مقایسه تطبیقی مجالس دهم مشروطه و انقلاب اسلامی

1) سوابق شغلی نمایندگان دهمین دوره مجلس شورای ملی: آمار جدول شماره یک نشان می دهد که بیشترین تعداد نمایندگان مجلس دهم شورای ملی با 53 نفر جزو طبقه متمول جامعه یعنی ملاکین و زمین داران بزرگ هستند. پس از آن کارمندان عالی رتبه دولت با 3/ 28 درصد دومین گروهی هستند که کرسی های پارلمان را از آن خود کرده اند. سومین گروهی که توانسته اند بر کرسی های مجلس دهم شورای ملی تکیه زنند از طبقه بازاریان و تجار و همچنین صاحبان مشاغل آزاد هستند که هر یک 5/ 13 درصد از کل کرسی های مجلس را به خود اختصاص داده اند. پس از آن روحانیون با 7/ 5 درصد و در آخر نیز کارمندان موسسات ملی و طبقه پایین هر یک با 7/ 0 درصد در پایین ترین بخش نمودار نمایندگان مجلس دهم شورای ملی قرار دارند.  بنابراین آمارهای این دوره از مجلس شورای ملی نشان می دهد که بیشترین تعداد نمایندگان از طبقه ملاکین و زمینداران و کمترین آنها از میان طبقه پایین جامعه هستند.

 

 


2) سوابق شغلی نمایندگان دهمین دوره مجلس شورای اسلامی

شغل نمایندگان این دوره از مجلس شورای اسلامی تنوعی از مشاغل مختلف را در بردارد. طبق اظهارات مسئولان وزارت کشور در مجلس دهم بیشترین میزان شغل با آمار 72 نفر، به نمایندگان مجلس نهم مربوط میشود. بدین معنا که در این دوره 72 نفر از نمایندگان مجلس دهم سابقه حضور در مجلس نهم داشته اند و شغل قبلی آنها نمایندگی مجلس بوده است. پس از آن، شغل کارمندی با 64 نفر، دومین شغل نمایندگان مجلس دهم است. 50 نفر از نمایندگان این دوره نیز پیش از نمایندگی، به شغل استادی دانشگاه مشغول بوده اند. همچنین 31 نفر از نمایندگان مجلس دهم بازنشسته اند. 18 نفر از نمایندگان نیز به شغل پزشکی مشغول و 18 نفر دیگر فرهنگی بوده اند. همچنین 9 نفر از تمایندگان این دوره از مجلس پیش از نمایندگی به شغل وکالت و قضاوت مشغول بوده اند. 5 نفر به شغل آزاد و 5 نفر نیز به کسوت روحانی و طلبگی مشغول بوده اند. گفته می شود که یک نفر از نمایندگان این دوره از مجلس، فاقد شغل بوده است که در آیتم شماره 10 یعنی (سایر مشاغل) جمع بسته شده است.


نتیجه گیری

با مقایسه تطبیقی میان دو مجلس دهم قبل و بعد از انقلاب اسلامی مشخص می شود که خاستگاه نمایندگان این دو مجلس با هم بسیار متفاوت است. هر چند فاصله تاریخی تشکیل این دو مجلس بیش از 80 سال است، اما آنچه این دو مجلس را از هم متفاوت کرده است، خاستگاه اقتصادی و طبقاتی نمایندگانی است که به این دو مجلس راه یافته اند. به طوری که 80 درصد نمایندگان مجلس دهم شورای ملی از طبقه ملاکین، کارمندان عالی رتبه دولت، بازاریان و تجار هستند. این در حالی است که بیش از 80 درصد نمایندگان مجلس دهم شورای اسلامی از طبقات پایین و متوسط جامعه هستند. برای مثال نمایندگان دوره های پیشین که عموما کشاورز زاده هستند، کارمندان، استادان دانشگاه، بازنشسته ها، فرهنگیان و معلمان مهم ترین اقشاری هستند که به عنوان نمایندگان دهمین دوره مجلس شورای اسلامی انتخاب شده اند.

با این حال تعداد کسانی که از طبقه پایین جامعه هستند و توانسته اند به مجلس دهم شورای ملی راه یابند کمتر از یک درصد کل نمایندگان را تشکیل می دهند که این امر حاکمیت الیگارشیک متمولان بر مجلس دهم قبل از انقلاب را نشان می دهد.

بدین ترتیب نمایندگان مجلس دهم قبل انقلاب اسلامی عموما از طبقات مرفه جامعه و کارمندان عالی رتبه دولت بوده اند که ارتباط چندانی با لایه های پایین جامعه نداشته اند. اما نمایندگان مجلس دهم بعد از انقلاب اسلامی به دلیل پایگاه اجتماعی مردمی، به طبقات پایین و متوسط جامعه نزدیکتر هستند.

پژوهشگر:عبدالشریف ولدبیگی