عربستان هم قصد سبقت علمی از ایران را گرفته است

رهبر معظم انقلاب یاد آوری کردند که شتاب علمی کشور افت کرده است چون به واسطه آن شیبی که جمهوری اسلامی ایران در سالهای گذشته از جهت تولید علم داشت امیدوار بودیم در فرصت کوتاهی بتوانیم از ترکیه جلو بزنیم و در منطقه رتبه اول را کسب کنیم، منحنی رشد تولید علم ایران به گونه‌ای بود که در حال جلو زدن از منحنی تولید علم ترکیه جلو می‌زدیم.
البته حجم تولید علم کشور ایران هنوز ادامه دارد اما به دلیل این که شیب تولید علم کم شد متاسفانه عقب‌ماندگی ایجاد شد و جای بسیاری تاسف دارد که عربستان هم در حال گرفتن شیب بسیار زیادی است، با سرمایه‌گذاری که کشور عربستان در این زمینه صورت داده نگرانی جدیدی به جمهوری اسلامی ایران اضافه می‌شود حتی رهبر معظم انقلاب در سال گذشته تذکر دادند و فرمودند که مواظب باشید چرا که رقبای ما بیکار نمی‌نشینند.
دلایل این اتفاق باید مورد بررسی و واکاوی قرار بگیرد در ابتدا بعضی وزرای محترم این واقعیت را قبول نداشتند و در برخی جلسات ادعا می‌کردند که چنین چیزی وجود ندارد لکن با استدلال و دلایل دقیقی که ما ارائه دادیم قانع شدند، وزیر محترم علوم در مصاحبه‌ها اعلام کردند که کاهش شتاب علمی ایران اتفاق افتاده است و این موضوع را تایید کردند.
این مسئله باید سریعا آسیب شناسی و اشکالات و موانع مرتفع شود گلایه ما این است که دلایل چنین افت شتابی سریعا رفع شود تا حداقل در یکی دو سال آینده شاهد افت تولید علم نباشیم وقتی که شتاب تولید علم پایین می‌آید سرعت تولید علم هم پایین خواهد آمد.
بخشی از دلایل این مسئله به بودجه‌های علم و فناوری و بودجه‌های پژوهشی برمی‌گردد برای مثال بودجه‌های مربوط به طرحهای کلان ملی تقریبا به صفر رسیده است این موضوع اثرات بسیار بدی در پی دارد. هر طرح ملی تعداد زیادی از اساتید و محققین را به خود مشغول داشته و محققین با این پروژه‌های جدی که کارشناسی و طراحی شده دلگرم شده بودند و امیدوارانه فعالیت می‌کردند اما متاسفانه این طرحها به جایی رسیدند که نه تنها بودجه‌ای به آنها تخصیص داده نشد بلکه ردیف آن هم در بودجه سال جاری حذف شد. در این رابطه ما به سازمان مدیریت، وزارت علوم و شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری انتقاد داریم که چرا در پی رفع این مشکل نیستند.
طبیعتا وقتی در یک اتومبیل سوخت ریخته نشود شتاب آن اتومبیل افت پیدا خواهد کرد. بیش از سه سال است که ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور حمایت از دانشجویان دکتری را تصویب و به وزارتین ابلاغ کرده است. وزارت بهداشت از برخی دوره‌های تخصصی و حرفه‌ای خود حمایت کرده که جای تشکر دارد اما عمده دانشجویان دکترا زیر چتر وزارت علوم قرار دارند که متاسفانه حمایت جدی از آنها صورت نمی‌گیرد. این مسئله تاثیرات بسیار بدی دارد متاسفانه شاهد این بودیم که بسیاری از دانشجویان دکترا و نخبگان علمی کشور به خارج از کشور رفتند و بسیار مشاهده می شود که دانشجویان ما خود را با دانشجویان دکترای ایرانی که به کشورهای دیگر رفته اند مقایسه می‌کنند برخی از آنها از رتبه‌های علمی پایینتری برخوردار بودند اما از نظر مالی به آنها رسیدگی می‌شود، متاسفانه کشورهای صنعتی و غربی بودجه زیادی را برای جذب نخبگان ما گذاشته اند.
این نکته در نقشه جامع علمی کشور وجود داشت که بر اساس آن سیاست ها، ضوابط مربوطه را ابلاغ کردیم و تنها کافی بود که وزارت علوم آیین‌نامه خوب و ردیف بودجه مناسبی را درخواست کند که اگر این کار را می‌کرد ما از آنها حمایت می‌کردیم مطمئنا مجلس شورای اسلامی از چنین برنامه‌هایی حمایت می‌کند.
از طرفی برگشت حاشیه‌ها و موضوعات سیاسی به دانشگاه‌ها نیز می‌تواند بر این مسئله تاثیرگذار باشد که خوشبختانه این مسائل هنوز اوج نگرفته اما به هر حال ما باز هم به مسئولین تذکر می‌دهیم که کاری کنند جو علمی دانشگاه‌ها از بین نرود. در سالهای گذشته چند سالی در دانشگاه‌ها جو علمی بسیار قوی حاکم شد و سیاسی کاری و حاشیه‌آفرینی تقلیل پیدا کرده بود بالطبع دانشجویان هم وقت بیشتری را در جهت تحصیل علم و پژوهش صرف کردند و اساتید دلگرم شدند اما امروز یکی از نگرانیها این است که عامل حاشیه‌آفرینی و سیاسی کاری نیز به دیگر عوامل کاهش سرعت علمی کشور اضافه شود که اگر چنین شود قطعا باز هم شاهد کاهش شتاب علمی کشور خواهیم بود.
خواهش ما از مسئولین آموزش عالی به خصوص مسئولین وزارت علوم این است که تمرکز جدی خود را بر مسئله توسعه علمی بگذارند، جو آموزش عالی کشور را تقویت کنند و حمایتها و بودجه‌های بیشتری را بگیرند. امروز پرچم حمایت از دانشمندان در دست رهبری نظام است این قدرت بسیار بالایی است که مسئولین باید از این فرصت و قدرت استفاده کنند.
رقیب ایران تنها ترکیه نیست کشورهای دیگر، رژیم صهیونیستی و عربستان صعودی با ایران رقابت می‌کنند به ویژه عربستان سعودی با بودجه‌های کلانی که در این جهت تعیین کرده با ایران در رقابت است. البته ما اعتقاد داریم که رشد عربستان یک رشد توخالی است و عربستان با کمک کشورهای غربی حرکت می‌کند در حالی که کشور ایران بدون هیچ حمایتی از سوی کشورهای صنعتی نزدیک بود رتبه اول در منطقه را کسب کند که متاسفانه امروز کمی با آن اهداف فاصله گرفتیم.
*دبیر ستاد راهبری نقش جامع علمی کشور و عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي