌تر به بازار بيايد، با طولاني شدن زمان ارائه محصول جديد - كه يكي از علل طولاني شدن آن كمبود سرمايه در گردش به‌دليل عدم فروش محصول فعلي بود - شركت آزبورن در سال 1985 ورشكست شد. بعد از اين اتفاق اين واقعه به اثر آزبورن شهرت يافت. در واقعاً آزبورن از عواقب اعلان زود‌هنگام دستاوردش بي‌اطلاع بود يا در مورد ارائه زمان دستاورد جديدش اشتباه كرده و محصول ديرتر از موعد مقرر آماده خواهد شد.

5،6،7،9 ـ سخنراني دکتر روحاني رئيس جمهور در نمايشگاه مطبوعات

http://javanonline.ir/fa/news/753032

ش.د9404495