رئیس ستاد اجرای برجام با تشریح جزئیات رایزنیهای اخیر مسئولان دیپلماسی با مقامهای آمريكایی درباره اجرایی شدن برجام پاسخ برخی منتقدان در روزهای گذشته را داد. سید عباس عراقچی در حالی یکشنبه شب به برنامه زنده شبکه خبر تلویزیون رفت که در طول چند روز گذشته جبهه منتقدان و مخالفان دولت هجمه رسانهای گستردهای را علیه برجام تدارک دیده بودند. آنها بدون توجه به اینکه برخی مشکلات موجود بر سر معاملات بانکی با سایر کشورها و همچنین مصادره داراییهای ایران در آمريكا برای پرداخت غرامت به خانوادههای کشته شدگان آمريكایی در لبنان ارتباطی به برجام ندارد، بر دولت خرده گرفتهاند که این مسائل در حکم نقض برجام است، بخصوص که ادبیات رئیس کل بانک مرکزی در نیویورک و در دیدار با وزیر خزانهداری آمريكا بهانهای شده برای منتقدان دولت که مدعی شوند برجام هیچ دستاوردی نداشته است.
عراقچی در برنامه تلویزیونی ضمن توضیح تلاشهایی که به منظور حل مشکلات اخیر بر سر راه تعاملات بین بانکی ایران و اروپا صورت گرفته است از بازتاب منفی موضعگیری رئیس بانک مرکزی در آمريكا در محافل سیاسی داخل کشور انتقاد کرد و گفت: «اظهارات آقای سیف با هدف و برای مخاطب خاص بیرونی و نوعی دیپلماسی بانکی بود و نباید دیپلماتها را در موقعیتی قرار داد که صحبتهای او با طرف خارجی موجب نگرانی یا مورد سوءاستفاده قرار گیرد.» عراقچی همچنین تصریح کردکه فشار دیپلماتیک ظریف و سیف باعث عقب نشینی آمريكاییها و زمینهسازی برای حل مشکلات بانکی ایران شد. معاون وزیر خارجه در توضیح مسیر عملیاتی شدن برجام با بیان اینکه «روند اجرای برجام و رفع تحریمها رو به جلو است» اظهار داشت: «سرعت اجرای برجام به دلایل متعدد بویژه کارشکنی و تسهیل نشدن مناسب روابط بانکی بعد از برجام که باید برای ایران فراهم میشد، کند است.»
عراقچی درباره اظهارات ولیالله سیف درباره برجام افزود: «آقای سیف در نیویورک در پی یک مأموریت بودند تا دیپلماسی بانکی را برای رفع مشکلات در چارچوب برجام به کار گیرند. در دیپلماسی باید مخاطب را تشخیص دهیم و دیپلماتها وقتی برای رسیدن به اهداف کشور با طرفهای خارجی صحبت میکنند لحن و ادبیاتشان متفاوت است و تیم اقتصادی کشور به دنبال تسهیل شرایط پس از برجام هستند تا بانکهای اروپایی بتوانند با ایران در آرامش بیشتر کار کنند.»
وی در پاسخ به اینکه یعنی آنچه آقای سیف گفتند که تقریباً برجام تاکنون هیچ دستاوردی نداشته است برای مخاطب بیرونی بوده است؟ افزود: «اگر بخواهید اظهارات آقای سیف را از دیدگاه مخاطب داخلی در نظر بگیرید میتواند از این اظهارات منفی برداشت شود و دیپلماتها همیشه این مشکلات را دارند که نگران حرف زدنشان با طرفهای خارجی هستند. برجام تاکنون دستاوردهای بسیار زیادی در حوزههای مختلف بویژه در رفع تحریمها داشته است. آقای سیف باید آن اظهارات را میداشتند و باید قاطعانه صحبت میکردند و طرف مقابل را مورد عتاب و خطاب قرار میدادند و کار درستی بود. ما در عرصه نبرد خارجی با طرفهایی مواجه هستیم که دشمن ما هستند. بنابراین نباید دیپلماتهای ما برای تحقق اهداف کشور در چارچوب دیپلماسی از صحبت کردن، رایزنی و جهتدهی نگران باشند یا از برداشتها در داخل.»
نباید از صحبتهای سیف سوءاستفاده داخلی شود
عراقچی گفت: «نباید از صحبت آقای سیف در داخل سوءاستفاده شود یا منافع ملی قربانی اهداف فروملی شود. آقای سیف از ادبیات خاصی در کارزار دیپلماسی استفاده کردند و در گفتوگو با وزیر خزانهداری آمريكا و مصاحبههایش در پی فشار به طرف آمريكایی بوده است.» این عضو تیم مذاکرهکننده خاطرنشان کرد: «فشاری که همزمان آقای سیف و آقای ظریف به دو وزیر آمريكایی در مذاکراتشان وارد کردند باعث شد جان کری موضعگیری شفاف و صریحی خطاب به بانکهای اروپایی و غیرآمريكایی برای تعامل با ایران بدون نگرانی داشته باشد.» عراقچی ادامه داد: «وزیر امور خارجه آمريكا قبل از ملاقات دوم با آقای ظریف در بیانیهای اعلام کرد بانکهای خارجی نباید از تعامل بانکی با ایران نگرانی داشته باشند یا بترسند و این بیانیه تحت تأثیر دیپلماسی بود که جمهوری اسلامی ایران به کار گرفت. آقای کری به صراحت اعلام کرد که بانکها نباید از کار با ایران نگران باشند و اگر سؤالی دارند میتوانند از آنها بپرسند. این صحبتی بود که بالاترین مقام سیاسی آمريكا بعد از رئیس جمهوری برای اطمینان بخشی به بانکهای خارجی ارائه داد.»
وی تصریح کرد: «آمريكاییها قبل از آنکه توافق به نتیجه برسد آمار عجیب و غریبی از میزان پولی که قرار است برای ایران آزاد شود ارائه میکردند و حالا این ارقام را بشدت پایین میآورند. متأسفانه جوسازی آمريكاییها ادامه دارد و ما هم انتظار نداریم که آنها دست از این کارشان بردارند. پولهای ما اکنون در اختیار بانک مرکزی است اما در نقل و انتقال آنها مشکلاتی وجود دارد. اینکه چه مقدار از این پولها آزاد شده و در اختیار بانک مرکزی است را باید مسئولان بانک مرکزی بگویند و البته هر روز این آمار در حال تغییر است چرا که روزانه بخشهای مختلفی از درآمدهای ما به طرق مختلف آزاد میشود.» عراقچی گفت: «نه اینکه کارها اکنون به سهولت انجام میشود اما مشکلات یکی یکی در حال رفع است و نقش آمريكاییها برای تسهیل شرایط آزادسازی اموال و پولهای بلوکه شده ایران را مهم میدانیم.»
هنوز به شرایط قبل از تحریم بازنگشتهایم
این مقام وزارت خارجه درباره اینکه آیا اکنون با اجرای برجام ما به شرایط قبل از تحریم بازگشتهایم، گفت: «هنوز بازنگشتهایم، فقط سه ماه از برجام گذشته است و برای برقراری روابط بانکی به زمان نیاز داریم. بانکهای ما حدود 10 سال در شبکه بانکی بینالمللی منقطع بودند و با توجه به مسائلی نظیر مبارزه با گروههای تروریستی و پولشویی و مباحث احتیاطی عملاً این تعاملات قطع شده است. اینکه بانکها بتدریج فعال شوند و خود را با اقدامات احتیاطی متناسب سازند نیاز به زمان دارد. البته در برخی کشورها از جمله کشورهای اروپایی کار خوب پیش رفته است و الان حسابها فعال شده است و به نظر من روند خوبی در جریان است. شاید سرعت کار کمتر از حد انتظار ماست اما بعد از سفر آقای سیف به نیویورک و مذاکرات آقای ظریف و جلسه کمیسیون مشترک ایران و 1+5 این شرایط بهتر میشود.»
عراقچی درباره برداشته شدن تحریم دلار تصریح کرد: «تحریم دلار و استفاده از سیستم مالی آمريكا در چارچوب تحریمهای اولیه است و هیچ ریشهای در تحریمهای هستهای ندارد. در مقطعی اجرای این تحریم از سوی آمريكا متوقف شد اما در سال 2008 مجدداً آن را برقرار کردند. این تحریم وجود دارد و برداشته هم نخواهد شد و تحریم دلار همچنان علیه ایران برقرار است. جمهوری اسلامی ایران اساساً تمایلی به استفاده از سیستم مالی آمريكا ندارد و همواره بعد از انقلاب این از اهداف ما بوده است که ما خود را از وابستگی به دلار نجات دهیم و به همین خاطر در فروش نفت از ارز کشورهای خریدار استفاده کردیم یا از یورو.»
وی ادامه داد: «ورود به سیستم مالی آمريكا به خاطر احکام ناعادلانه و غیرمعتبر دادگاههای آمريكایی از جمله حکم اخیر یکی از دادگاههای این کشور در مصادره دو میلیارد دلار از اموال ایران حاکی از این امر است که نباید اساساً وارد این سیستم شویم. ما نمیخواستیم تحریم دلار برداشته شود و آمريكاییها هم نمیخواستند که آن را بردارند چراکه این دو مقوله از اهداف سیاسی دو کشور است. ما در سالها و دهههای گذشته از ارز معتبر یورو یا از ارزهای محلی استفاده کردیم و کشورهای مقابل نیز راههای جایگزین برای دلار را پیدا کردهاند و این مسأله امری شدنی است که به نفع دو کشور نیز بوده است.»
معاون ظریف درباره اینکه جان کری در صحبتهای اخیر خود مشکل مبادلات بانکی ایران را به دوش بانکهای ایرانی انداخته و آنها را سردرگم خوانده است، اظهار کرد: «آنچه کری از سردرگمی نام میبرد خطاب به بانکهای غیرآمريكایی و اروپایی است و وزیر خارجه آمريكا تأکید دارد که این بانکها باید اطمینان حاصل کنند که تحریمها علیه ایران برداشته شده و میتوانند وارد همکاری با ایران شوند.»
بازگشت ما به شبکه پیچیده بینالمللی بانکی زمانبر است
وی در پاسخ به این پرسش که بعد از صحبت اخیر وزیر خارجه آمريكا مشکلات بانکی عملاً مرتفع خواهد شد؟ اظهار کرد: «حل مشکل بانکی پس از این صحبتها سرعت بیشتری میگیرد اما بازگشت ما به شبکه پیچیده بینالمللی بانکی زمانبر است. فعال شدن مجدد تعاملات بانکی از سرعت کافی برخوردار نبوده و در عین حال کارشکنی آمريكاییها هم وجود داشته است. دولت علاوه بر رایزنیها و مذاکرات در دو سطح سیاسی و اقتصادی کارهای دیگری هم در دست اقدام دارد که در روزهای آینده شاهد آنها نیز خواهیم بود.»
عراقچی گفت: «تعداد معدودی از بانکهای اروپایی هستند که از بانکهای بزرگ محسوب میشوند و به خاطر مراوداتشان با ایران و کوبا در زمان تحریمها از سوی آمريكا جریمه شدند چراکه آمريكا آنها را مخیر میکرد یا با آنها کار کنند یا با ایران و کوبا و آنها برای محروم نشدن از تعامل با آمريكا موافقتنامهای با وزارت خزانهداری این کشور امضا کردند که با این دو کشور کار نکنند و این موافقتنامه به قوت خود همچنان باقی است. این موافقتنامه مدت دار است و مدت آن تا یک سال دیگر پایان مییابد البته همچنان سه بانک در این قالب باقی میمانند.»
چرا برخی انتظار دوستی از آمريكا دارند
این عضو تیم مذاکرهکننده هستهای در ادامه در واکنش به حکم دادگاه آمريكایی در مصادره دو میلیارد دلار از اموال ایران اظهار کرد: «قطعاً این اقدام آمريكا خصومتآمیز است و باید توجه داشته باشیم که خصومتهای میان ما و آمريكا برطرف نشده است. اساساً مگر قرار بود برجام میان ما و آمريكا دوستی برقرار کند؟ نه ما و نه آمريكاییها ارادهای برای این کار نداشتیم. برجام ماهیت روابط دو کشور را تغییر نداده است و سیاست ما در مقابل آمريكا همچنان همان است که بوده و آنها هم همان سیاست قبلی را در قبال ما دنبال میکنند.»
وی گفت: «من از برخی که میگویند چرا آمريكا بعد از برجام چنین میکند تعجب میکنم. چرا برخی انتظار دوستی از آمريكا دارند؟ این انتظار باطلی است. نه ما در مذاکرات و نه مدیریت کشور هیچ وقت چنین هدفی را دنبال نکرده و نمیکنیم ما فقط بحث هستهای را مدیریت کردیم برخلاف انتظار برخی اتفاقاً باید توقع داشته باشیم که خصومتها میان دو کشور یا از سوی آمريكا نسبت به ما ادامه یابد.»
احکام دادگاه آمريكایی باطل است
وی ادامه داد: «احکام آمريكایی از سوی دادگاههای این کشور قطعاً بیاعتبار است و نوعی راهزنی بینالمللی است. این اموال اوراق بهاداری بودند که در یک بانک خارجی در اثر بیاحتیاطی در حساب امانی آمريكایی گذاشته شده بود و در یک پروسه قضایی از سوی دادگاه آمريكایی مصادره شده است از نظر ما این احکام باطل است. این مقام وزارت خارجه درباره واکنش به حکم دادگاه آمريكایی از سوی وزارت خارجه گفت: «ما در این باره به حافظ منافع آمريكا در ایران (سوئیس) یادداشت داده و اعتراض کردیم و در زوایای مختلف حقوقی اعتراض خود را پیگیری میکنیم.»
معاون حقوقی و امور بینالملل وزارت خارجه در پاسخ به اینکه اگر این اموال در بانکهای آمريكایی نبود آنها چه چیزی را میتوانستند مصادره کنند، با بیان اینکه این تجربه نشان میدهد اساساً نباید وارد سیستم مالی آمريكا شویم چرا که اگر به این سیستم وارد شویم برای هر نقل و انتقال مالی باید منتظر باشیم که اموالمان مصادره شود، افزود: «مجموعه ما (مسئولان کشور) ممکن است در مقاطعی اشتباهاتی انجام دهیم همان طور که در پیشرفتها و دستاوردها همه سهیم هستیم در مشکلات هم سهیمیم. آنچه مهم است این است که نباید چنین تجربیاتی تکرار شود.»
فروش آب سنگین به آمريكا
عراقچی در ادامه درباره فروش آب سنگین به آمريكا و برخی اظهارنظرها مبنی بر اینکه آب سنگینمان را ارزان فروختهایم، گفت: «حقیقتاً من تاجر آب سنگین نیستم و جالب است که برخی این قدر مسلط در رابطه با آب سنگین و قیمت آن صحبت میکنند و جالبتر آنکه قیمت را هم میدانند.» وی ادامه داد: «ما تا الان 200 تن آب سنگین تولید کردیم. وقتی رآکتور آب سنگین مدرنسازی شود و راه بیفتد به 60 تن آب سنگین نیاز دارد که در برجام ما 130 تن پیشفرض گرفتهایم و حدود 70 تن مازاد داریم و کارخانه آب سنگین هم در حال تولید است طبیعی است باید وارد بازار فروش آب سنگین شویم که در قدم اول آمريكاییها جلو آمدند و بعد روسها اظهار علاقهمندی کردند. برخی از کشورهای 1+5 نیز برای خرید آب سنگین ابراز تمایل کردند.»
وی خاطرنشان کرد: «نفس اینکه آب سنگین ما به رسمیت شناخته شود به عنوان کالای حساس بسیار مثبت است و در راستای تثبیت برنامه هستهای ماست و ما این معامله را به دلار انجام دادیم و از کشور ثالث قرار است پول آن به دست ما برسد اما اینکه قیمت چه مقدار است سازمان انرژی اتمی میتواند آن را اعلام کند تا جایی که میدانم قیمتی که روی آن توافق کردند مشابه قیمت در بازار بینالمللی است.»
کری قول داد که بانکهای اروپایی را بابت معامله با ایران مطمئن کنند
عراقچی درباره مذاکرات وزیران خارجه ایران و آمريكا در نیویورک و وقفه بین دو مذاکره آنها اظهار کرد: «ما روز سهشنبه هفته گذشته مشکلات بانکی خود را با طرف آمريكایی مطرح کردیم و آنها قرار شد بررسی کنند و مجدداً مذاکره کنیم و روز جمعه نتیجه را به ما بگویند و آقای کری قول داد تا در یک بیانیه از سوی دولت آمريكا یا خودشان این اطمینان را به کشورهای اروپایی و بانکهای آنان بدهند که تعامل با ایران جای نگرانی ندارد. اگر به بیانیه ایشان در ابتدای ملاقات دوم با آقای ظریف توجه کنید که امیدوارم صدا و سیما آن را کامل پخش کرده باشد با صراحت گفتهاند کشورهای اروپایی و بانکهای آنها نگرانی نداشته باشند.»
وی در پاسخ به سؤال دیگر درباره فروش آب سنگین از طریق کشور ثالث (عمان) گفت: «ما در عمان انباری داریم که مازاد آب سنگین را در آن نگهداری میکنیم و هنگام فروش به طرف مقابل تحویل میدهیم. ایجاد این انبار تحت فشار نبوده است بلکه برای سهولت در اجرای کار است.»
http://iran-newspaper.com/newspaper/page/6198/21/126776/0
ش.د9500040